1. TEMA: TÜRK SANAT MÜZİĞİNDE NEOKLASİK DÖNEM

SBAB4. Değişim ve Sürekliliği Algılama (SBAB4.1. Sıralama)

KB1. Temel Beceriler, KB2.4. Çözümleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.14. Yorumlama

E1.1. Merak, E2.2. Sorumluluk, E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.7. Sistematiklik

SDB2.2. İş Birliği

D7. Estetik, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı

MT.8.1.1. Türk sanat müziğinin Neoklasik Dönem’deki gelişimi hakkında bilgi toplayabilme
a) Neoklasik Dönem'de Türk sanat müziğiyle ilgili kaynakları belirler.
b) Kaynaklardan Neoklasik Dönem'de Türk sanat müziğiyle ilgili gelişmeleri içeren bilgileri bulur.
c) Neoklasik Dönem'de Türk sanat müziğiyle ilgili gelişmeleri içeren bilgileri doğrular.
ç) Neoklasik Dönem'de Türk sanat müziğiyle ilgili bulduğu bilgileri kaydeder.
MT.8.1.2. Neoklasik Dönem bestecilerinin isimlerini kronolojik olarak sıralayabilme
a) Neoklasik Dönem bestecilerinin isimlerini kronolojik olarak sıralar.
MT.8.1.3. Neoklasik Dönem eserlerini çözümleyebilme
a) Dinlediği eserle ilgili ipuçlarını belirler.
b) Dinlediği eserin Neoklasik Dönem müzik özellikleriyle ilişkisini belirler.
MT.8.1.4. Klasik ve Neoklasik Dönem Türk sanat müziği eserlerini karşılaştırabilme
a) Klasik Dönem eserleriyle Neoklasik Dönem eserlerine ilişkin özellikleri belirler.
b) Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listeler.
c) Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listeler.
MT.8.1.5. Mehterhane-i Hümâyun'un Türk müzik tarihi açısından önemini açıklayabilme
MT.8.1.6. Muzika-yi Hümâyun’un Türk sanat müziği açısından önemini açıklayabilme
MT.8.1.7. Muzika-yi Hümâyun’daki geleneksel gösteri sanatlarının müzikle ilişkisini yorumlayabilme
a) Muzika-yi Hümâyun’daki geleneksel gösteri sanatlarının müzikle ilişkisini inceler.
b) Muzika-yi Hümâyun’daki geleneksel gösteri sanatlarının müzikle ilişkisini örneklerle açıklar.
c) Muzika-yi Hümâyun’daki geleneksel gösteri sanatlarının müzikle ilişkisine dair
düşüncelerini nesnel, doğru ve anlamı değiştirmeyecek şekilde ifade eder.

• Neoklasik Dönemin Genel Özellikleri
• Neoklasik Dönem Bestecileri
• Neoklasik Dönem Eserleri
• Klasik ve Neoklasik Dönem Eserleri
• Mehterhane-i Hümâyun
• Muzika-yi Hümâyun
• Muzika-yi Hümâyun’daki Geleneksel Gösteri Sanatları

kukla, karagöz, mehter, neoklasik, orta oyunu

Öğrenme çıktıları, gözlem formu, akran değerlendirme, öz değerlendirme formu, grup değerlendirme formu, analitik dereceli puanlama anahtarı ve kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Performans görevi kapsamında öğrencilerden Neoklasik Dönem bestecilerinden birini seçmeleri, bu bestecinin hayatını ve eserlerini incelemeleri istenebilir. Belirledikleri ve inceledikleri besteciye ait bir eseri makam, usul ve taşıdığı dönemsel özellikler açısından analiz etmeleri beklenebilir. Performans görevlerinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilerin Klasik Dönem müzik özelliklerini bildikleri kabul edilir. Öğrencilerin müzikal dinleme becerisine sahip oldukları kabul edilir.

Öğrencilere Klasik Dönem ve Neoklasik Dönem’e ait eserler dinletilerek “Dinlediğiniz eserler arasında ne gibi farklar hissediyorsunuz?” ve “Bu eserlerin hangi yönleri size tanıdık geliyor?” soruları sorulabilir. Önceki dönemlerle Neoklasik Dönem müziği arasındaki farkındalık düzeyleri ile müziğin temel özelliklerini ayırt etme becerileri gözlemlenebilir. Makam, usul gibi müzikal ögeleri ve Neoklasik Dönem bestecilerinin isimlerini içeren bir tablo sunularak öğrencilerden bu tabloda bildiklerini işaretlemeleri istenebilir. Öğrencilerin Neoklasik Dönem müziğiyle ilgili genel kavrama becerilerini ölçmek için bestecilerin adları ve dönemle ilgili sorulardan oluşan anket çalışması yapılabilir, çalışma yaprağı oluşturulabilir.

Klasik Dönem ve Neoklasik Dönem’e ait birer eseri karşılaştırarak öğrencilerin tarihsel değişim ve sürekliliği müzikal açıdan değerlendirmeleri sağlanabilir. Öğrencilere Türk sanat müziğinde Neoklasik Dönem eserlerinin günümüzdeki izlerini bulmaları için örnekler dinletilebilir. Öğrenciler, Neoklasik Dönem bestecilerinden seçilen bir eseri koro veya bireysel çalgıları ile icra edebilirler.

MT.8.1.1
Öğrencilere Türk sanat müziğinin Neoklasik Dönem’i hakkında kullanabilecekleri görsel, yazılı, dijital kaynaklar ve güvenilir genel ağ adresleri tanıtılır. Öğrencilerden yararlanacakları kaynakları belirleme, bilgileri bulma, bu bilgileri doğrulamaya yönelik çalışmaları için küçük gruplar oluşturmaları istenebilir (E3.4). Grupların seçtikleri kaynakları kullanarak Neoklasik Dönem’in Hammamizade İsmail Dede Efendi'den başlayarak Hacı Arif Bey'e kadar süren dönem olduğunu belirlemeleri beklenir (SBAB2.2, E1.1, E2.2). Gruplar dijital bir zaman çizelgesi oluşturabilir ve Neoklasik Dönem’de Türk sanat müziğindeki gelişmeleri (sözel, makamsal, ritimsel, çalgısal gelişmeler gibi) resim, kısa açıklamalar gibi ögelerle zenginleştirerek kronolojik olarak sıralayabilirler (OB1, OB2, OB4, E3.7, D16.3, D19.2, E3.2). Gruplardan elde ettikleri bilgileri bir araya getirmeleri ve sınıfta istedikleri bir yöntemle sunmaları istenebilir (OB1, E3.3, SDB2.2). Öğrencilerin grup çalışmasındaki iş birliğini ve etkinlik düzeyini ölçmek için grup değerlendirme formu, araştırmanın içeriğinin doğruluğunu ve kapsamını değerlendirmek için kontrol listesi, sunum sırasında öğrencilerin iletişim ve ifade becerilerini değerlendirmek için gözlem formu kullanılabilir.

MT.8.1.2
Öğrencilere Neoklasik Dönem'in önemli bestecileriyle ilgili bilimsel gerçeklere dayalı, pedagojiye uygun görsel, belgesel, film, animasyon gibi içerikler izletilir (E1.1, E3.2, OB1, OB4). Öğrencilerin Neoklasik Dönem’deki Türk sanat müziği bestecilerini kronolojik olarak sıralaması sağlanır (D19.2). Bestecilerin yaşadıkları tarihlerin yazılı olduğu kartlar hazırlanır. Öğrencilerden gruplara ayrılarak karışık olarak verilen kartları kronolojik olarak sıralamaları istenir. Grupların iş birliği yapması desteklenir (SDB2.2, OB4). Gruplar, hazırladıkları bilgi kartlarını resim ve kısa yazılarla zenginleştirilerek dijital araçlarla bir zaman çizelgesi hazırlayabilir (OB2, E3.2, E3.7). Gözlem formu ve grup değerlendirme formu ile süreç değerlendirilebilir. Ayrıca performans görevi kapsamında öğrencilerden Neoklasik Dönem bestecilerinden birini seçmeleri, bu bestecinin hayatını ve eserlerini incelemeleri istenebilir. Belirledikleri ve inceledikleri besteciye ait bir eseri makam, usul ve taşıdığı dönemsel özellikler açısından analiz etmeleri beklenebilir. Öğrenci çalışmalarının değerlendirilmesi için dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

MT.8.1.3
Öğrencilere çalgı ve repertuvar derslerinde öğrendikleri eserleri ya da kendi çalışarak repertuvarlarına ekledikleri Neoklasik Dönem eserlerini dinleyebilmeleri için uygun ortamlar sağlanmalıdır (D7.3, SDB2.2). Öğrencilerin Neoklasik Dönem eserlerinin özelliklerini belirleyecekleri bir dinleme etkinliği planlanır. Öğrencilere dinleme etkinliğinde dikkat edecekleri noktalar hatırlatılır ve bu noktaları dikkatle dinlemeleri istenir (D14.1, E3.2). Çeşitli görsel, işitsel materyallerle dönemin çalgıları ve dönemin müzik özelliklerine uygun olarak kaydedilmiş Neoklasik Dönem eserleri dinletilir (E3.2). Öğrencilerden dinledikleri eserin isminden, bestecisinden ve dinlenen kısmından hareketle esere ilişkin ipuçlarını belirlemelerini kolaylaştıracak eser analiz formlarını doldurmaları istenir (D16.3). Öğrencilerin dinledikleri eseri ve eserde belirledikleri Neoklasik Dönem özelliklerini paylaşmaları sağlanır. Öğrencilerin bireysel katkılarını ve grup sürecine olan etkilerini değerlendirebilmeleri için öz değerlendirme formu, grupların birbirlerinin sunumlarını değerlendirebilmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir. Grup çalışmalarında öğrencilerin iş birliği ve katılım düzeyleri gözlem formu ile değerlendirilebilir.

MT.8.1.4
Öğrencilere önceki derslerde öğrendikleri Klasik Dönem ve Neoklasik Dönem’e dair bilgileri kullanarak bir çalışma yapacakları söylenir (E1.1). Klasik Dönem ve Neoklasik Dönem'de Türk sanat müziğindeki gelişmeleri belirlemeleri istenir (OB1). Öğrenciler gruplara ayrılır (SDB2.2). Bir çalışma kartı oluşturulur (OB4). Kartın bir yüzüne Neoklasik Dönem ile Klasik Dönem’in benzer yanlarının, diğer yüzüne farklı yanlarının yazılacağı söylenir. Kart gruplar arasında sırayla dolaştırılır. Her grup bir turda benzer özellik, diğer turda farklı özellik yazar. Etkinliğin sonunda bulgular listelenir ve büyük grup tartışması yoluyla değerlendirilir. Son bulgular karşılaştırma tablosuna işlenir (OB1, E2.2, SDB2.2). Sınıf panosuna tablo asılır. Grup çalışmalarında öğrencilerin iş birliği ve katılım düzeyleri gözlem formu ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

MT.8.1.5
Öğrencilere Mehterhâne-i Hümâyun’un tarihsel bağlamı, kuruluş amacı ve işlevleriyle ilgili bilimsel verilere dayalı, yaş düzeylerine uygun görsel ve işitsel materyaller (belgesel, film, minyatür görselleri, temsili canlandırmalar vb.) izletilir, okuma parçaları okutulur (E1.1, E3.2, OB1, OB4). Önemli mehter müziği bestecileri tanıtılır, örnek eserler dinletilir.Bu içerikler aracılığıyla Mehterhâne’nin Osmanlı toplumundaki askerî, kültürel ve sanatsal işlevleri tanıtılır. Mehter müziğinin yapısı, kullanılan çalgılar, ritmik özellikler ve bu müziğin Türk müzik tarihi üzerindeki etkisi üzerinde durulur. II. Mahmud döneminde Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla kapatılan Mehterhâne-i Hümâyun’un Osmanlı müzik geleneğinde bir dönüm noktası olduğunu öğrencilerin belirlemesi sağlanır. Öğrencilerden, izledikleri ve okudukları materyallerden yola çıkarak Mehterhâne-i Hümâyun’un Osmanlı toplumundaki işlevlerini (askerî, kültürel, sanatsal), müzikal özelliklerini (çalgılar, ritmik yapı, icra biçimi), tarihsel etkilerini (müzik geleneğindeki yeri, kapatılma süreci) içeren kısa bir kavramsal sunum veya bilgi görseli/poster hazırlamaları istenir.Öz değerlendirme formları, kontrol listeleri ile süreç değerlendirilebilir.

MT.8.1.6
Öğrencilere Muzika-yi Hümâyun ile ilgili bilimsel gerçeklere dayalı, pedagojiye uygun görsel, belgesel, film, animasyon gibi içerikler izletilir, okuma parçası okutulur (E1.1, E3.2, OB1, OB4). Muzika-yi Hümâyun’un kurulduğu dönemi, kurucusunun kim olduğu, Muzikayi Hümâyun’da verilen eğitimin niteliği, Muzika-yi Hümâyun’un Türk sanat müziğinin gelişmesindeki etkisi, burada görev alan müzik eğitmenler ve araştırmacılar gibi bilgilerin ölçüleceği çalışma kâğıdı hazırlanır (D19.2). Çalışma kâğıdı, öz değerlendirme, kontrol listesi ile süreç değerlendirilebilir

MT.8.1.7
II. Abdülhamid döneminde Muzika-yi Hümâyun’a orta oyunu, Karagöz (gölge oyunu), kuklacılık gibi bölümler eklendiği belirtilir. Bu gösteri sanatlarının kültürümüzün birer değeri olduğu vurgulanır (OB5). Öğrenciler grup çalışması yapabilirler. Gruplardan iş bölümü yaparak her bir gösteri sanatıyla ilgili çeşitli yazılı, görsel ve dijital kaynaklardan Muzika-yi Hümâyun’daki geleneksel gösteri sanatlarının müzikle ilişkisine dair bilgileri tespit etmeleri istenir (OB4, E3.4, D19.3). Gruplar, tespit ettikleri bilgileri sınıfta istedikleri bir yöntemle (canlandırma, kostümlü gösteri, gölge oyunu gibi) açıklayabilirler (E2.5, E3.3, D7.3). Grupların iş birliği içinde çalışması desteklenir (SDB2.2). Daha sonra öğrencilerin gösterilerle ilgili düşüncelerini paylaşmaları istenir ve müziğin bu gösteri sanatlarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ifade etmeleri sağlanır. Grup çalışmalarında öğrencilerin iş birliği ve katılım düzeyleri gözlem formu ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir. Analiz süreçleri belirlenen kriterler çerçevesinde dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilere Neoklasik Dönem’deki yenilikleri içeren akademik kaynaklar, dijital materyaller ve makaleler sunulabilir. Neoklasik Dönem’de kullanılan notasyon sistemlerini inceleme ve bu sistemlerin dönem eserlerini nasıl şekillendirdiğini araştırma görevi verilebilir. Araştırma sonuçları, öğrenciler tarafından bir bilgi haritası veya dijital içerik şeklinde sunulabilir. Öğrencilerden Neoklasik Dönem bestecilerinin müzikte değişim ihtiyacının kaynağı hakkında düşündüklerini yazılı olarak ifade etmeleri istenebilir. Öğrenciler, Neoklasik Dönem’de ortaya çıkan yeni makamlar hakkında araştırma yaparak bulgularını sınıfa sunabilir, Neoklasik Dönem eserlerinden oluşan bir çalma listesi hazırlayabilirler. Öğrencilerden Neoklasik Dönem’in son temsilcisi Hacı Arif Bey’in ağzından Hammamizâde İsmail Dede Efendi’ye bir mektup yazarak onun Türk sanat müziğindeki çığır açıcı yönüyle ilgili duygularını ifade etmeleri istenebilir. Öğrenciler, Muzika-yi Hümâyun ile okul, ders ve ders içeriklerini karşılaştırarak bulgularını bir rapor hâline getirip sunabilirler. Öğrencilerden Klasik Dönem ve Neoklasik Dönem’in makamsal yapı, çalgı ve tematik özelliklerini karşılaştıran bir tablo hazırlamaları ve sonuçları dijital bir içerikle sunmaları istenebilir. Muzika-yi Hümâyun’daki gösteri sanatlarından birini seçen öğrenciler, bu sanatı okulda sahnelemek üzere bir performans hazırlayabilirler. Performans sırasında müzik ve gösteri sanatının birleşimini yansıtan Karagöz, kukla gösterisi veya orta oyunu gibi ögelere yer verebilirler.

Öğrencilere Neoklasik Dönem bestecilerinin hayatlarını, eserlerini, yaşadığı dönemi ve dönemin müzik özelliklerini içeren görsel içerikler sağlanabilir. Öğrencilerden kronolojik sıralama yaparken zaman şeridi üzerinde renklendirme ya da numaralandırmalar yapmaları istenebilir. Öğrencilerden Neoklasik dönem bestecilerinin isimlerini kronolojik olarak sıralayabilecekleri afiş hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerden Neoklasik Dönem eserlerini analiz ederek elde ettikleri bilgileri sade bir tablo veya liste ile ifade etmeleri istenebilir. Öğrencilere Klasik ve Neoklasik Dönem'den iki eser dinletilerek öğrencilerden bu eserleri karşılaştırması istenebilir. Öğrencilerden Mehterhâne-i Hümâyun’un Türk müzik tarihi açısından önemini açıklayan bilgi görseli hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerden Muzika-yi Hümâyun’un Türk sanat müziği açısından önemini açıklayan bir sunum hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerden Muzika-yi Hümâyun'daki geleneksel gösteri sanatlarını listeleyerek müzikle ilişkisi olanları söylemeleri istenir.