4. TEMA: HAYALİMDEKİ YARIN

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.2. Odaklanma, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1 Uyum, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D1. Adalet, D6. Dürüstlük, D10. Mütevazılık, D12. Sabır, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerde dinlemeyi/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerden hareketle kendi gelecek planlarına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE2.4. “Hayalimdeki Yarın” temasında ele alınan metinlerden hareketle gelecekte seçebileceği mesleklere ilişkin kişisel görüş geliştirebilme ve yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Farklı mesleklerdeki kişilerin deneyimlerinden faydalanarak gerçekleştireceği konuşmasını yönetebilme
TDE3.2. Mesleklerin özelliklerini, keyifli yanlarını, zorluklarını ve merak ettiği diğer unsurları ele alan konuşması için içerik oluşturabilme
TDE3.3. Mesleklerin özelliklerini, keyifli yanlarını, zorluklarını ve merak ettiği diğer unsurları ele alan kendi konuşması için kural uygulayabilme
TDE3.4. Farklı mesleklerdeki kişilerin deneyimlerinden faydalanarak gerçekleştireceği kendi konuşmasına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Hayalindeki mesleklere yönelik bilgi edinmek amacıyla gerçekleştireceği bir meslek tanıtımı yazma sürecini yönetebilme
TDE4.2. Araştırma, bilgi toplama, analitik düşünme gibi süreçler sonrasında mesleklerle ilgili ulaştığı bilgilerle yazısının içeriğini oluşturabilme
TDE4.3. Mesleklerin özellikleri ve kendi özelliklerini ele aldığı yazısı için kural uygulayabilme
TDE4.4. Hayalindeki mesleklerin özelliklerini farklı açılardan ele aldığı yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

“Hayalimdeki Yarın” temasında içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Konuşma
• Dinleme/İzleme
• Yazma
Okuma becerilerinin geliştirilmesi için seçilen ilk okuma metni, nesnel anlatım özelliklerine sahip, doğru ve güvenilir bilgi sunan makaledir. Diğer okuma metni gerçek ya da gerçeğe yakın olayların ele alındığı hikâyedir. Bu metinler tahlil edilerek öğrencilerin “Hayalimdeki Yarın” teması özelinde meslek seçimlerinin hayatı etkileme düzeyinin farkına varmaları sağlanır.

Konuşma becerilerinin geliştirilmesinde öğrencilerin okudukları ve çözümledikleri metinleri hayallerindeki meslekle ilişkilendirerek gelecekte seçmek istedikleri meslekleri belirlemeleri ve bu meslekler hakkında farklı kişilerle röportaj yapmaları istenir. Bu doğrultuda hazırladıkları röportajları sunmaya yönelik öğrencilere bir performans görevi verilir. Dinleme/izleme becerilerinin geliştirilmesinde içerik olarak mülakat türü seçilmiştir. Bu metin ile öğrencilerle hayatın her alanında özellikle iş başvurularında yararlanabilecekleri bir türün incelemesi gerçekleştirilecektir.
Yazma becerilerinin geliştirilmesinde öğrencilere dinlenen/izlenen metinden hareketle bir mesleği belirgin özellikleriyle tanıtan bir metin oluşturmalarına yönelik performans görevi verilir.

söz varlığı, edebî dil, günlük dil, gerçeklik, kurmaca, öz geçmiş, sunum, açık ve örtük ileti, iş birliği, tutarlılık

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• Kısa cevaplı sorular
• Gözlem formları
• Çalışma kâğıdı
• Çıkış kartları
• Açık uçlu sorular
• Öğrenme günlüğü
• İnfografik metin
Okumayı yönetebilmeye yönelik kısa cevaplı sorular, anlam oluşturabilmek ve çözümleme yapabilmek için açık uçlu sorular ve çalışma kâğıdı, öz yansıtma yapabilmek amacıyla infografik metin kullanılabilir. Dinleme/izlemeyi yönetebilmeye yönelik meslek seçimleriyle ilgili metinlerde gözlem formu, anlam oluşturma süreci için çalışma kâğıtları, çözümlemede çalışma kâğıtları ve açık uçlu sorular, yansıtmada çıkış kartı kullanılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Dinlenen/izlenen metinden hareketle öğrencilerin hayallerindeki mesleğe yönelik farklı kişilerle röportaj yaparak bunu sınıfta sunmalarına yönelik performans görevi
• Tahlil ettiği makale ve hikâye metninden yola çıkarak istediği mesleğin tanıtılmasına yönelik performans görevi
Öğrencilerin performans görevleri öğretmen tarafından hazırlanan dereceli puanlama anahtarıyla içeriğe uygunluk, özgünlük, dil ve üslup özellikleri, metin planının oluşturulması, düşünceyi geliştirme yollarının kullanımı, anlatım ilkelerine uygunluk gibi yönlerden değerlendirilir. Öğrencilerin sergilediği yazma performansları için öz değerlendirme formu kullanılabilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema giriş-çıkış kartı (KWL) ile değerlendirilir.

Bu temada öğrencilerin meslek seçiminin hayatın her alanına etki ettiğini; öğretici metinlerin yazılma amacını, yapısını, anlatım özelliklerini; hikâye türünün genel özelliklerini; hazırlıklı konuşma (sunum) yapmayı; belirlenen bir konuya ilişkin metin oluşturabilmeyi, dil bilgisi kurallarını; kararsızlık, abartma, istek, plan, tasarı anlamı taşıyan ifade ve yapıları bildiği kabul edilmektedir.

“Hayalimdeki Yarın” temasını yansıtan metinlerle ilgili öğrencilerin bilgi düzeylerini tespit etmek için soru-cevap, görüş geliştirme, tartışma ve beyin fırtınası gibi yöntemler uygulanır.

Önceki öğrenme yaşantılarında hikâye, mülakat ve makale türü ile ilgili temel bilgiler bu temada işlenen türler için ön bilgi oluşturur.
Sosyoloji ve psikoloji disiplinlerinden öğrenilen bilgilerle bu temada öğrenilecek bilgiler arasında köprü kurulur. Öğrencilerin günlük hayatta mesleklere yönelik edindiği ve çevresindeki yaşantılardan hareketle sahip olduğu bilgiler, tahlil edilen metinlere yönelik yapılacak yorumların kaynağını oluşturur.
Öğrencilerin önceki sınıflarda öğrendikleri hikâye türüyle ilgili temel bilgiler, bu temadaki hikâyenin inceleme sürecinde kullanılır. Önceki temalarda incelemesi yapılan öğretici metinler ve bunlarla ilgili bilgilerden bu temada işlenen makalenin çözümleme aşamasında yararlanılır. Öğrencilerin bu temada meslek seçimi konusunda ve farklı mesleklerle ilgili edindikleri bilgi, beceri ve izlenimleri günlük yaşamlarıyla bütünleştirmeleri beklenir.

Süreç Çerçevesi: “Hayalimdeki Yarın” temasında seçilen ilk okuma metni nesnel anlatım özelliklerine sahip, doğru ve güvenilir bilgi sunan makaledir. Diğer okuma metni gerçek ya da gerçeğe yakın olayların ele alındığı hikâyedir. Dinleme/izleme için mülakat türünün özelliklerini taşıyan çok modlu bir metin incelenir. Konuşma becerileri kapsamında öğrencilerden ileride seçmek istedikleri meslekleri belirlemeleri, bu meslekler hakkında farklı kişilerle röportaj yapmaları ve bunu sınıfta sunmaları beklenir. Yazma becerileri çerçevesinde ise öğrencilerden hayallerindeki mesleğin tanıtımına yönelik bir metin oluşturmaları istenir.
Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Öğrencilerden gelecekte hangi mesleklerin ön planda olabileceğiyle ilgili görüşlerini gerekçeleriyle açıklamaları istenir (SDB3.1, SDB3.3). Bu mesleklerden hangilerinin kendi kariyerleri açısından uygun olabileceğine dair görüşleri alınır. Meslek seçimi konusunda ölçütlerinin neler olabileceğiyle ilgili düşüncelerini paylaşmaları istenir ve seçecekleri mesleklerin toplumdaki yeri hakkında değerlendirmeler yapılır (SDB2.3). Öğrencilerin seçecekleri meslekte yetkin ve güvenilir olmayı önemsemesi (D6), yetkinlik kazanmanın sabır ve emek gerektirdiğini fark etmesi sağlanır (D12).
Öğrencilerden “Hayalimdeki Yarın” temasının kendilerinde uyandırdığı çağrışımlarla ilgili açıklama yapmaları istenir. Bu süreçte, “KWL” (Ne Biliyorum- Ne Bilmek İstiyorum- Ne Öğrendim) tekniğinin ilk aşaması kullanılabilir (E1.1). Böylece öğrencilerin “Hayalimdeki Yarın” temasıyla ilgili hazır bulunuşlukları belirlenerek derse katılımları sağlanabilir.
Okuma metni olarak bir makale seçilir. Seçilen makalenin meslekler veya meslek seçimleri konusunda bilgiler içermesi, temaya uygun bir metin olması beklenir. Okumaya başlamadan önce metne göz atılır; metnin başlığı, varsa alt başlıkları, yazarı, yazı tipi, yazı puntosu, görsel ögeleri incelenir. Metnin içeriği hakkında görüş oluşturulur. Metnin daha iyi anlaşılabilmesi için öğrencilere önemli görülen yerleri işaretlemeleri hatırlatılır.
Seçilen metni çözümlemek için uygun okuma yöntem ve stratejisi belirlemeleri istenir. Okuma stratejisi oluşturulurken kısa cevaplı sorular yardımıyla öğrencilerin metinle ilgili ilk izlenimlerinden ve ön bilgilerinden yararlanmaları sağlanabilir.

TDE2.2
Makale metninin içeriği ile meslekler arasında bağ kurulur. Bunun için öğrencilerin ön bilgilerinden yararlanmaları sağlanır. İncelenen makaledeki bilgilerden yola çıkılarak metnin içeriğinin okuyucunun beklentilerini ne kadar karşıladığı sorulur. Bunun için de “beyin fırtınası tekniği” ile tahminlerde bulunulması sağlanır (SDB2.1, E1.2). İncelenen makaleden yola çıkılarak metnin içeriğiyle ilişkilendirilen birkaç mesleğin özellikleri, çalışma kâğıdı kullanılarak sınıflandırılır. Ardından makaleden yola çıkılarak öğrencilerin seçeceği meslekle ilgili çıkarımlarda bulunması istenir.
Makalede ele alınan meslekler hakkında verilen bilgiler niteliklerine göre sınıflandırılır (KB2.5). Bu bilgiler verilirken yazarın meslekler hakkında kendi düşüncelerini mi aktardığı yoksa o meslekle ilgili genel kabuller mi olduğu sorgulanır, öğrencilerin bu konuda kendi görüşlerini bildirmeleri sağlanır (SDB2.1). Okuma metnindeki başka iletiler de çeşitli yönlerden ön bilgilerle karşılaştırılabilir, öğrencilerin bu iletilere yönelik görüşlerini gerekçelendirerek açıklamaları istenir.
TDE2.3
Makalenin bölümleri ve bu bölümler arasındaki ilişkiler açık uçlu sorularla belirlenir. Makalenin bilimsel gerçekleri ele alması gerektiği öğrencilere “soru-cevap tekniği” ile keşfettirilir. Bu noktada makale yazımında uyulması gereken etik kuralların önemi vurgulanır ve bir araştırmacının sahip olması gereken niteliklere vurgu yapılır (D6). Makalede ortaya konan argümanlar, neden-sonuç ilişkileri bakımından değerlendirilir. Makalenin içeriğinden hareketle metnin yazılış amacı ve hedef kitlesine yönelik tespitler yapılır. Metnin yapı unsurları belirlenir ve bunlar arasındaki uyum ve bütünlük değerlendirilir. Metinde verilmek istenen ana düşüncenin metnin yapısı etrafında nasıl şekillendirildiği açıklanır.
Metnin dil ve anlatım özellikleri incelenerek dil ve üslupla ilgili çıkarımlar yapılır (E3.6). Dil ve anlatım özellikleri üzerinde durulurken metinlerdeki kararsızlık, abartma, istek, plan, tasarı anlamı katan ifade ve yapılar bulunur; bunların işlevleri değerlendirilir. Bu aşamalar, üç kişilik grup çalışması ile de gerçekleşebilir.
İncelenen makale ile ilişkilendirilen mesleklere başvurabilmek için gereken ön koşullarla ilgili öğrencilerin tahminlerde bulunmaları istenir. Bu tahminler çerçevesinde söz konusu mesleklere iş başvurusunda kullanılan öz geçmişler, genel ağ taramasıyla bulunur ve incelenir. Bu çalışma gruplara ayrılarak gerçekleştirilebilir, takım çalışması yapılabilir (SDB2.2). Öz geçmişler; format, bölümler, mesleğe uygun niteliklere sahip olma, işlevsellik vb. yönlerden grup içinde değerlendirilir. Bu bağlamda mütevazılık değerinden hareketle öğrencilerin kendilerini tanıması teşvik edilebilir; bireysel beceri, eğilim ve ilgilerini keşfetmeleri sağlanabilir (D10). Değerlendirme yapıldıktan sonra geri bildirim verilir. Öz geçmişler diğer gruplarla da paylaşılarak akran değerlendirmesi yapılır, öz geçmişlerden yola çıkılarak söz konusu meslekle ilgili başvurunun sonuçlarına yönelik gerekçeli görüşler açıklanır (E2.3,SDB2.2,SDB3.3). Süreç, çalışma kâğıdı ile değerlendirilir.
İncelenen makale ile ilişkilendirilen meslekleri tercih edip etmeyeceklerine yönelik öğrencilerin görüşleri alınır (SDB2.1). Bu mesleklerin gelecekte bugünkü önemini koruyup koruyamayacağıyla ilgili gerekçeli yorumlar yapılması sağlanır (SDB3.3). Daha sonra öğrencilerden gelecekte seçmek istedikleri mesleklerle ilgili bir infografik metin hazırlamaları istenir (SDB1.2). İnfografik metinleri hazırlamak için aynı mesleği yapmak isteyen öğrenciler bir araya gelerek grup oluşturur. Sınıf bir “sanat galerisi” şeklinde düşünülerek hazırlanan çalışmalar (infografik metinler) duvarlara asılır. Her grup bütün çalışmaları gezerek ilgili meslek üzerine konuşur ve tartışır (KB3.3).
Öğrenciler, bir diğer çalışmadaki düşünceleri okuyup eleştirebilir veya bu çalışmayla ilgili kendi düşüncelerini sunabilir. Bu, son çalışmaya kadar böyle devam eder. Tüm çalışmalara katkıda bulunarak sınıfı gezdikten sonra gruplar ilk çalışmaya (kendi çalışmalarına) geri dönerler. Bütün mesleklere yönelik fikir edinmiş olurlar. Böylece sınıfta büyük grup tartışması yapılabilir ve yanılgılar ortadan kaldırılabilir (SDB2.2).
TDE2.4
Öğrencilerden öğrenme günlükleri ile anlama ve çözümleme sürecinde öğrendikleri, zorlandıkları ve gelecekte seçecekleri meslek ile ilgili yapmaları gerekenleri yazmaları istenir (SDB3.2).
• İkinci okuma metni olan hikâye işlenirken edebî metinlere yönelik metin tahlili aşamaları uygulanır. Ele alınan hikâye yapı, dil ve anlatım bakımından tahlil edildikten sonra sınıf gruplara ayrılarak makale ve hikâye ile ilgili konu, yapı unsurları, dil ve anlatım özellikleri gibi belli başlı unsurları içeren bir karşılaştırma tablosu hazırlanabilir (OB1). Dil ve anlatım özellikleri üzerinde durulurken hikâyedeki kararsızlık, abartma, istek, plan, tasarı anlamı katan ifade ve yapılar bulunur, bunların işlevleri değerlendirilir. Bu süreçte öğretici bir tür olan makale ile anlatmaya bağlı bir tür olan hikâye arasındaki farklar da ortaya konur.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilerden okudukları ve çözümledikleri metinleri hayallerindeki meslekle ilişkilendirerek değerlendirmeleri istenir. Gelecekte seçmek istedikleri meslekleri belirlemeleri ve bu meslekler hakkında farklı kişilerle röportaj yapmaları istenir. Bu doğrultuda hazırladıkları röportajları sunmaya yönelik öğrencilere bir performans görevi verilir. Öğrencilerin performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir, performans görevi sınıfta sergilenir.
Öğrencilerden seçmek istedikleri meslekleri yakından tanımaları için o mesleğin çalışma koşulları, iş bulma imkânları vb. hakkında ön araştırma yapmaları istenir. Bu süreçte öğrencilerin sorumluluk bilinciyle hareket etmeleri beklenir (D16). Öğrenciler, araştırmaları neticesinde elde ettikleri ve önceden sahip oldukları bilgiler yardımıyla bir röportaj yapabilmek için sorular hazırlar. Röportaj yapılacak kişiler belirlenir, röportajın amacı ve hedef kitlesi doğrultusunda uygun yöntem ve stratejiler tespit edilir (SDB1.2). Bu aşamada öğrencinin bireysel eğilimine göre seçtiği meslek grupları ile görüşmesi teşvik edilebilir ya da bazı mesleklerin toplum tarafından fazla bilinmeyen güçlükleriyle ilgili o mesleği icra edenlerle röportaj yapması sağlanabilir.
Yapılan röportajların sunulması amacıyla konuya ve hedef kitleye göre konuşma yöntem ve stratejisi seçilir. Sunumda iletişimin önündeki engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar yapılır, sunum sırasında nezaket kurallarına uygun hareket edilir (SDB2.1). Bu sürecin amacına uygun şekilde düzenlenmesi ve işlemesi için kontrol listeleri hazırlanabilir. Böylece öğrencilerin konuşmayı yönetebilme becerilerine ilişkin değerlendirmeler yapılabilir.
TDE3.2
Sunum metni oluşturulurken öğrenilecek konu, kavram veya bilgiler önceki bilgilerle ilişkilendirilir. Sunum içeriğiyle ilgili araştırma yapılarak hedef kitlenin özelliklerine ve beklentilerine göre görsel ve işitsel ögelerin seçimi, süreyi verimli kullanma, beden dilinin etkili ve güzel kullanımı gibi konularda tahminler yürütülerek hazırlık yapılır (SDB1.2). Seçilen meslek ile öğrencilerin kendi ilgi ve yetenekleri göz önünde bulundurularak bu mesleğin uygunluğuna yönelik çıkarımlar yapılır (SDB3.3).
Öğrenciler gruplara ayrılabilir ve her bir grup üyesinin ilgi alanı ve yetenekleri ile seçtiği meslekler karşılaştırma tabloları hazırlanarak karşılaştırılabilir. Hazırlanan karşılaştırma tabloları grup arkadaşlarıyla paylaşılır (SDB2.2). Tablolar; öğrencilerin meslek seçimleri, ilgi alanları ve yetenekleri göz önünde bulundurularak akranları tarafından değerlendirilebilir (E2.3). Böylelikle öğrenciler, gerek duydukları takdirde, meslek tercihlerini akranlarının görüşlerini dikkate alarak yeniden değerlendirebilir (E3.5). Sunum yapılırken ses, anlam oluşturmak amacıyla etkili bir biçimde kullanılır. Sunumun içeriğini desteklemek ve etkileyiciliğini artırmak amacıyla görsel ögeler kullanılarak yorum içeren bir sunum yapılır (E2.2, SDB2.1).
TDE3.3
Sunumda neyin, kime, nasıl, nerede, hangi araçlar kullanılarak aktarılacağı dikkate alınarak planlama yapılır. Konuyla ilgili yorumları açıklamak amacıyla düşünceyi geliştirme yolları kullanılır. Sunumun içeriğine ve hedef kitleye göre belirlenen söz varlığı, bağlama uygun şekilde kullanılır. Dinleyici/izleyiciye verilmek istenen iletiler açık veya örtük bir şekilde ifade edilir. Sunumda eksiltili yapı, bağlama, gönderim, değiştirim, sözcük bağdaşıklığı gibi dil yapıları işlevine uygun kullanılır. Sunum esnasında beden dili ve konuşma yapılan mekânın özellikleri, metnin temasını desteklemek amacıyla etkili bir biçimde kullanılır. İletişim kurulan kişi ya da kişilerle fiziksel mesafe ayarlanır (SDB2.1).
TDE3.4
Sunum sürecine nelerin etki ettiğiyle ilgili hazırlanmış öz değerlendirme formu uygulanır (SDB1.2). Süreçteki hatalar belirlenir, düzeltilir ve sonraki sunumlarda faydalanmak amacıyla saklanır; uygun davranış, duygu ve düşünceler pekiştirilir. Sağlanan etkileşimin iletişime katkısı değerlendirilir. Sözlü iletişimin gücü ve önemi fark ettirilir.
Öğrencilerin performansları, öğretmen tarafından hazırlanan dereceli puanlama anahtarıyla içeriğe uygunluk, özgünlük, dil ve üslup özellikleri, metin planının oluşturulması, düşünceyi geliştirme yollarının kullanımı, anlatım ilkelerine uygunluk gibi yönlerden değerlendirilir.
Yapılan değerlendirme sonunda öğrencilere performansları ile ilgili geri bildirim verilir.
Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1
Öğrencilerden bu temada mülakat özellikleri taşıyan çok modlu bir metin dinlemeleri/izlemeleri istenir (SDB2.1). Yaşamın her alanında karşılarına çıkabilecek ve “Hayalimdeki Yarın” temasıyla ilişkilendirilebilecek farklı kişilerle gerçekleştirilmiş mülakat örnekleri içerik olarak kullanılabilir.
Temaya bağlı olarak ele alınan metni dinlemeden/izlemeden önce öğrenciler, dinleme/izleme amacı, yöntem ve stratejisini belirler. Dinleyeceği/izleyeceği metnin fikri mülkiyet haklarını göz önüne alarak hakkaniyetli ve dürüst (D6) bir tutum geliştirir. Metnin içerik ve türüne yönelik tahminlerde bulunur. Dinleme/izleme sürecinin sağlıklı yürütülmesi için öğrencilerin dinleme/izleme sürecine etki eden bilişsel, duyuşsal ve fiziksel etkenleri içeren bir gözlem formu oluşturulabilir. Bu formla öğrencilerin dinleme/izleme sürecindeki gelişimleri, notlar tutularak takip edilir. Dinleme/izlemenin etkili bir biçimde gerçekleşebilmesi için metin ve ortamla ilgili iletişim engelleri ortadan kaldırılır (SDB2.1).
TDE1.2
“Hayalimdeki Yarın” temasını yansıtan bir mülakat dinletilir/izletilir. Mülakatın yapılış biçimi incelenerek “görüş geliştirme tekniği” ile ön bilgiler arasında bağlantı kurulur. Temayı ele alan mülakat dinletilerek/izletilerek mülakatta yer alan bilgilerin güvenilirlik, geçerlilik ve tutarlılığı ile ilgili tahminlerde bulunulur. Metindeki söz varlığının anlamı bağlamdan hareketle belirlenir. Metindeki sorular ile öznel ve nesnel yargılar kullanım amaçlarına göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma sonrasında öğrenciler tarafından mülakattaki sorularla kendi hazırladıkları sorular çalışma kâğıdı ile karşılaştırılır. Bu etkinlik grup çalışması şeklinde de yapılabilir. Hangi tür soruların meslek seçimine etki ettiğine yönelik analiz yapılarak çıkarımda bulunulur. Dinlenen/izlenen mülakata yönelik eleştiriler empati yapılarak ve gerekçelendirilerek açıklanır (E2.1, SDB3.3, SDB2.3).
TDE1.3
Dinlenen/izlenen mülakattaki üslubu oluşturan söylem, söz varlığı ve beden dili gibi unsurlar ile bunlar arasındaki ilişkiler “beyin fırtınası tekniği” kullanılarak belirlenir (SDB2.1). Mülakatta yer alan iletiler arasındaki etkileşim açık uçlu sorularla belirlenerek temanın işlenişiyle ilgili çözümleme yapılır (E1.1, E3.11).
TDE1.4
Öğrencinin dinlediği/izlediği mülakata değer katan unsurları kendi duygu ve düşünceleri doğrultusunda değerlendirerek çıkış kartı hazırlaması sağlanır (SDB1.3). Böylece etkin kimliği oluşturmaya yönelik farkındalık kazandırılır (E3.11). Dinlediği/izlediği metnin konu ve ana düşüncesinin kendi dünyasıyla olan ilişkisini belirler.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilere dinlenen/izlenen metinden hareketle hayallerindeki mesleği belirgin özellikleriyle tanıtan bir metin oluşturmalarına yönelik performans görevi verilir (SDB1.2). Seçilen bir mesleğin yakından tanınması amacıyla mesleğin belirgin özellikleri, çalışma koşulları, iş bulma imkânları, hedef kitlesi, toplumsal ve psikolojik ihtiyaçları karşılayabilmesi vb. hakkında konuya, hedef kitleye uygun yazma yöntem ve stratejileri seçilir. İletişime engel oluşturabilecek hususlar fark edilerek bunlar ortadan kaldırılır ve nezaket kurallarına uygun hareket edilir (D14, SDB2.1).
TDE4.2
İçerik oluşturulurken temayla ilgili ön bilgilerden faydalanılarak hazırlanan yazıda seçilen bir meslek hakkında merak edilen konuların neler olabileceğine dair tahmin yürütülür. Burada öğrencilere içerik oluşturmada yol göstermesi adına mesleklerle ilgili çeşitli görsellerden faydalanılabilir. Yazmaya başlamadan önce bu görsellerden yola çıkılarak planlama yapılır (E3.2, SDB1.2) ve meslekle ilişkili olmayan bilgiler ayırt edilir. Tanıtılacak meslekle ilgili düşünceler, grup içi etkinlikle karşılaştırılır ve bu yolla elde edilen bilgiler sınıflandırılır. Öğrenciler yaptıkları çalışmalarla yazılacak metnin planı hakkında beğeni ve görüşlerini açıklar (SDB2.1). Gerek görüldüğü takdirde diğer öğrencilerden gelen farklı görüş ve düşünceler dikkate alınır ve yeniden yorumlanır. Yazılacak metnin içeriği ve iletilerine uygun dil ve anlatım özelliklerine karar verilir. Tanıtıcı yazının içeriğini desteklemek ve etkileyiciliğini artırmak amacıyla görsel ögeler kullanılarak açıklayıcı bilgiler sunulur.
TDE4.3
Öğrenciler metinde neyin, kime, nasıl anlatılacağı ve hangi araçların kullanılacağını dikkate alarak planlama yapar (SDB1.2). Hayallerindeki mesleğin tanıtılmasına yönelik hazırlayacağı yazıya planına uygun bir şekilde başlar. Tanıtım yazısını desteklemek için anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanır ve düşüncelerini özgün bir üslupla ifade eder. Yazısını hedef kitleye uygun bir söz varlığı ve destekleyici bilgiler ile devam ettirir. Türkçeyi millî bir bilinçle işlevine ve kurallarına uygun kullanır (D19). İletileri açık ve tutarlı bir şekilde ifade eder. Buna bağlı olarak yazısında başlatma, sürdürme ve bitirme ifadelerini etkili kullanır. Yazısında kelimeler arasındaki uyuma, yazım ve noktalama kurallarına dikkat eder.
TDE4.4
Öğrencinin belirlediği bir mesleğin tanıtımına yönelik hazırladığı anlatım öğretmen tarafından içerik, dil ve anlatım özellikleri, akıcılık, metin planının oluşturulması gibi ölçütlerin yer aldığı dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Ayrıca, öğrencilerin öz değerlendirme formu ile kendi performanslarını değerlendirmesi istenir (SDB1.2). Olumlu bakış açısı korunarak yazma sürecindeki hatalar düzeltilir. Arkadaşlarından ve öğretmenden gelen bilgileri göz önünde bulundurarak daha sonra oluşturacağı yazılar için kendisine yeni hedefler belirlemesi sağlanır. Hayallerindeki bir mesleğin tanıtımına yönelik hazırlanan bu çalışmanın sınıf/okul panolarında ya da okulun resmî çevrim içi ortamlarında paylaşılması sağlanır.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonunda “KWL” tekniğinin son aşaması olan “Ne Öğrendim?” sorusunun cevabı grup tartışması ile bulunur. Böylece öğrencilerin temaya başlamadan önce kavram yanılgılarının ne düzeyde giderildiği, merak ettiklerinin ne düzeyde karşılandığı ortaya çıkarılır.

Öğrencilerden yakın çevrelerinde en az ve en çok tercih edilen meslekler üzerine ayrıntılı bir araştırma yapmaları istenebilir. Bu meslekler üzerine yapılan çalışmalar bir sunum hâline getirilebilir. Bu çalışmanın devamında öğrenciler araştırmalarına konu olan mesleklerden birini seçip alanında uzman bir kişiyle kapsamlı bir röportaj gerçekleştirebilir.
* Öğrenciler, yapay zekâ uygulamalarından ve bu konuda yapılmış çalışmalardan aldığı bilgileri kendi öngörüleri ile birleştirerek günümüzdeki mesleklerin gelecekte dönüşebileceği biçimleri belirlemeye yönelik bir çalışma yapabilir. Öğrencilerin çalışmaları sınıf panosunda, okul dergisinde veya güvenli dijital ortamlarda paylaşılabilir.

Öğrencilerden seçmek istedikleri mesleklerle ilgili genel bilgiler içeren bir infografik metin hazırlamaları istenebilir.

Programa yönelik görüş ve öneriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.