1. ÜNİTE: COĞRAFYANIN DOĞASI
SBAB7. Mekânsal Düşünme (SBAB7.11. Mekânda Desenlenen Farklı Coğrafi Olay, Olgu, Konu veya Mekânları Çözümleme)
KB2.4. Çözümleme, KB2.6. Bilgi Toplama
E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık
D3. Çalışkanlık, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık
COĞ.9.1.1. Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini çözümleyebilme
a) Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini oluşturan bileşenleri belirler.
b) Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini oluşturan bileşenler arasındaki ilişkileri belirler.
COĞ.9.1.2. Örnek olay, olgu veya konu üzerinden mekânsal düşünme ile coğrafya öğrenmenin önemini çözümleyebilme
a) Mekânda gerçekleşen coğrafi olay, olgu veya konuyu belirler.
b) Mekânda gerçekleşen coğrafi olay, olgu veya konu ile coğrafya öğrenmenin önemi arasındaki ilişkiyi belirler.
COĞ.9.1.3. Coğrafya biliminin gelişimi hakkında bilgi toplayabilme
a) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili gerekli bilgilere ulaşmak için hangi araçları kullanacağını belirler.
b) Belirlediği araçları kullanarak coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili ihtiyaç duyduğu bilgilere ulaşır.
c) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili ulaştığı bilgileri doğrular.
ç) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili doğruladığı bilgileri kaydeder.
Coğrafya Biliminin Konusu ve Bölümleri
Niçin Coğrafya Öğrenmeliyiz?
Coğrafya Biliminin Gelişimi
beşerî coğrafya, beşerî ortam, buz küre (kriyosfer), coğrafya, coğrafi bakış, doğal ortam, fiziki coğrafya, hava küre (atmosfer), su küre (hidrosfer), taş küre (litosfer), yaşam küre (biyosfer)
Öğrenme çıktıları; zihin haritası, Frayer diyagramı, açık uçlu sorular, öz değerlendirme formu, performans görevi, analitik dereceli puanlama anahtarı, grup değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Performans görevi olarak öğrencilerden örnek olay, olgu veya konu üzerinden mekânsal düşünme ile coğrafya öğrenmenin önemini ortaya koyan bir gazete haberi yazmaları istenebilir. Performans görevi; bilgi toplama, bilgileri düzenlenme, haber oluşturma ve sunum yapma ölçütlerine göre değerlendirilebilir.
Öğrencilerin konum, hareket, değişim, dağılış gibi kavramlarla doğa-insan etkileşimi gibi temel konuları bildiği kabul edilmektedir.
Öğrencilerden doğa-insan etkileşimine yönelik yakın çevreden örnekler vermeleri istenebilir. Öğrencilere doğal ve beşerî unsurların ayrımına yönelik tablo oluşturma, doğal ve beşerî unsurlarla ilgili kelime ilişkilendirme testi hazırlama veya doğa-insan etkileşimine ilişkin sınıflandırma tablosu oluşturma görevi verilebilir.
Doğa-insan etkileşimi ile ilgili örnek görsel ve videolar incelenebilir, okuma parçaları üzerinden değerlendirmelerde bulunulabilir. Öğrencilerin sunulan örneklerde doğa ve insanın nasıl bir etkileşim içinde olduğunu ön bilgileri ve kendi deneyimlerinden yararlanarak betimlemeleri istenir. Bu yolla öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmesi ve kendi hayatları ile coğrafya bilimi arasında ilişki kurması sağlanabilir.
COĞ.9.1.1.
Öğrenciler küçük gruplara ayrılır. Gruplardan coğrafyanın konusu, bölümleri ve ilişkili olduğu bilimlerle ilgili örnek görseller ve okuma metinlerini incelemeleri istenir (OB4). Sınıfça incelenen materyallerden yola çıkılarak öğrencilerin düşün-eşleş-paylaş tekniğiyle düşüncelerini ifade etmeleri sağlanabilir. İfade edilen görüşlerden hareketle coğrafya biliminin konusu, bölümleri ve ilişkili olduğu bilimlerin sistematik bir şekilde belirlenmesi sürecinde farklı bakış açılarına saygı duyulmasının önemi üzerinde durulur (D14.1, E3.7). Bu bölümler arasındaki ilişkiler belirlenerek Frayer diyagramı veya zihin haritası hazırlanabilir (SDB2.1, SDB2.2). Öğrenmeler, hazırlanan bu araçlarla izlenebilir.
COĞ.9.1.2.
Coğrafi bakış açısı, metin ve coğrafi temsil örneklerinden yararlanılarak incelenir. Coğrafya öğrenmenin önemi, örnek bir coğrafi olayın çözümlenmesi üzerinden ele alınır. Örnek olayın çözümlenmesi süreci bireysel veya grup çalışması şeklinde gerçekleştirilebilir. Söz konusu örnek olayla ilgili coğrafi temsiller sistematik şekilde incelenir, bu olayın doğal ve beşerî bileşenleri belirlenir (E3.7, OB4). Bileşenler arasındaki etkileşim coğrafi bakış açısı ile ele alınır ve coğrafi bakış ile mekânsal sorunların çözümü arasında nasıl bir ilişki olduğu belirlenir. Bu süreçte öğrencilerin mekânsal planlama önerileri ile ülke kaynaklarının sürdürülebilir kullanımında bireylere düşen sorumluluklar üzerine tartışmaları sağlanır (D16.2, D19.3). Tartışma sürecinde öğrencilerin birbirlerinin duygu ve düşüncelerini anlayabilecekleri, tüm öğrencilerin karşılıklı saygı içerisinde kendilerini ifade edebilecekleri bir ortam oluşmasına dikkat edilir (SDB2.1, SDB2.2, SDB2.3, D14.1). Tartışma sürecinin sonunda öğrencilere konuyla ilgili bilgi görseli hazırlatılabilir. Öğrenmeler, açık uçlu sorularla izlenebilir.
COĞ.9.1.3.
Coğrafya biliminin gelişimi ve bu bilime katkı sağlayan bilim insanlarından bazıları hakkında bilgi toplamak amacıyla bireysel veya grup çalışması planlanabilir. Bu kapsamda öğrencilerden sınıf kütüphanesinin yanı sıra öğrenme ortamında hazırlanmış kaynak köşesi ve/veya genel ağdan yararlanarak ilgili konuya yönelik kaynakları incelemeleri istenebilir. Sınıfça incelenen materyallerden elde edilen bilgilerin öğretmen rehberliğinde tartışılarak doğrulanması sağlanabilir (SDB2.1, SDB2.2). Öğrencilerle birlikte coğrafya biliminin gelişimine ilişkin tarih şeridi hazırlanabilir (SBAB1,SBAB11.2,D3.4). Bu süreçte coğrafyanın tarihinde iz bırakan bazı bilim insanlarına (Eratosthenes, Strabon, Batlamyus, Mesudi, Biruni, Muhammed İdrisi, Kaşgarlı Mahmud, İbni Battuta, İbni Haldun, Piri Reis, Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi, B. Varenius, A. V. Humboldt, C. Ritter, P. V. Blache, C. O. Sauer, Ali Tevfik Tanoğlu, E. Chaput, H. Louis, Besim Darkot, Faik Sabri Duran, Reşat İzbırak, Sırrı Erinç, Cemal Arif Alagöz, R. Hartshorne, Erol Tümertekin, Yi-Fu Tuan, Nazmiye Özgüç, Hayati Doğanay vb.) yer verilir. Belirtilen bilim insanlarına ilişkin rol oynama çalışmaları yapılabilir. Coğrafyanın farklı zaman ve mekânlarda bilimsel bilginin gelişimine sağladığı katkılar ve günümüzde modern coğrafya çalışmalarının yoğunlaştığı konularla ilgili büyük grup tartışması yapılabilir. Böylece öğrencilerin bilimin sadece belirli toplumlara özgü olmadığının farkına varmaları ve tarihimizde de bilimsel gelişmelere katkıda bulunan kişi ve çalışmalar olduğunu görmeleri ve bu durumu takdir etmeleri sağlanır (D19.2). Öğrenmeler, öz değerlendirme formuyla izlenebilir ve öğrencilere geri bildirim verilir. Bu ünitede performans görevi olarak öğrencilerden örnek olay, olgu veya konu üzerinden mekânsal düşünme ile coğrafya öğrenmenin önemini ortaya koyan bir gazete haberi yazmaları istenebilir. Bu kapsamda öğrencilerden gruplar oluşturmaları ve seçtikleri örnek olay, olgu veya konuya ilişkin ön araştırma yapmaları istenebilir. Araştırma sürecinde birincil ve ikincil kaynak kullanmanın, belirlenen araçları sistematik şekilde kullanarak gerekli bilgilere ulaşmanın ve toplanan bilgileri doğrulayarak kaydetmenin önemi vurgulanır (E3.5, E3.7, OB1). Performans görevinin ikinci aşaması sınıf içinde gerçekleştirilir. Öğrencilerden topladıkları bilgileri kullanarak bir gazete haberi oluşturmaları istenebilir. Bu haberde seçtikleri olay, olgu veya konu ile coğrafyanın önemini yansıtmaları beklenir (KB3.1). Çalışmaya ilişkin puanlama anahtarı öğrencilerle paylaşılır. Tamamlanan çalışmalar, sınıf panosuna asılarak galeri yürüyüşü tekniği ile incelenebilir. Her gruptan coğrafyanın önemine ilişkin vardığı yargıyı paylaşması istenir. Çalışma sürecinde grup arkadaşlarını ve kendilerini değerlendirebilmeleri için grup değerlendirme formu kullanılabilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Sürecin başında hazırlanan Frayer diyagramları veya zihin haritaları ünite sonunda tekrar incelenebilir. Öğrenciler tarafından hazırlanan diyagramlarda öğrenilenler göz önüne alınarak gerekli düzeltmeler yapılabilir. Öğrencilerin bu süreçteki öğrenmeleriyle ilgili yansıtma yapmaları sağlanabilir (SDB1.1, SDB1.2, SDB1.3).
Öğrencilere coğrafyanın düşünce akımları, *başka bilimlerle etkileşimi ve Cumhuriyet Dönemi’ndeki gelişimi konularında ve örnek metinler bağlamında araştırma görevleri verilebilir. Öğrencilerin söz konusu araştırma görevlerini öğrenme profillerine göre farklı yollarla sunmalarına (rol oynama, eylem planı ve medya ürünü hazırlama, görsel ve sözlü sunum vb.) imkân sağlanır. Ayrıca coğrafya bilimiyle ilgili belirli gün ve haftalar doğrultusunda zaman çizelgesi ve duvar gazetesi hazırlama, resim sergisi oluşturma, münazara yapma, seminer düzenleme gibi etkinlikler de yapılabilir.
Öğrencilere ilgili konuda kitap okuma veya belgesel izleme görevi verilebilir. Öğrencilerden bu süreçle ilgili geri bildirim vermeleri istenebilir. Performans görevi, coğrafya biliminin gelişimine katkıda bulunmuş bir bilim insanın hayatı ve çalışmalarını kapsayan bir sunum yapma şeklinde düzenlenebilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.