3. TEMA: MÜZİKSEL TASARIM

SAB12. Müziksel Yaratıcılık

-

E3.3. Yaratıcılık

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D3. Çalışkanlık, D14. Saygı

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık

MÜZ.11.3.1. Dört vuruşlu ölçü türlerinde ritim eşliği yaratabilme
a) Dört vuruşlu ölçü türlerinde oluşturacağı ritim eşliğinin kullanım amacını belirler.
b) Ritim eşliği oluşturmak için gerekli ögeleri seçer.
c) Seçtiği ögelerle dört vuruşlu ölçü türlerinde özgün ritim eşliği oluşturur.

MÜZ.11.3.2. Kendi şarkısını yaratabilme
a) Oluşturacağı şarkının kullanım amacını belirler.
b) Kendi şarkısını oluşturmak için gerekli ögeleri seçer.
c) Seçtiği ögelerle kendi şarkısını oluşturur.

Dört Vuruşlu Ölçü Türlerinde Ritim Eşliği
Kendi Şarkısı

besteleme, doğaçlama

Bu temadaki öğrenme çıktıları; kontrol listesi, öz ve akran değerlendirme formu kullanılarak izlenebilir. Performans görevi kullanılarak değerlendirilebilir.

Dört vuruşlu ölçü türünde ritim eşliği yaratma çalışmalarında kontrol listesi kullanılabilir. Kendi şarkısını yaratma  çalışmalarının izlenmesinde öz ve akran değerlendirme formundan yararlanılabilir.

Performans görevi olarak öğrencilerin doğaçlama yoluyla dört vuruşlu ölçü türünde reklam cıngılı oluşturmaları  istenebilir. Oluşturulan ürün, dereceli puanlama anahtarı, öz veya grup değerlendirme formuyla değerlendirilebilir.

Öğrencilerin dört vuruşlu ölçü türünü, ritim kalıplarını, şarkıyı oluşturan temel bileşenleri bildikleri kabul edilmektedir.

Şarkıyı oluşturan temel bileşenlerin neler olduğu sorulabilir.

Günlük hayatta kullandıkları nesnelerden sesler çıkararak ritim cümleleri oluşturmaları istenebilir. Şarkılarda yer alan  sözler ile bu sözlerin dinleyicide bıraktığı etkiye vurgu yapılabilir.

MÜZ.11.3.1.
Dört vuruşlu ölçü türleri ( vb.) ve bu ölçü türlerinin vuruş şekilleri ile usulün darp vuruşları gösterilerek ritmik vuruşları yaptırılır. Dört vuruşlu ölçü türüne ait (   vb.) bir ezgiye ritim eşliği oluşturmak için uygun eser seçilir. Seçilen eser dijital/teknolojik araçlar aracılığıyla dinletilir. Seçilen esere  ritim eşliği oluşturulmadan önce dört vuruşlu ölçü türleri ile ilgili sorular sorulur. Öğrencilerin dinletilen eserin hangi dört vuruşlu ölçü türünde yazılmış  olabileceği hakkında fikir alışverişi yapmaları sağlanır. Esere uygun ritim kalıpları; el çırpılarak, kolayca bulunabilecek nesneler kullanılarak veya vurmalı bir  çalgıyla çalınarak gösterilir. Türk müziğine ait usullerin darp vuruşları da ayrıca verilebilir. Öğrencilerin çalınan ritim kalıplarını gösterip yaptırma tekniğini  kullanarak tekrar etmeleri istenebilir. Öğrencilerin düzeylerine uygun dört vuruşlu eserler dinletilir. Dört vuruşlu ritim kalıpları oluşturabilmek amacıyla  dinlediği eserlerden birini belirlemeleri istenir (D3.2).

Belirledikleri esere ritim kalıpları seçmeleri beklenir. Seçilen ritim kalıpları incelenerek belirlenen  eserin ölçü sayısıyla eşleşip eşleşmediğini akıl yürütme yoluyla sorgulamaları sağlanır (OB4). Uygun eşleştirme yapılarak dört vuruşlu ölçü türündeki  eserlere özgün ritim eşliği oluşturmaları istenir (E3.3). Dört vuruşlu ölçü türlerinde ritim eşliği yaratabilme sürecinde esere uygun olmayan ritim kalıpları  da çalınarak öğrencilerin bulma-keşfetme yöntemiyle ritmik uyumun önemini fark etmeleri sağlanır. Oluşturulan ritim eşlikleri sınıf ortamında çalınarak  farklı bakış açılarını anlamaları sağlanır (SDB2.3). Dört vuruşlu ölçü türlerinde ritim eşliği yaratabilmeye yönelik öğrenmeler kontrol listesiyle izlenebilir.

MÜZ.11.3.2.
Öğrencilere dinledikleri sözlü-sözsüz müziklerin nasıl bestelendiği hakkında tartışma yaptırılır. Sözlü müzik türündeki eserlerde söz ve müzik uyumuna  dikkat çekilir. Bu türlere ait örnek eserler dinletilir. Örnek eserlerden yola çıkılarak şarkıların toplumsal olaylar, kişinin iç dünyası, doğa sevgisi, müziksel  yaratıcılık kaygısı gibi amaçlarla yazılmış olabileceğini gözlemlemeleri beklenir (KB2.16). Öğrencilerin kendi şarkılarını yazmadan önce istedikleri konuyu  seçerek amaçlarını belirlemeleri sağlanır. Şarkı oluşturabilmek için gereken temel bileşenlerin neler olabileceği sınıf ortamında tartışılır ve kendi şarkıları için gerekli ögeleri seçmeleri sağlanır (SDB2.2). Kendi şarkılarını yaratabilmeleri için şarkı sözü yazmaları istenir ve prozodinin önemine değinilir. Şarkı  sözünü kendileri yazabileceği gibi sayışma, tekerleme, şiir vb. türlerden de yararlanabilirler (OB1). Bu süreçte bilinen şarkıya yeni söz yazma tekniği de  kullanılabilir. Belirledikleri şarkı sözüne uygun ritim kalıbı oluşturarak bu sözleri ritmik okumaları ve çevrelerinde kolayca bulunan nesnelere vurmaları ya  da varsa bir vurmalı çalgıyla eşlik etmeleri istenir. Öğrencilerin ritmik olarak seslendirdikleri çalışmaya, ona uygun doğaçlama bir ezgi ekleyerek ve söz,  ritim, ezgi arasında ilişki kurarak kendi şarkılarını oluşturmaları istenir (E3.3). Şarkı oluştururken dijital/teknolojik araçlardan yararlanılabilir. Oluşturdukları  şarkıları uygun teknikleri kullanarak söylemeleri istenir (SAB10). Kişisel özelliklerini tanıyarak özgün çalışmalarını ortaya koymaları ve kendilerine olan öz  saygılarını geliştirip bu süreci değerlendirmeleri istenir (SDB1.2, D14.2). Kendi şarkısını yaratabilmeye yönelik öğrenmeler öz ve akran değerlendirme formuyla izlenebilir. 

Performans görevi olarak öğrencilerin reklamını yapacakları bir objeyi seçmeleri istenir. Bu objenin tanıtımı için doğaçlama yoluyla basit düzeyde dört  vuruşlu ölçü türünde reklam müziği oluşturmaları istenir. Bu süreçte gruplar oluşturularak ekip çalışması  yapmaları sağlanabilir. Bu çalışmada müzik ve  kayıt teknolojilerinden yararlanıp istedikleri cıngılı tasarlayarak oluşturdukları içeriği sınıfta arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Performans görevi, dereceli  puanlama anahtarı, öz veya grup değerlendirme formuyla değerlendirilebilir.

Müzik aleti çalabilen öğrenciler, kendi oluşturdukları şarkıları sınıfta seslendirebilir. Kendi oluşturdukları şarkının notalarını yazmaları istenebilir.

Öğrencilerin şarkı oluşturulurken kullanılabilecek tekerlemeleri listelemeleri istenebilir.