4. TEMA: HÜSEYNİ MAKAMI DİZİSİYLE TOPLU İCRA

SAB11. Müziksel Çalma

E2.2. Sorumluluk, E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

ÇT.7.4.1. Hüseyni makam dizisindeki eserleri toplu çalabilme
a) Hüseyni makam dizisindeki eserleri çözümler.
b) Hüseyni makam dizisindeki eserleri toplu çalarken çalgıya özgü duruş ve tutuş pozisyonu alır.
c) Hüseyni makam dizisindeki eserleri toplu çalarken çalgıya özgü teknikleri kullanır.
ç) Hüseyni makam dizisindeki eserleri toplu çalarken müziksel bileşenleri uygular.

Hüseyni Makamı

dizi, hüseyni, makam, toplu icra

Temada öğrenme çıktıları; birlikte çalma performans gözlem formu, öğrenci ürün dosyası, öz değerlendirme formu, derecelendirme ölçeği ve akran değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilere derste çalınan hüseyni makamındaki eserleri ve öğretmenin çalışmaları için verdiği eserleri topluluklar hâlinde sınıfta sunmaları istenen bir performans görevi verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.

Öğrencilerin hüseyni makam dizisine teoride ve çalgısında bildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilere hüseyni makamıyla ilgili aşağıdaki sorular sorulur:
• Hüseyni makamı hakkında ne biliyorsunuz?
• Hüseyni makam dizisini çalgınızda icra edebiliyor musunuz?
• Hüseyni makamı ne tür bir duyguyu ifade eder?
• Hüseyni makamının temposu sizce nasıl olur? Yavaş mı hızlı mı?

Daha önce çalışılan makamlar ve hissettirdiklerinden yola çıkılarak hüseyni makamının örnekleri verilir. Dinletilen hüseyni makamındaki eserlerin hissettirdikleri üzerine düşünceler alınır. Hüseyni makamının hüzünlü yapısından bahsedilerek öğrencilerle birlikte, günlük yaşamda mutlu oldukları anlar konuşularak köprü kurulur.

ÇT.7.4.1
Hüseyni makamının dizisi öğrencilere açıklanır ve porte üzerinde gösterilir. Öğrencilerin hüseyni makamının dizisini görsel olarak inceleyerek hatırlamaları sağlanır. Öğretmen, hüseyni makamının dizisini çalarak öğrencilerine makamın seslerini ve duygusunu ifade eder. Öğretmen, ders için belirlenen hüseyni makamında icra edilecek olan türkü hakkında bilgi verir (OB1). Öğrencilere eserin notaları dağıtılır. Nota üzerinden inceleme yapılması istenir. Öğretmen, eserin ezgisini yavaşça çalarak öğrencilerden nota üzerinden takip etmelerini ister. Eserin çözümlenmesi istenir (E3.2). Bu süreçte bölüm bölüm gözlemler yapılır (KB2.2). Öğrenciler, eserin ilk bölümlerini yavaşça çalma sürecine başlarlar. Öğretmen, öğrencilerin çalgılarını doğru tutuş ve duruş pozisyonu almalarını ister (D7.2). Öğrenciler, çalacakları eserde kullanacakları çalgıya özgü teknikleri belirler ve öğretmen, öğrencilerin çalarken doğru teknikleri kullanmalarını sağlar. Öğrenciler, çalarken yaptıkları hatalar konusunda öğretmeninden geri bildirim alır. Öğrenciler, eserin ölçülerine uygun bireysel olarak çalışırlar (E2.2, D3.2). Her ölçüde doğru notaların çalındığından emin olunur. Öğrenciler, farklı hızlarda çalışarak eserin temposunu ve dinamiklerini keşfederler. Öğretmen, farklı tempolarda çalma konusunda rehberlik eder. Öğrencilerin çaldıkları eserin temposunu, dinamiklerini ve ezgisel yapısını doğru şekilde uygulayarak müziksel bileşenlere dikkat etmeleri sağlanır. Öğrenciler, birbirlerinin teknik ve müzikal ifadelerini gözlemler ve uyum içinde çalmaya çalışırlar (SDB2.1). Öğretmen rehberlik ederek geri bildirimlerde bulunur. Öğrencilerden aynı tempoda ve müzikal dinamiklere uygun olarak çalmaları istenir. Öğrenciler, birlikte çalarken iletişim hâlinde olmayı ve uyum sağlamayı öğrenirler (SDB2.2). Öğrenciler, rast makamında çalıştıkları eseri gruplar hâlinde çalarak canlı performans sergilerler (D3.4). Öğretmen; öğrencilere doğru duruş ve tutuş, teknik kullanım, ezgisel yapı ve müzikal ifade açısından dönütler verir. Öğrencilere derste çalınan hüseyni makamındaki eserleri ve öğretmenin çalışmaları için verdiği eserleri topluluklar hâlinde sınıfta sunmaları istenen bir performans görevi verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.

Bu süreçte hüseyni makamında farklı türküler verilerek düzeye göre oluşturulan topluluklarla çalışılması istenebilir. Toplu icra çalışmaları sırasında bir çalgı doğaçlama yapabilir ve diğer çalgılar buna destek olabilir. Rast makamındaki bir şarkıya solo performanslar eklenebilir. Solo bölümlerde diğer çalgılar solo yapan çalgıya uygun bir arka plan sağlayan farklı çeşitlemeler içeren çalışmalar yapılabilir.

Bu süreçte çalınan türkülerde kullanılan zaman ölçülerini ve ritmik kalıpları doğru bir şekilde öğrenmek için ritmik alıştırmalar yapılabilir. Ritmin ve ezginin uyumlu olabilmesi için öğrenciler metronom eşliğinde çalışabilirler. Basitleştirilmiş türküler verilerek çalışmalar yapılabilir.