4. TEMA: CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE TÜRK HALK MÜZİĞİ ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR

KB1. Temel Beceriler, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.14. Yorumlama

E3.6. Analitiklik, E3.7. Sistematiklik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık

MT.6.4.1. Atatürk’ün Türk halk müziği ile ilgili düşüncelerini açıklayabilme
MT.6.4.2. Atatürk’ün düşünceleri doğrultusunda müzik alanında yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplayabilme
a) Bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği aracı kullanarak konu hakkındaki bilgileri bulur.
c) Konu hakkında ulaştığı bilgileri doğrular.
ç) Konu hakkında ulaştığı bilgileri kaydeder.
MT.6.4.3. Türk halk müziği eserlerinin derleme ve notaya alınma sürecine ilişkin bilgi toplayabilme
a) Bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği aracı kullanarak konu hakkındaki bilgileri bulur.
c) Konu hakkında ulaştığı bilgileri doğrular.
ç) Konu hakkında ulaştığı bilgileri kaydeder.
MT.6.4.4. Devlet radyosunun kurulmasının Türk halk müziğine katkılarını yorumlayabilme
a) Devlet radyosunun Türk halk müziğine katkılarını inceler.
b) Devlet radyosunun Türk halk müziğine katkılarına örnekler verir.
c) Devlet radyosunun kurulmasının Türk halk müziğine katkılarını ifade eder.
MT.6.4.5. Teknolojik gelişmelerin Türk halk müziği üzerindeki etkilerini yorumlayabilme
a) Teknolojik gelişmelerin Türk halk müziğine etkilerini inceler.
b) Teknolojik gelişmelerin Türk halk müziğine etkilerine örnekler verir.
c) Teknolojik gelişmelerin Türk halk müziğine etkilerini ifade eder.
MT.6.4.6. Cumhuriyet Dönemi’nde öne çıkan Türk halk müziği ozanlarını tanıyabilme

• Atatürk'ün Türk Halk Müziğine Verdiği Önem
• Türk Halk Müziğini Derleme ve Arşivleme Çalışmaları
• Radyonun Türk Halk Müziğine Katkısı
• Âşıklarla Yaşayan Gelenek

çok seslilik, derleme, Türk halk müziği

Öğrenme çıktıları, kısa cevaplı sorular, açık uçlu sorular, öz değerlendirme formu, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, çalışma kâğıdı ve anekdot kaydı kullanılarak değerlendirilebilir. Performans görevi olarak öğrencilerden Cumhuriyet Dönemi Türk halk müziği ozanlarını tanıtmaları istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde öğrencilerin tarihsel bağlamda bilgi birikimini, yaratıcılığını ve ifade yeteneğini ölçme kriterleri ile hazırlanmış dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilerin Türk halk müziğinin tek sesli bir yapısı olduğunu bildiği kabul edilmektedir. Öğrencilerin çok sesli müziği tanıdığı kabul edilmektedir. Öğrencilerin nota okuma ve yazmayı bildiği kabul edilmektedir.

Atatürk’ün sevdiği türkülerden hangilerini bildikleri sorulabilir. Geçmişte bestelenmiş bir eseri bugün nasıl bildikleri sorulabilir. Genel ağın olmadığı dönemlerde müziğin hangi yollarla yayılmış olabileceği sorulabilir. Teknolojik gelişmelerin müziğe katkılarının neler olduğu sorulabilir.

Öğrencilere Türk sanat müziği ile Türk halk müziğine ait daha önceden edindikleri bilgileri düşündüklerinde bu iki türün ne gibi farkları olduğu sorulabilir.

MT.6.4.1
Öğrencilere Atatürk’ün Türk halk müziği konusundaki düşüncelerini içeren bir okuma parçası okutulur (OB1). “Sizce Atatürk millî kimliğin bir parçası olarak neden halk müziğini görmüş olabilir?” sorusu sorulur. Halk müziğinin kaynağını halktan alan yapısı hatırlatılarak öğrencilerin halk müziğinin millî kimlik ve kültürle ilişkisini belirlemeleri sağlanır. “Sizce Atatürk Türk halk müziğine değer vermemiş olsaydı Türk halk müziği bugün hangi durumda olurdu?” sorusu ile büyük grup tartışması yapılır (E3.6, SDB1.1). Öğrencilerin Atatürk’ün Türk halk müziğine büyük önem verdiğini onun bu düşüncelerinin halk müziğinin geliştirilmesi ve desteklenmesi sürecini sağladığını kendi cümleleriyle açıklamaları sağlanır (D15.2, D19.2). Kısa cevaplı sorular, açık uçlu sorular ve öz değerlendirme formu ile süreç değerlendirilebilir.

MT.6.4.2
Öğrencilere Cumhuriyet Dönemi’nde Atatürk’ün düşünceleri doğrultusunda yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplamaları söylenir ve öğrencilerin kullanabilecekleri güvenilir genel ağ adresleri ile yazılı ve dijital kaynakları belirlemeleri sağlanır (D15.2, D19.2, OB1, OB2). Öğrenciler belirledikleri kaynakları kullanarak bilgi toplar. Öğrencilerden topladıkları bilgileri rapor, bilgi görseli ya da sunum hâline getirmeleri ve sınıfta sunmaları istenir. Öğrencilere edindikleri bilgilerin hangi kaynaklara dayandığı, bu kaynakların doğruluğunu nasıl tespit ettikleri sorulur. Farklı kaynaklardan doğrulanmış bilgiler kaydedilir. Öğrenciler araştırma sonuçlarını sınıfa sunar. Öğrenme çıktısı, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu ile değerlendirilebilir.

MT.6.4.3
Öğrencilere derleme çalışmalarının nasıl yapıldığı konusunda bilgi toplayacakları açıklanır ve kullanabilecekleri kaynaklar listelenir. Öğrencilerin Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan derleme ve notaya alma çalışmalarına katılan müzik araştırmacısı (Mahmut Ragıp Gazimihal, Muzaffer Sarısözen, Sadi Yaver Ataman vb.) ve/veya notistlerin hayatlarını ve çalışmalarını anlatan belgeseller, süreci anlatan yazılı kaynaklar, TRT Arşivi’ndeki işitsel kaynaklar, derleme çalışmalarına ilişkin basında çıkmış haber, fotoğraf ya da notlar gibi kaynaklar arasından hangilerini kullanacaklarını belirlemeleri sağlanır (OB1, OB2, D15.2). Öğrenciler belirledikleri kaynakları kullanarak bilgi toplar. Öğrencilerden topladıkları bilgileri rapor, bilgi görseli ya da sunum hâline getirmeleri ve sınıfta sunmaları istenir. Öğrencilere edindikleri bilgilerin hangi kaynaklara dayandığı, bu kaynakların doğruluğunu nasıl tespit ettikleri sorulur. Farklı kaynaklardan doğrulanmış bilgiler kaydedilir. Türk halk müziği eserlerinin derlenmesinin neden önemli olduğu konusunda beyin fırtınası yapılarak bulgular listelenir. Türk halk müziği eserlerinin kültürel miras açısından önemi vurgulanır (D19.3). Öğrencilerden cumhuriyetin kültürel mirası koruma ve millî kültürü geliştirme amaçları ile derleme çalışmalarının ilişkisini anlattıkları kısa bir rapor yazmaları istenir. Öz değerlendirme formu, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu ile süreç değerlendirilebilir.

MT.6.4.4
TRT Arşivi’ndeki eski bir türkü kaydı, anonsuyla birlikte öğrencilere dinletilir (SAB9). Türkiye’de ilk radyo yayınının 1927 yılında başladığı belirtilir. Beyin fırtınası yapılarak radyo yayınının halk müziğine sağladığı katkılar incelenir. Öğrencilerin bir türkünün radyoda çalınmasının türkülerin öğrenilmesini sağladığı, bunun yeni türkülerin bestelenmesine ilham verdiği, bunun da halk müziği repertuvarının zenginleşmesini sağladığı gibi düşünce zincirleri kurması ve radyonun sağladığı katkılara örnek vermesi desteklenir. Balık kılçığı diyagramı ile radyonun halk müziğinin gelişmesine, yaygınlaşmasına katkıları neden sonuç ilişkisi içinde kurulur (E3.7). Öğrenciler gruplara ayrılarak her grubun radyonun işlevlerinden birine odaklanması istenir (SDB2.2). Bir grup kültürel belleğin korunması, diğer bir grup yaygınlaştırma, bir başka grup halk eğitimi işlevlerine odaklanır. Gruplar odaklandıkları işlevin Türk halk müziğine katkılarına dair kısa bir rapor sunar. Gözlem formu, çalışma kâğıdı, anekdot kaydı, öz değerlendirme formu ile süreç değerlendirilebilir.

MT.6.4.5
Akvaryum tekniği kullanılarak teknolojik gelişmelerin Türk halk müziğine etkileri belirlenir ve bu etkilere örnek verilir. Elde edilen bulgular listelenir ve bilgi kartları oluşturulur (SDB2.2). Öğrenciler gruplara ayrılır ve tüm bilgi kartları tartışmaya açılarak bu etkinin olumlu olup olmadığı tartışılır (KB2.18). Öğrencilere tartışma etkinliği sırasında sosyal kurallara uymaları hatırlatılır (SDB2.1). Teknolojik gelişmelerin hem olumlu hem olumsuz etkileri olduğu öğrenciler tarafından ifade edilir. Öğrenciler, Türk halk müziğinin doğal yapısına zarar verecek uygulamalardan kaçınmaları, halk müziğini geliştirmeyi ve yaygınlaştırmayı kolaylaştırıcı uygulamalara yönelmeleri konusunda desteklenir. Gözlem formu, anekdot kaydı ile süreç değerlendirilebilir.

MT.6.4.6
Öğrencilerden performans görevi olarak Âşık Veysel, Hisarlı Ahmet, Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Âşık Davut Sulari gibi önemli halk müziği ozanlarının hayatı ve eserlerini araştırmaları istenebilir (OB1, D15.2, D19.3). Araştırma sonuçları sınıfta sunulur ve bu halk ozanlarının Türk halk müziğine katkıları listelenir. Performans görevinin değerlendirilmesinde öğrencilerin tarihsel bağlamda bilgi birikimini, yaratıcılığını ve ifade yeteneğini ölçme kriterleri ile hazırlanmış dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilere “Derleme çalışması yapacak bir ekibin parçası olsaydınız, hangi bölgenin kültürel özelliklerini analiz ederek halk müziği derleme çalışmalarına yoğunlaşırdınız? Neden?” soruları yöneltilebilir. Öğrencilerden bu sorulara gerekçeleriyle yazılı olarak cevap vermeleri istenebilir. Öğrencilerden Cumhuriyet Dönemi halk ozanlarından seçtikleri birinin eser besteleme sürecinin nasıl olabileceğine dair öykü yazmaları istenebilir.

Öğrencilerden Cumhuriyet Dönemi’nde müzik alanında yapılan çalışmaları anlatan belgesel veya dijital içerik izlemeleri, bilgilendirici kısa yazılar okumaları istenebilir. Öğrencilerden ailelerindeki büyüklerle radyo anıları hakkında röportaj yapmaları istenebilir. Öğrencilerden Cumhuriyet Dönemi halk ozanlarını kronolojik olarak düzenlemeleri ve bu sıralamayı zaman çizelgesinde göstermeleri istenebilir. Öğrencilere Atatürk’ün Türk halk müziğine verdiği değeri ifade eden bir slogan bulma ve bunu afişle gösterme görevi verilebilir.