1. TEMA: TÜRK MÜZİĞİNDE DİZİ

SAB6. Müziksel işitme

E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma

SDB2.2. İş Birliği

D3.Çalışkanlık, D16.Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık

TMT6.1.1. Türk müziği ses dizilerini işitebilme
a) Türk müziği ses dizilerinin bileşenlerini tanır.
b) Türk müziği ses dizilerinin bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Türk müziği ses dizilerinin bileşenlerini ifade eder.

Türk Müziği Ses Sisteminin Temel Ögelerinin Öğrenilmesi, İşitilmesi ve Yazılması

bakiye, koma, perde, ses

Öğrenme çıktıları; çalışma kâğıdı, dereceli puanlama anahtarı, eşleştirme soruları, kontrol listesi, performans görevi ile değerlendirilebilir.Performans görevi olarak öğrendikleri dörtlü ve beşlilerden oluşan diziler oluşturması, oluşturdukları bu dizilerin seslerini seslendirmeleri istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılır.

Öğrencilerin tam ve yarım ses kavramlarını bildiği, nota yazım kurallarını bildiği ve işittiği sesleri ayırt edebildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilerden dinledikleri müzikleri öğrenmiş olduğu dörtlü ve beşli kavramları ile ilişkilendirmeleri istenebilir. Öğrencilerin bu kavramları ne düzeyde tanıdıkları belirlenebilir. Öğrencilerin hazır bulunuş tespit edebilmek için çalışma kâğıtları kullanılabilir.

Öğrencilerden günlük yaşamda dinledikleri Türk müziği eserlerinden örnekler paylaşmaları istenir. Verilen örneklerdeki makam dizileri hakkında düşüncelerini ifade etmeleri sağlanarak kendi yazdıkları ezgilerin dinledikleri Türk müziği eserlerine benzer yönleri ile ilişkilendirilebilir.

TMT6.1.1.
Türk müziği ses dizilerinin iki farklı küçük ses dizisinin birleştirilmesiyle oluşturulduğuna ilişkin makamsal ses dizisi ile ilgili görselleri içeren sunumlar hazırlanır (OB4, E3.2). Öğrencilerin Türk müziği ses dizisi kavramını hem görsel hem de işitsel olarak tanımaları sağlanır (OB1). Öğrencilerin yeni öğrenmelere ilişkin görsellere ait soru sorması sağlanır (E3.8). Farklı makamsal ses dizileri verilerek bu dizilerin birleşim yerleri ve hangi küçük dizi parçacıklarından oluşturulduğu incelenir. Öğrencilerin her basit makama ait ses dizisinin 4+5 veya 5+4 şeklinde oluştuğunu ayırt etmesi sağlanır (OB4). Türk müziğindeki basit makamlar olan rast, uşşak, hicaz, çargâh, buselik, kürdi makamlarının oluştuğu dörtlü ve beşliler çeşitli görsel ve işitsel materyaller kullanılarak ayırt ettirilir (OB4). Ses dizisi oluşturabilmek için dörtlü ve beşli ses dizilerine ihtiyaç duyulduğu öğrencilere fark ettirilir. Örnek diziler ile diziler içindeki dörtlülerin ayırt edilmesi sağlanıp işitme çalışmaları gibi uygulamalar yaptırılır. Bunun için küçük gruplar hâlinde çalışarak istasyon, öğrenme galerisi gibi tekniklerle ulaştıkları bilgileri ürüne dönüştürmeleri istenir (D3.1, SDB2.2). Öğrencilerin grup çalışmalarında sorumluluklarını yerine getirmeleri sağlanır (D16.1). Bu süreç kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Performans görevi olarak öğrendikleri dörtlü ve beşlilerden oluşan diziler oluşturması, oluşturdukları bu dizilerin seslerini seslendirmeleri istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılır.

Türk müziği ses dizilerini içeren örnek eserler dinletilebilir. Dinledikleri bu eserlerin dizilerini tahmin ettikleri dinle-bul etkinliği ile öğrencilerin bu temadaki becerileri geliştirebilir.

Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve hazırbulunuşlukları dikkate alınarak etkin olabilecekleri yazma etkinlikleri yaptırılabilir. Örneğin 2 ölçülük kısa ezgilerlerle başlayıp daha sonra ölçü sayıları artan melodilerle öğrenme süreçleri desteklenebilir.