4. ÜNİTE: TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN KURULUŞU VE İNKILAPLAR

SBAB4. Değişim ve Sürekliliği Algılama (SBAB4.2. Değişim ve Sürekliliği Neden ve Sonuçlarıyla Yorumlama) (İTA.8.4.2)

KB2.3. Özetleme (İTA.8.4.1)

KB2.20. Sentezleme (İTA.8.4.3)

E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D1. Adalet, D7. Estetik, D8. Mahremiyet, D14. Saygı, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

İTA.8.4.1. Cumhuriyet’in ilanına kadar geçen süreçte meydana gelen siyasi ve diplomatik gelişmeleri özetleyebilme
a) Cumhuriyet’e giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik olayları çözümler.
b) Cumhuriyet’e giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik olayları sınıflandırır.
c) Cumhuriyet’e giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik olayları anlamı değişmeyecek şekilde kendi ifadeleri ile yeniden yorumlar.
İTA.8.4.2. Türk modernleşmesi çerçevesinde Atatürk’ün yaptığı inkılapları neden ve sonuçlarıyla yorumlayabilme
a) Türk modernleşmesi çerçevesinde Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların nedenlerini inceler.
b) Türk modernleşmesi çerçevesinde Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılaplardan etkilenen unsurları inceler.
c) Türk modernleşmesi çerçevesinde Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların etkilerinin niteliğini sorgular.
ç) Türk modernleşmesi ç erçevesinde Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların nedenlerini ve sonuçlarını bağlamından kopmadan ifade eder.
İTA.8.4.3. Atatürk ilke ve inkılapları arasındaki ilişkiyi ortaya koyan özgün bir ürün oluşturabilme
a) Atatürk ilkelerinin temel özellikleri ile demokrasinin ilkeleri arasındaki ilişkiyi belirler.
b) Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen inkılapları Atatürk ilkeleriyle ilişkilendirir.
c) Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen inkılapların Atatürk ilkeleriyle ilişkisi hakkında oluşturduğu ürünü paylaşır.

Cumhuriyet’in İlanına Kadar Yaşanan Siyasi ve Diplomatik Gelişmeler
Türk Modernleşmesi ve Atatürk İnkılapları
Atatürk İlke ve İnkılapları Arasındaki İlişki

akılcılık, anayasa, bağımsızlık, bilimsellik, cumhuriyetçilik, çağdaşlık, devletçilik, Gençliğe Hitabe, halkçılık, inkılapçılık, laiklik, millî kültür, millî tarih bilinci, milliyetçilik, Mîsâk-ı İktisadi, Nutuk, özgürlük, Türk modernleşmesi

Bu ünitede yer alan öğrenme çıktıları; balık kılçığı, dereceli puanlama anahtarı, performans görevi, çalışma yaprağı, sınıflandırma tablosu, kart eşleştirme ve performans görevi kullanılarak değerlendirebilir.
Performans görevi: Cumhuriyete giden yolda halkın bilinçlendirilmesine yönelik afiş veya tarih şeridi (dijital) hazırlama görevidir.
Performans görevi: Atatürk ilke ve inkılapları arasındaki ilişkiyi yansıtan bir kavram haritası, infografik veya broşür hazırlama görevidir.

Öğrencilerin Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen demokratikleşme çabaları ve yapılan yenilikler hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin Millî Mücadele sürecinin askerî aşamasının başarıyla sonuçlanması ve ülkenin düşman işgalinden kurtarılması hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin, cumhuriyet ve demokrasi kavramları, ülkemizde demokrasinin gelişimi ve cumhuriyetimizin nitelikleri konularında temel bilgileri edindikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilere Osmanlı Devleti’nin son döneminde gerçekleşen demokratikleşme çabaları ve yenilikler hakkında açık uçlu sorular sorulur.
Öğrencilerin, Millî Mücadele sürecinin askerî aşamasının başarıyla sonuçlanması ve ülkenin düşman işgalinden kurtarılması hakkında ön bilgileri açık uçlu sorular aracılığıyla değerlendirilir.
Öğrencilerin “cumhuriyet” ve “demokrasi” kavramları ile cumhuriyetimizin temel nitelikleri konusundaki hazırbulunuşluk düzeyleri soru-cevap tekniği ve anlam çözümleme tablosu ile değerlendirilir.

Öğrencilere günümüzde ülkemizi yöneten yöneticileri nasıl seçtiğimize yönelik sorular yöneltilerek bu sistemin Osmanlı Devleti’ndeki saltanat sistemiyle farkları sorgulatılır.
Öğrencilere Millî Mücadele sürecinde askerî alanda sağlanan başarının yeni bir devletin temellerini sağlam bir şekilde atmak açısından tek başına yeterli olmayacağı fikrinden hareketle “Sizce Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşanan sorunların bir daha yaşanmaması adına Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde hangi alanlarda yeniliğe ihtiyaç duyulmuştur?” sorusu yöneltilir.
Yönetim biçimimiz, cumhuriyetin temel nitelikleri, Atatürk ilke ve inkılaplarının günümüze etkileri, vatandaş olarak hak ve sorumluluklarımız, bağımsızlığımızın simgeleri, zamanın ruhuna ve ihtiyaçlarına uygun olarak değişime açık olma konularına vurgu yapılarak güncel hayat ile bağlantı kurulur.

İTA.8.4.1.
Cumhuriyete giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik olaylarla ilgili yazılı ve görsel kaynaklar verilerek öğrencilerin “saltanatın kaldırılması, Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanması ve Cumhuriyet’in İlanı” gelişmelerini incelemeleri sağlanır (E3.2). Ayrıca dijital kaynaklardan da yararlanılabilir. Bu aşamada Lozan Barış Antlaşması’nın kazanımları, Misâk-ı Millî sınırlarındaki değişim karşılaştırmalı haritalar üzerinden vurgulanır.

Panel tekniği kullanılarak cumhuriyete giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik gelişmelerin sebepleri ve sonuçları öğrenciler tarafından tartışılır (SDB2.2). Lozan Barış Antlaşması’nda çözüme kavuşturulamayan Musul meselesinin sonraki yıllarda nasıl sonuçlandığından bahsedilir. Ayrıca Lozan Barış Konferansı’nda gündeme gelen ve Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasından sonra Atatürk dönemi Türk dış politikasına yön veren meselelerden; “yabancı okullar sorununun çö zümlenmesi, Türk-Yunan nüfus mübadelesinin
yapılması, Osmanlı’dan kalan dış borçlar sorununun çözümlenmesi, Türk Boğazları sorunu ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi`nin imzalanması, Hatay’ın Türkiye’ye katılması” gelişmelerine kısaca yer verilir. Bu gelişmeler kapsamında Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” anlayışına ve Misâk-ı Millî’ye uygun olarak millî egemenliğimizi geliştirmek ve bağımsızlığımızı korumak için Lozan Barış Antlaşması ile uyumlu bir şekilde hayatının sonuna dek sürdürdüğü politikaların vurgusu yapılır (KB2.18). Cumhuriyete giden yolda gerçekleşen siyasi ve diplomatik gelişmelerin sebepleri ve sonuçları öğrenciler tarafından balık kılçığı üzerinde gösterilir (E3.7, OB1).
Öğrencilerden gruplara ayrılarak vızıltı grupları tekniği ile cumhuriyete giden yolda gerçekleşen olaylara yönelik sloganlar oluşturmaları istenir. Oluşturulan sloganlar bir performans görevi olarak (SDB2.2) cumhuriyete giden yolda gerçekleşen olaylar konusunda halkın bilinçlendirilmesine yönelik hazırlanan afiş veya tarih şeridi üzerinde kullanılır (E3.2, E3.6, E3.7, E3.11, OB4). Bu süreçte öğrencilerin estetik bakış açısıyla özgün eserler ortaya koymaları beklenir (D7.2). Bu ürünlerde öğrencilerin; saltanatın kaldırılmasının cumhuriyet rejimine geçişe sağladığı katkı, Lozan Barış Antlaşması’nın Türk milletinin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı açısından önemi (D19.4), Atatürk’ün ilan ettiği cumhuriyet sisteminin topluma kazandırdıkları gibi unsurlara yer vermeleri istenir. Performans görevi kapsamında oluşturulan afiş ve tarih şeridi dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

İTA.8.4.2.
Osmanlı Devleti’nde yenileşmeye yönelik tartışmalar ile yenileşme hareketleri ve Atatürk inkılapları ile ilgili yazılı ve görsel kaynaklar sınıfa getirilir. Ayrıca dijital kaynaklar da kullanılabilir. Öğrencilerin verilen kaynaklar üzerinden Osmanlı Devleti’nin son döneminde aydınlar tarafından tartışılan farklı alanlardaki (alfabe, kılık-kıyafet, kadın hakları, hukuk, meşrutiyet, eğitim) modernleşme önerilerini incelemeleri istenir (E3.2, OB1). Öğrencilere “Bu öneriler ile Cumhuriyet Dönemi’nde Atatürk tarafından gerçekleştirilen inkılaplar arasında ne gibi benzerlik ve farklılıklar vardır?” sorusu yöneltilerek Osmanlı Devleti’nin son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki modernleşme çabalarının günümüze etkisi millî ve manevi değerler (D14.3) ve millî kimlik değerleri (D19.2) kapsamında tartışılır (KB2.18) (E3.11). Öğrencilerden beş gruba ayrılarak Atatürk Dönemi’nde siyasi, hukuki ve toplumsal alanlarda; ekonomi, eğitim ve kültür alanlarında yapılan inkılaplara ilişkin yazılı ve görsel kaynakları incelemeleri (OB1, OB4) istenir. Ayrıca dijital kaynaklardan da (OB2) yararlanılabilir.
Gruplar, kaynaklardan hareketle bir çalışma yaprağı üzerinde Atatürk inkılaplarının gerekçelerini ve Osmanlı Dönemi yenileşme tartışmaları ile ilişkisini belirler. Gruplardan kendi çalışma alanları ile ilgili gerekçeleri sözlü olarak ifade etmeleri (SDB2.1, SDB3.3) istenir (E3.7). Öğrencilerin kaynaklardan hareketle Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların etkilediği unsurları (siyasi, hukuki, toplumsal, ekonomi, kültür ve eğitim) incelemeleri istenir. Atatürk inkılapları ile bu inkılapların etkilediği unsurlar öğrenciler tarafından bir sınıflandırma tablosunda gösterilir (OB1, OB7).
Sınıf tartışması yöntemiyle Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların siyasi, hukuki, toplumsal, ekonomik ve kültürel etkileri sorgulanır (SDB2.2).
Öğrenciler Atatürk Dönemi’nde yapılan inkılapların nedenlerini ve sonuçlarını balık kılçığı kullanarak (OB1, OB4) ifade eder (E3.3, E3.7, E3.11).

İTA. 8.4.3.
Beyin fırtınası yöntemiyle demokratik bir toplumun ne gibi özelliklere sahip olması gerektiğine dair öğrencilerin fikirleri (SDB2.2) açığa çıkarılır. Bu aşamada özellikle hak ve özgürlükler (D1.1), kişisel özgürlük (D8.1), millî ve manevi değerlere saygı (D14.3) değerlerine vurgu yapılır. Öğrencilerin Atatürk ilkeleri ile ilgili verilen farklı türden kaynakları inceleyerek Atatürk ilkelerinin temel özelliklerinin demokrasinin hangi ilkeleri ile ilişkilendirilebileceğini belirlemeleri istenir (E3.6). Bu ilişkilerin belirlenmesinde kart eşleştirme tekniğine başvurulur.
Siyasi, hukuki, toplumsal ve ekonomik alanlarda; eğitim ve kültür alanlarında gerçekleştirilen Atatürk inkılapları ve bu inkılapların düşünsel temelini özetleyen Atatürk ilkelerinin yer aldığı bir eşleştirme tablosu öğrencilere sunulur. Eşleştirme tablosu üzerinde Atatürk ilkeleri ile Atatürk inkılaplarının ilişkilendirilmesi (OB1) istenir (E3.2, E3.6, E3.7).
Öğrencilerin altı gruba ayrılması sağlanır. Gruplar tarafından Atatürk ilkelerinden biri seçilerek performans görevi kapsamında Atatürk ilke ve inkılapları arasındaki ilişkiyi yansıtan bir kavram haritası, infografik veya broşür (OB1, OB2, OB4) oluşturulur (E3.11, SDB2.1). Gruplar tarafından geliştirilen ürünler sınıf veya okul panosunda sergilenir. Bu ürünler dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden Osmanlı Dönemi’nde yapılan ıslahatlar ile Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen inkılaplar arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyan bir çalışma yapıp sınıfta sunmaları istenebilir.
Öğrenciler tarafından, Millî Mücadele’yi ve Atatürk inkılaplarını örnek alan devletler hakkında bir araştırma yapılıp sınıfta sunulabilir.
Öğrencilerden Mustafa Kemal Atatürk’ün düşünce hayatını ve fikirlerini etkileyen kitapları araştırmaları ve seçtikleri bir kitabı özetlemeleri istenebilir.
Öğrenciler tarafından Türk İnkılabı’nın Fransız ve Rus inkılapları ile benzerlik ve farklılıkları üzerine bir araştırma yapılıp sunulabilir.

Öğrencilerden inkılaplar ile ilgili dönemin gazete haberlerini toplayıp sunmaları istenebilir.
Yazılı kaynaklar dışında görsel kaynaklarla konu somutlaştırılabilir.
Öğrencilerden cumhuriyetin hayatımız için önemini anlatan bir resim çizmeleri istenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.