4. TEMA: ÇİZİM VE GÖRSEL İFADE

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E2.1. Empati, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik, D10. Mütevazılık, D12. Sabır

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.8.4.1. Figür ve mekân ilişkisini yansıtan fotoroman yapabilme
a) Hikâyeye uygun sahneler ve karakterler tasarlar.
b) Figürlerin mekândaki hareketlerini, duruşlarını ve yerleşimlerini vurgulayan fotoroman  oluşturur.

Figür ve Mekân İlişkisi
Karakter Tasarımı ve Fotoroman

fotoroman, karma teknik, konuşma balonu

Öğrenme çıktıları gelişim dosyaları, kontrol listeleri veya öz değerlendirme formları kullanılarak
değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden hikâye ve karakter tasarımı yaparak özgün fotoromanlar oluşturmaları istenir. Bu süreçte sahne ve karakter tasarlarken figür-mekân ilişkisine dikkat etmeleri, perspektifi ve oran-orantıyı gözeterek çizim yapmaları beklenir.

Öğrencilerin oran-orantı, vurgu, perspektif gibi mekânsal ilişkilere yönelik temel farkındalıklarının
olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin oran-orantı, vurgu ve perspektif hakkındaki bilgi düzeyleri aşağıdakilere benzer
sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Bir nesne veya figür uzaklaştıkça veya yaklaştıkça perspektife göre nasıl değişir?
• Bir kompozisyonda ana karakterin veya yardımcı figürlerin yerleşimi, vurguyu ve görsel anlatımı nasıl etkiler?
• Bir sahnede figürlerin birbirine oranı, izleyicinin hangi unsura odaklanacağını nasıl belirler?

Öğrencilere görsel hikâye anlatımını fotoroman ile ilişkilendirmeleri için aşağıdakilere benzer  sorular yönlendirilir:
• En sevdiğiniz Türk filmi hangisidir?
• Eğer bu filmi sadece resimler kullanarak anlatmak isteseydiniz, hangi sahneleri seçerdiniz?
• Cüneyt Arkın’ın Kara Murat filminde, Kara Murat’ı ve Kara Şövalyeleri görsel olarak nasıl
betimlerdiniz?
• Kara Murat’ı güçlü ve kararlı göstermek için hangi vücut duruşunu kullanırdınız?
• Ana karakteri daha vurgulu hâle getirmek için Kara Şövalyeleri kompozisyona nasıl  yerleştirirdiniz?

GS.8.4.1
Öğrencilerden figür ve mekân ilişkisini yansıtan fotoroman yapabilmeleri beklenir. Bu doğrultuda fotoromanın tanımı, tarihî ve türleri hakkında dijital ve basılı kaynaklardan bilgi toplamaları istenir (KB2.6). Bu süreçte sanatın tarihî birikimi ve kültürel çeşitliliği ile bağ kurmaları sağlanarak farklı anlatım biçimlerini ve sanatsal yaklaşımları keşfetmeleri desteklenir (D7.1, OB5, OB9). Elde ettikleri bilgiler doğrultusunda öğrencilerden karakter, mekân ve hikâye arasındaki bağlantıları analiz etmeleri beklenir (E3.6). Ayrıca öğrencilerin karikatür örneklerini inceleyerek figürlere abartı, mizah ve eleştiri yoluyla kazandırılan ifade gücünü fark etmeleri sağlanır. Karikatürün tek karede güçlü bir mesaj iletebilme özelliği ve eleştirel bakış açısı sunduğu vurgulanır. Fotoromanın hikâye anlatımı, görsel kompozisyon ve figür-mekân ilişkisi açısından kurgulanma biçimini anlamalarına yönelik rehberlik sağlanır. Öğrencilerden hayal güçlerini kullanarak kısa bir hikâye yazmaları ve grupların hikâyelerini karşılıklı olarak değerlendirerek birbirlerine yapıcı geri bildirimde bulunmaları sağlanır (D7.2, SDB2.1, E3.3). Hikâyeye uygun sahneler ve karakterler tasarlamaları için (a) öğrencilerden gruplar hâlinde çalışarak figürlerin duruşlarını, hareketlerini ve mekândaki yerleşimlerini planlamaları beklenir
(SDB1.2, SDB2.2). Fotoroman çalışmaları sürecinde öğrencilerden hazırladıkları sahnelerden
birini tek karelik karikatüre dönüştürmeleri istenebilir. Böylece aynı olayın hem fotoroman hem de tek karelik karikatür aracılığıyla ifade edilebileceğini deneyimlemeleri sağlanır. Bu süreçte Türkiye’deki fotoroman örneklerinin yanı sıra Japon manga estetiği ve Batılı çizgi romanlarının hikâye anlatımına etkisini dijital veya basılı kaynaklardan araştırmaları istenir (KB2.6, OB5). Farklı örnekler üzerinden hikâye akışı, karakter tasarımı, figür-mekân ilişkisi ve görsel kompozisyonu inceleyerek sahnelerin duygusal etkisini analiz etmeleri sağlanır (KB2.4, SDB2.3, SDB3.3, SAB3.2). Bu süreçte öğrencilerin drama yöntemi ile karakterlerin duygusal durumlarını ve hikâyenin ana temalarını canlandırarak karakterlerle bağ kurmaları istenir (SDB3.1, E2.1). Dramalar yapılırken kaynak fotoğraflar çekmeleri; perspektif, oran-orantı ve figür-mekân ilişkisini gözeterek taslak çizimler yapmaları sağlanır (KB1). Figürlerin mekândaki hareketlerini ve duruşlarını vurgulayan fotoroman oluşturmaları için (b) öğrencilerden marker kalem, rapido kalem, tükenmez kalem, kömür kalem veya siyah çini mürekkebiyle özgün kompozisyonlar hazırlamaları beklenir (KB2.20). Öğrencilerin malzeme seçimlerini kendi tercihleri doğrultusunda yapmaları sağlanır (SDB1.1). Marker kalemleri güçlü zıtlıklar ve belirgin çizgiler oluşturmak, rapido kalemleri ise detaylı çizimlerde kullanmaları beklenir. Figürlerin dış hatlarını belirlemeleri veya konuşma balonlarını doldurmaları için tükenmez kalem kullanmaları önerilir. Çizim öncesinde figürlerin taslağını grafit kalemle planlamaları istenir. Konuşma balonlarında
okunaklı bir el yazısı veya kaligrafi kullanmaları sağlanır. Kompozisyonlarını oluştururken
empati yaparak karakterlerin duygusal ifadelerini ve hikâye bağlamını vurgulamaları beklenir
(OB5). Ekip içinde sorumluluk paylaşımı yapmaları, sabırla çalışmaları ve özgün fikirler
geliştirmeleri sağlanır (D7.1, D12.3, SDB2.2). Sanatsal ürünleri dijital bir kitapçık olarak
düzenlemeleri veya etkileşimli ortamda sunmaları beklenir (OB2, OB4, OB9). Tamamladıkları
çalışmaları özgün yaklaşımlar geliştirerek değerlendirmeleri sağlanır (KB2.17, E3.10). Bu süreçte bireysel yaklaşımlarını ifade ederken yapıcı ve açık fikirli bir bakış açısı benimsemeleri beklenir (E3.5, D10.3). Tamamlanan fotoromanlar performans görevi olarak tanımlanır. Sanatsal ürünler gelişim dosyası, kontrol listesi veya öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin çizimlerini dijital araçlar aracılığıyla birleştirerek fotoromanlarını dijital ortamda
oluşturmaları teşvik edilebilir. Karakterlerin hareketlerini ve mekânla olan ilişkilerini kısa bir animasyona dönüştürmeleri ve hikâyelerini yalnızca görsel ögelerle anlatmaları istenebilir. Ayrıca öğrencilerden seçtikleri sahnelerden birini dijital çizim araçlarını kullanarak en fazla 2-3 karelik karikatüre dönüştürmeleri istenebilir.

Öğrencilerden kısa bir hikâye yazarak veya hazır bir hikâyeyi fotoroman biçimine dönüştürerek
anlatmaları istenebilir. Öğrencilerin dergilerden seçtikleri veya kendi çektikleri fotoğrafları kesip bir araya getirmeleri ve bu görsellerle fotoroman kolajı hazırlamaları sağlanabilir.