1. TEMA: MÜZİK DİLİ

SAB9. Müziksel Dinleme Becerisi, SAB10. Müziksel Söyleme Becerisi, SAB13. Müziksel Hareket Becerisi

KB2.4. Çözümleme Becerisi, KB2.7. Karşılaştırma Becerisi

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim Becerisi, SDB2.2. İş Birliği Becerisi

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.1.1.1. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilme

a) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini sözlü olarak ifade eder.

b) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini arasındaki ilişkileri sözlü olarak ifade eder.

MÜZ.1.1.2. Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerini karşılaştırabilme

a) Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerini sözlü olarak ifade eder.

b) Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerine ilişkin benzerlikleri sözlü olarak ifade eder.

c) Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerine ilişkin farklılıkları sözlü olarak ifade eder.

MÜZ.1.1.3. Müziksel dinleyebilme 

a) Müziksel bileşenleri tanır.

b) Müziksel bileşenleri ayırt eder.

c) Müziksel bileşenleri açıklar.

MÜZ.1.1.4. Farklı türdeki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.1.5. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.1.6. Ortak repertuvardaki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.1.7. Müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilme

a) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirler.

b) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergiler.

İstiklâl Marşı’nın başlıca ögeleri

Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan sesler

Müziksel dinleme

Farklı türdeki eserler

Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler

Ortak repertuvar Bedensel hareketler

Ses kaynakları, tekerleme, ninni, sayışmaca

Bu temadaki öğrenme çıktıları; gözlem formu, kısa cevaplı/açık uçlu sorular, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir. Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerini, bu seslerin benzerliklerini ve farklılıklarını karşılaştırmalarına yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin önceden İstiklâl Marşı’nı fiziksel ve dijital ortamlarda duydukları, Türk bayrağını gördükleri, doğadan/çevreden/nesnelerden gelen farklı sesleri duydukları, farklı türdeki eserleri dinledikleri; parmak şıklatma, alkış yapma, eliyle dizine vurma, ayakları ile yere vurma gibi bazı temel bedensel hareketleri bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin bayrak ve İstiklâl Marşı’na, doğadan/çevreden/nesnelerden hangi varlıkların seslerini duydukları ve farklı türdeki eserlere yönelik bilgi düzeyleri soru-cevap şeklinde; parmak şıklatma, alkış yapma, eliyle dizine vurma, ayakları ile yere vurma gibi bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri ise gözlem formlarıyla ölçülebilir.

Öğrencilere Türk Bayrağı ve İstiklâl Marşı ile doğadaki ve çevredeki varlıklardan duydukları sesler hakkında sorular sorulabilir. Daha sonra fikirlerini kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak açıklamaları istenebilir. Farklı türdeki eserlere; parmak şıklatma, alkış yapma, eliyle dizine vurma, ayakları ile yere vurma gibi bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak ifade etmeleri istenebilir.

MÜZ.1.1.1. Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın ögeleri ile ilgili sorular sorulur (E1.1). Bu ögelerden biri olan Türk Bayrağı’nın sembollerini kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenebilir. Türk bayrağının rengi ile üzerindeki ay ve yıldızın anlamına vurgu yapılır. İstiklâl Marşı’nın millî birlik ve beraberliğimizin ve bağımsızlığımızın başlıca sembollerinden biri olduğu hakkında fikir birliğine varılır (D11.2, D14.3, D19.1). İstiklâl Marşı dinlenirken ve söylenirken yüzleri bayrağa dönük bir şekilde dikkatlice “hazır ol” duruşunda saygı ile beklemeleri gerektiği öğrencilere açıklanır ve öğrencilerin bu davranışı göstermeleri beklenir (E3.2). Öğrencilerden İstiklâl Marşı’nın başlıca ögeleri ve bu ögeler arasındaki ilişkileri ayrı ayrı ifade etmeleri istenebilir (KB2.13). Değerlendirmeler; gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerini, bu seslerin benzerliklerini ve farklılıklarını karşılaştırmalarına yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.1.1.2. Öğrencilerin çeşitli araç gereç ve dijital materyaller aracılığıyla doğadan/çevreden/nesnelerden duydukları farklı sesleri dikkatle dinlemeleri istenebilir (E3.2). Öğrencilere dinledikleri farklı seslerin neler olabileceği hakkında sorular sorulur (E1.1). Öğrencilerin dinletilen seslerin özelliklerini fark etmeleri ve kendi cümleleriyle yorumlamaları istenebilir (OB1). Öğrencilere duydukları seslerin benzer ve farklı özellik taşıyıp taşımadıkları hakkında sorular sorulur. Bu özellikleri ayrı ayrı açıklamaları istenebilir. Bu süreçte öğrencilere etkileşimli tahta üzerinden ya da basılı materyallerden faydalanılarak uygun sesi bulmaya yönelik eşleştirme, sürükle bırak vb. eğitsel oyunlar oynatılabilir (OB2). Daha sonra sınıf, gruplara ayrılarak öğrencilerden seslerin farklılıklarını belirlemeleri istenebilir. Bu durumda bir grubun belirli bir sesi, diğer grubun ise farklı bir sesi vermesi sağlanabilir. Değerlendirme sürecinde; kısa cevaplı/açık uçlu sorular ya da gözlem formu gibi araçlardan biri kullanılabilir. Doğadan/çevreden/nesnelerden duyulan seslerin özelliklerini, bu seslerin benzerliklerini ve farklılıklarını karşılaştırmalarına yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.1.1.3. Öğrencilere çeşitli araç gereç ve dijital materyaller aracılığıyla somut olmayan kültürel mirasa katkısı olan eserler dinletilir (D19.3) Dinleme sırasında eserin müziksel bileşenlerine dikkat etmeleri istenebilir (E3.2). Daha sonra öğrencilere bu müziksel bileşenlerle ilgili sorular sorulur (E1.1). Öğrencilere eserin müziksel bileşenlerinden ritmik yapıyı tanımaları için elleriyle vuruş yapma, ezgisel yapıyı tanımaları için ise eserin ezgisini mırıldanma gibi etkinliklerle çeşitli oyunlar oynatılabilir. Öğretmen tarafından eserin ritmik yapısı (temposu yavaşlatılarak ya da hızlandırılarak) değiştirilerek söylenebilir. Öğrencilere eserin müziksel bileşenlerinin nasıl olması gerektiğine yönelik sorular sorularak müziksel bileşenleri ayrı ayrı ayırt etmeleri ve açıklamaları istenebilir. Değerlendirmeler;gözlem formu, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir. 

MÜZ.1.1.4. Öğrencilerden kültürel mirasımıza ait söylenecek tekerleme, ninni ve sayışmaca gibi türlerden seçilen eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (D19.3, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini tekerleme, ninni ve sayışmacayı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenebilir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenebilir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenebilir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.1.5. Öğrencilerin millî kimliklerini tanımalarına olanak sağlayan belirli gün ve haftaları konu alan (29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı vb.) şarkı, türkü ve marş türlerinde söyleyecekleri eserleri dikkatle dinlemeleri istenebilir (D11.2, D14.3, D19.2, SAB9, E3.2). Bu tema içerisinde belirli gün ve haftalara denk gelen önemli günlerde farklı eserlerle farklı etkinlikler yaptırılır. Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir ve onlardan belirli gün ve haftalarla ilgili söylenen eserin ruhunu (coşku, hüzün vb.) yansıtmaları beklenir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.1.6. Öğrencilere somut olmayan kültürel mirasın korunmasına olanak sağlamak amacıyla ortak repertuvarda yer alan (Bkz: Ortak repertuvar listesi) şarkı, türkü ve marş türlerindeki eserleri dikkatle dinlemeleri istenir (D14.3, D15.2, D19.3, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada ortak repertuvardaki eserlerin bütün yurtta söylendiğine özellikle dikkat çekilerek eserleri grup arkadaşlarıile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.1.7. Parmak şıklatma, alkış yapma, eliyle dizine vurma, ayakları ile yere vurma gibi müzik dili temasında öğrenilen müzik eserlerinin ritmik yapısına ya da anlamına uygun bedensel hareketler öğrenciler tarafından belirlenir. Örneğin bir adım ileri, iki kez parmak şıklatma gibi hareketler yapmaları istenebilir ya da eser sözlü bir eser ise ve içinde “can” sözcüğü geçiyor ise öğrencilerin, iki elini üst üste birleştirerek kalplerinin üzerine koymaları istenebilir. Ardından birkaç deneme yapılarak hareketler pekiştirilir. Hareketleri uygun bir şekilde yapabilmeleri için öğrenciler öğretmen tarafından sözlü olarak cesaretlendirilir (E1.5). Öğrencilerden hareketlere odaklanarak bireysel/grup hâlinde eserin ritmik yapısına ya da anlamına uygun bedensel hareketleri sergilemeleri istenir (KB2.13, E3.2, OB9, SDB2.1, SDB2.2). Eserlere grup olarak bedensel hareketlerle eşlik ederken öğrencilerin dayanışma içinde olmaları sağlanır (D3.4, D4.1). Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

Öğrencilerden Türk Bayrağı ve İstiklâl Marşı’yla ilgili bir poster hazırlama, hikâye oluşturma gibi etkinlikler hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerin doğadan/çevreden/nesnelerden duydukları seslerin özelliklerini görsel olarak sınıflandırarak ses tabloları oluşturmaları istenebilir, drama tekniği ile bu sesler canlandırılabilir. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler oluşturmaları ve söylemeleri istenebilir. Farklı türlerde kendi seçtikleri ya da kendi ürettikleri eserleri doğru duruşla ezgisel yapılarına uygun olarak solo ya da küçük gruplar hâlinde söylemeleri istenebilir. Farklı formlardaki (şarkı, türkü, marş vb.) eserleri de araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin dinledikleri müziklere, kendi oluşturdukları bedensel hareketlerle eşlik etmeleri ve bunu sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere eserlerin ritmik yapılarını ve anlatımlarını uygun bedensel hareketlerle ifade edebilecekleri projeler yaptırılabilir. Çalgı çalabilen öğrencilerin söylenen eserlere kendi çalgılarıyla eşlik etmeleri sağlanabilir.

Türk Bayrağı ve İstiklâl Marşı ile ilgili çeşitli görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir, boyama etkinlikleri yaptırılabilir. Öğrencilerin doğadan/çevreden/nesnelerden duyduğu seslerin özelliklerini karşılaştırabilmeleri için çeşitli görsel/ işitsel materyaller kullanılabilir. Bunun yanı sıra doğa yürüyüşü sırasında, okul bahçesinde vb. ortamlarda ses keşfi yaptırılarak sınıfta canlandırmaları istenebilir. Öğrencilerin ilgisine, gelişim seviyesine uygun kısa, eğlenceli, kolay anlaşılır eserler belirlenebilir. Eserlerin sözlerinin öğrenilmesini kolaylaştırmak için görsel materyallerden yararlanılabilir. Bedensel hareketlerin nasıl yapılacağını gösteren görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Bedensel hareketleri gösteren videolar düşük oynatma hızı ile oynatılarak öğrencilerin bedensel hareketleri tekrarlamaları istenebilir. Hareketlere basit ve yavaş ritimlerle başlanabilir. Sınıftaki öğrencilerden iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir.