4. TEMA: TÜRK SANATI

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.3. Özetleme, KB2.4.Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E2.4. Güven, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.7.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.7.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.7.6. Görselle iletilen anlamı belirleyebilme
T.D.7.11. Dinlediğindeki/izlediğindeki unsurları sınıflandırabilme
T.D.7.12. Dinlediğini/izlediğini yorumlayabilme
T.D.7.27. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.7.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.7.2. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.7.9. Metin içi karşılaştırma yapabilme
T.O.7.10. Metinler arası karşılaştırma yapabilme
T.O.7.11. Metindeki unsurları sınıflandırabilme
T.O.7.22. Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme
T.O.7.26. Metni eleştirebilme
T.O.7.28. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.7.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.7.11. Konuşmasında tahminlerinden yararlanabilme
T.K.7.12. Konuşmasında karşılaştırma yapabilme
T.K.7.20. Hazırlıklı konuşmasını yapılandırabilme
T.K.7.23. Konuşmasında açık ve örtük ifadeleri kullanabilme
T.K.7.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.7.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.7.6. Yazısında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilme
T.Y.7.7. Yaratıcı yazı yazabilme
T.Y.7.8. Yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde tahminlerinden yararlanabilme
T.Y.7.12. Yazılı olarak özetleyebilme
T.Y.7.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.7.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme

 Klasik Türk Sanatları
Geleneksel El Sanatları
Mimari
Resim
Müzik
Karşılaştırma
Eleştirme
Görselle İletilen Anlam
Açık ve Örtük İfade
Hazırlıklı Konuşma
Yazım ve Noktalama
Çoklu Ortam Ögeleri

klasik Türk sanatları, geleneksel el sanatları, mimari, resim, müzik, sınıflandırma, tahmin etme, yorumlama, karşılaştırma, eleştirme, probleme çözüm üretebilme, özetleme, açık ve örtük ifade, çoklu ortam ögeleri, merak, açık fikirlilik

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için çoktan seçmeli/açık uçlu/iki bileşenli soru, kümelere ayırma, tanılayıcı dallanmış ağaç, kavram haritası, eşleştirme kullanılır.
Görselle iletilen anlamı belirleyebilmede çoktan seçmeli/açık uçlu/iki bileşenli soru görevi verilir. Metin içi karşılaştırma yapabilmeleri ve dinlediklerinin/izlediklerinin içeriğini çeşitli niteliklerden hareketle sınıflandırabilmeleri için öğrencilere kümelere ayırma görevi verilir.
Öğrencilerin dinlediklerini/izlediklerini yorumlayabilme becerisi için açık uçlu soru görevinden yararlanılır. Metinler arası karşılaştırma yapabilmeleri için tanılayıcı dallanmış ağaç görevi verilir. Okudukları metnin içeriğini çeşitli niteliklerden hareketle sınıflandırabilmeleri için kavram haritasından yararlanıllır.
Dinlediklerinde/izlediklerinde verilen probleme çözüm üretebilmeleri için öğrencilere eşleştirme görevi verilir. Öğrencilerin çoklu ortam ögelerine yönelik çözümlemeler yapabilmeleri için açık uçlu/çoktan seçmeli soru görevi kullanılır. Okudukları metni veya yazarını çeşitli yönlerden eleştirebilmeleri için öğrencilere açık uçlu soru görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sorulardan/görsellerden/kavramlardan hareketle sözlü metin oluşturma, çoklu ortam tasarımı, betimleme, sözcük ve kavram havuzundan seçerek yazma, sunum yapma, eşleştirme, tartışma, yapılandırılmış özetleme, dikte, kontrol listesi ve dereceli puanlama anahtarı kullanılır.
Konuşmalarında tahminlerinden yararlanabilmeleri için öğrencilere sorulardan/görsellerden/kavramlardan hareketle sözlü metin oluşturma görevi verilir. Yazılarında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilmeleri için çoklu ortam tasarımı görevi verilir. Konuşmalarında karşılaştırma yapabilmeleri için betimleme görevi verilir. İçerik oluştururken dili yaratıcı biçimde kullanabilmeleri için öğrencilere sözcük ve kavram havuzundan seçerek yazma görevi verilir. Hazırlıklı konuşmalarını yapılandırabilmeleri için sunum yapma görevinden yararlanılır. Yazılı üretim ve etkileşimlerinde tahminlerinden yararlanabilmeleri için eşleştirme görevi verilir. Açık ve örtük ifade etmeye yönelik yapıları uygun biçimde kullanabilmeleri için tartışma görevi verilebilir. Öğrencilerin yazılı olarak özetleyebilme becerisini geliştirmek için yapılandırılmış özetleme görevi verilir. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme için dikte görevinden yararlanılır.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencilerin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilir.

Bu temada öğrencilerin; görselle iletilen anlamı belirleme, probleme çözüm üretme, tahminlerinden yararlanma, hazırlıklı konuşmalarını yapılandırma, açık ve örtük ifade yapılarını kullanma, çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapma ve bunları kullanma, dili yaratıcı biçimde kullanma, sınıflandırma, yorumlama, karşılaştırma, eleştirme ve özetleme gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.

Bu temada yer alan “Görselle iletilen anlamı belirleyebilme” öğrenme çıktısı, sonraki temada verilecek olan “Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.
“Metin içi karşılaştırma yapabilme” öğrenme çıktısı, önceki temada verilen “Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir. 

Derse başlamadan önce öğrencilerin temaya yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (klasik Türk sanatları, geleneksel el sanatları, mimari, resim, müzik, geleneksel Türk tiyatrosu, halk oyunları) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.
Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Tema ile ilgili dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin kendi özelliklerini ve ihtiyaçlarını önemseyerek başkalarını saygılı ve etkin biçimde dinlemeleri sağlanır (D14.2, D14.3, SDB2.1). Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.
Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal (T.D.7.1., T.O.7.1.). ve strateji, yöntem seçimlerini (T.D.7.2. ve T.O.7.2.) seçimlerini yönetebilmelerine yönelik aşamalar uygulanır.
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. “Türk Sanatı” temasıyla ilişkilendirilen okuryazarlık, değer (D7.1, D14.2, D15.4, D19.1) ve eğilimler (E3.3) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır.
Dinledikleri/izledikleri metinlerde kullanılan görsellerle temadaki anaFe iletilen anlamları belirlemelerine yönelik etkinlikler yapılır (T.D.7.6.), (OB4).
Öğrencilerin Türk sanatı ile ilgili okudukları, dinledikleri/izledikleri metinlerin içeriğini çeşitli niteliklerden hareketle, millî kimliğini tanıma ve ülke varlıklarına sahip çıkma bilincinin artırılması amacıyla (D19.1, D19.2) sınıflandırabilmeleri sağlanır (T.D.7.11., T.O.7.11.).
Yapılan sınıflandırmalardan hareketle okunan metinlerde metin içi ve metinler arası karşılaştırmalara yönelik çalışmalar yapılır (T.O.7.9., T.O.7.10.). Bu çalışmalarla öğrencilerin temayla ilişkilendirilen değerlerle desteklenmesi sağlanır (D19.1, D19.2).
Öğrencilerin dinledikleri/izledikleri metinlerden hareketle ulaşacakları yorumların (T.D.7.12.) klasik Türk sanatları ve bu sanatlara olan ilginin arttırılması için yapılması gerekenlere yönelik önerilerle ilişkilendirilmesi (T.D.7.26.) böylece öğrencilerin kültürel mirasın korunması konusunda duyarlılıklarının artırılması (D7.2, D14.2, D15.4, D19.1, D19.2) ve kültür okuryazarlığı kazanmaları (OB5.2) sağlanır.
Öğrenciler ön bilgilerini de kullanarak okudukları metni veya yazarını çeşitli yönlerden (bakış açısı, duygu ve düşüncelerini anlama) eleştirel olarak ele alır ve eleştirilerinin odağındaki noktaya alternatifler önerir (T.O.7.26.), (SDB3.2, E3.5, E3.8, E3.10).
Öğrencilerin sanat içerikli metinlerde karşılarına çıkan çoklu ortam ögelerine yönelik çözümlemeler yapabilmeleri sağlanır (T.O.7.22.), (OB9.1, OB9.2, OB9.3, D7.2).
Öğrencilerden konuşmayı başlatma, sürdürme ve sonlandırmaya yönelik uygun selam, hitap ve sonlandırma ifadelerini kullanması, uygun şekilde soru sorması ve sorulan soruları cevaplamaları beklenir (T.K.7.1.).

Öğrenciler geleneksel Türk tiyatrosu, halk oyunları, geleneksel Türk sanatları vb. (D7.3, D19.2) konulara yönelik hazırladıkları konuşmaları farklı kültürlere (D14.1, D14.2.) yönelik tahminleriyle (OB5.3) ve kültürel benzerlik ve farklılıklara yönelik karşılaştırmalarıyla (OB5.1) zenginleştirerek (T.K.7.11., T.K.7.12.) tartışmacı anlatımla sunmaları beklenir.
Öğrenciler, hazırlıklı konuşmalarını bireysel çalışmalar veya grup çalışması şeklinde yapılır (T.K.7.20.). Hazırlıklı konuşmaların konu seçiminde temaya ait konular seçilir. Bu konuşmalar sırasında öğrencilerin açık ve örtük ifadeleri uygun biçimde kullanabilmeleri sağlanır (T.K.7.23.).
Yazma çalışmalarında öğrencilerin içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetmelerini sağlayacak etkinlikler yapılır (T.Y.7.3.). Dönem başındaki temalarda veya yeni metin yapısına geçerken paragraf seviyesinde yazma etkinlikleri yapılması amacıyla tartışma paragrafı ve ilerleyen süreçte problem/çözüm metin yapısına yönelik yazma çalışmalarına yer verilir.
Klasik Türk sanatları ve geleneksel el sanatları vb. konularda yazma çalışmaları yapılırken öğrencilerin çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturmaları, özetleme yapmaları ve yazılarında dili estetik ve yaratıcı biçimde kullanmaları sağlanır (T.Y.7.6., T.Y.7.7., T.Y.7.12.), (D7.3,OB2).
Öğrenciler, millî kimliğimiz ve ülkemizin kültürel değerleri gibi konularda (D19.1, D19.2) merak ettikleri herhangi bir veya birkaç noktayla ilgili (E1.1) yazı yazarken veya yazılı etkileşimde bulunurken tahminlerinden yararlanır (T.Y.7.8.). Bu içeriklerin önemi hakkında tartışma paragrafları yazmaları da sağlanır. Tema içeriğine uygun yazma çalışmalarında öğrencilerin daha önce üzerinde durulan noktalama işaretlerini işlevlerine uygun kullanması, yazım kurallarını uygulaması sağlanır (T.Y.7.21.).
Öğrencilerin zıtlık işlevli söz varlığını/dil yapılarını (oysaki, yalnız, meğerse, -A karşın, gelgelelim, nerede kaldı, zıddına, dahası, her ne kadar ki, -(y)kEn, -(n)A rağmen vb.) belirlemeleri ve konuşmalarında/yazılarında zıtlık işlevli söz varlığını/dil yapılarını kullanmaları sağlanır. Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.7.27., T.O.7.28., T.K.7.26., T.Y.7.22.), (SDB1.3.).

Üretim Atölyesi
Günlük yaşam, doğa olayları, kadın erkek ilişkileri gibi yöresel halk oyunlarımızı oluşturan ögelerin, halk danslarına verilen isimlerin araştırılması ve edinilen bilgilerin değerlendirilerek metin ya da sunu vb. dijital içerik hâline getirilip sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması sağlanabilir.
Geleneksel Türk mimarisine ilişkin süsleme örnekleri üzerine bir araştırma yapılması ve bu araştırma neticesinde edinilen bilgilerden oluşan değerlendirmelerin metin, sunu vb. dijital içerik hâline getirilerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması sağlanabilir.
Klasik Türk müziği ya da Türk halk müziği kapsamında kullanılan geleneksel müzik aletlerimiz ve bu enstrümanların yapım ustaları hakkında bir araştırma yapılması, bu araştırma neticesinde tespit edilen müzik aletlerini tanıtıcı bir sunu hazırlanması ve bu sununun sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması sağlanabilir.
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3, E2.2).

Konu ve olayların günümüzde geçeceği şekilde özgün bir gölge oyunu (Karagöz ve Hacivat) yazılması, oyundaki karakterlere yeni bir karakter eklenmesi, bu karakterin kâğıt, kalem, boya ya da dijital araçlar kullanılarak çiziminin yapılıp tanıtılması ve son aşamada sürecin tamamından sorumlu olunacak şekilde oyunun sınıfta ya da uygun ortamlarda sergilenmesi istenir.
Kilimler üzerinde yer alan motiflere ilişkin bir araştırma yapılması, motiflerin anlamlarından hareketle dijital ortamlarda ya da kâğıt, kalem, boya kullanılarak kendi içerisinde bir anlamı olan motif tasarlanması, oluşturulan bu tasarım ve araştırmalar neticesinde edinilen bilgilerin sunu, dijital içerik vb. hâline getirilerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Olgunlaşma enstitülerinin kurulma gerekçelerinin, amacının, uygulama esaslarının araştırılması, yaşanılan yerde -varsa- olgunlaşma enstitülerinin ziyaret edilmesi ve geleneksel Türk kültürünün yaşatılması ve geleceğe taşınmasında olgunlaşma enstitülerinin işlevinin anlatılacağı metin ya da sununun dijital içerik hâline getirilerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Dinleme/izleme, okuma metni ya da tema içerisinde yer alan “hat”, ”ebru”, ”minyatür” vb. kavramlar görsel, işitsel araçların sunumu ve şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.
Bulunulan yerde -varsa- geleneksel sanatlara yönelik atölyelerin, müzelerin (etnografya, kent, sanat vb.), Türk evlerinin ya da konuya ilişkin sanal müzelerin ziyareti gerçekleştirilerek tema içerisinde verilen bilgilerin karşılaştırılması ve somutlaştırılması sağlanır.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.