3. TEMA: BİRLİK VE İKİLİK NOTALAR

SAB6. Müziksel İşitme, SAB7. Müziksel Okuma, SAB8. Müziksel Yazma

E1.1. Merak, E2.5. Oyunseverlik, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim

D4. Dostluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık

MİOY.1.3.1. Birlik ve ikilik notaları işitebilme
a) Birlik ve ikilik notaları tanır.
b) Birlik ve ikilik notaları ayırt eder.
c) Birlik ve ikilik notaları ifade eder.
MİOY.1.3.2. Birlik ve ikilik notaları okuyabilme
a) Birlik ve ikilik notaları tanır.
b) Birlik ve ikilik notaları ayırt eder.
c) Birlik ve ikilik notaları uygular.
MİOY.1.3.3. Birlik ve ikilik notaları yazabilme
a) Birlik ve ikilik notaları kavramını tanır.
b) Birlik ve ikilik notaları ayırt eder.
c) Birlik ve ikilik notaları uygular.

Birlik ve İkilik Notalar

birlik nota, ikilik nota, ritmik solfej, solfej

nme çıktıları; gözlem formu, eşleştirme sorularından oluşan çalışma kâğıdı ve performans görevi ile değerlendirilebilir. Birlik ve ikilik notaları seslendirmesine yönelik performans görevi istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde analitik dereceli puanlama anahtarı ve gözlem formu kullanılabilir.

Öğrencilerin, birlik ve ikilik notaları işitme, okuma ve yazma süreçlerinde kullanabilmeleri için müzikte seslerin sürelerinin farklı olabileceğini bildikleri ve bu süre farklılıklarını işiterek ayırt edebildikleri kabul edilmektedir.

Öğretmen, dersin başında öğrencilerin birlik ve ikilik notalar konusundaki mevcut bilgi ve deneyimlerini değerlendirmek için sorular yöneltir. Örneğin "Daha önce birlik ve ikilik nota kavramlarını duydunuz mu?", "Bir notanın süresinin uzunluğu müzikte nasıl bir fark yaratır?" gibi sorularla öğrencilerin konuya dair farkındalık geliştirmesi sağlanır. Öğrencilerden, görsel materyaller üzerinde birlik ve ikilik notaları inceleyerek süre uzunluklarını belirlemeleri veya öğretmenin çaldığı sesleri dinleyerek hangi nota değerine ait olduğunu tahmin etmeleri istenir. Bu süreçte öğretmen; öğrencilerin nota sürelerinin farkındalıklarını, işitsel algılarını ve ritmik solfej becerilerini gözlemleyerek derse yön verir.

Öğrenciler, birlik ve ikilik notaların süre değerlerini günlük yaşamda karşılaştıkları ritmik yapılar ve zaman algısıyla ilişkilendirirler. Örneğin öğretmen "Konuşurken bazı kelimeleri daha uzun, bazılarını daha kısa söylersiniz. Peki, müzikte notaların süreleri de benzer bir etki yaratabilir mi?" gibi sorular yönelterek öğrencilerin müzikte zamanlamanın önemini fark etmelerini sağlar. Ayrıca "Bir yürüyüş sırasında adımlarınızı hep aynı hızda mı atarsınız yoksa bazen yavaş bazen hızlı mı yürürsünüz? Müzikte de notaların süreleri ritmi nasıl etkiler?" gibi sorularla öğrencilerin ritmik yapı ile günlük hareketleri arasında bağlantı kurmalarına yardımcı olunur.

MİOY.1.3.1
Birlik ve ikilik notalar ile ilgili görsel ve işitsel materyallerle öğrencilerin ön öğrenmeleri hatırlamaları ve dizileri merak etmesi sağlanır (E1.1). Öğrencilerin yeni öğrenmelere ilişkin görsellere ait soru sorması sağlanır (E3.8). Sorulara verilen cevaplar esnasında öğrencilerin potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak dönütlerle öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). Birlik ve ikilik notalar ile ilgili sunumlar hazırlanarak öğrencilerin kavramları hem görsel hem de işitsel olarak fark etmeleri sağlanır (OB1). Öğrencilerin izleme ve dinleme etkinliklerinden sonra müzikle ilgili bilgilerinin veya anılarının olup olmadığı sorulur. Cevaplardan yola çıkılarak öğrencilerin anılarıyla öğreneceği bilgiler ilişkilendirilir (SDB1.1). Anılardan örnekler verilirken duygu ve düşüncelerin fark edilmesi yoluyla iletişim becerisi desteklenir (SDB2.1). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Birlik ve ikilik notaların işitilmesine yönelik yapılan çalışmalar, eşlik saz olarak belirlenen çalgı eşliğinde veya etkileşimli araçlar kullanılarak gerçekleştirilir. Süreç içerisinde öğrencilerin birlik ve ikilik notaların sürelerinin uzunluklarını fark etmeleri için görsel ve işitsel materyallerden yararlanılarak, birlik ve ikilik notaları tanımaları ve süre değerinin uzunluk ve kısalıklarını işiterek belirtmeleri sağlanır. Öğrencilere, ses bulma ve işitme oyunları oynatılarak notaların birlik nota veya ikilik nota olduğunu ayırt etmeleri sağlanır (E2.5). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

MİOY.1.3.2
Öğrencilerin, ön öğrenmelerde öğrendiği birlik ve ikilik notalara yönelik yapılan çalışmalar, piyano veya eşlik saz eşliğinde gerçekleştirilir. Süreç içerisinde öğrencinin birlik ve ikilik notalarla oluşturulan etütlerle ritmik solfej çalışmaları yapması sağlanır. Ritmik solfej çalışmaları ile süre değerlerinin ve nota isimlerinin doğru söylenmesi sağlanır. Sürecin devamında ritmik solfej çalışmalarına solfej çalışmaları eklenerek, öğrencilerin notaların isimlerini ve seslerini entenasyonlarına dikkat ederek okumaları beklenir. Bireysel solfej etkinliklerinde dijital kaynaklardan yararlanılabilir. Bu süreç, gözlem formu ile değerlendirilebilir. Grupla beraber yapılan seslendirme çalışmalarında aktif rol alarak ortak hedeflere ulaşmak için arkadaşlarıyla dayanışma içinde olur (D4.1), (SDB2.1). Arkadaşlarını etkin bir şekilde dinler (SDB2.1). Birlik ve ikilik notaların seslendirilmesine yönelik ritmik solfeje yönelik performans görevi istenebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde analitik dereceli puanlama anahtarı ve gözlem formu kullanılabilir.

MİOY.1.3.3
Öğrencilerin sınıf içerisinde görsel materyaller ile ifade edilen birlik ve ikilik notaları, nota yazım kurallarına uygun bir şekilde hizalı olarak yazabilmeleri için yazma etkinlikleri yapılır. Öğrenciler, birlik ve ikilik notalar arasındaki ilişkileri belirler ve dizek ve nota süre değerleri arasında bağ kurar. Örneğin sol anahtarı kullanılarak oluşturulan dizekteki ikinci çizgiye konumlanan birlik veya ikilik notanın, sol sesini ifade ettiğini gösterebilmesi (OB4) ve yazılı olarak örneklendirmesi. Bu süreç, gözlem formu ve eşleştirme sorularından oluşan çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Teknoloji destekli uygulamalar sayesinde nota süreleri hem görsel hem de işitsel olarak aynı anda incelenebilir. Öğrenciler, birlik ve ikilik notalar kullanarak kendi ritim hikâyelerini tasarlayabilir ve beden perküsyonu ile canlandırabilir. Farklı müzik türlerinden seçilen örnekler dinletilerek birlik ve ikilik notaların kullanımı analiz edilebilir.

Öğrencilerin birlik ve ikilik notaları daha iyi anlayabilmeleri için tekrarlı ve basitleştirilmiş görsel-işitsel materyaller kullanılabilir. Notaların süre değerlerini somutlaştırmak için beden perküsyonu, ritim çubukları veya basit vurmalı çalgılar ile tekrar çalışmaları yapılabilir. Öğrencilerin bireysel öğrenme hızına uygun olarak yavaş tempolu ritim egzersizleri düzenlenebilir.