1. TEMA: AKORLARI ÖĞRENİYORUM

SAB6. Müziksel İşitme, SAB8. Müziksel Yazma

E1.1. Merak, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık)

D3. Çalışkanlık, D14. Saygı, D15. Sevgi

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık

MİOY.4.1.1. Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları yazabilme
a) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları tanır.
b) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları ayırt eder.
c) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları uygular.
MİOY.4.1.2. Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları işitebilme
a) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akor bileşenlerini tanır.
b) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akor bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Majör, minör, eksilmiş ve artmış akor bileşenlerini işitsel olarak ifade eder.

Majör, Minör, Eksilmiş ve Artmış Akorlar

sesteş, akor, artmış aralık, eksilmiş aralık, majör aralık, minör aralık, tam ses, yarım ses

Öğrenme çıktıları için; kısa cevaplı sorular, eşleştirme soruları ve boşluk doldurma sorularından oluşan çalışma kâğıtları, gözlem formu ve performans görevi kullanılabilir. Performans görevi olarak öğrencilerden majör, minör, eksilmiş ve artmış aralıklarla ilgili afişler tasarlayabilir. Performans görevi, gözlem formu ve analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin, nota yazım kurallarına dikkat ederek aralıkların uzaklıklarına bağlı rumuzları doğru ifade edebildiği, işittiği aralıkları müzik yazısında tanıyabildiği ve bu bilgileri nota okuma ve yazma süreçlerinde doğru şekilde kullanabildiği kabul edilmektedir.
 

Derse başlamadan önce, öğrencilerin majör, minör, eksilmiş ve artmış akorlarla ilgili bilgi seviyeleri belirlenebilir. Öğrencilere, "Bir müzik parçasını neşeli ya da hüzünlü yapan şey nedir?" veya "Bazı melodiler size gergin ya da kararsız hissettirebilir mi?" gibi sorular sorularak düşünmeleri sağlanabilir. Öğrencilere hem majör hem de minör bir melodi dinletilerek "Bu müzik size nasıl hissettirdi? Hangisi daha neşeli, hangisi daha hüzünlü?" sorularıyla duygusal farkındalıkları ölçülebilir. Eksilmiş ve artmış aralıkları içeren kısa melodiler dinletilerek bu melodilerin onlara nasıl bir his verdiği sorulabilir. Öğrencilerden bu aralıkların yarattığı hissi hareketle veya yüz ifadeleriyle anlatmaları istenebilir. Ayrıca öğrencilere bir nota dizisi gösterilerek, "Bu notalar arasındaki mesafeler sizce aynı mı, yoksa bazıları daha uzak veya yakın mı?" gibi sorular yöneltilerek görsel farkındalıkları ölçülebilir. Böylece öğrencilerin konuya dair mevcut bilgileri belirlenerek öğretime hazırlık yapılabilir.

Öğrencilere, müzikte majör, minör, eksilmiş ve artmış akorların notalar arasındaki mesafeyi belirlediği ve müziğin karakterini değiştirdiği anlatılabilir. Bu kavramların günlük hayattaki seslerle benzerlik taşıdığı fark ettirilebilir. Örneğin öğrencilerden kapı zili, siren veya telefon melodisi gibi sesleri düşünmeleri istenebilir. "Bazı zil sesleri neşeli, bazıları ise acil bir durumu bildiriyor gibi duyulabilir. Sizce bunun nedeni ne olabilir?" sorusuyla aralıkların duygu ve anlam üzerindeki etkisi keşfedilebilir. Bir diğer örnek olarak öğrencilerden bir hikâye anlatırken ses tonlarını değiştirmeleri istenebilir. "Bir masal anlatırken heyecanlı bir bölüme geldiğinizde sesinizi nasıl değiştirirsiniz? Üzgün bir anı paylaşırken ses tonunuz nasıl olur?" gibi sorularla, seslerin arasındaki mesafenin konuşma dilinde bile anlamı nasıl değiştirdiği gösterilebilir. Öğrencilere farklı müzik türlerinden kısa melodiler dinletilerek "Bu müzik nasıl bir his uyandırıyor? Sizce hangi tür aralıklar kullanılmış olabilir?" sorusuyla majör, minör, eksilmiş ve artmış aralıkların müziğin genel atmosferini nasıl değiştirdiği keşfedilebilir. Böylece öğrenciler, müzikteki aralık kavramlarını sadece teorik olarak değil, günlük hayattaki farklı duyusal deneyimlerle de ilişkilendirebilir.

MİOY.4.1.1

Majör, minör, eksilmiş, artmış akorlarla ilgili görsel ve işitsel materyaller ile ilgili öğrencilere sorular yönelterek görsellerle ilgili sorular sorması sağlanır (E1.1). İzlettirilen animasyondaki uyumsuz seslerin öğrencilerde hangi duygu durumlarına yol açtığı sorusu yöneltilir. Beyin fırtınası tekniği kullanılarak cevaplar alınır (E3.8). Etkinlik esnasında arkadaşlarının sözünü kesmeden onları dikkatli bir şekilde dinleyerek iletişim becerilerini kullanır (D14.1). Sorulara verilen cevaplar esnasında öğrencilerin potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak dönütlerle öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). Majör, minör, eksilmiş, artmış akorlarla ilgili sunumlar hazırlanarak öğrencilerin kavramları hem görsel hem de işitsel olarak fark etmeleri sağlanır (OB1.). Öğrencilerin majör, minör, eksilmiş ve artmış akorlar arasındaki ilişkileri belirleyebilmeleri için yapılandırılmış bir grid kullanılabilir. Olanaklar dâhilinde çalışma kâğıtları ile birlikte EBA üzerinden öğrencilere çevrim içi araçlar yardımıyla içerikler oluşturularak sunulabilir. Bireysel ya da grup olarak içerikler hakkında birbirleri ile iletişim kurmaları sağlanır. İş birliğiyle çalışmaları ve dijital araçlar ile etkileşime girmeleri beklenir (OB2.). Öğrenciler çalışmalarında arkadaşlarının başarılarına ortak olarak öğrenmenin sevincini birlikte paylaşırlar (D15.1). Bu süreç; gözlem formu, grup değerlendirme formu ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir. Bir temel sesin üzerine majör üçlü ve tam beşli ekleyerek majör beşli akorunu yazabilmesi sağlanır. Nota yazım kurallarına uygun bir şekilde çizmeleri için etkileşimli tahta ve müzik defteri üzerinde yazı çalışmaları yapmaları sağlanır. Öğrencilerin ögeler arasında ilişkileri belirlemesi ve bu ilişkiler arasında bağ kurması sağlanır. Örneğin bir minör akorun iki tane üçlü aralıktan meydana geldiğini formüle edebilmesi sağlanır. Öğrenciler bu durumu sözlü ve yazılı olarak ifade eder. Bu süreç; kısa cevaplı sorular, boşluk doldurma ve eşleştirme soruları gibi çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

MİOY.4.1.2
Öğretmen; piyano aracılığıyla majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları seslendirerek öğrencilerin kulağına uyumlu, yarı uyumlu ve uyumsuz sesler geldiğini, fakat dikkatle dinlemelerini istediğinde daha başka seslerinde duyulduğunu fark ettirir. Piyano eşliği ile yapılan çalışmalar ile öğrenciler, majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları basitten karmaşığa doğru tanır. Farklı ses aralıklarını öğrenmek, sürekli deneme ve tekrar gerektirir. Örneğin yanlış işitilen bir akoru düzeltmek için defalarca denemek, azim ve kararlılık gerektirir (D3.1). İşitme etkinlikleri yapılarak seslerin uyumluluk durumlarını işitmeleri sağlanır. Majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları ayırt etmeleri ve ayırt ettikleri akorları işiterek yazmaları için ses kayıtları kullanılabilir. Temel olarak verilen seslere majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları hizalamaları için boşluk doldurma çalışmaları yaptırılır. Bu süreç, gözlem formu ve boşluk doldurma sorularından oluşan çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir. Performans görevi olarak öğrencilerden majör, minör, eksilmiş ve artmış aralıklarla ilgili afişler tasarlayabilir. Performans görevi, gözlem formu ve analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları daha derinlemesine keşfedebilmeleri için etkinlikler uygulanabilir. Öncelikle, öğrencilerden farklı aralıkları tanımlayarak ayırt edebilmeleri için işitsel analiz yapmaları istenebilir. Farklı müzik türlerinden seçilen eserlerde kullanılan aralıklar incelenebilir ve öğrenciler, bu aralıkların müzikte hangi duyguları ve etkileri oluşturduğunu tartışabilir. Öğrencilere, kendi melodilerini oluşturmaları için bir beste çalışması yaptırılabilir. Belirli bir aralık dizisi verilip, bu diziyi kullanarak özgün bir melodi bestelemeleri istenebilir. Ardından, bestelerini sınıf içinde paylaşarak hangi aralıkları neden tercih ettiklerini açıklamaları sağlanabilir. Böylece öğrenciler, aralıkların müziğin karakterini nasıl değiştirdiğini uygulamalı olarak keşfedebilir.

Öğrencilerin majör, minör, eksilmiş ve artmış akorları daha iyi anlayabilmeleri için görsel ve işitsel materyallerle desteklenen etkinlikler uygulanabilir. Öncelikle, öğrencilerin bu aralıkları işiterek fark etmeleri için öğretmen tarafından kısa melodiler çalınabilir ve öğrencilerden hangi melodinin daha mutlu, hangisinin daha hüzünlü veya gergin hissettirdiğini söylemeleri istenebilir. Böylece, aralıkların müziğe kattığı duygu farkı keşfedilebilir. Öğrencilere, majör ve minör akorları içeren basit müzik notaları verilebilir ve bu notaların arasındaki farkları görsel olarak incelemeleri sağlanabilir. Öğrencilerin notalar arasındaki mesafeyi somutlaştırabilmeleri için ip veya cetvel kullanılarak farklı uzunluklar gösterilebilir ve bu uzunlukların müzikteki aralıklarla nasıl ilişkili olduğu açıklanabilir.