1. TEMA: İNSAN SESİ VE SES SAĞLIĞI

KB1. Temel Beceriler

E1.1. Merak

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Öz Düzenleme, SDB2.1. İletişim

D13. Sağlıklı Yaşam

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

BSE.5.1.1. Sesin oluşumunu açıklayabilme
BSE.5.1.2. Ses sağlığını korumaya yönelik davranışları ifade edebilme

Sesin Oluşumu
Ses Sağlığını Korumaya Yönelik Davranışlar

sağlık, ses, sesin oluşumu, sesin sağlığı

Bu temanın öğrenme çıktıları, performans görevi, gözlem formu, öz değerlendirme formu, değerlendirme soruları ve kontrol listesi ile değerlendirilebilir. Öğrencilere sesin oluşumu ile ilgili açıklayıcı bir görsel materyal hazırlayabilecekleri performans görevi verilebilir.

İnsan sesinin iletişim ve kendini ifade etme aracı olduğunu, sesin doğru kullanımının güzel şarkı söylemeyi ve etkili konuşmayı sağladığını bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilere insan sesinin nasıl oluştuğu sorulabilir. Öğrencilere sesin sağlıklı kullanılmasının neden önemli olduğuyla ilgili sorular sorularak konu hakkındaki bilgileri değerlendirilebilir.

Öğrencileri stresli anlarda doğru nefes almanın önemini fark etmeleri, sağlıklı bir yaşam tarzı ile nefes çalışmaları arasında ilişki kurabilmeleri için sorular sorulabilir. Öğrencilerin günlük konuşma yeteneği, sanatsal ifade ve nefes çalışmaları arasındaki bağlantıyı fark etmeleri için örnekler verilebilir.

BSE.5.1.1
Öğrencilerin etrafındaki insanların nasıl konuştuğuna veya nasıl ses çıkardığına dikkat etmeleri istenerek merak duygusu uyandırılır (E1.1). Konuşma, gülme veya şarkı söyleme gibi farklı sesler gözlemlenerek sesin oluşumu ile ilgili bilgiler fark edilir ve bunlar sahip olunan önceki bilgilerle ilişkilendirilir (SDB1.1). Öğrencilerin ellerini boğazlarına koymaları istenir. Konuşurken bir titreşim hissedilir ve bunun ses tellerinin titreşmesi ile ilgili olduğu fark edilerek çıkarımda bulunulur (KB2.16). Böylece insan sesinin oluşumuna ilişkin ciğerlerden gelen havanın boğazdaki ses tellerinden geçerken ses tellerini titreştirerek sesi oluşturduğu yargısında bulunulur ve sesin oluşumu açıklanır (KB2.11). Öğrencilere sesin oluşumu ile ilgili açıklayıcı görsel materyalin hazırlanması için performans görevi verilir. Süreç, gözlem formu, öz değerlendirme formu, değerlendirme soruları veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

BSE.5.1.2
”Sesi uzun süre sağlıklı kullanabilmek için nelere dikkat edilmelidir?” gibi sorular ile dikkat çekilir (E1.1). Gelen cevaplardan yola çıkılarak ses sağlığının korunması için öğrencilerin günlük yaşamlarında kolayca uygulanabilecek pratik bilgilere yer verilerek öğrencinin ön bilgilerini kullanması sağlanır (KB2.12). Örneğin doğru nefes tekniği kullanmak, yeterli su içmek, bağırmamak, ses ve nefes egzersizleri yapmak, yeterince dinlenmek, uyumak, zararlı gıdalardan uzak durmak, yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmek (D13.1), çok sıcak ve çok soğuk içecekler tüketmemek, günlük hayatımızda ses seviyesini dengeli kullanmak gibi unsurların ses sağlığımızı korumak için çok önemli olduğunu anlatacak açıklamalara yer verilir. Bu bilgiler sayesinde öğrencilerin ses sağlığını korumayla ilgili iş veya eylemleri pratikte uygulayabilmeleri, davranışlarının olası sonuçlarını fark edebilmeleri, olası sonuçları düşünerek davranışlarını uyarlayabilmeleri sağlanır. Ses sağlığını korumak için dikkat edilmesi gereken unsurlar ile ilgili sahip olunan bilgi, önceki bilgilerle ilişkilendirilir. (SDB1.1). Basit ses egzersizleri ile ses tellerini ısıtma çalışmaları yaptırılır. Bu egzersizlerin daha sağlıklı ve güçlü bir ses çıkarmaya yardımcı olduğunu hissettirecek sorular ile öğrencilerin buna ihtiyaçları olduğu fark ettirilir (SDB1.2). Öğrenciler tarafından bu egzersizler denenir ve egzersizlerin ses üzerindeki etkileri gözlemlenerek düşünceler aktarılır ve ses sağlığını korumaya yönelik davranışlar ifade edilir. Öğrencilere sesin yanlış kullanımı sonucu oluşabilecek ses kısıklığı, boğaz ağrısı, ses yorgunluğu gibi bazı yaygın ses rahatsızlıkları hakkında bilgiler verilerek bilgi ihtiyacı fark ettirilir (OB1). Bu süreçte öğrencilerin öğretmenini etkin bir şekilde dinlemeleri sağlanır (SDB2.1). Ses rahatsızlıklarını önlemek ve iyileştirmek için yeterli su tüketmeleri, bağırmaktan ve yüksek sesle konuşmaktan kaçınmaları, ses dinlendirme çalışmaları yapmaları, nefes egzersizleri gibi yöntemleri kullanmaları sağlanır. Böylece öğrenciler bu açıklama ve uygulamalar sonucunda ses sağlığını korumak için neler yapılması gerektiğiyle ilgili çıkarımlarda bulunabilir (OB1). Süreç, gözlem formu, öz değerlendirme formu, değerlendirme soruları ve kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden sesin oluşumu ile ilgili akademik yazılar araştırmaları istenebilir. Öğrencilere
 ses sağlığını anlatan, sınıfta sunabilecekleri bir poster hazırlama görevi verilebilir. Posterlerinde ses sağlığını koruma yollarını anlatmaları istenebilir (Su içmek, bağırmaktan kaçınmak, gürültülü ortamlara dikkat etmek gibi).

Balon veya ip kullanarak sesin frekansı, titreşimi ve yayılma prensiplerini anlamalarını sağlayacak basit deneyler yapılabilir. Öğrencilere ses tellerinin nasıl çalıştığını anlatan ve ses sağlığıyla ilgili önemli noktaları içeren basit bir video izletilebilir.