1. TEMA: HAYAT BOYU GELİŞİM

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme, KB2.15. Yansıtma, KB2.17. Değerlendirme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma Becerisi), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.2. Esneklik

D4. Dostluk, D6. Dürüstlük, D10. Mütevazılık, D11. Özgürlük, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk, D20. Yardımseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.7.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.7.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.7.4. Dinlediğinde/izlediğinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.D.7.5. Dinlediğinin/izlediğinin yüzey anlamını belirleyebilme
T.D.7.16. Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.7.27. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.7.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.7.2. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.7.3. Okuyacağı metnin içeriğine yönelik tahminde bulunabilme
T.O.7.4. Metinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.O.7.5. Metnin yüzey anlamını belirleyebilme
T.O.7.21. Metinden hareketle söz varlığını geliştirmeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.7.28. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.7.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.7.2. Konuşma yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini yönetebilme
T.K.7.3. Konuşmasında amaç ve içeriğe yönelik seçimlerini yönetebilme
T.K.7.4. Konuşmasında ön bilgilerinden yararlanabilme
T.K.7.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.7.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.7.2. Yazma strateji, yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.7.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.7.18. Yazısını zenginleştirecek biçimde söz varlığını kullanabilme
T.Y.7.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.7.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme

Motivasyon
Çalışkanlık
Başarı
Zaman Yönetimi
Karar Verme
Çözümleme
Tahmin Etme
Söz Varlığı
Yansıtma

motivasyon, çalışkanlık, başarı, zaman yönetimi, karar verme, öz eleştiri, cömert olmak, merhamet, vefa, çözümleme, ön bilgi, tahmin, yüzey anlam, söz varlığı, yansıtma, kendine güvenme (öz güven), kendine inanma (öz yeterlilik), odaklanma

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için kontrol listesi, öz bildirim, cümle tamamlama, sözcük ilişkilendirme, boşluk doldurma/açık uçlu soru, bilgi aktarımı, öz değerlendirme kullanılır.
Dinlemede/izlemede ve okumada materyal seçimlerini yönetebilmede kontrol listesi verilir. Dinlemede/izlemede ve okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilmede öz bildirim görevi kullanılır. Bilmediği kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin edebilmesinde öğrencilere cümle tamamlama görevi verilir. Okuyacağı metnin içeriğine yönelik tahminlerde bulunabilmesi için sözcük ilişkilendirme görevinden yararlanılır. Dinlediği/izlediği veya okuduğu metnin yüzey anlamını belirleyebilmesi için boşluk doldurma/açık uçlu soru görevleri verilir. Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için öğrencilere bilgi aktarımı görevi verilir. Okuduklarında geçen kelimelerden hareketle söz varlığını geliştirmeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için sözcük ilişkilendirme görevi verilir. Öğrencilerin dinleme/izleme ve okuma sürecine yönelik yansıtma yapabilmesi için öz değerlendirme görevinden yararlanır.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için öz bildirim, sözcük ve kavram havuzundan seçerek yazma, zihin haritası oluşturma, tartışma, cümle/paragraf yazma çalışmaları yapılarak bu çalışmalarda dereceli puanlama anahtarı ve kontrol listesi kullanılır.
Konuşma ve yazma sürecini yönetebilmede öz bildirim görevi verilir. Konuşma yöntem ve tekniklerine; yazma strateji, yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini yönetebilmede öz bildirim görevinden yararlanır. Farklı amaçlara yönelik konuşmaları yönetebilmede dereceli puanlama anahtarı kullanılır.
Yazılarında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilmesi için öğrencilere paragraf yazma görevi verilir. Konuşmalarında içerik oluştururken ön bilgilerinden yararlanabilmesi ve yazılarında söz varlığını bağlama uygun şekilde kullanabilmesi için sözcük ve kavram havuzundan seçerek konuşma/yazma görevinden yararlanılır.
Konuşma ve yazma sürecine yönelik yansıtma yapabilmesi için öğrencilere öz değerlendirme görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencilerin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrencilere geri bildirim verilir.

Bu temada öğrencilerin materyal seçimlerini yönetme, strateji yöntem ve tekniklere yönelik seçimlerini yönetme, söz varlığını kullanma, metnin yüzey anlamını belirleme, tahmin etme, metnin bölümlerini belirleme, ön bilgilerinden yararlanma, yansıtma yapma gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, öz bildirim, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanabilir.

Bu temada yer alan “Dinlediğinin/izlediğinin yüzey anlamını belirleyebilme” öğrenme çıktısı, sonraki temalarda verilecek olan “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme” ve “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik üst düzey çıkarımlar yapabilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir. “Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme”, “Okumada materyal seçimini yönetebilme”, “Konuşma sürecini yönetebilme”, “Yazma sürecini yönetebilme” öğrenme çıktıları, sonraki temalarda dinleme/izleme, okuma, konuşma ve yazma etkinlikleri ile ilişkilendirilir.
Bu temada öğrenilen strateji, yöntem ve teknikler sonraki temalarda sunulacak strateji, yöntem ve tekniklerle ilişkilendirilir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin temaya yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (gelecek planlama, kişisel gelişim, erdemler) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.
Metnin özelliğine göre okuma ve dinlemede/izlemede kullanılacak strateji ve yöntemlerin bağımsız (E1.2) ve sistematik (E3.7) bir şekilde seçimi ile ilgili aşamalar üzerinde durulur (T.O.7.2., T.D.7.2.).
Dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin başkalarını saygıyla (D14.1, D14.2) dinlemelerini sağlayacak etkinliklere (yönerge verme, bilgi kartı hazırlama, örnek olay gösterme vb.) yer verilir. Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.
Okuma, dinleme/izleme uygulanırken öğrencilerin materyal seçimlerini yönetebilmelerine yönelik T.D.7.1. ve T.O.7.1.deki aşamalar uygulanır.
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder (T.D.7.4., T.O.7.4.). “Hayat Boyu Gelişim” temasıyla ilişkilendirilen değer (D6,D10,D11) ve eğilimler (E1.4, E2.1, E3.5) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır (T.O.7.21.). Ayrıca söz varlığının etkili bir şekilde kullanılmasının insan ilişkilerine olumlu yansımalarını irdeleyecek çalışmalar da yapılır.
Öğrenciler okuduklarının, dinlediklerinin/izlediklerinin yüzey anlamını belirlerken elde ettikleri verileri arkadaşlarıyla dostça etkileşim kurarak (SDB2.1, D4.2, D14.2) açık fikirlilikle paylaşır (T.O.7.5., T.D.7.5.). Okuma, dinleme/izleme sürecinde yüzey anlam belirlenirken ön bilgiler ile okunanlar, dinlenenler/izlenenler arasında ilişki kurmaları sağlanır (T.D.7.5., T.O.7.5.). Bu çalışmalar, yaşamla ilişki kurmayı geliştirecek biçimde gerçekleştirilir. Tema gereği özellikle gelecek planlama, kişisel gelişim ve erdemler üzerinde durulur (OB5).
Dinleme/izleme metinlerinin bölümlerinde yer alan çeşitli duygular fark ettirilerek duyguları ifade etmeye yönelik etkinlikler düzenlenir (T.D.7.16.).
Okuma çalışmaları yapılırken öğrencilerin tema ile ilgili konularda sunulan metinlere yönelik tahminde bulunmaları sağlanır (T.O.7.3.).
Öğrencilerden konuşma çalışmalarında süreci uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.K.7.1.).

Tema içeriğine uygun konuşmalar yaparken konuşma yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini bağımsız bir şekilde yönetebilmelerine (E1.5, E3.7) yönelik çalışmalar yapılır (T.K.7.2.).
Farklı amaçlara yönelik konuşma etkinlikleri yapılırken gelecek planlama, motivasyon ve başarı, kişisel gelişim, çatışma yönetimi, erdemler vb. konulara yönelik mevcut duygu ve düşüncelerini belirterek ve arkadaşlarının haklarına saygı duyarak konuşmaları sağlanır (T.K.7.3.), (SDB1.3,E2.3). Bu çalışmalarda sebep-sonuç bağını ortaya koyan anlatılara ek olarak ikna edici konuşmalara da yer verilir.
Hayat boyu gelişim konusunda konuşma çalışmaları yapılırken öğrencilerin ön bilgilerinden yararlanmaları (T.K.7.4.), önceki ve yeni öğrendikleri söz varlığı unsurlarını bir arada kullanmaları sağlanır.
Öğrencilerden yazma çalışmalarında süreci; hedefi belirleyerek, hedefe uygun adımlar atarak, duygularını ve motivasyonunu ayarlayarak yönetmeleri beklenir (T.Y.7.1.) , (SDB1.2). Tema içeriğine uygun konularda yapılacak yazma çalışmalarında yazma strateji, yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini bağımsız bir şekilde yönetebilmelerine (E1.5, E3.7) yönelik çalışmalar yapılır (T.Y.7.2.).
Öğrencilerin yazılarında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetmelerini sağlayacak etkinlikler yapılır (T.Y.7.3.). Bu etkinliklerde sebep-sonuç ve ikna paragraflarına yer verilir.
Yazılarında ön bilgilerinden yararlanmaları, önceki söz varlıklarını ve yeni öğrendikleri söz varlıklarını kullanmaları sağlanır (T.Y.7.18.).
Öğrenciler, yazma çalışmalarında sınıf düzeyine uygun yazım kurallarını (ikilemelerin yazımı) uygular ve noktalama işaretlerini işlevlerine (noktalı virgülün cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırma, ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırma, ikiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneyi ayırma; üç noktanın önceki sınıf düzeylerinde üzerinde durulmayan ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirme, karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevapları belirtme) uygun kullanır (T.Y.7.21.).
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.O.7.28., T.D.7.27., T.K.7.26., T.Y.7.22.), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
Öğrencilerin okudukları bir romanda yer alan “dostluk, vefa, bağışlama, iyiliksever olma, saygı vb.” erdemleri tespit etmeleri ve verileri sözlü ya da yazılı şekilde raporlaştırarak dijital araçlarla sunmaları sağlanabilir (D4.2, D4.5, D14.2, D15.1, D20.2, OB2).
“Merhamet, iyilikseverlik” erdemlerinden hareketle bir sosyal sorumluluk projesi oluşturmaları ve uygulamaları istenebilir.
“Zaman yönetimi ve öz denetim” konularına ilişkin araştırma yapılarak edinilen bilgilerin sunu, dijital içerik vb. hâline getirilip sınıfta sunulması istenebilir.
Öğrencilerin yönergelerde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3, E2.2).

Duyguların ele alındığı özgün bir pandomim, yaratıcı drama atölyesi ya da oyun yazılması, sahnelenme sürecinin tamamından sorumlu olunacak şekilde oyunun sınıfta ya da uygun ortamlarda canlandırılması istenir.
Film, kısa film ya da animasyonlarda yer alan “dostluk, vefa, bağışlama, iyiliksever olma, saygı vb.” erdemlere ilişkin örneklerin tespit edilmesi ve bu örneklerin eleştirel bir gözle değerlendirilerek tespitlerin sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Çatışma unsurlarının belirgin olduğu hikâye türündeki metinler aracılığıyla kahramanların bakış açıları değerlendirilip “Ben olsaydım …” cümlesi tamamlanarak öz eleştiri, çatışma yönetimi ve empati gibi kişisel gelişim unsurları hazırlanan öz değerlendirme formu ile değerlendirilir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Dinleme/izleme, okuma metni ya da tema içerisinde yer alan “merhamet”, ”dürüstlük”, ”vefa”, ”öz saygı”, ”zaman yönetimi” vb. kavramlar görsel işitsel araçların sunumu ve uygun şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.
“Merhamet”, ”dürüstlük”, ”vefa” vb. değerlerin sunulacak görseller, somut örnekler aracılığıyla üzerinden karşılaştırılması ve anlatılması sağlanır.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.