3. TEMA: ÜLKEMİZİN MÜZİK KÜLTÜRÜNÜ TANIYORUM

-

KB1.Temel Beceriler, KB2.14. Yorumlama

E2.2. Sorumluluk, E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık,  OB5. Kültür Okuryazarlığı

MK.3.3.1. Müzik kültürümüzün genel özelliklerini açıklayabilme 

MK.3.3.2. Müzik kültürümüzdeki çeşitliliği ve zenginliği fark edebilme

MK.3.3.3. Müzik kültürümüze özgü çalgıları tanıyabilme 

MK.3.3.4. Müzik kültürümüzün doğa ile bağını yorumlayabilme

a) Müzik kültürümüzdeki doğal unsurları inceler.

 b) Bildiği türkülerdeki doğal unsurlara örnek verir.

 c) Müzik kültürümüzün doğa ile bağını kendi cümleleriyle ifade eder.

• Müzik Kültürümüz

çalgı, çok seslilik, doğa, tek seslilik

Öğrenme çıktıları, gözlem formu, kontrol listesi, doğru-yanlış soruları ve dereceli puanlama  anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir. Ayrıca öğretmenler, öğrenme çıktıları ve içerik  çerçevesi doğrultusunda mevcut ölçme araçlarını uyarlayabilir ya da gerektiğinde farklı  araçlar geliştirerek süreci zenginleştirebilir. Öğrencilere, dinledikleri bir Türk halk müziği eserini temsil eden bir afiş tasarlama  veya bu eserin ait olduğu yöreye özgü bir çalgının (kartondan bağlama) modelini yapma  konulu bir performans görevi verilir. Performans görevleri, dereceli puanlama anahtarıyla  değerlendirilebilir.

Öğrencilerin melodi, ritim, ezgi gibi temel müzik kavramlarını bildikleri kabul edilmektedir.  Öğrencilerin ülkemizdeki müzik kültürünün temel bileşenlerini bildiği kabul edilmektedir.  Öğrencilerin müziksel dinleme becerisine sahip oldukları kabul edilmektedir. Öğrencilerin  dijital okuryazarlık, teknolojik araçları kullanarak araştırma yapma becerisine sahip  oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilere dinledikleri bir müziğin Türk müzik kültürüne ait olup olmadığını nasıl  anladıkları sorulabilir. Öğrencilere katıldıkları yerel müzik etkinliklerinde hangi çalgıları  gördükleri sorulabilir. Öğrencilerin ülkemiz müzik kültürünü oluşturan unsurlara ilişkin  ilgi ve ihtiyaçlarını tespit etmek için öğrencilere açık uçlu sorular sorulabilir.

Öğrencilere günlük yaşamlarında ülkemiz müzik kültürünün hangi unsurlarını  gözlemledikleri sorulabilir.

MK.3.3.1

Öğrencilere örnek niteliğinde çalgısal, çok sesli bir Batı müziği eseri dinletilir. Öğrenciler  gruplara ayrılır ve dinledikleri eserin bildikleri Türk halk müziği ve Türk sanat müziği  eserleriyle benzerlik ve farklılıklarını venn şeması oluşturarak belirlemeleri istenir (SDB2.1,  SDB2.2, E2.2, E3.2). Türk halk müziği eserlerinden bağlamanın kullanıldığı örnek bir eser  dinletilir, ardından bu eserin piyano ya da gitarla icrası dinletilerek öğrencilerin eserlerdeki armonik değişimi fark etmesi sağlanır (SAB9). Türk müziği eserlerinin tek bir melodik  çizgiye sahip olduğunu, Türk müziğinin geleneksel yapısının tek sesli olduğunu tüm  öğrencilerin ifade etmeleri sağlanır. Türk müziğini özel kılan bir diğer noktanın makamsal  yapısı olduğu öğretmen tarafından belirtilir. Makam konusunda ayrıntılı bilgi verilmeden  makamın eserin derinliğini ve duygusunu belirleyen, eseri zenginleştiren bir unsur olduğu  söylenir. Türk sanat müziğinin makamsal olduğu, Türk halk müziğinin de makamsal  eserler içerdiği söylenir ve örnek eserler dinletilir. Öğrenciler dinledikleri eserlerdeki  duyusal derinliği ve sanatsal inceliği ifade etmeleri yönünde desteklenir (D7.1). Öğrenci  çıkarımlarını içerik ve kapsam açısından değerlendirmek için dereceli puanlama anahtarı,  etkinliklere katılım ve yaratıcılık düzeylerini izlemek için gözlem formu kullanılabilir.

 MK.3.3.2

Öğrencilere dijital kaynaklardan yararlanılarak ülkemizin müzik kültürüne ait farklı türden  eserler dinletilir. Öğrencilerin dinledikleri eserlerle ilgili duygu ve düşüncelerini ifade  etmeleri  sağlanır. Öğrencilerden performans görevi olarak ülkemiz müzik kültürüne ait  çeşitli eserlerden bir çalma listesi oluşturmaları istenir. Öğrenciler çalma listesine koydukları  eserler hakkında kısa bilgiler derlemeleri, bu eserleri seçkilerine neden dâhil ettiklerine  dair kısa yazılar yazmaları yönünde teşvik edilir. Öğrencilerden aldıkları görevi zamanında  yerine getirmeleri beklenir (E2.2, D16.3). Performans görevleri içerik doğruluğu, ifade  netliği kriterleri dikkate alınarak kontrol listesi ve doğru-yanlış sorularıyla değerlendirilebilir.

MK.3.3.3

Öğrencilere Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ve başka güvenilir genel ağ adresleri ile çeşitli basılı  ve görsel kaynaklardan yerel özellik gösteren çalgıları tanıtıcı, eğitici videolar, bilgilendirici  metinler araştırma ve beğendiklerini öğretmenle paylaşma görevi verilir (E3.2, E3.4, OB1,  OB2, OB4). Öğrenciler araştırma sürecinde planlı ve sorgulayıcı olmaları ve görevlerini  eksiksiz yapmaları yönünde desteklenir (D3.2, D16.3, E2.2). Uygun içerikler sınıfta  izletilir, yazılar okunur. Çalgıların bölgeden bölgeye değişerek çeşitlendiğini öğrencilerin  fark etmesi sağlanır ve öğrencilere bunun sebeplerinin neler olduğuna dair düşünceleri  sorulur. Yerel çalgılardaki çeşitliliğin müzik kültürümüzün zenginliğinin ifadesi olduğu  çıkarımını öğrencilerin yapması sağlanır (KB2.10, D19.2, OB5). Öğrencilerin gruplara  ayrılarak üç telli cura, kabak kemane, Anadolu kamançası, Karadeniz kemençe, klasik  kemençe, tırnak kemane, tarhu, kaval, mey, çığırtma, tulum, sipsi, kudüm, kaşık, cümbüş,  yaybahar gibi çalgıların resimlerini içeren bilgi kartları hazırlamaları sağlanır (SDB2.2).  Hazırlanan kartlar kullanılarak ve çalgılara ait ses kayıtları dinletilerek “Ben Kimim?”  oyunu oynanır, gruplar arası yarışma düzenlenir (E2.5). Oyun, öğrenciler tarafından  etkileşimli tahta, tablet gibi eğitim araçları kullanılarak tekrarlanır (OB2). Ülkemizin müzik  kültürüne özgü çalgıların fotoğrafları ile bülten panosu oluşturularak sınıfa asılabilir.  Süreç kontrol listesi, doğru-yanlış soruları ve gözlem formu ile değerlendirilebilir.

MK.3.3.4 

Öğrencilere müzik kültürünün toplumsal kültürün yansıması olduğu yönünde daha önce  edindikleri bilgileri hatırlatmaya yönelik açık uçlu sorular sorulur. Müzik ile insan yaşamı  arasında güçlü bir bağ olduğu vurgulanır. Öğretmen tarafından türkülerin halkın duygu ve  düşüncelerini yansıttığı gibi yaşadığı yere ilişkin ipuçları da verdiği belirtilerek öğrencilere  bir keşif oyunu oynayacakları söylenir ve öğrencilerin türkülerimizdeki doğal unsurları  incelemesi sağlanır (E2.5). Öğrencilere yeryüzü şekillerinin işlendiği Türkiye fiziki haritası  açılır ve içinde “dağ” kelimesi geçen türkülerden kısa kesitler dinletilir (SAB9). Bu türkülerin  ait olduğu yöreler öğretmen tarafından söylenir ve bu yöreler öğrencilere harita üzerinde  buldurulur. Öğrencilerin içinde “dağ” kelimesi geçen türkülerin dağlık yörelere ait olduğunu fark etmesi sağlanır. Öğrencilere içinde “dağ”, “geyik”, “yayla”, “iğde”,“ayva”, “dere”, “kar”  gibi sözcüklerin geçtiği türkülerden kesitler dinletilerek öğrencilerin müzik kültürünün  doğa ile bağını kavraması sağlanır. Öğrencilerin bildikleri türkülerdeki doğal unsurlara  örnekler vermeleri istenir. Ülkemizin doğal güzelliklerini ve soyut kültür mirası olan  türküleri korumaları yönünde öğrenciler desteklenir (D19.3). Müzik kültürünün doğal  çevre ile güçlü bir bağı olduğunu öğrencilerin kendi cümleleriyle ifade etmeleri sağlanır.  Öğrencilerin etkinliklere katılım ve yaratıcılık düzeylerini izlemek için gözlem formu, öğrenci  çıkarımlarının doğruluk ve kapsamını izlemek için kontrol listesi kullanılabilir.

Öğrencilerden ülkemiz müzik kültüründeki yerel çalgıların çeşitliliğinin müziğin zenginliği  ile ilişkisine dair düşüncelerini yazılı olarak ifade etmeleri istenebilir. Öğrencilerden Türkiye fiziki haritasını veri alarak ülkemizdeki en yaygın yer şeklinin ne  olduğuna dair çıkarım yapmaları ve bu yer şeklinin adının geçtiği üç türkü tespit edip sınıfa  sunmaları istenebilir.  Öğrencilerden Türkiye haritası üzerine bölgelere göre en fazla kullanılan çalgı ve halk oyunu  görsellerinin yapıştırılarak müzik kültürü haritası oluşturmaları istenebilir (Karadeniz  yörelerine kemençe, horon görselleri ve uygun kıyafetler vb. yapıştırılabilir.).

Öğrencilerden dinledikleri müzik türlerinden birini seçerek onunla ilgili bir poster  tasarlamaları istenebilir. Posterde müzik türünün adı, hangi bölgeden geldiği, hangi  çalgıların kullanıldığı ve hangi etkinliklerde bu müziğin çalındığı gibi bilgilerin yer alması  istenebilir. Öğrencilerden yerel çalgılardan üç tanesini seçerek bu çalgıların resimlerini çizmeleri  istenebilir.