3. TEMA: ZAMANIN İZİNDE SANAT

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma (SAB4.1. Sanatsal Ürün Tasarlama), SAB4. Sanatsal Üretim Yapma (SAB4.2. Sanatsal Ürün Oluşturma)

-

E2.1. Empati, E3.3. Yaratıcılık

SDB2.1. İletişim

D3. Çalışkanlık, D18. Temizlik, D19. Vatanseverlik

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

GS.H.3.1. Müzede konuşan eserler konulu sanatsal ürün tasarlayabilme
a) Müzedeki eserleri inceler.
b) Müzede konuşan eserler konusu bağlamında oluşturulan imgeleri ifade eder.

GS.H.3.2. Müzede konuşan eserler konulu sanatsal ürün oluşturabilme
a) Müzede konuşan eserler konusuna uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) Müzede konuşan eserler konusunu sanatsal ürüne dönüştürür.

GS.H.3.3. Kültürel miras haritası tasarlayabilme
a) Kültürel miras kavramını inceler.
b) Kültürel miras haritası bağlamında milli kültürümüzü yansıtan yapı ve eserlerle ilgili oluşturduğu imgeleri ifade eder.

GS.H.3.4. Kültürel miras haritası oluşturabilme
a) Kültürel miras haritasına uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) Milli kültürümüzü yansıtan yapı ve eserlerle ilgili oluşturduğu imgeleri kültürel miras haritasına dönüştürür.

GS.H.3.5. Türk el sanatlarından esinlenme yoluyla sanatsal ürün tasarlayabilme
a) Türk el sanatlarından örnekleri inceler.
b) Türk el sanatları bağlamında oluşturulan imgeleri eskizle ifade eder.

GS.H.3.6. Türk el sanatlarından esinlenme yoluyla sanatsal ürün oluşturabilme
a) Konuya uygun görsel anlatım araçlarını ifade eder.
b) Türk el sanatları bağlamında oluşturduğu eskizleri sanatsal ürüne dönüş türür.

Müzede Konuşan Eserler
Kültürel Miras Haritası
Esinlenme Yoluyla Sanatsal Üretim

el sanatları, esinlenme, kültürel miras

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, akran değerlendirme formu, çalışma  yaprağı, açık uçlu sorular, dereceleme ölçeği ve performans görevi kullanılarak ölçülebilir.

Performans görevi olarak öğrencilerden Türk el sanatları hakkında araştırma yapmaları ya da yaşadıkları şehirde Türk el  sanatlarıyla uğraşan ustalarla röportajlar yapmaları istenebilir. Bu araştırma ya da röportajı değerlendirerek Türk el  sanatlarının gelecek nesillere aktarılması ile ilgili bir proje dosyası oluşturmaları istenebilir. Yapılan projeler dereceli  puanlama anahtarı ya da dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin drama çalışmalarıyla ilgili temel bilgilerinin olduğu kabul edilmektedir. Öğrencilerin yaşadıkları şehir veya  bölgedeki kültürel miras eseri sayılan tarihî eserler, tarihî kişiler, ürünler ve turistik alanlar hakkında bilgi sahibi oldukları  kabul edilmektedir.

Öğrencilerin el sanatları hakkında bilgilerinin olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilere sorulan ‘’Bir müze ziyaretinde veya sınıf ortamında herhangi bir drama çalışmasına katıldınız mı?’’, ‘’Drama  tekniği hakkında neler söyleyebilirsiniz?’’ gibi sorularla öğrencilerin drama ile ilgili bilgilerinin değerlendirilmesi sağlanır.

“Kültür kavramından ne anlıyorsunuz?”, “Yöresel ne demektir?”, “Bölgenizdeki yöresel ürünler nelerdir?”, “Bölgenize  özgü kıyafetler nelerdir?”, “Bölgenizde yaşamış tarihi kişler kimlerdir?“ gibi sorular sorularak öğrencilerin düşünceleri  alınır. Öğrencilerden bulundukları bölgedeki kültürel miras ürünlerine örnekler vermeleri istenir.

“El sanatları denilince aklınıza neler geliyor?” sorusu sorularak öğrencilerin el sanatları hakkında bildiklerini ifade etmeleri sağlanır.

“Yaşadığınız şehirde veya çevrenizde bulunan kültürel miras ögeleri birbirleriyle konuşabilselerdi neler anlatırlardı?”, “Siz  bu kültürel diyalogdan nasıl bir sanat eseri üretirdiniz?” soruları sorularak öğrencilerin konu hakkında kendilerini ifade etmeleri istenir.

GS.H.3.1.
Öğrencilere müze eğitim etkinliklerinden biri olan “müzede konuşan eserler” konulu drama çalışması yapılacağı belirtilir. Drama çalışması hakkında  öğrencilere bilgilendirme yapılır. Öğrencilere seramik kaplar, heykeller, kabartmalar, freskler, mozaikler veya taş oymalar gibi farklı arkeolojik eser bilgilerinin  ve görsellerinin yer aldığı sanat kartları dağıtılır. Öğrencilerden eserin yapıldığı teknik, kullanılan malzeme, dönemsel üslup ve kompozisyon  özelliklerini incelemeleri istenir.

Öğrencilerin dağıtılan kartlardan birini seçmeleri ve müzede konuşan eserler konusu bağlamında oluşturdukları imgeleri sözel olarak ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1). Süreç, kontrol listesi veya açık uçlu sorular ile değerlendirilebilir.

GS.H.3.2.
Öğrencilerin müzede konuşan eserler çalışmasına uygun olan görsel anlatım araçlarını (resim kâğıdı, fon karton, çeşitli kalemler, yapıştırıcılar, makas vb.) belirleyerek ifade etmeleri sağlanır.

Öğrencilerden seçtikleri eserle empati kurmaları ve eserin ağzından anlatıma dayalı bir canlandırma yapmaları istenir. Bunun için öğrencilerin eserin kimliği, dönemi, ait olduğu kültür ve günümüze ulaşana kadar geçirdiği süreçler hakkında bir hikâye, mektup, röportaj veya iç monolog yazısı hazırlamaları sağlanır  (E2.1, E3.3). Öğrencilerden canlandıracakları eserle ilgili görselin ve yazdığı metnin çıktısını birleştirerek poster oluşturmaları istenir. Hazırladıkları  posterden yararlanarak konuşan müze etkinliğini belirlenen sürede sunmaları sağlanır. Öğrencilerin çalışma sonrası öğrenme alanını temiz ve düzenli bırakmaları istenir (D18.2). Süreç, gözlem formu veya dereceli puanlama anahtarı ile ölçülebilir.

GS.H.3.3.
Öğrencilerin kültürel miras haritası ile ilgili örnek görselleri incelemeleri sağlanır (OB4). Kültürel miras kavramı ile ilgili düşüncelerini ifade etmeleri için  sorular sorularak öğrencilerden daha önce gördükleri ya da adını bildikleri milli kültürümüze ait yapı ve eserlerle ilgili örnekler vermeleri istenir.

Öğrencilerin milli kültür yapı ve eserleri ile ilgili kültürel miras haritası bağlamında oluşturdukları imgeleri ifade etmeleri sağlanır. Bu imgeleri,  hazırlayacakları bir kültürel miras haritasında nasıl kullanabilecekleri hakkında öğrencilerin fikirleri alınabilir. Pazırık Halısı, Orhun Yazıtları, Kültigin Anıtı, Burana Minaresi, Selimiye Camii, Çifte Minareli Medrese, Dolmabahçe Sarayı, Dolmabahçe Camii, Çanakkale Şehitleri Anıtı gibi milli kültürümüzü temsil eden önemli yapıları, eserleri ve bulundukları yer bilgisini içeren bir tablo sunularak öğrencilerden bu tablodan yirmi eser seçmeleri; bu yapılarla  ve  eserlerle ilgili görsel örnekleri toplamaları istenir. Bu çalışmayı dijital tekniklerle gerçekleştirmek için gerekli araçların nasıl kullanılabileceği konusunda  öğrencilerin fikirlerini açıklamaları istenir (OB2). Öğrencilerin fikirleri doğrultusunda bir harita taslağı oluşturmaları sağlanır. Bu haritada kültürel miras  kapsamına giren tarihî yapıların ve eserlerin haritadaki yerlerini belirlemeleri istenir. Süreç, gözlem formu veya çalışma yaprağı ile değerlendirilebilir.

GS.H.3.4.
Kültürel miras haritası yapımında kullanılacak araçlar öğrencilere açıklanır. Siyah beyaz veya renkli çıktılar, fotoğraflar, cetvel, gönye, iletki, pergel, pastel  boya, mum boya, marker, keçeli kalem, renkli kuru boyalar, renkli kâğıtlar, yapıştırıcı, makas vb. geleneksel görsel anlatım araçlarının veya dijital araçların  da kullanılabileceği öğrencilere açıklanır. Öğrencilerden kullanacakları araçları belirleyerek ifade etmeleri istenir.

Öğrenciler oluşturdukları imgeleri kültürel miras haritasına nasıl dönüştürecekleri konusunda bilgilendirilir. Bulundukları ilin haritasının taslak çizimini  yapmaları sağlanır. Kültürel miras görsellerinin ve taslak çizimlerinin haritada belirlenen yerlere çizilmesi ya da yapıştırılması sağlanır. Öğrencilerin bu  harita üzerinde kültürel miras sayılan ögeler, elemanlar ve bölgeler üzerine desenler çizerek uygun ve dikkat çekecek renklerle boyamaları sağlanır.  Renklendirme aşamasında uzaktan algılanacak canlı renklerin seçilmesinin önemi belirtilir. Haritanın tamamının boyanması sağlanır. Harita üzerinde yer,  kişi, bölge, anıt, müze ve ören yeri isimlerinin yazılması sağlanarak harita işlevsel hâle getirilir. Yapılan çalışmalar akran değerlendirme formu veya dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilebilir.

GS.H.3.5.
Türk el sanatlarına ait örnek görseller gösterilerek öğrencilerin incelemeleri sağlanır (OB4). Görseller üzerinden el sanatlarının öne çıkan özelliklerine göre sınıflandırılması sağlanır (KB2.5). Türk el sanatlarının, Orta Asya’dan başlayarak Çin, İran ve Bizans gibi komşu medeniyetlerle etkileşime girerek, İslam  sanatı geleneği içinde zengin ve özgün bir karakter kazandığını; el işçiliğine dayalı süsleme anlayışının, simetrik düzen, tekrar ve stilizasyon gibi soyut  estetik ilkelerle birleşerek kendine özgü bir görsel anlatım dili oluşturduğunu öğrencilerin fark etmeleri sağlanır.Bu sanatların gelecek nesillere aktarılması için yapılacak çalışmalar hakkında öğrencilerin fikirlerini belirtmeleri istenir (D19.1).

Öğrencilere esinlenmenin sanatçının çevresinden, doğasından, tarihinden, kültüründen  ve sanat eserlerinden ilham alarak özgün bir eser verme çabası olduğu açıklanır. Sanatta esinlenmenin kopyalama veya taklit etme olmadığı, sanatçının ilham aldığı unsurları yeniden şekillendirerek özgün bir forma  dönüştürmesi olduğu vurgulanır. Bu süreçte bir tartışma ortamı oluşturularak öğrencilerin Türk el sanatlarında öne çıkan motiflerin ve desenlerin  özelliklerini belirlemeleri istenir. Öğrencilerin Türk el sanatları bağlamında imgeler oluşturmaları ve bu imgeleri eskizle ifade etmeleri sağlanır. Çalışmalar,  akran değerlendirme formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

GS.H.3.6.
Öğrencilere, esinlenme yoluyla sanatsal ürün oluşturma sürecinde cetvel, gönye, iletki, pergel, pastel boya, mum boya, marker, keçeli kalem, renkli kuru boyalar, renkli kâğıtlar, yapıştırıcı, makas vb. geleneksel görsel anlatım araçlarının yanı sıra dijital araçların da kullanılabileceği açıklanır. Öğrencilerin  konuya uygun olarak kullanacakları görsel anlatım araçlarını belirleyerek ifade etmeleri istenir.

Bu süreçte öğrencilere Türk el sanatı motiflerini kullanan Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi sanatçıların eserleriyle ilgili örneklerden yararlanabilecekleri belirtilir.  Öğrencilerin eskizlerini sanatsal ürüne nasıl dönüştürebilecekleri hakkında konuşmaları sağlanır. Ortaya çıkan görüşler doğrultusunda eskizlerin sanatsal  ürüne dönüştürülmesinde öğrencilerin izleyebilecekleri uygulama basamakları sıralanır. Öğrencilerden oluşturdukları eskizleri uygulama basamaklarını  izleyerek sanatsal ürüne dönüştürmeleri istenir (D3.4). Öğrencilerin çalışmaları dereceli puanlama anahtarı veya dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilebilir.

Performans görevi olarak öğrencilerden Türk el sanatları hakkında araştırma yapmaları ya da yaşadıkları şehirde Türk el sanatlarıyla uğraşan ustalarla  röportajlar yapmaları istenebilir. Bu araştırma ya da röportajı değerlendirerek Türk el sanatlarının geleceğe aktarılması ile ilgili bir proje dosyası  oluşturmaları istenebilir. Yapılan projeler dereceli puanlama anahtarı ya da dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerden seçtikleri güncel bir teknolojik nesnenin gelecekte bir müzede nasıl sunulabileceğini hayal ederek çizim  yapmaları ve ardından o nesnenin dilinden kısa bir hikâye yazmaları istenebilir.

Öğrencilerin kültürel miras haritasını uygun malzemeleri kullanarak kabartma (rölyef) olacak şekilde mukavva, duralit  veya ahşap zemin üzerine uygulamaları sağlanabilir. Öğrencilerin Türk el sanatlarına ait bir motif unsurunu kullanarak  günümüzde kullanılan simge, ikon vb. unsurlara dönüştürmeleri sağlanabilir.

Kısa diyalog ya da monolog örnekleri verilerek öğrencilerin bunları seçtikleri esere uyarlamaları istenebilir.

Yaşadıkları bölgenin haritası, kültürel miras ürünlerine ait görsellerin çıktıları öğrencilere verilir. Öğrencilerden bu  ürünleri kesmeleri ve harita üzerinde uygun yerlere yapıştırmaları istenerek öğrencilerin kültürel miras haritası oluşturmaları sağlanabilir.

Öğrencilerin Türk el sanatlarına ait sanatsal üretim yöntemlerinden birini seçmeleri ve bu üretim şekline ait bir ürünü çalışmaları sağlanabilir.