1. TEMA: TÜRK MÜZİĞİ KURAMCILARI

Müzik Okulları - Türk Müziği Teori ve Uygulaması Dersi (8.Sınıf)

Temanın içeriğini, Türk müziği ses sisteminin temellerinin oluşumunda Fârâbi’nin önemi, Türk müziği ses sisteminin gelişim sürecine katkı sağlayan kuramcılar, Türk müziği ses sisteminin temelinin onyedili perde sistemine dayandığı, Yirmi dörtlü perde sisteminin oluşturulma şeklini öğrenmeleri amaçlanmaktadır.

Ders Saati

Kavramsal Beceriler

KB2.6. Bilgi Toplama

Eğilimler

E2.2. Sorumluluk, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.10. Eleştirel Bakma

Programlar Arası Bileşenler

Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

Değerler

D4. Dostluk

Okuryazarlık Becerileri

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB3. Finansal Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Disiplinler Arası İlişkiler

Sosyal Bilgiler, Müzik Tarihi,

Beceriler Arası İlişkiler

KB1. Temel Beceriler, KB2.2. Gözlemleme, KB2.7. Karşılaştırma

Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

TMT8.1.1. Türk müziği kuramcıları hakkında bilgi toplayabilme
a) Türk müziği ses sisteminin oluşumda kuramcıların önemi konusu hakkında bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği aracı kullanarak Türk müziği ses sisteminin oluşumda kuramcıların önemi konusu hakkında bilgileri bulur.
c) Türk müziği ses sisteminin oluşumda kuramcıların önemi konusu hakkında ulaşılan bilgileri doğrular.
ç) Türk müziği ses sisteminin oluşumda kuramcıların önemi konusu hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.
TMT.8.1.2. Türk müziği ses sisteminin temelinin on yedili perde sistemine dayanması ile ilgili bilgi toplayabilme
a) On yedili perde sistemi hakkında bilgi toplayabilmek için kullanacağı araçları belirler.
b) On yedili perde sistemi hakkındaki bilgileri bulur.
c) On yedili perde sistemi hakkında ulaşılan bilgileri doğrular.
ç) On yedili perde sistemi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.
TMT.8.1.3. Yirmi dörtlü perde sistemi ile ilgili bilgi toplayabilme
a) Yirmi dörtlü perde sistemi hakkında bilgi toplayabilmek için kullanacağı araçları belirler.
b) Yirmi dörtlü perde sistemi hakkındaki bilgileri bulur.
c) Yirmi dörtlü perde sistemi hakkındaki bilgileri doğrular.
ç) Yirmi dörtlü perde sistemi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.

İçerik Çerçevesi

Türk Müziği Kuramcıları, Onyedili Perde Sistemi, Yirmi Dörtlü Perde Sistemi

Anahtar Kavramlar

Fârâbi, Urmiyeli Safiyuddin, Abdulkadir Meragi, Kantemiroğlu, Ali Ufki, Andulbaki Nasır Dede, Rauf Yekta, Hüseyin Sadettin Arel,Murat Uzdilek, Suphi Ezgi

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Ögrenme çıktılarının değerlendirilmesinde; Kontrol listesi, öz değerlendirme, akran değerlendirme formu, grup değerlendirme formu ve gözlem formu kullanılabilir. Öğrencilere performans görevi olarak Türk müziğinde 24 perdeli Arel-Ezgi-Uzdilek sistemini ve daha önce kullanılan 17’li perde sistemini ve Reform Dönemi’nin Türk müziğine katkılarını araştırma görevi verilebilir. Bu görev dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları

Temel Kabuller

Öğrencilerin perde ve Türk müziği ses sistemi konularını bildiği kabul edilmektedir.

Ön Değerlendirme Süreci

Öğrencilerden on yedili ve yirmi dörtlü perde sistemleri hakkında düşüncelerini paylaşmaları istenebilir. Türk müziğinde bu iki perde sisteminin kullanım alanları ile ilgili öğrencilere düşünceleri sorulabilir.

Köprü Kurma

Önceki öğrenmelerindeki dörtlüler, beşliler, komalı sesler, perdeler ve özel dörtlüler-beşliler ile makam arasında ilişki kurulabilir. Farklı seslerin, insanların ruh hâli üzerindeki etkileri gündelik yaşamla ilişkilendirilebilir.

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

TMT8.1.1.
Öğrencilere Türk müziği ses sistemi kuramcıları hakkında bilgi toplanması amacıyla çeşitli yazılı ve görsel kaynaklar sunulur (OB4). İlk olarak Fârâbî’nin müzik teorisi hakkında dijital kaynaklardan bilgi toplaması istenir (OB2). Daha sonra Safiyyüddin el-Urmevî’nin on yedili perde sistemi ve ses dizileri üzerine geliştirdiği kuramsal çalışmalar görsellerle desteklenerek anlatılır (OB4). Ardından Abdülkadir Merâgî’nin dönemin müzik anlayışına katkıları ve Dimitri Kantemiroğlu’nun nota yazımı alanındaki çalışmaları ele alınır (KB2.2, OB1). Abdülbâki Nâsır Dede, Ali Ufki, Rauf Yekta, Hüseyin Sadeddin Arel, Suphi Ezgi ve Salih Murat Özdilek ile ilgili bilgi toplayıp sınıfta arkadaşları ile paylaşması istenir (SDB2.2). Öğrenciler, grup çalışmalarıyla bu kuramcıların müzik sistemine olan katkılarını tarihsel süreç içinde araştırır. Araştırmalarında, kuramcıların yaşamları, dönemin müzik ortamı ve geliştirdikleri sistemlerle ilgili bilgileri toplar (OB1). Elde edilen veriler görsel ve yazılı materyallerle desteklenerek kronolojik bir zaman çizelgesine dönüştürülür. Bu çizelge, öğrencilerin tarihsel bağlamda bilgileri anlamasını kolaylaştırmak amacıyla dijital sunum formatına hazırlanır ve sınıf ortamında paylaşılır (OB4). Araştırma süreci boyunca öğrencilere kaynakların doğru kullanımı ve bilgilerin karşılaştırmalı değerlendirilmesi konusunda rehberlik edilir (KB2.7, OB3). Gruplar arası iş birliği teşvik edilerek öğrencilerin görüş alışverişinde bulunmaları sağlanır (SDB2.2, E2.2, D4.1). Çalışma sonunda, öğrencilerin hazırladıkları sunumlar değerlendirme formları ile ölçülür ve geri bildirimler verilir.

TMT8.1.2.
Öğrencilere Urmiyeli Safiyyüdîn’den itibaren şekillenen on yedili perde sisteminin özellikleri aktarılır (OB4). Öğrencilerin sistemin ses aralıkları, perde düzeni ve yapısal özellikleri hakkında bilgi edinmeleri sağlanır (OB1). Süreç içerisinde görsel materyaller ve tarihsel belgelerle desteklenmiş sunumlar yapılır (OB4, OB9). Öğrenciler, elde ettikleri bilgileri grupla tartışır, sistemin yapısını ayrıntılı biçimde çözümleyerek yazılı veya sözlü olarak ifade eder (SDB2.1). Öğrencilerin çalışmaları grup değerlendirme formu, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

TMT8.1.3.
Rauf Yekta tarafından oluşturulan ve Arel Ezgi Uzdilek tarafından geliştirilen 24’lü perde sistemi üzerine araştırma yapmaları istenir. Öğrenciler, sistemin tarihsel ortaya çıkışı, perde ve aralık kavramları, dörtlü ve beşli dizilerin birleştirilerek oluşturulan makam yapısı ve Türk müziği içindeki kullanımına dair bilgi toplar (OB1). Bu süreçte öğrencilere çeşitli görsel ve yazılı kaynaklar sağlanır (OB4). Öğrenciler, 17’li perde sistemi ile 24’lü sistem arasındaki benzerlik ve farkları karşılaştırmalı olarak incelemeleri istenir (KB1, OB1). Araştırma süreçleri grup çalışmalarıyla yürütülür ve sınıf içinde paylaşılır (SDB2.2, E2.2, D4.1). Öğrencilerin bilgi kaynaklarını doğru kullanmaları, eleştirel düşünme becerileri geliştirmeleri ve birlikte üretmeleri süreç boyunca desteklenir (E3.4, E3.10, SDB2.1, OB1).Öğrencilerin çalışmaları grup değerlendirme formu, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Cumhuriyetimizin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ ün Türk müziğinin gelişmesi ile ilgili görüşlerini içeren araştırma görevi verilir (E2.2). Verilen araştırma görevinde Türk müziği reformu, Türk Musikisi Cemiyeti, Türk müziği konservatuvarları, Musiki Muallim Mektebi gibi konular başta olmak üzere araştırmaları ile ilgili sunum yapmaları sağlanabilir (OB1). Öğrencilere performans görevi olarak Türk müziğinde 24 perdeli Arel Ezgi Uzdilek sistemini ve daha önce kullanılan 17’li perde sistemini ve Reform Dönemi’nin Türk müziğine katkılarını araştırma görevi verilebilir. Bu görev dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Farklılaştırma

Zenginleştirme

Türk müziğiyle ilgili araştırma, belgeleme, derleme, notasyon gibi çalışmalarla ilgili sunum yapmaları sağlanabilir.Farabinin bilime ve Türk müziğine katkılarını disiplinler arası bir bakış açısıyla araştırıp kendi yorumlarını katarak sunması istenebilir.

Destekleme

Arel Ezgi Uzdilek sistemindeki perdeleri çalgılarıyla seslendirerek bir sunum yapabilirler.