1. TEMA: TÜRK SANAT MÜZİĞİNİ TANIYORUM
-
KB1. Temel Beceriler, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.9. Genelleme
E1.1. Merak, E2.2. Sorumluluk, E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.7. Sistematiklik
SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği
D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık
MK.4.1.1. Türk sanat müziğinin genel özelliklerini açıklayabilme
MK.4.1.2. Türk sanat müziğinde kullanılan çalgıları sınıflandırabilme
a) Türk sanat müziğinde kullanılan çalgıların farklı ses üretme biçimlerinin olduğunu belirler.
b) Türk sanat müziğinde kullanılan çalgıları ses üretme biçimlerine göre ayırır.
c) Türk sanat müziğinde kullanılan çalgıları ses üretme biçimlerine göre gruplandırır.
ç) Türk sanat müziği çalgılarını adlandırır.
MK.4.1.3. Türk sanat müziği biçimlerini açıklayabilme
MK.4.1.4. Türk müziği eğitiminde meşk geleneğinin özelliklerini genelleyebilme
a) Meşk geleneği hakkında bilgi toplar.
b) Meşk usulü ile yapılan eğitimin ortak özelliklerini belirler.
c) Meşk usulü ile yapılan eğitimin ortak olmayan özelliklerini belirler.
ç) Meşk geleneğinin özellikleri hakkında önermede bulunur.
MK.4.1.5. Türk sanat müziğinin önemli temsilcilerini açıklayabilme
- Türk Sanat Müziğinin Genel Özellikleri
- Türk Sanat Müziğinde Kullanılan Çalgılar
- Türk Sanat Müziği Biçimleri
- Türk Sanat Müziğinin Önemli Temsilcileri
gazel, ilahi, kâr, longa, peşrev, şarkı, saz semaisi, sirto, taksim
Öğrenme çıktıları, gözlem formu, kontrol listesi, akran değerlendirme formu, anekdot kaydı, kısa cevaplı sorular, çalışma yaprağı kullanılarak değerlendirilebilir. Ayrıca öğretmenler, öğrenme çıktıları ve içerik çerçevesi doğrultusunda mevcut ölçme araçlarını uyarlayabilir ya da gerektiğinde farklı araçlar geliştirerek süreci zenginleştirebilir. Türk sanat müziğinde kullanılan çalgıları sınıflandırabilme öğrenme çıktısı için öğrencilere performans görevi verilir. Performans görevleri, dereceli puanlama anahtarıyla özgünlük, açıklık ve konuyla bağlantı ölçütleri dikkate alınarak değerlendirilebilir.
Öğrencilerin müzikte tek seslilik kavramını bildikleri kabul edilmektedir. Öğrencilerin müzikte tür farkındalığına sahip olduğu kabul edilmektedir. Öğrencilerin çalgıların farklı ses üretme biçimlerine sahip olduğunu bildikleri kabul edilmektedir. Öğrencilerin dijital okuryazarlık, teknolojik araçları kullanarak araştırma yapma becerisine sahip oldukları kabul edilmektedir.
Öğrencilere Türk müziğinin tek sesli yapısına dair daha önce öğrendikleri bilgileri hatırlatmaya yönelik açık uçlu sorular sorulabilir. Öğrencilere bildikleri Türk müziği çalgıları sorulabilir. Öğrencilerin Türk müziğine ilişkin bilgi ve becerilerini, kavram yanılgılarını, ilgi ve ihtiyaçlarını tespit etmek için öğrencilere açık uçlu sorular sorulabilir.
Öğrencilere günlük yaşamlarında Türk sanat müziği eserleri dinleyip dinlemedikleri sorulabilir. Öğrencilere kendi aldıkları müzik eğitimi dışında başka eğitim yöntemleri bilip bilmedikleri sorulabilir.
MK.4.1.1 Öğrencilere dikkat gerektiren bir etkinlik yapacakları söylenerek öğrencilerin ilgileri çekilir ve dinleme etkinliklerine yoğunlaşmaları konusunda öğrenciler teşvik edilir (E1.1, E3.2). Öğrencilere eser analiz formları dağıtılır. Öğrencilerden dinleyecekleri eserde tespit ettikleri müzikal unsurları bu formlara işaretlemeleri istenir. Öğrencilere öğretim aracı olarak seçilen Türk sanat müziği eseri dinletilir (SAB9). Büyük grup tartışması yöntemiyle öğrencilerin doldurduğu formlar incelenir, varsa yanlışlar giderilir, eksik unsurlar tamamlanır (SDB2.1). Başka örneklerle dinleme etkinliği zenginleştirilir. Dinleme etkinlikleri sırasında öğrencilerin estetik haz duymasına, güzellik, uyum ve ahenk algılarının geliştirilmesine çalışılır (D7.1). Türk sanat müziğinin tek sesli ve makamsal yapısı öğretmen tarafından vurgulanır. Formlarda tespit edilen unsurların çeşitliliğinin Türk sanat müziğinin çeşitliliğine dair bir veri olduğunu, Türk sanat müziğinin zengin bir tür olduğunu öğrencilerin fark etmesine yönelik yönlendirici sorular sorulur. Öğrenci çıkarımlarının doğruluk ve kapsamını izlemek için kontrol listesi, etkinliklere katılım ve yaratıcılık düzeylerini izlemek için gözlem formu kullanılabilir.
MK.4.1.2 Öğrencilere çeşitli çalgıların çalınış şekillerinin gösterildiği eğitici videolardan kısa kesitler izletilir ve çalgılardan nasıl ses elde edildiği sorulur. Öğrencilerin bazı çalgılardan vurarak, bazı çalgılardan üfleyerek vb. ses elde edildiğini, çalgıların ses üretme biçimlerinin farklı olduğunu belirlemeleri sağlanır. Öğrencilere bilgileri gruplandırmanın ve sıralamanın öğrenmeyi kolaylaştıracağı söylenir ve çalgıların ses üretme biçimlerine göre vurmalı, telli, üflemeli, yaylı gibi ana gruplara ayrıldığı belirtilir (E3.7). Öğrencilere eğitici dijital oyun oynatılarak öğrencilerin Türk sanat müziği çalgılarını ses üretme biçimlerine göre ayırmaları sağlanır (OB2, E2.5). Öğrencilere çalgı gruplarının adlarının yazılı olduğu çalışma kâğıtları dağıtılır ve öğrencilerden gördükleri, sesini duydukları Türk sanat müziği çalgılarını ait oldukları çalgı grubuna yerleştirmeleri istenir. Büyük grup tartışması yoluyla öğrencilerin yaptığı sınıflandırma kontrol edilir, varsa eksik ya da yanlışlar giderilir (SDB2.1). Öğrencilere öğrendikleri çalgıların hangi gruba dâhil olduğunu etiketledikleri bilgi kartlarını yapma görevi verilir. Oluşturulan çalgı bilgi kartlarıyla sınıf içi soru cevap etkinliği düzenlenebilir. Öğrencilere performans görevi olarak Türk sanat müziğinde kullanılan bir çalgıyı seçip bu çalgının görselini ve özelliklerini içeren basit bir tanıtım kartı hazırlama görevi verilir. Ayrıca kısa bir Türk sanat müziği dinleme etkinliğinden sonra, öğrencilerden hissettiklerini resim yoluyla ifade etmeleri istenebilir. Performans görevleri, dereceli puanlama anahtarıyla özgünlük, açıklık ve konuyla bağlantı ölçütlerine göre değerlendirilebilir. Öğrencilerin bilgi toplama ve ilişkilendirme süreçlerini değerlendirmek için çalışma yaprağı, etkinliklere katılım ve yaratıcılık düzeylerini izlemek için gözlem formu kullanılabilir.
MK.4.1.3 Öğrencilere çalgısal eserler hakkında bildiklerini ölçmeye yönelik kısa cevaplı sorular sorulur. “Sizce çalgısal eserlerin duyguları ifade etme şekli farklı mı?” sorusuyla büyük grup tartışması yapılır (SDB2.1). Öğrencilere Türk sanat müziğinin biri sözel diğeri çalgısal olmak üzere iki biçimi olduğu söylenir. Türk sanat müziği biçimlerini tanıtıcı kısa, eğitici bir video izlenir ve öğrencilerin ilahi, şarkı, gazel, kâr, peşrev, taksim, saz semaisi, longa ve sirto örneklerini dinlemeleri sağlanır. Öğrencilerin tüm bu müzik biçimlerini dinleyerek analiz edebilecekleri belirtilir ve dinleme etkinliğine yoğunlaşmaları teşvik edilir (E3.2). Öğrencilere Türk sanat müziği biçimlerini dinleme ve analiz formu dağıtılır. Öğrencilerden dinleyecekleri eserde tespit ettikleri müzikal unsurları bu formlara işaretlemeleri istenir. Öğrencilere öğretim aracı olarak seçilen Türk sanat müziği eseri dinletilir. Büyük grup tartışması yöntemiyle öğrencilerin doldurduğu formlar incelenir, varsa yanlışlar giderilir, eksik unsurlar tamamlanır (SDB2.1). Başka örneklerle dinleme etkinliği zenginleştirilir. Dinleme etkinlikleri sırasında öğrencilerin estetik haz duymasına, güzellik, uyum ve ahenk algılarının geliştirilmesine çalışılır. Öğrenci çıkarımlarının doğruluk ve kapsamını izlemek için kontrol listesi ve kısa cevaplı sorular kullanılabilir.
MK.4.1.4 Öğrencilerden gruplara ayrılarak meşk geleneği hakkında basılı ve dijital kaynaklardan bilgi toplamaları ve meşk usulünün özellikleri hakkında edindikleri bilgileri sınıfta paylaşmaları istenir (E3.2, E3.4, OB1, OB2, OB4, SDB2.1, SDB2.2). Öğrenciler araştırma sürecinde planlı ve sorgulayıcı olmaları ve görevlerini eksiksiz yapmaları yönünde desteklenir (D3.2, D16.3, E2.2). Öğrenci bulgularındaki meşk usulü ile yapılan eğitimin ortak özellikleri sınıflandırma tablosuna kaydedilir, ortak olmayan özellikler belirlenerek tablo dışı bırakılır. Meşk usulü ile yapılan müzik eğitiminin yararlarına dair öğrencilere beyin fırtınası yaptırılır ve meşk usulünü doğuran tarihsel koşullar hakkında büyük grup tartışması yapılır (SBAB3). Öğrenci gruplarının meşk geleneğinin özelliklerine dair bulguları birleştirerek genel bir önermede bulunmaları sağlanır. Öğrencilerin grup çalışmasındaki katılım ve iş birliği becerilerini izlemek için gözlem formu, diğer grupların çalışmalarını değerlendirerek eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesini sağlamak için akran değerlendirme formu kullanılabilir.
MK.4.1.5 Öğrencilerden bildikleri Türk sanat müziği temsilcilerini listelemeleri istenir (D19.2). Bir türün önemli temsilcisi sayılmanın şartlarının neler olabileceği büyük grup tartışması yoluyla belirlenir ve öğrenci listeleri gözden geçirilir. Sınıfça belirlenen ölçütlere uygun temsilciler listelenir ve Türk sanat müziğine katkıları konusunda görüş alışverişinde bulunulur. Öğrenciler gruplara ayrılır ve her grubun bu kişilerden birinin alana katkılarını ve eserlerini güvenilir genel ağ adreslerinden, çeşitli basılı ve görsel kaynaklardan araştırıp sınıfta sunması sağlanır (E3.2, E3.4, OB1, OB2, OB4, SDB2.1, SDB2.2). Öğrencilerin grup çalışmasındaki katılım ve iş birliği becerilerini izlemek için gözlem formu, diğer grupların çalışmalarını değerlendirerek eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerini sağlamak için akran değerlendirme formu, öğrencilerin tartışmalardaki katkılarını kaydetmek için anekdot kaydı kullanılabilir.
Öğrencilerden dinlediği Türk sanat müziği eserlerinden seçtikleri birinin bestecisi hakkında araştırma yaparak sınıfa sunmaları istenebilir. Öğrencilerin seçtikleri bir çalgı grubu hakkında araştırma yapması istenebilir. Öğrencilerin Türk sanat müziği biçimlerini ayırt edemeyen hayali bir kişiye bunu nasıl yapabileceğine dair yol gösteren bir mektup yazmaları istenebilir. Öğrencilerden bildikleri bir şarkıyı meşk usulü ile bir arkadaşlarına öğretmeleri istenir. Bu öğretme yönteminin avantaj ve dezavantajları hakkında sınıf içi tartışma yapmaları istenebilir.
Öğrencilerden Türk sanat müziğinin genel özelliklerinin anlatıldığı eğitici bir video izlemeleri ve öğrendikleri ile bir bilgi görseli oluşturmaları istenebilir. Öğrencilere çalgı grupları hakkında bilgi görseli hazırlama görevi verilebilir, öğrencilerden hazırladıkları bilgi görsellerini sınıfta veya dijital ortamda paylaşmaları istenebilir. Öğrencilere Türk sanat müziği türlerini tanımalarını kolaylaştıracak dinle/bul oyunu oynatılabilir. Meşk usulü ile eğitimin nasıl yapıldığına dair eğitici bir video izletilebilir.