2. TEMA: ÇİZGİDEN BOYUTA

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma (SAB4.1. Sanatsal Ürün Tasarlama), SAB4. Sanatsal Üretim Yapma (SAB4.2. Sanatsal Ürün Oluşturma)

-

E1.1. Merak, E3.2 Odaklanma, E3.8 Soru Sorma

SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı

GS.10.2.1. İç mekânların perspektif çizimini oluşturabilme
a) İç mekânların perspektif çizimine uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) İç mekânların perspektif çizimini sanatsal ürüne dönüştürür.

GS.10.2.2. Dış mekânların perspektif çizimini oluşturabilme
a) Dış mekânların perspektif çizimine uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) Dış mekânların perspektif çizimini sanatsal ürüne dönüştürür.

GS.10.2.3. İnsan figürü çizimi ile ilgili sanatsal ürün tasarlayabilme
a) İnsan figürü kavramını inceler.
b) İnsan figürü bağlamında oluşturulan imgeleri eskizlerle ifade eder.

GS.10.2.4. İnsan figürü çizimi ile ilgili sanatsal ürün oluşturabilme
a) İnsan figürü çizimine uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) İnsan figürü taslağını sanatsal ürüne dönüştürür.

GS.10.2.5. Üç boyutlu insan veya hayvan figürü tasarlayabilme
a) İnsan veya hayvan figürlerinin anatomik yapılarını inceler.
b) İnsan veya hayvan figürleri bağlamında oluşturduğu imgeleri eskizlerle ifade eder.

GS.10.2.6. Üç boyutlu insan veya hayvan figürü oluşturabilme
a) Üç boyutlu insan veya hayvan figürü çalışmasına uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) Hazırladığı figürü sanatsal ürüne dönüştürür.

Perspektif Çizimi
İnsan Figürü Çizimleri
Üç Boyutlu İnsan veya Hayvan Figürleri

figür, kaçma noktası, plastilin, şekillendirme (modelaj) kalemi, ufuk çizgisi, rakursi

Öğrenme çıktıları; giriş-çıkış kartı, dereceli puanlama anahtarı, dereceleme ölçeği, öz değerlendirme formu, açık uçlu sorular, kontrol listesi ve  performans görevi kullanılarak değerlendirilebilir.

Performans görevi olarak öğrencilerden kültürel miras olarak kabul edilen bir mekânın değişik açılardan fotoğraflarını çekmeleri ve bu  otoğraflardan birinin perspektif çizimini yaparak sınıfta sergilemeleri istenebilir. Yapılan çalışma, dereceleme ölçeği veya kontrol listesi kullanılarak  değerlendirilebilir.

Öğrencilerin temel perspektif bilgisine sahip oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin insan figürünün temel oran orantı özelliklerini bildikleri kabul edilmektedir.
Öğrencilerin üç boyutlu çalışmalarla ilgili temel bilgilerinin olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilere “Yakınında bulunan bir nesnenin büyüklüğü uzaklaştıkça nasıl algılanır?”, “Bir iç mekânın duvarlarından uzaklaştıkça yer ve duvarlar  arasındaki çizgilerin görünümünde nasıl farklılıklar oluşur?”, “İki yanı ağaçlı bir yolun ortasından bakıldığında yolun ve ağaçların ileride  birleşiyormuş gibi görünmesinin nedeni nedir?” gibi sorular sorularak öğrencilerin perspektif bilgilerini ifade etmeleri sağlanır.

Öğrencilerin insan figürünün anatomik yapısı ve temel oran orantı özellikleriyle ilgili bilgileri soru cevap yöntemi kullanılarak belirlenir.

“Üç boyutlu çalışmalar nelerdir?”, “Bu çalışmaların yapımında hangi malzemeler, yöntem ve teknikler kullanılabilir?” gibi sorular sorularak  öğrencilerin konu hakkındaki ön bilgileri sorgulanır.

Öğrencilere “Okul bahçesinden uzaklara bakıldığında ağaçlar, insanlar, hayvanlar, dağlar ve binaların rengi ve boyutları nasıl değişiyor?“ sorusu  sorularak konuyla ilgili düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır.

GS.10.2.1.
Bir iç mekanın farklı açılardan çizilmiş perspektif görünümleri gösterilerek öğrencilerin merak ettiği soruları sormaları sağlanır (E3.8, OB4). Bu görsellerden  yola çıkarak bir iç mekânın perspektif uygulamasında kullanılabilecek araçlar öğrencilere tanıtılır.Öğrencilerin çizgisel perspektif uygulaması için  kullanacakları resim kâğıdını, kalem çeşidini ve diğer araç gereçleri araçları belirleyerek ifade etmeleri sağlanır.

Perspektif tekniğinde iç mekân çizimine başlanır. Öğrencilerden iç mekân çizimi için bulundukları yere göre göz hizasında olan ufuk çizgisi çizmeleri istenir.  Bulundukları yere göre bakış noktası belirlemeleri sağlanır. Öğrencilerden bakış noktasına göre ufuk çizgisi üzerinde kaçış noktalarını (tek/ iki/ üç)  işaretlemeleri istenir.Tek/ iki/ üç kaçış noktalı perspektif kuralına göre kaçan çizgiler çizilerek iç mekânın duvarları belirlenir. Öğrencilerden tek/ iki/ üç kaçış  noktalı perspektif kuralına göre kaçan çizgileri kullanarak kapının ve pencerenin yerlerini işaretlemeleri beklenir. Tüm çizim kaçış çizgileri ile yapılır. İç mekânda bulunan diğer nesneleri de çizmeleri istenir. Zamanı etkin bir şekilde yöneterek çizimi belirli bir düzen içinde tamamlayarak sanatsal ürüne  dönüştürmeleri sağlanır (D3.2). Süreç, giriş çıkış kartı veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Performans görevi olarak öğrencilerden kültürel miras olarak kabul edilen bir mekânın değişik açılardan fotoğraflarını çekmeleri ve bu fotoğraflardan  birinin perspektif çizimini yaparak sınıfta sergilemeleri istenebilir (OB5). Yapılan çalışma dereceleme ölçeği veya kontrol listesi kullanılarak  değerlendirilebilir.

GS.10.2.2.
Öğrenciere bir dış mekanın farklı açılardan çizilmiş perspektif görünümleri gösterilerek merak ettikleri soruları sormaları sağlanır (E3.8, OB4). Bu  görsellerden yola çıkarak bir dış mekânın perspektif uygulaması için gereken araçlar (35x50 cm boyutlarında resim kâğıdı, dereceli resim kalemleri, 50  cm’lik cetvel, sulu boya, pastel, kuru boya vb.) öğrencilere tanıtılır. Öğrencilerin perspektif uygulaması için kullanacakları resim kâğıdını, kalem ve boya çeşidini ve diğer araç gereçleri araçları belirleyerek ifade etmeleri  sağlanır.

Öğrencilerin bir dış mekânda çizgisel teknikte perspektif çizimini gerçekleştirdikten sonra hava perspektifi hakkında öğrenme, araştırma ve keşfetme  arzusunu harekete geçirmesini sağlayacak gözlemleri yapmaları için okul bahçesine çıkmaları sağlanır (E1.1). Öğrencilerin çevrelerinde gördükleri  nesnelerin renklerindeki değişimi gözlemlemeleri ve bu değişimin nedenini sorgulayarak hava (renk) perspektifini tespit etmeleri ve ulaştıkları verileri nedenlerine göre sınıflandırmaları sağlanır (KB2.2, OB1). Baskın renklerin zayıf renkleri arka plana atarak etkisini azaltacağı, pasif renklerin (gri, yeşil, mor)  uzaklık ve yakınlık etkisi göstermeyeceği vurgulanarak renklendirme çalışması yapmaları sağlanır. Çalışma ortamının temiz ve düzenli bir biçimde  bırakılması sağlanır (D18.2). Süreç, üçgen, kare, çember tekniği kullanılarak veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

GS.10.2.3.
“Figür kelimesinin daha önce hangi amaçla kullanıldığını duydunuz?”, “Figür hakkında neler söyleyebilirsiniz?”, “Çevrenizdeki figürlerden nasıl örnekler  verebilirsiniz?” gibi sorularla öğrencilerin figürle ilgili kısa açıklamalar yapmaları istenir (E3.2). Figür kavramıyla ilgili kelime ilişkilendirme testi yapılabilir.  Figürde ölçülendirmenin tarihsel gelişim süreci (Antik Mısır, Antik Yunan, Roma ve Rönesans Dönemleri’nden günümüze kadar olan süreç) ile kadın, erkek  ve çocuk figürü anatomilerinin biçimsel yapı özellikleri örnek görseller üzerinden inceletilir (OB4).

Öğrencilerden insan anatomisiyle ilgili oluşturdukları imgeleri eskiz çalışmalarıyla ifade etmeleri istenir. Süreç, kontrol listesi veya dereceli puanlama  anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

GS.10.2.4.
Öğrenciler figür çiziminde kara kalem tekniği ile çizgisel ya da gölgesel yöntemlerden birini seçerek çalışacakları yöntem ve tekniği belirler. Figür  çiziminde rakursinin (kısaltım) nasıl kullanılacağı açıklanır. Öğrencilerden belirledikleri görsel anlatım araçlarını (35x50 cm boyutlarında resim kâğıdı, resim  altlığı, farklı derecelerde resim kalemleri ve silgi gibi) ifade etmeleri istenir.

Figür çizimi ile ilgili seçilen bir sanatçı deseni veya oturan bir model fotoğrafı gösterilerek öğrencilerden modelin duruşunu, hareketini ve yönünü tespit  etmeleri amacıyla resim yüzeyinin bir kenarına küçük bir eskiz çizmeleri istenir. Figürün resim yüzeyine yerleştirilmesinde bu eskizin kolaylık sağlayacağı  hatırlatılır. Figürün baş büyüklüğü ölçü birimi olarak belirlenir. Figüre ait bölümler (baş, gövde, kollar, bacaklar, el ve ayaklar) ile figürün bütünü arasındaki  ölçü ilişkisi (büyüklük, uzunluk, kısalık, genişlik) kalem ölçüsüyle taslak olarak çözümlenir (KB2.4). Öğrencilerin figür taslağını görsel tasarım öge ve  ilkelerini kullanarak sanatsal ürüne dönüştürmeleri sağlanır. Yapılan çalışmalar dereceleme ölçeği veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

GS.10.2.5.
Öğrencilere insan veya hayvan figürlerinin anatomik yapıları, görseller üzerinden inceletilir (OB4). Heykel sanatı ve heykel yapımında kullanılan  tekniklerden bahsedilerek farklı sanatçıların üç boyutlu biçimlendirme malzemelerini kullanarak yaptıkları figürlerle ilgili görseller gösterilebilir veya  videolar izletilebilir. Öğrencilerin konu ile ilgili düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1).

Öğrencilerden üç boyutlu insan veya hayvan figürü ile ilgili imgeler oluşturmaları ve oluşturdukları imgeleri eskizlerle ifade etmeleri istenir.Öğrencilerin  kendi eskiz çalışmalarını ışık-gölge, denge, doku, oran-orantı ve form gibi görsel tasarım öge ve ilkelerine göre değerlendirmeleri istenir (SDB1.3). Süreç  öz değerlendirme formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

GS.10.2.6.
Öğrencilere insan veya hayvan figürü ile ilgili heykel yapmak için kullanılabilecek modelleme-biçimleme yöntemlerinin özellikleri açıklanır. Öğrencilerden bu yöntemleri uygularken kullanabilecekleri anlatım araçlarını belirleyerek ifade etmeleri istenir. Kullanılacak malzemelerin kâğıt hamuru, alçı, bal mumu,  kil veya plastilin, iskelet oluşturmak için tel, üzerine yerleştirmek için ahşap kaide ve şekillendirmek için oyma kalemleri, spatül, metal veya plastik uçlu  çubuklar olduğu belirtilir.

Öğrencilerden figürün ayakta durabilmesi için kaide üzerine telden iskeletini yapmaları istenir. Figüre form vermek üzere seçtikleri bal mumu, kil veya  kâğıt hamuru gibi malzeme çalışmaya hazır hâle getirilir. Hazırlanan malzemenin iskelet üzerine elle parça parça yapıştırılıp figür formuna uygun olarak  biçimlendirilmesi sağlanır. Öğrencilere bu süreçte ellerinin yanı sıra şekillendirme (modelaj) kalemleri de kullanabilecekleri hatırlatılır. Figürün üç boyutlu  hacimsel bir görünüm kazanabilmesi için doku, ışık-gölge, form, denge, oran-orantı ve oylum-yükselti ilişkisine dikkat edilmesi istenir. Figürün anatomik  yapı özelliklerine göre yüzeyin biçimlendirilmesinde hayal gücü, sezgi, bilgi ve becerilerin önemi vurgulanır. Öğrenciler belirledikleri malzemeler ve  modelleme-biçimleme yöntemiyle figüre estetik bir görünüm kazandırarak sanatsal ürüne dönüştürürler (D7.2). Tamamlanan çalışma ahşap kaide üzerine  sabitlenerek sergilenir. Öğrencilerden çalışma ortamını temiz ve düzenli bırakmaları istenir (D18.2). Yapılan çalışmalar, dereceli puanlama anahtarı veya öz  değerlendirme formu ile ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden perspektif bilgilerini kullanarak mutfak, çalışma ofisi, kütüphane gibi günlük yaşantılarında ilgilerini  çeken bir mekânı, geleneksel veya dijital yöntemlerle çizmeleri istenebilir. Öğrencilerin parlak renkli bir nesneyi  kendilerine yakın, kendilerinden 5 m uzak ve kendilerinden 20 m uzak olacak şekilde gözlemlemelerini ve bu  gözlemleriyle nesnenin renginde oluşan farkları bir perspektif çiziminde ifade etmeleri istenebilir.

Leonardo da Vinci (Leonardo da Vinçi) ile Michalangelo’nun (Mikelancelo) kadın, erkek ve çocuk çizimlerinden ilgilerini  çeken görselleri eskizlerle ifade etmeleri istenebilir.

Sanal müze ziyareti yaptırılarak Zühtü Müridoğlu, Henry Moore (Henri Moor) gibi heykeltıraşların eserlerinden  röprodüksiyon yapmaları istenebilir.

Öğrencilere perspektif çizimleriyle ilgili sunumlar izletilebilir. Dış mekânda hava perspektifi ile ilgili görünümlere  resimlerinde yer vermiş olan Alfred Sisley (Alfred Sislıy), Camille Pissarro (Kemil Pisaro), Hikmet Onat gibi ressamların  eserlerinden örnekler gösterilebilir.

Sanal sanat veya arkeoloji müzesi ziyaretleri yaparak sanatçıların insan figürünün anatomik yapısı ile ilgili iki boyutlu ve  üç boyutlu eserleri inceletilebilir.

Üç boyutlu olarak modellenmiş basit nesneler farklı açılardan gösterilerek öğrencilerden oyun hamuru ile benzer  şekillendirmeler yapmaları istenebilir.