4. TEMA: SESLENDİRME ÇALIŞMALARI

SAB10. Müziksel Söyleme

E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.5. Oyunseverlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Öz Düzenleme, SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D1. Adalet, D2. Aile Bütünlüğü, D3. Çalışkanlık, D8. Mahremiyet, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı,

BSE.5.4.1. ”İstiklal Marşı”nı seslendirebilme
a) ”İstiklal Marşı” nı seslendirmek için bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) ”İstiklal Marşı” nı seslendirirken uygun söyleme tekniklerini kullanır.
c) ”İstiklal Marşı” nı seslendirirken müziksel bileşenleri uygular.
BSE.5.4.2. Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirebilme
a) Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirmek için bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirirken uygun söyleme teknikleri kullanır.
c) Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirirken müziksel bileşenleri uygular.
BSE.5.4.3. Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirebilme
a) Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirmek için bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirirken uygun söyleme tekniklerini kullanır.
c) Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirirken müziksel bileşenleri uygular.
BSE.5.4.4. Belirli gün ve haftalarla ilgili müzikleri anlamına uygun seslendirebilme
a) Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri seslendirmek için bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri seslendirirken uygun söyleme tekniklerini kullanır.
c) Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri seslendirirken müziksel bileşenleri uygular.
BSE.5.4.5. Yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekler seslendirebilme
a) Yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekler seslendirmek için bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekleri seslendirirken uygun söyleme tekniklerini kullanır.
c) Yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekleri seslendirirken müziksel bileşenleri uygular.

İstiklal Marşı
Millî ve Manevi Değerler
Atatürk’ün Sevdiği Türküler
Belirli Günler ve Haftalar
Repertuvar Çalışmaları

Atatürk, bel, diyafram, karın, manevi, marş, millî, nefes, piyano, seslendirme, türkü, uygun
söyleme

Öğrenme çıktıları, performans görevi, bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu, değerlendirme soruları, kontrol listesi ve portfolyo ile değerlendirilebilir. Öğrencilere yıl boyunca geliştirdikleri şarkı repertuvarından örnekler seslendirebilecekleri bir performans görevi verilebilir. Web 2.0 araçları kullanılarak öğrencilerin performansları kaydedilir. Kayıtlar bireysel geri bildirim sağlanabilir. Bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile süreç değerlendirilebilir. Aynı zamanda her bir aşama kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencinin bir önceki öğretim yılında belirli gün ve haftalar, millî ve manevi değerler ile ilgili eserler seslendirdiği kabul edilmektedir.

Öğrenciye belirli gün ve haftalar, millî ve manevi değerler ile ilgili hangi eserleri söylediği sorulabilir. Bu eserlerden birini seslendirmesi istenerek ses ve nefes kontrolü, tonlama ve gürlük durumları, kelimeleri net söyleyip söyleyememe düzeyi değerlendirilip ilgili öğrenme çıktısına ve içeriğe göre süreç planlanabilir.

Öğrencilere eser seslendirmek için bedenlerini hazır hâle getirmek, uygun söyleme teknikleri kullanmak ve müziksel bileşenlere dikkat etmek için ne gibi çalışmalar yaptıkları sorulur. Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirirken bu bilgileri ilişkilendirmeleri sağlanabilir. Millî ve manevi değerlerin sadece geçmişte değil bugün de nasıl yaşatıldığına dair örnekler sunulur. Öğrencilerden şarkı, türkü ve marşlardan gelen dayanışma, sevgi, vatanseverlik, gibi mesajları günlük hayattaki davranışlarıyla ilişkilendirmeleri beklenebilir.

BSE.5.4.1
Öğrencilerin ”İstiklal Marşı” nı seslendirebilmeleri için bedenlerini söylemeye hazır hâle getirebilmelerine yönelik ses ve nefes egzersizleri yapılır, diyafram kasını çalıştırmaya, vücudun rahatlamasına ve iç dinamiğin sağlanmasına yönelik etkinlikler uygulanır. Seslendirme öncesinde nefes çalışmaları ile sesin uygun ton ve gürlükte kullanılması sağlanmak üzere bu bilgilerin önceki öğrenmelerle ilişkilendirilmesi sağlanabilir (SDB1.1). ”İstiklal Marşı” nın sözlerinin doğru artiküle edilmesi için önce sözlerin okutulması sağlanabilir. Marşın doğru ton ve gürlükte seslendirilmesine yönelik çalışmalara yer verilebilir. Seslendirilecek marşın nefes yerleri incelenerek sözlerin taşıdığı anlam, gücü ve önemi fark ettirilebilir. Eserdeki duraksama, uygun ses tonu gibi müziksel ifadeler kullanılarak sözsüz etkileşimin önemi kavratılabilir (SDB2.1). Marş seslendirilirken, içinde bulunulan toplumun millî ve manevi değerleri dikkate alınarak bu değerlere karşı duyarlılık geliştirilmesi sağlanır (D14.3). Öğretmen tarafından yapılan uyarı ve yönlendirmelerin dikkatle dinlenmesiyle sözlü veya sözsüz etkileşim kurulabilir (SDB2.1) ve uygun söyleme teknikleri uygulanabilir. Seslendirme öncesinde, marşın müziksel bileşenlerini tanımaya yönelik eser inceleme çalışmaları yapılır. Örneğin, nefes, gürlük, hız, ezgisel yapı, ritmik yapı gibi müziksel bileşenler öğretmenle birlikte incelenebilir. Marş içerisindeki müzikal dinamiklere uyarak seslendirmeye yönelik solfej çalışması yapılır. Böylelikle öğrencilerin marşı müzikal duyarlılıkla seslendirmeleri sağlanır. Marş seslendirildiği sırada öğretmen tarafından yapılan uyarı ve yönlendirmeler etkin bir şekilde dinlenilerek sözlü ya da sözsüz etkileşim sağlanabilir (SDB2.1). Seslendirme sırasında eller karın veya bel çevresine konularak diyafram kullanımının kontrol edilmesi sağlanabilir. Böylelikle karınve bel çevresindeki genişleme ile daralmaya odaklanılarak diyafram kasının kullanımı için gerekli çaba, zihinsel ve bedensel enerji en iyi düzeyde kullanılabilir (E3.2), diyafram kasının kullanım veriminin artırılması amacıyla beceri ve bilgiler bu alana yoğunlaştırılabilir (E3.1). Böylelikle uygun söyleme teknikleri kullanılarak müziksel bileşenlere uygun olarak seslendirme yapılabilir. Öğrencilerin marşı müziksel bileşenlere dikkat ederek söyleyebilmeleri için eserin seslendirmesi, piyano eşliği ile öğretmen rehberliğinde ortak bir şekilde gerçekleştirilebilir (SDB2.2). Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu ve değerlendirme soruları ile süreç değerlendirmesi yapılabilir. Aynı zamanda her bir aşama kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

BSE.5.4.2
Öğrencilerin millî ve manevi değerlerle ilgili marş, okul şarkıları veya türküleri seslendirebilmeleri için bedenini söylemeye hazır hâle getirebilmelerine yönelik ses ve nefes egzersizleri yapılır, diyafram kasını çalıştırmaya, vücudun rahatlamasına ve iç dinamiğin sağlanmasına yönelik etkinlikler uygulanır. Dudak egzersizleri, dil egzersizleri, çene açma ve kapatma egzersizleri, seslendirme sırasında duyguları beden dili ile bütünleştirici çalışmalar (jest-mimik), beden hareketlerini kontrol ederek seslendirme sırasında doğru pozisyon almalarını sağlayacak etkinlikler yapılarak manevi değerlerle (D8.1) ilgili eserleri seslendirebilmeleri sağlanabilir. Böylece öğrencilerin zihinsel ve bedensel enerjilerini en iyi düzeyde kullanması sağlanabilir (E3.2), sözsüz mesajlar (duraksama, ses tonundaki duygusal ton, jest, mimik, beden yönelimi, seçilen kıyafetler, esnemek gibi) alınıp verilebilir (SDB2.1). Öğrencilerin vurgu, tonlama, jest ve mimiğe dikkat ederek eserleri uygun söyleme teknikleriyle etkili bir biçimde seslendirebilmeleri için çeşitli etkinlikler düzenlenir. Bu süreçte; sesin güçlü ve net çıkmasını sağlayacak egzersizlere, millî ve manevi değerleri yansıtan eserlerde duyguların uygun vurgu ve tonlamalarla ifade edilmesini destekleyecek çalışmalara, sözcüklerin net ve anlaşılır söylenmesine yönelik diksiyon ve artikülasyon egzersizlerine, değerleri içselleştirerek anlatım becerisini geliştirecek etkinliklere, doğru söyleme tekniklerini örnek dinlemelerle öğrenip uygulayabilecekleri çalışmalara yer verilir. Örneğin millî kahramanlarımızın tanınması ve öğrencilerin seslendirme becerilerinin geliştirilmesi amacıyla bu kahramanların yaşam öykülerinden kısa bölümler seçilebilir ve yaptıkları hakkında sınıf tartışmaları yapılabilir. ”İstiklal Marşı” başta olmak üzere millî değerlerimizi yansıtan eserleri eserlerin etkili bir şekilde seslendirilebilmesi için tonlama, vurgu ve nefes alıp verme üzerine çalışmalar yapılabilir. Dijital araçlar kullanılarak eserlerin kayıtları dinletilir ve bu kayıtlar üzerinden analiz yapmaları sağlanabilir (KB2.20). Bu çalışmalar sayesinde kültürel kavramlar tanınabilir (OB5), kullanılacak dijital kaynaklar belirlenebilir (OB2), tarihsel empati becerisi geliştirilebilir (SBAB3.1), düşünceler başkalarıyla müzakere edilebilir (SDB2.2), çalışmalarda aktif rol alınabilir (D3.4). Eserler seslendirilirken içinde yaşanılan toplumun millî ve manevi değerleri dikkate alınarak bu değerlere duyarlı davranılabilir (D14.3), millî ve manevi değerlerin gelecek nesillere aktarılmasında sorumluluk üstlenilebilir (D19.3). Millî ve manevi değerlerle ilgili eserleri seslendirmeden önce öğrencinin doğru tonda söylemesine yönelik egzersiz yapması sağlanır. Seslendireceği esere uygun gam çalışmalarıyla tonlama ve ses aralıkları üzerine alıştırmalar yapılır. Öğrencilerin bedenlerini bir enstrüman gibi kullanarak müzik ve sözlü anlatımı bütünleştirmeleri sağlanabilir. Eser sözleri beden perküsyonu (el çırpma, dize vurma, parmak şıklatma) kullanılarak, oluşturulan ritimler ile birleştirilip daha sonra melodi ile birlikte seslendirilebilir. Öğrenci eseri seslendirirken (OB9) öğretmen çeşitli ritim araçları (tef, darbuka, marakas gibi) veya melodik enstrümanlarla (piyano, gitar, flüt gibi) eşlik edilebilir. Millî değerlerimizden adalet, özgürlük, saygı ve vatanseverlik ile ilgili eserleri enstrüman veya karaoke eşliğinde seslendireceği çalışmalar yapılabilir (D1.1, D11.3, D14.3, D19.2). Böylece bu süreçte azim ve kararlıkla derse etkin bir şekilde katılım sağlanarak (E1.3) seslendirilen eserler aracılığıyla kültürel etkileşim geliştirilebilir (OB5). Bütüncül dereceli puanlamaanahtarı, öz değerlendirme formu ve değerlendirme soruları ile süreç değerlendirmesi yapılabilir. Aynı zamanda her bir aşama kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

BSE.5.4.3
Öğrencilerin Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirebilmeleri için bedenini söylemeye hazır hâle getirebilmelerine yönelik ses ve nefes egzersizleri yapılır, diyafram kasını çalıştırmaya, vücudun rahatlamasına ve iç dinamiğin sağlanmasına yönelik etkinlikler uygulanır. Doğru duruş ve nefes kontrolü yapacağı çalışmalara yer verilerek öğrencinin önceki bilgileriyle yeni bilgilerini ilişkilendirmesi sağlanır (SDB1.1). Seslendireceği türkülerin sözlerinin net bir şekilde anlaşılmasına yönelik çalışmalar yaptırılır. Türküyü söylemeden önce sözler tek tek yavaş bir tempoda söylenip zorlayıcı kelimeler ve harfler için öğrenciden tekerleme çalışmaları yapması istenir. Türkü sözlerinin anlamı açıklanıp bu anlamı beden dili ve ses tonu ile hissettirmeleri sağlanabilir. Bu gibi etkinlikler sayesinde öğrenci herhangi bir eseri seslendirirken farklı duygular hissedebileceğinin farkına varabilir, bu duyguları tanımlayabilir (SDB1.1) ve böylelikle Atatürk’ün sevdiği türküleri uygun söyleme teknikleri kullanılarak seslendirilebilir. Türkülerin müziksel bileşenlerinin ayırt edilmesine yönelik seslendirme öncesinde eser inceleme çalışmaları yapılır. Eserin nefes, gürlük, hız, ezgisel yapı, ritmik yapı gibi müziksel bileşenleri seslendirme öncesinde öğretmenle birlikte incelenir. Öğrencilere Atatürk’ün sevdiği türküleri seslendirmeye başlamadan önce türküye eşlik edecek ritim çalışması yaptırılır. Türkünün melodisi önce öğretmen tarafından seslendirilir daha sonra basit gam çalışmaları yapılarak öğrencinin doğru tonu yakalaması sağlanıp türküyü seslendirmesi beklenir. Bu sayede öğretmen tarafından yapılan uyarı ve yönlendirmeler etkin bir şekilde dinlenilerek (SDB2.1) ve öğretmen taklit edilerek ortak bir şekilde seslendirme yapılabilir (SDB2.2), öğrenme durumunu geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılabilir (SDB1.2). Öğrencinin bu çalışmalarda aktif rol alınması sağlanabilir (D3.4). Marş, müziksel bileşenlere dikkat edilerek öğretmen rehberliğinde ortak bir şekilde seslendirilebilir (SDB2.2). Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu ve değerlendirme sorularıı ile süreç değerlendirmesi yapılabilir. Aynı zamanda her bir aşama kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

BSE.5.4.4
Belirli gün ve haftalarla ilgili müzikler, önceki bilgileri ile ilişkilendirilerek (SDB1.1), beden söylemeye hazır hâle getirilerek seslendirilecek çalışmalara (ses ve nefes egzersizleri, vücudun rahatlaması, esnemesi ve iç dinamiğin sağlanması, sesini uygun ton ve gürlükte kullanması) yer verilir. Seslendirme öncesinde nefes çalışmaları ile öğrencilerin sesini uygun ton ve gürlükte kullanmalarına yönelik bilgilerini önceden öğrendikleri bilgilerle ilişkilendirmeleri sağlanır (SDB1.1). Öğrencilerin millî değerlerle ilgili seslendirecekleri eserin sözlerini doğru artiküle etmelerini sağlamak için önce sözler okutulur. Eserin doğru ton ve gürlükte seslendirilmesine yönelik çalışmalara yer verilebilir. Böylece seslendirilen eserin sözlerinin gücü ve önemi fark edilirken eserdeki müziksel ifadeler (duraksama, uygun ses tonu gibi) kullanılarak sözsüz etkileşimin gücü ve önemi de kavranabilir (SDB2.1). Eserler seslendirilirken içinde yaşanılan toplumun millî ve manevi değerleri dikkate alınarak bu değerlere duyarlı davranılabilir, millî ve manevi değerlerin gelecek nesillere aktarılmasında sorumluluk üstlenilebilir (D19.3). Vatan sevgisi, bayrak sevgisi ve devlet sevgisine ilişkin marş, okul şarkıları veya türküler seslendirilirken öğretmen tarafından yapılan uyarı ve yönlendirmeler etkin bir şekilde dinlenilerek sözlü ya da sözsüz etkileşim sağlanabilir (SDB2.1), uygun söyleme teknikleri kullanılabilir. Eserlerin müziksel bileşenlerinin ayırt edilebilmesine yönelik olarak seslendirme öncesinde eser inceleme çalışmaları yapılabilir. Eserin nefes, gürlük, hız, ezgisel yapı, ritmik yapı gibi müziksel bileşenleri seslendirme öncesinde öğretmenle birlikte incelenebilir. Örneğin seslendirilecek eser bir marş ise marşların hangi hız ve gürlükte söylenmesi gerektiği bilgisi verilebilir. Marş seslendirildiği sırada yerinde adım atma hareketi yapılabilir. Belirligün ve haftalarla ilgili şarkıları ritmik yapıya uygun söyleyebilmek için beden perküsyonu ile alıştırma çalışmalarına yer verilebilir. Ellerini çırpmak, parmaklarını şıklatmak veya dizlerine vurmak gibi beden perküsyonu çalışmalarıyla basit ritim egzersizleri yaptırılarak öğrencilerin hem ritmi duyması hem de hissetmeleri sağlanabilir (SDB1.1). Bu şekilde müzikleri oluşturan ritim parçaları belirlenip (KB2.4) parçalar arasında ilişki kurulabilir ve parçalar birleştirilerek (OB1) ritmik yapıya dikkat edilip belirli gün ve haftalarla ilgili şarkılar söylenebilir. Öğrenme durumunu geliştirmeye yönelik çalışmalarla öğrencilerin kendilerini gerçekleştirmeleri sağlanabilir. Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu ve değerlendirme soruları ile süreç değerlendirilebilir. Aynı zamanda her bir aşama kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

BSE.5.4.5
Öğrencilerin yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarında bulunan marş, ninni, tekerleme, şarkı, türkü gibi türlerde eserleri söylemeye başlamadan önce doğru duruş sağlanır. Vücudun esnemesi, rahatlaması ve iç dinamiğin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılarak hazırlanmaları sağlanır (D13.2). Öğrencilerin yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekleri seslendirirken esere uygun hız ve gürlükte söylemeleri için kısa cümlelerle nefes kontrolü yapılabilir, diyafram çalıştırma egzersizleri uygulanabilir. Her müziksel ifadenin bir duyguyu temsil ettiği açıklanarak bilgi ihtiyacı fark ettirilebilir (OB1). Öğrencinin çalıştığı eseri seslendirirken hissettiği duyguları ifade edebileceği (SDB1.1) çalışmalara yer verilebilir. Örneğin öğretmen eserin konusuna uygun kısa bir hikâye anlatıp öğrenciden eserin sözlerini hikâyeleştirerek anlatmasını isteyebilir. Böylece öğretmen tarafından etkin bir şekilde dinlenilerek (SDB2.1) duygu ve düşünceler ifade edilebilir, hikâyeleştirme sırasında yaratıcılığın geliştirilmesi sağlanabilir (E3.3), şarkı uygun söyleme teknikleri kullanılarak daha anlamlı bir şekilde yorumlanabilir ve müziksel ifade güçlendirilebilir. Öğrencilerin yıl boyunca geliştirilen şarkı repertuvarından örnekler seslendirilirken basit ritim çubukları veya marakas gibi enstrümanlar şarkının ritmik yapısına uygun biçimde çalınarak seslendirilebilir, eserin ritmi anlaşılabilir ve müziksel bileşenlere uygun olarak seslendirilebilir. Böylece zihinsel ve bedensel enerji en iyi düzeyde kullanılabilir (E3.2), oyunlaştırma yoluyla öğrenme süreci keyifli ve eğlenceli hâle getirilebilir (E2.5), şarkı söylenirken duygu, düşünce ve davranışlar izlenip yönetilebilir, millî ve manevi değerlerle ilgili şarkıların ezgisel yapıya uygun seslendirilmesi sürecinde kişisel değerlendirme yapılabilir, kendini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılabilir (SDB1.2). Öğrencilerin eserleri müziksel bileşenlere dikkat ederek söylemeleri için eserin seslendirmesi öğretmen rehberliğinde, piyano eşliği ile ortak bir şekilde yapılır (SDB2.2). Şarkı gösterileri, koro çalışmaları, yıl sonu konserleri, aile katılımlı (D2.2) gösteriler ve özel etkinlikler ile öğrenciye görev verilerek öğrencinin yıl boyunca edindiği becerileri sergilemesi sağlanabilir (OB9). Bu etkinlikler sayesinde öğrenci, kişi ve gruplarla iş birliği yapabilir, ekip çalışması yapıp yardımlaşabilir (SDB2.2), başkalarının duygularını, düşüncelerini ve bakış açılarını anlayabilir (SDB2.3), öz güvenini pekiştirebilir (E1.5). Ayrıca öğrendiklerini kullanarak uygulama yapar (SDB1.2) ve öğrenme durumunu geliştirmeye yönelik çalışmalarla kendini geliştirebilir. Portfolyo değerlendirme ile öğrencilerin yıl boyunca geliştirdikleri repertuvarın kapsamı ve bireysel gelişim süreçleri izlenebilir. Öğrencilere yıl boyunca geliştirdiği şarkı repertuvarından örnekler seslendirebileceği bir performans görevi verilebilir. Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu ve değerlendirme soruları ile süreç değerlendirmesi yapılabilir.

Öğrencinin marş, okul şarkıları veya türküleri seslendirerek bunları kaydetmesi sağlanabilir. Daha sonra bu kayıt dinlenerek eseri söylerken solunum desteği ile ilgili performansını analiz etmesi sağlanabilir. Öğrenme sürecinde seslendirdiği eserleri kayıt altına alarak kişisel arşiv oluşturması sağlanabilir. Atatürk’ün sevdiği türküler konusunda seslendirdiği türkünün hikâyesini araştırması ve edindiği bilgileri sunması istenebilir. Eserler sözsüz müzik altyapı kaydı eşliğinde seslendirilebilir.

Öğrencilere seslendirecekleri marş, okul şarkıları veya türkülerin ses kayıtları dinletilebilir. Bu kayıtlar dinletilerek eserleri doğru bir şekilde seslendirebilmeleri için seslerin yüksekliği ve ritmi üzerinde durulabilir. Ritim, melodi ve duraklamalar gibi müziksel ögeler hakkında basit açıklamalar yapılarak öğrencilerin eserlerin söyleniş şeklini taklit etmeleri sağlanabilir. Eserler sözlü müzik kaydı eşliğinde seslendirilebilir.