2. TEMA: ÇALGI TÜRLERİ

KB1. Temel Beceriler, KB2.5. Sınıflandırma

E1.1 Merak, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.8. Soru Sorma

SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

ÇT.3.2.1. Çalgılar ve özelliklerini açıklayabilme
Ç.T.3.2.2. Çalgı türlerini sınıflandırabilme
a) Dinlediği müziklerdeki çalgıları belirler.
b) Dinlediği müziklerdeki çalgıları ayırır.
c) Dinlediği müziklerdeki çalgıları tasnif eder.
ç) Dinlediği müziklerdeki çalgıları belirleyerek adlandırır.

Çalgı Türlerinin Özellikleri

çalgılar, tür

Temada öğrenme çıktıları kısa cevaplı sorular, kavram haritası ve çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilere performans görevi olarak çalgıların benzerlik ve farklılıklarının yer aldığı görsel şemalar oluşturmaları verilebilir. Çalgı türlerinin çalgılara göre eşleştirilebileceği eşleşme kartları oluşturmaları istenebilir. Çalgı türlerinin sınıflandırılmasına yönelik poster yapma görevi verilebilir. Her öğrencinin bireysel çalgısının yer aldığı çalgı türüne yönelik sunum hazırlaması istenebilir. Performans görevleri içerik doğruluğu, tarihsel bağ kurma ve ifade netliği ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ile ölçülebilir.

Öğrencilerin çalgı toplulukları ve bunların tarihsel süreci hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.

Ön değerlendirme sürecinde öğrencilere şu soruların sorulması önerilmektedir: "Daha önce hangi müzik türlerini dinlediniz, hangi çalgıları duydunuz ve çalgıların nasıl sesler çıkardıklarını hatırlıyor musunuz, evde veya okulda hangi müzikleri dinliyorsunuz ve bu müziklerde hangi çalgıları duyuyorsunuz?"

Birlikte müzik yapmanın tarihsel gelişimi üzerinden hareketle öğrencilere farklı çalgıların ses üretme biçimlerine ilişkin sorular sorulması önerilir, böylece öğrencilerin bu farklılıkları fark etmeleri desteklenmiş olur.

ÇT.3.1.1
Öğrencilerin çaldıkları çalgılar hakkında bildiklerini anlatmaları istenir (OB1). Öğrencilerin çaldıkları çalgılar sunuya yansıtılır. Çalgıların birbirlerine benzeyen özelliklerinin neler olduğuna ilişkin fikir yürütülür (E3.4). Farklılıklarına ilişkin düşünceler alınır. Çalgıları birbirinden ayıran özellikleri listelenir. Öğrencilere birkaç çalgı aynı anda dinletilir ve bu çalgılar arasındaki benzerlik ve farklılıkları değerlendirmeleri istenir. Çalgılar arasında ses, çalım teknikleri, sesin ne kadar güçlü ya da yumuşak olduğu gibi farklı özellikleri dikkate alarak karşılaştırmalar yapılır (KB2.7). Elde edilen düşüncelerle çalgı özellikleri karşılaştırılmaya çalışılır. Öğrenciler, dinledikleri çalgılardan yola çıkarak ses özelliklerine göre bu çalgıları birbirinden ayıran yönleri belirlemeye çalışır. Benzerlikler ve farklılıklar listelenerek yazılır (KB2.13). Öğrencilerden performans görevi olarak çalgıların benzerlik ve farklılıklarının yer aldığı görsel şemalar oluşturmaları istenebilir. Performans görevi içerik doğruluğu ve ifade netliğine göre değerlendirilebilir.

Ç.T.3.2.2
Çalgı aileleri hakkında bilgi verilir (OB1). Öğrencilerin dinledikleri çalgıların neler olduğu belirlenir. Çalgıların nasıl sınıflandırılabileceği üzerine sorular sorulur (E1.1). Fikir yürütmeleri istenir. Öğrencilere farklı çalgıların sesleri dinlettirilir (keman, flüt, davul, gitar). Çalınan her çalgının özellikleri (hangi çalgı grubuna ait olduğu, hangi ses özelliklerinin ön planda olduğu gibi) açıklanır. Farklı çalgıları duyduklarında ses özelliklerine göre hangi çalgıya ait olduğunu tahmin etmeleri istenir (E3.3). Çalgı türlerinin sınıflandırılmasına ilişkin hazırlanan görsel materyal paylaşılır (E3.8). Öğrencilere farklı müzik türlerinden örnekler dinletilir. Örneğin bir orkestral parça veya bir halk müziği parçası. Her bir müzik için öğrencilerden hangi çalgıları duyduklarını yazmaları istenir (SDB3.3, D16.3). Ardından öğrencilerden bireysel çalgılarının hangi türe ait olduğunun belirlenmesi istenir (KB2.14). Vurmalı, nefesli, yaylı, tuşlu, telli çalgılara ait çalgılar ayrı ayrı hazırlanan görsellerle sunulur. Çalgılar ve çalgı türleri başlıklı eşleşme oyunu hazırlanır. Görsel yansıtılır ve dağıtılan kartlara göre hangi türe ait olduklarını eşleştirmeleri istenir (SDB2.2, KB2.13). Öğrencilerden performans görevi olarak çalgı türleriyle ilgili eşleşme kartları oluşturmaları istenebilir. Çalgı türlerinin sınıflandırılmasına yönelik poster yapma görevi verilebilir. Her öğrencinin bireysel çalgısının yer aldığı çalgı türüne yönelik sunum hazırlaması istenebilir. Performans görevleri içerik doğruluğu, müziksel ve ifade netliği ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ile ölçülebilir.

Bu süreçte sınıfta dinletilen parçalardan daha fazla çalgı içeren bir şarkının çalgılarının belirlenmesi görevi verilebilir. Diğer çocuklar çalgı türlerini ayıran özellikleri listelerken bu öğrencilerden gerekçelerini de ekleyerek bir liste hazırlamaları istenebilir.

Bu süreçte çalgılardan oluşan görseller verilerek eşleştirmeleri istenebilir. Dinlenilen şarkılardaki bildikleri çalgıların listelenmesi istenebilir.