3. TEMA: TÜRK MÜZİĞİNDE İKİLİ ARALIK

SAB6. Müziksel İşitme, SAB8. Müziksel Yazma

E1.1. Merak, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.2. İş Birliği

D2. Aile Bütünlüğü, D3. Çalışkanlık, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

TMT4.3.1. İkili aralığı işitebilme
a) Türk müziğinde ikili ses aralığının bileşenlerini tanır.
b) Türk müziğinde ikili ses aralığının bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Türk müziğinde ikili ses aralığının bileşenlerini uygular.
TMT4.3.2. İkili aralığı yazabilme
a) Türk müziğinde ikili ses aralığının bileşenlerini tanır.
b) Türk müziğinde ikili ses aralığının bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Türk müziğinin ikili ses aralığının bileşenlerini uygular

Türk Müziğinde İkili Aralık

bemol, diyez, koma

Öğrenme çıktıları; çalışma kâğıdı, dereceli puanlama anahtarı, eşleştirme soruları, kontrol listesi, performans görevi ile değerlendirilebilir. Duyduğu aralığın iki aralık olup olmadığı konusunda tahminde bulunabileceği performans görevi istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilerin tam ses ve yarım ses kavramlarını bildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilerden çevrelerinde işittikleri seslerin aralık, dizi gibi kavramlarla ilişkilendirmeleri istenebilir. Öğrencilerin işitme özelliklerine göre bu kavramları ne düzeyde tanıdığı belirlenebilir. Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını tespit etmek için çalışma kâğıtları kullanılabilir.

Türk müziğinde ses değiştirici işaretler ile ikili aralık konusu arasında ilişki kurulabilir.

TMT4.3.1.
Öğrencilerin Türk müziği ses sistemi ile ilgili bilgi toplayacağı, güvenirliği kanıtlanmış dijital ve basılı kaynaklar açıklanır (OB1). Öğrencilere çeşitli eğitici videolardan kısa kesitler izletilir ve ikili aralığın nasıl elde edildiği sorularak merak duyguları canlandırılır (E1.1). Belirledikleri bu araçlardan müzik kavramları ile ilgili görselleri seçmeleri istenir (OB4). Klasik Batı müziğinde kullanılan tam ses bölünmesi olgusu hakkında ön öğrenmeleri hatırlatılır. Türk müziği ses sisteminin temel olguları olan ikili aralık, koma gibi kavramlar ile ilgili belirlenen görsel ve işitsel materyaller kullanılarak öğrencilerin Türk müziği ses sistemi içerisindeki ses bölünmelerini tanıması sağlanır. Türk müziğindeki ses bölünmesine ilişkin görsel ve animasyonlar izletilerek bir tam sesin dokuz eşit parçaya bölündüğü hatırlatılır ve bu bölünmeye ait örnek çizim çalışmaları yapılır. Tam sesin dokuz komaya bölünmesine ilişkin görseller üzerinde komaların numaraları görseller ile aktarılır (OB4). Öğrencilerin Türk müziğinde ikili aralık kavramını hem görsel hem de işitsel olarak ayırt etmeleri sağlanır (OB1). Eriştikleri bu görseller ile öğrencilerin sınıfta seviyelerine uygun olarak bir sunum yapmaları ve bu bilgileri uygulamaları sağlanır (OB1, D3.3). Öğrencilere kendi ailelerinden öğrendikleri türküleri ya da ezgileri paylaşma fırsatı sunulur ve somut olmayan kültürel mirasın aktarım sürecinin gerçekleşmesi sağlanılarak (D19.3). Türk kültürünün devamlılığı için çaba gösterir (D19.1). Bu süreç kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Aileleri ile öğrendikleri türküleri ya da diğer müzik türlerinden örnekleri seslendirdikleri ve çeşitli teknolojik araçlarla kaydetmeleri sağlanır (D2.2).

TMT4.3.2.
İkili aralıklar ile ilgili görsel ve işitsel materyaller kullanılarak öğrencilerin ön öğrenmeleri hatırlaması ve merak etmesi sağlanır (E1.1). Öğrencilerin ön öğrenmelere ilişkin görsellere ait soru sorması sağlanır (E3.8). Sorulara verilen cevaplar esnasında öğrencilerin potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak dönütlerle öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). İkili aralıklar ile ilgili sunumlar hazırlanarak öğrencilerin kavramları hem görsel hem de işitsel olarak ayırt etmeleri sağlanır (OB1). İkili aralıkları tanıyabilmeleri için yapılandırılmış grid kullanılabilir. Bireysel ya da grup olarak içerikler hakkında birbirleri ile iletişim kurmaları sağlanır. Dijital araçlar ile etkileşime girmeleri beklenir (OB2). Bu bağlamda, ikili aralık farklılıklarının kültürel bir arka plana sahip olduğu, Doğu müzikleri ve özellikle Türk müziğinde kullanılan farklı sayıdaki ikili aralığın, yatay (makamsal) müziğe karakteristik bir zenginlik kattığı vurgulanır. Sunulan materyalden yola çıkarak konuşma halkası, çember tartışma, istasyon gibi tekniklerle müziğin insanları bir araya getiren, toplumun sedhjklvgi ve dayanışma bağlarını güçlendiren, kendilerini bir gruba ait hissetmelerini sağlayan yönü ile ilgili çıkarımlarını öğrencilerin ifade etmeleri sağlanır (KB2.10, D15.3, SDB2.2). Öğrencilerin sınıf içerisinde görsel materyaller ile ifade edilen ikili aralıkları, nota yazım kurallarına uygun bir şekilde hizalı olarak çizebilmeleri için yazma etkinlikleri yapmaları sağlanır (OB4). Öğrencilerin bu öğrenmeleri sözlü ve yazılı olarak ifade edebilmesi sağlanır. Bu süreç gözlem formu veya kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Duyduğu aralığın iki aralık olup olmadığı konusunda tahminde bulunabileceği performans görevi istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

İkili aralık, koma bölünmesi gibi kavramları Batı müziği ile karşılaştırarak her iki müzik sistemindeki farklılıkları anlatan araştırmalar yapmaları istenebilir.

Bu süreçte öğrenme süreci oyunlaştırılarak öğrencilerin motivasyonu arttırılabilir. Hazırlanan materyaller, görseller ve etkinlikler öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine göre değerlendirilirken sade ve basitten karmaşığa olabilir. Benzer öğrenme düzeyinde olan öğrencileri küçük gruplara ayırarak tam-yarım ses, değiştirici işaretler, aralık, dizi kavramlarında öğrendikleri içerikler ie ilgili panolar hazırlamaları ve buna benzer etkinlikler yapılırken öğrencilere dönütler verilerek sunum yapmaları desteklenebilir.