1. ÜNİTE: MUSTAFA KEMAL’İN HAYATI

SBAB3. Tarihsel Empati (KB2.14. Yorumlama) (İTA.8.1.1)

SBAB2. Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma(İTA.8.1.2)

KB2.3. Özetleme (İTA.8.1.3)

E2.1. Empati, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma

SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D11. Özgürlük, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik, D20. Yardımseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

İTA.8.1.1. Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik durumu neden ve sonuçlarıyla yorumlayabilme
a) Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik duruma ilişkin koşulları inceler.
b) Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik durumu kendi cümleleriyle yeniden ifade eder.
İTA.8.1.2. Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin oluşturduğu özgün ürünleri paylaşabilme
a) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin merak ettiği konular hakkında sorular sorar.
b) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin oluşturacağı ürün için belirlediği kaynaklardan bilgi toplar.
c) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin oluşturacağı ürün için topladığı bilgileri araştırma konusuna uygunluğu açısından inceler.
ç) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin oluşturacağı ürün için kullanacağı kaynakların sınırlılığını sorgular.
d) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatına ilişkin oluşturacağı ürün için kullanacağı kaynaklardaki bilgileri yorumlar.
e) Çocuk, komutan ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatı hakkında kanıta dayalı oluşturduğu ürünleri paylaşır.
İTA.8.1.3. Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerini özetleyebilme
a) Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerini çözümler.
b) Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerini kendi cümleleri ile ifade eder.

XIX. Yüzyıl Sonu ve XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti ve Dünya
Mustafa Kemal’in Hayatı
Mustafa Kemal’in Kişilik Özellikleri

cephe, diplomasi, eğitim, ihtilal, kapitülasyon, milliyetçilik, modernleşme, sanayileşme, savaş

Bu ünitede yer alan öğrenme çıktıları; çalışma yaprağı, karşılaştırma tablosu, derecelendirme ölçeği, dereceli puanlama anahtarı, kavram ağı, 10 şeyi listeleme ve performans görevi kullanılarak değerlendirebilir.
Performans görevi: Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına ilişkin sınıf dergisi veya z-kitap hazırlama görevidir.

Öğrencilerin, XVIII. ve XIX. yüzyıllarda dünyada yaşanan gelişmeler ve Osmanlı modernleşmesi konularında temel düzeyde bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına ilişkin ön bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilerin, Mustafa Kemal Atatürk’ün kişiliğine ilişkin ön bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.

XVIII. ve XIX. yüzyıllarda dünyada yaşanan gelişmeler ve bu gelişmelerin Osmanlı Devleti’ne etkileri hakkında açık uçlu sorular sorulur.
Öğrencilerin, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına ilişkin bilgi düzeyleri açık uçlu sorular kullanılarak değerlendirilir.
Öğrencilerin, Mustafa Kemal Atatürk’ün kişiliğine ilişkin bilgi düzeyleri açık uçlu sorular kullanılarak değerlendirilir.

Sanayi İnkılabı ve Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkilerine ilişkin örnek olaylar (yaşanan ekonomik zorluklar, kaybedilen topraklar) üzerinden açık uçlu sorular sorulur.
Öğrencilere Mustafa Kemal’in hayatından yola çıkarak ülkemizde ve dünyada yaşanan gelişmelerin bireyin kendi yaşamına doğrudan veya dolaylı olarak etkide bulunduğunu fark etmelerine yönelik açık uçlu sorular sorulur.
Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerinden hareketle kişilik özelliklerinin insanın hayatına nasıl etkilerde bulunabileceğine yönelik açık uçlu sorular sorulur.

İTA.8.1.1.
Öğrencilerin Osmanlı Devleti’nin XIX-XX. yüzyıllardaki sınırlarını haritalar üzerinden incelemeleri istenir (SBAB10.1) (OB4). İnceledikleri haritalarda Osmanlı Devleti’nin sınırlarında meydana gelen değişime odaklanmaları (E3.2) ve bu durumun nedenlerine ilişkin çıkarımlarını sözlü olarak ifade etmeleri beklenir. Sanayi İnkılabı ve Fransız İhtilali’nin etkileri ile XIX-XX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti’nde meydana gelen siyasi, ekonomik ve toplumsal gelişmeler (demokratikleşme çabaları, fikir akımları, milliyetçilik hareketleri ve toprak kayıpları, Balkan savaşlarında Rumeli Türklerine yapılan baskılar, kapitülasyonların yarattığı ekonomik sıkıntılar) verilen yazılı ve görsel kaynaklar üzerinden incelenir. Ayrıca dijital kaynaklardan yararlanılabilir (OB2).
Öğrencilerin XVIII. yüzyılda gerçekleşen Sanayi İnkılabı ve Fransız İhtilali’nin dünya geneli ve Osmanlı Devleti açısından yarattığı etkileri açıklamalı tarih şeridi veya infografik (SBAB1.2) üzerinden (OB1, OB2, OB4) incelemeleri sağlanır. Öğrencilerden inceledikleri kaynaklar doğrultusunda dönemin koşullarını dikkate alarak “Ben Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde doğsaydım neler düşünürdüm/hissederdim/yapardım?” temalı bir metin oluşturmaları istenir. Bu bağlamda millî bilinç sahibi olmanın (D19.1) ve ülkenin menfaati için dayanışma ve fedakârlık göstermenin (D20.2) önemine vurgu yapılır. Öğrencilerin, Mustafa Kemal’in doğduğu dönemde yaşayan insanlarla empati kurması (E2.1) desteklenerek olayları dönemin koşullarına göre değerlendirmeye yönelik bakış açısı (SDB2.3) geliştirmesi sağlanır. Öğrenciler tarafından oluşturulan metinlerin değerlendirilmesi için dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

İTA.8.1.2.
Öğrenciler gruplara ayrılır. Gruplara “Mustafa Kemal’in çocukluk ve aile hayatı, eğitim hayatı ve arkadaşları, askerî hayatı, diplomatik tecrübeleri ve devlet adamlığı, hayatının son dönemi, vefatı ve dünyaya yansımaları” konuları dağıtılır. Öğrencilerin paylaştırılan konularla ilgili merak ettikleri temel hususları grup çalışmasıyla belirlemeleri (D3.4) ve araştıracakları konunun hangi sorulara cevap vereceğini sözlü olarak açıklamaları istenir. Gruplara bilgi toplama, kaynak inceleme ve kaynakları sorgulama süreçlerinin tüm basamaklarını kapsayan bir takip listesi dağıtılır. Bu listenin gruplar tarafından doldurulması sürecinde öğrencilerin ekip hâlinde ve yardımlaşma (SDB2.2) içinde çalışmalarına özen gösterilir. Grupların, araştırma konularıyla ilgili hangi kaynaklardan yararlanacakları ve bu kaynaklara nereden ve nasıl ulaşacakları öğretmen rehberliğinde belirlenir.
Gruplardan, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatıyla ilgili yazılı (askerî arşivler, anılar vb.) ve görsel kaynaklardan (hayatının çeşitli dönemlerine ait fotoğraflar; Selanik, Manastır, İstanbul, Sofya ve Şam şehirlerinin haritaları) çalışma konusuna yönelik bilgi toplamaları (SBAB10.3) (OB1, OB4) istenir (E3.7). Ayrıca dijital kaynaklardan da yararlanılabilir (OB2). Kaynaklardan bilgi toplama sürecinde, öğ rencilerin karar verme (SDB3.3) ve iş birliği (SDB2.2) becerilerinin gelişimine destek verilir. Araştırmada yer vermek için uygun ve güncel nitelikte olan kaynaklar, öğ renciler tarafından kaydedilir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatıyla ilgili ulaşılan kaynaklar, belirlenen ölçü tlerin (kaynağın türü, yazarı, tarihi, geçerliliği, tutarlılığı vb.) yer aldığı bir liste yardımıyla gruplar tarafından değerlendirilerek bilimsel araştırma süreci (E3.2) işletilir.
Öğrencilerin, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına ilişkin kaynakların (askerî arşivler, anılar vb.) kimler tarafından nasıl oluşturulduğunu sorgulamaları istenir (OB1). Öğrenciler daha nitelikli bir çalışma oluşturmak için araştırmalarını farklı kaynaklarla desteklemenin önemine dair çıkarımlarda bulunur (E3.4).
Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına ilişkin araştırmada kullanılacak kaynakların ana fikri, kaynaklardaki temel kişiler ve kurumlar, öğ renciler tarafından belirlenir. Öğrencilerin araştırmalarında kullanacakları kaynaklardaki ilgili ve ilgisiz bilgileri, farklı görüş leri belirlemeleri istenir. Bu amaçla öğrencilere grup tartışması yaptırılır. Bu tartışmalar sırasında öğrencilerin inceledikleri kaynakları kendi cümleleriyle “bence/bana göre/çü nkü/kanıtlara dayanarak” gibi ifadelerle yorumlamaları istenir.
Araştırmalardan elde edilen bilgiler, öğ renciler tarafından bir performans görevi niteliğinde hazırlanarak sınıf dergisi veya z-kitap ürününde kullanılmak üzere tarih şeridi, infografik (OB2), deneme şeklinde görsel ve yazılı metinlere dönüştürülür. Gruplar tarafından oluşturulan çalışmalar “Çocuk Mustafa, komutan Mustafa Kemal ve devlet adamı olarak Atatürk’ün hayatı” şeklinde sınıf dergisi veya z-kitap formatında (OB1, OB2) birleştirilir (SDB2.2). Ülkemizin bağımsızlığı için hiçbir fedakârlıktan kaçınmayan (D11.1) ve “Vatanını en çok seven, görevini en iyi yapandır.” ilkesiyle hareket eden (D19.1) Mustafa Kemal Atatürk’ün örnek hayatı ve kişiliği açıklanır. Tüm araştırma süreci dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Oluşturulan sınıf dergisi veya z-kitap, okulda/ genel ağda paylaşılarak tüm öğ rencilerin erişimine sunulur. Öğrencilerin Atatürk’ün hayatıyla ilgili bilgileri edinme durumu sınıf dergisi veya z-kitapta yer alan bilgilerden oluşturulan “10 şeyi listeleyin.” formu ile değerlendirilebilir. Ürün oluşturma ile ilgili tüm sürecin değerlendirilebilmesi için dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

İTA.8.1.3.
Öğrenciler gruplara ayrılarak Mustafa Kemal Atatürk’ün çocukluk ve aile hayatı, eğitim hayatı ve arkadaşları ile ilişkileri, askerî hayatı, diplomatik tecrübeleri ve devlet adamlığı ile ilgili verilen örnek olayları (hatıralar, anekdotlar vb.) ve bu olaylarla ilgili Mustafa Kemal’in yaklaşımını/sözlerini (OB1, OB2) inceler. Gruplardan iş birliği içerisinde (SDB2.2) verilen örnek olaylarda tespit ettikleri kişilik özelliklerini (E3.2, E3.6) listelemeleri istenir.
Grupların oluşturduğu listelerde ortak olarak tespit edilen kişilik özelliklerine ilişkin sayılar belirlenerek fedakârlık (D20.2), azimli (D3.1) ve kararlı olmak (D11.2), vatanseverlik (D19.1), sorumluluk (D16.2), cesaret (D11.1), teşkilatçılık, liderlik ve kahramanlık özellikleri tahtaya yazılır. Bu sayılar üzerinden kelime bulutları oluşturulur (E3.6). Öğrencilerden bu kelime bulutlarından yola çıkarak Mustafa Kemal’in kişilik özelliklerini vurgulayan “Benim Gözümden Atatürk” konulu bir kompozisyon yazmaları (E3.7) istenir. Öğrencilerin yazdığı kompozisyonların değerlendirilmesi için derecelendirme ölçeği kullanılabilir.

Öğrenciler tarafından XIX. yüzyıl içerisinde ve XX. yüzyılın başlarında gerçekleşen bilimsel gelişmeler ve dünyaya etkileri ile ilgili dijital içerik üretilip sunulabilir.
Öğrencilerden XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başında Osmanlı Devleti’nde yaşanan önemli bir sorunu belirlemeleri ve dönemin şartlarına göre bu soruna çözüm önerileri geliştirmeleri istenebilir.
Öğrencilere Mustafa Kemal’in yaşadığı şehirlerdeki ekonomik ve kültürel faaliyetler ile ilgili bir sunu hazırlatılabilir.
Öğrencilerden Mustafa Kemal Paşa’nın savaştığı cephelerle ilgili interaktif bir harita hazırlanması istenebilir.
Öğrencilerden Mustafa Kemal’in Çanakkale Cephesi’ndeki rolü ve 19. Tümen’in hikâyesi hakkında araştırma yapmaları istenebilir.
Öğrencilerden Çanakkale cephesinde görev yapan bir askerin gözünden günümüze bir mektup yazmaları istenebilir.
Öğrencilerden Mustafa Kemal Paşa’nın dönemin öne çıkan diğer şahsiyetlerine nazaran Millî Mücadele’de lider olarak ön plana çıkmasının nedenlerini araştırması istenebilir.
Öğrencilerden Atatürk’ün denizciliğe bakışı ve bunun sonucunda Atatürk döneminde Türk denizciğinde meydana gelen gelişmeleri araştırıp görsellerle desteklenmiş bir sunum yapmalı istenebilir.
Öğrencilerden Atatürk dönemi savunma sanayi alanındaki yatırım ve gelişmeleri araştırıp sınıfta sunmaları istenebilir.

Birinci Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı Devleti’nin yaşadığı siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmeler somutlaştırıcı görsel-işitsel materyaller üzerinden incelenebilir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatı alternatif (görsel-işitsel) kaynaklar kullanılarak araştırılabilir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün askerî ve diplomatik başarılarına ilişkin afişler akranları ile beraber tasarlatılabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.