Süreç modellemesi yapılabilen eylemleri ifade eder. Öğretim programlarında (i) çelişki giderme, (ii) gözlemleme, (iii) özetleme, (iv) çözümleme, (v) sınıflandırma, (vi) bilgi toplama, (vii) karşılaştırma, (viii) sorgulama, (ix) genelleme, (x) çıkarım yapma, (xi) gözleme dayalı tahmin etme, (xii) mevcut bilgiye/veriye dayalı tahmin etme, (xiii) yapılandırma, (xiv) yorumlama, (xv) yansıtma, (xvi) muhakeme (akıl yürütme), (xvii) değerlendirme, (xviii) tartışma, (xix) mantıksal denetleme ve (xx) sentezleme olmak üzere Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde yirmi bütünleşik beceri tanımlanmıştır. Aşağıda bu beceriler ve ilgili süreç bileşenleri sunulmuştur.
-
KB2.1.Çelişki Giderme Becerisi
İki veya daha fazla olay/konu/durum arasındaki tutarsızlığı düzeltme çabasını ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.1.SB1. Çelişkinin/tutarsızlığın nerede olduğunu belirlemek |
| KB2.1.SB2. İlgili hedefe ulaşmak için olası yolları araştırmak |
| KB2.1.SB3. Uygun yolu seçerek harekete geçmek ve takip etmek |
| KB2.1.SB4. Elde edilen çözümü değerlendirmek |
-
KB2.2.Gözlemleme Becerisi
Doğal ortamdaki nesne ve olaylara ait özelliklerin duyular aracılığıyla belirlenmesini ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.2.SB1. Gözleme ilişkin amaç ölçüt belirlemek |
| KB2.2.SB2. Uygun veri toplama aracı ile veri toplamak |
| KB2.2.SB3. Toplanan verileri sınıflandırmak ve kaydetmek |
-
KB2.3.Özetleme Becerisi
Bir metnin ya da konuşmanın özünü anlamayı, anladıklarını mantıksal bir çerçevede ana hatlarıyla kısaltarak yorumlamayı ve kendi cümleleri ile aktarmayı/dönüştürmeyi ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.3.SB1. Metin/olay/konu/durum ile ilgili çözümleme yapmak |
| KB2.3.SB2. Metin/olay/konu/durum ile ilgili sınıflandırma yapmak |
| KB2.3.SB3. Metin/olay/konu/durumu yorumlamak (kendi cümleleri ile aktarmak) |
-
KB2.4.Çözümleme Becerisi
Bir bütünü parçalarına ayırarak parçalar arasındaki ilişkileri belirlemeyi ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.4.SB1. Nesne, olgu ve olaylara ilişkin parçaları belirlemek |
| KB2.4.SB2. Parçalar arasındaki ilişkileri belirlemek |
-
KB2.5.Sınıflandırma Becerisi
Nesne, olgu ve olayları, gözlem ya da ölçme sonucunda belirlenen özelliklerine ve birbirleriyle ilişkilerine göre gruplara ayırmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.5.SB1. Nesne, olgu ve olaylara ilişkin değişkenleri/ölçütleri belirlemek |
| KB2.5.SB2. Nesne, olgu ve olayları ayrıştırmak veya bölmek |
| KB2.5.SB3. Nesne, olgu ve olayları tasnif etmek |
| KB2.5.SB4. Nesne, olgu ve olayları etiketlemek |
-
KB2.6.Bilgi Toplama Becerisi
Olay/konu/durum ile ilgili istenen bilgiyi çeşitli yöntemlerle elde etmeyi,doğrulamayı ve kaydetmeyi ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.6.SB1. İstenen bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirlemek |
| KB2.6.SB2. Belirlediği aracı kullanarak olay/konu/durum hakkındaki bilgileri bulmak |
| KB2.6.SB3. Olay/konu/durum hakkındaki ulaşılan bilgileri doğrulamak |
| KB2.6.SB4. Olay/konu/durum hakkındaki ulaşılan bilgileri kaydetmek |
-
KB2.7.Karşılaştırma Becerisi
Birden fazla kavram veya durum arasındaki benzerlik ve farklılıkların belirlenmesini ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.7.SB1. Birden fazla kavram veya duruma ilişkin özellikleri belirlemek |
| KB2.7.SB2. Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listelemek |
| KB2.7.SB3. Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listelemek |
-
KB2.8.Sorgulama Becerisi
Olay/konu/duruma ilişkin farkında olma, anlamlı sorular sorma, bilgi edinme ve bunları değerlendirme sürecini ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.8.SB1. Merak ettiği konuyu tanımlamak |
| KB2.8.SB2. İlgili konu hakkında sorular sormak (5N1K) |
| KB2.8.SB3. İlgili konu hakkında bilgi toplamak |
| KB2.8.SB4. Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirmek |
| KB2.8.SB5. Toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapmak |
-
KB2.9.Genelleme Becerisi
Çeşitli olay/konu/durumları araştırma ve aralarındaki özellikleri ilişkilendirip genişleterek yargıya varmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.9.SB1. Olay/konu/durum hakkında bilgi toplamak |
| KB2.9.SB2. Ortak özellikleri belirlemek |
| KB2.9.SB3. Ortak olmayan özellikleri belirlemek |
| KB2.9.SB4. Örüntüler üzerinden önermede bulunmak |
-
KB2.10.Çıkarım Yapma Becerisi
Önerme ve varsayımlara dayalı olarak sonuca ulaşmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.10.SB1. Mevcut bilgisi dâhilinde varsayımda bulunmak |
| KB2.10.SB2. Örüntüleri listelemek |
| KB2.10.SB3. Karşılaştırmak |
| KB2.10.SB4. Önerme sunmak |
| KB2.10.SB5. Değerlendirmek |
-
KB2.11.Gözleme Dayalı Tahmin Etme Becerisi
Mevcut olay/konu/durum ile ilgili ön gözlemlerden veya deneyimlerden yola çıkarak çıkarım yapmayı ve buna ilişkin yargıda bulunmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.11.SB1. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin ön gözlem ve/veya deneyimi ilişkilendirmek |
| KB2.11.SB2. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin çıkarım yapmak |
| KB2.11.SB3. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin yargıda bulunmak |
-
KB2.12.Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme Becerisi
Mevcut olay/konu/duruma ilişkin eldeki veriler üzerinden hesaplamalar yaparak yargıda bulunmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.12.SB1. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin bilgi/veri toplamak ya da ön bilgileri kullanmak |
| KB2.12.SB2. Elde edilen veriler üzerinde kurala dayalı hesaplama yapmak |
| KB2.12.SB3. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin ileriye yönelik yargıda bulunmak |
-
KB2.13.Yapılandırma Becerisi
Mevcut olay/konu/durumdan hareketle ilişkileri görme ve bunlardan uyumlu bir bütün oluşturma sürecini ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.13.SB1. Mevcut olay/konu/durumu inceleyerek hiyerarşik, nedensel ya da mantıksal ilişkiler ortaya koymak |
| KB2.13.SB2. Mevcut olay/konu/durumla ilgili kendi öz bilgisi ile elde ettiği ilişkilere dayalı unsurlardan uyumlu bir bütün oluşturmak/ortaya koymak |
-
KB2.14.Yorumlama Becerisi
Mevcut olay/konu/durumu bağlamından koparmadan yeniden açıklamayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.14.SB1. Mevcut olay/konu/durumu incelemek |
| KB2.14.SB2. Mevcut olay/konu/durumu bağlamdan kopmadan dönüştürmek |
| KB2.14.SB3. Kendi ifadeleriyle olay/konu/durumu nesnel, doğru anlamı değiştirmeyecek bir şekilde yeniden ifade etmek |
-
KB2.15.Yansıtma Becerisi
Bir durumu gelecekteki durumlara uygulamak için deneyimlerden yola çıkarak gözden geçirmeyi, çıkarımda bulunmayı ve değerlendirmeyi ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.15.SB1. Deneyimi gözden geçirmek |
| KB2.15.SB2. Deneyime dayalı çıkarım yapmak |
| KB2.15.SB3. Ulaşılan çıkarımları değerlendirmek |
-
KB2.16.Muhakeme (Akıl Yürütme) Becerisi
Tümevarım/tümdengelim/analoji yaklaşımlarını kullanarak mevcut olay/konu/duruma ilişkin çıkarımlara ulaşma sürecini ifade eder.
-
KB2.17.Değerlendirme Becerisi
Mevcut olay/konu/duruma ilişkin ölçüt belirleyerek ölçme yapmayı ve ölçme sonuçlarını belirlediği ölçütlerle karşılaştırarak yargıda bulunmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.17.SB1. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin ölçüt belirlemek |
| KB2.17.SB2. Mevcut olay/konu/duruma ilişkin ölçme yapmak |
| KB2.17.SB3. Ölçme sonuçlarını belirlediği ölçütlerle karşılaştırmak |
| KB2.17.SB4. Karşılaştırmalarına ilişkin yargıda bulunmak |
-
KB2.18.Tartışma Becerisi
Herhangi bir konu hakkında görüşlerini mantıksal çerçevede sunmayı, başka görüşleri dinlemeyi ve kendi görüşlerini başka görüşlerle mantıksal açıdan kıyaslamayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.18.SB1. Mantıksal temellendirme yapmak |
| KB2.18.SB2. Mantıksal çelişkileri/tutarsızlıkları ve/veya geçersizlikleri tespit etmek |
| KB2.18.SB3. Çürütmek veya kabul etmek |
-
KB2.19.Mantıksal Denetleme Becerisi
Bir önerme ya da çıkarımı formel (biçimsel) olarak akıl ilkeleri ve akıl yürütme biçimlerine uygun şekilde işe koşmayı ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.19.SB1. Önermeleri dönüştürmek |
| KB2.19.SB2. Ölçüt bağlamında kuralları uygulamak |
| KB2.19.SB3. Ölçüt bağlamında yargıda bulunmak |
-
KB2.20.Sentezleme Becerisi
Parçalar arasında ilişki kurarak parçaları özgün bir bütün oluşturmak yolu ile bir araya getirme sürecini ifade eder.
| Süreç bileşenleri |
| KB2.20.SB1. Parçaları belirlemek |
| KB2.20.SB2. Parçalar arası ilişki kurmak |
| KB2.20.SB3. Parçaları birleştirerek özgün bir bütün oluşturmak |
