3. ÜNİTE: DOĞAL SİSTEMLER VE SÜREÇLER
SBAB8. Coğrafi Sorgulama
KB2.5. Sınıflandırma
E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E2.1. Empati, E3.7. Sistematik Olma
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme
D17. Tasarruf, D19. Vatanseverlik
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı
COĞ.11.3.1. Yeryüzündeki su kaynaklarını sınıflandırabilme
a) Yeryüzündeki su kaynaklarını sınıflandırabilmek için gerekli olan ölçütleri belirler.
b) Yeryüzündeki su kaynaklarını belirlediği ölçütlere göre ayrıştırır.
c) Yeryüzündeki su kaynaklarını tasnif eder.
ç) Yeryüzündeki su kaynaklarını etiketler.
COĞ.11.3.2. Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkilerini sorgulayabilme
a) Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkilerine yönelik merak ettiği soruları sorar.
b) Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkileri hakkında bilgi toplar.
c) Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkileri hakkında elde ettiği bilgileri düzenler.
ç) Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkileriyle ilgili düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Türkiye’deki su kaynaklarının çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkileri hakkında çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.
Su Kaynakları
Türkiye’deki Su Kaynaklarının Etkileri
deniz hukuku, deniz yetki alanı, iç sular, kara suları, kıta sahanlığı, Mavi Vatan, münhasır ekonomik bölge, sınır oluşturan sular, sınıraşan sular, stratejik su yönetimi, su kaynağı, su kültürü, sürdürülebilirlik, tasarruf
Öğrenme çıktıları; kavram haritası, çalışma yaprağı, açık uçlu sorular, grup değerlendirme formu, açık uçlu sorular, performans görevi, analitik dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Performans görevi olarak öğrencilerden Türkiye’de yer alan su kaynaklarından (deniz, göl, akarsu vb.) birini seçmeleri, seçtikleri su kaynağının kullanımı, yönetimi ve bu su kaynağında kullanıma bağlı olarak meydana gelen değişimleri araştırmaları istenebilir. Performans ürünü; rapor, broşür, sunum vb. şekilde hazırlanabilir. Performans görevi; bilgi toplama, bilgileri düzenlenme, rapor hazırlama ve sunum yapma ölçütlerine göre değerlendirilebilir.
Öğrencilerin su döngüsü ve su kaynaklarının bulunduğu ortamlar hakkında bilgi sahibi olduğu, yakın çevresinde bulunan su kaynakları ile insan arasındaki etkileşimin farkında olduğu kabul edilmektedir.
Tüm sınıfın katılımıyla su kaynakları konusuna ilişkin kavram haritası hazırlanabilir.
Belirlenen bir su kaynağının kullanım alanları ve bu kullanımın zaman içindeki değişimiyle ilgili görseller paylaşılır. Öğrencilerden su kaynaklarının günlük hayattaki yeri ve önemine ilişkin örnekler vermesi istenebilir.
COĞ.11.3.1.
Öğrencilerin dünyadaki tatlı su kaynaklarının tüm su kaynaklarına oranına ilişkin tahminleri alınır. Tahminler üzerine bir tartışma yapılandırılabilir ve yeryüzündeki su kaynaklarının hangi ölçütlere göre sınıflandırıldığı belirlenir. Söz konusu kaynaklar, fiziksel-kimyasal özelliklerine ve bulunduğu yere göre tasnif edilir ve etiketlenir (E3.7). Bu süreçte öğrencilerin tasniflerini görsel veya sözel olarak ifade etmelerine imkân sağlanabilir (SDB2.1). Öğrenmeler, kavram haritasıyla izlenebilir. Türkiye ve dünyadaki su kaynaklarının dağılışı, dijital veya basılı haritalar üzerinden belirlenir (SBAB10.2, OB1). Tatlı su kaynaklarının sınırlı olduğu yerlerde yaşayan insanların karşılaşabileceği sorunlara değinilir (KB3.3, SDB2.3). Tatlı su kaynaklarının kısıtlı olduğu bir senaryo sunularak öğrencilerden bu durumda neler hissedebileceklerini ifade etmeleri ve bu farkındalıktan sonra davranışlarında ne gibi değişiklikler olacağını belirlemeleri istenebilir (E2.1, SDB1.1, SDB3.1, SDB3.2). Tatlı su kaynaklarının az olması, gelecekte nüfusa ve ihtiyaçlara bağlı kullanımının da artmasından hareketle suyun tasarruflu kullanılması gerektiği vurgulanır. Bu amaçla suyun tasarruflu kullanımına yönelik istasyon tekniği uygulanabilir. Oluşturulan üç istasyonda öğrencilere slogan oluşturma, öykü yazma ve poster hazırlama görevleri verilebilir. İstasyon sayısı ve istasyonlardaki görevler öğrencilerin özelliklerine göre farklılaştırılabilir. Bu süreçte elde edilen ürünler üzerinden tatlı su kaynaklarındaki azalmanın doğal ve beşerî çevreye etkileri ile bu soruna karşı alınabilecek önlemler doğrultusunda tasarruf bilinci geliştirilebilir (D17.2, SDB3.3). Öğrenmeler, çalışma yaprağıyla izlenebilir.
COĞ.11.3.2.
Türkiye’de suyun çevresel (biyoçeşitlilik, sürdürülebilirlik vb.), ekonomik (tarım, enerji, sanayi, ulaşım, turizm, madencilik vb.), politik (kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge, Mavi Vatan, sınıraşan sular, sınır oluşturan sular, enerji üretimi vb.) ve sosyokültürel (medeniyetlerin gelişimi, festivaller, sağlık, spor vb.) etkileriyle ilgili araştırma yapılması amacıyla iş birlikli öğrenme yönteminden yararlanarak planlama yapılabilir. Bu kapsamda çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkilere ilişkin dört grup oluşturulur. Öğrencilerin ilgilerine göre bir gruba dâhil olmaları sağlanabilir. Gruplardan kendi konularıyla ilgili merak ettikleri araştırma sorularını listelemeleri ve bu soruların cevaplarına nasıl ulaşacaklarını planlamaları istenebilir. Grupların Türkiye’de suyun çevresel, ekonomik, politik ve sosyokültürel etkilerini yansıtan örnek vakalar üzerinden bilgi toplaması sağlanır. Örneğin Mavi Vatan (Karadeniz, Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi) ele alınırken Türkiye’nin BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne taraf olmamasının nedenleri, günümüzde/gelecekte uluslararası sulardaki hakları veya KKTC ile yürüttüğü Su Temin Projesi araştırılabilir. Toplanan bilgiler düzenlenir ve çözümlenir. Bu bilgiler harita üzerinde incelenir. Çözümlenen bilgilerden sonuçlar çıkarılır ve her grubun elde ettiği sonuçlarla ilgili paylaşımda bulunması, sonrasında sunulan çalışmalarla ilgili grupların birbirine sorular yöneltmesi sağlanabilir (SBAB10.3). Coğrafi sorgulama sürecinde yapılan bilimsel araştırmada sistematik olma ve öz yeterlilik/kendine inanma eğilimleri dikkate alınır (SDB1.1, SDB1.2, E1.4, E3.7). Tüm çalışmalar sunulduktan sonra tartışma ortamı oluşturularak suyun etkileriyle ilgili sorgulamalar yapılır. Ülke kaynaklarının sürdürülebilir şekilde kullanılması gerektiği; ulusal kalkınma, millî şuur ve su güvenliğinin ulusal bağımsızlık açısından öneminin anlaşılabilmesi amacıyla vurgulanır (D19.3, OB8). Grupların iş birliği ve iletişim becerisinin ölçülmesinde grup değerlendirme formu kullanılabilir. Öğrenmeler açık uçlu sorularla yapılabilir (SDB2.1, SDB2.2).
Bu ünitede performans görevi olarak öğrencilerden Türkiye’de yer alan su kaynaklarından (deniz, göl, akarsu vb.) birini seçmeleri, seçtikleri su kaynağının kullanımı, yönetimi ve bu su kaynağında kullanıma bağlı olarak meydana gelen değişimleri araştırmaları istenebilir. Performans görevi, analitik dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formuyla değerlendirilebilir (SDB1.2, SDB2.3, SDB3.3).
Öğrencilere *suyla ilgili uluslararası problemler ve çözüm önerileri, Türkiye ile Libya arasında imzalanan Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması, bölgesel su anlaşmazlıkları, ulusal güvenlik ve su güvenliği, Türkiye’nin su kaynaklarına yönelik haksız talepler, Türkiye’nin adaları, kuraklık nedeniyle Türkiye’ye yönelik oluşabilecek uluslararası göçler veya ülke içinde suya bağlı olası göç senaryoları konularında araştırma görevleri verilebilir. Öğrencilere söz konusu araştırma görevlerini bireysel veya grup çalışmasıyla yapma konusunda seçenek sunulabilir.
Konuyla ilgili belgeseller izletilebilir. Öğrencilerden belgesellere ilişkin çıkarımlarını özetlemeleri istenebilir. Performans görevi; su kaynaklarına ilişkin kavram haritası oluşturma, Türkiye ve dünyadaki başlıca su kaynaklarını harita üzerinde gösterme şeklinde düzenlenebilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.