7. TEMA: MÜZE VE KÜLTÜR
SAB4. Sanatsal Üretim Yapma
KB2.5. Sınıflandırma
E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.6. Analitiklik
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.2. Esneklik
D3. Çalışkanlık, D12. Sabır, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı
GS.2.7.1. Oyuncak müzesi koleksiyonunu sınıflandırabilme
a) Oyuncak müzesindeki eserlere ait özellikleri belirler.
b) Oyuncak müzesinde bulunan eserleri tarihlerine, kültürel kökenlerine veya kullanım amaçlarına göre ayrıştırır.
c) Oyuncak müzesindeki eserleri malzemelerine göre tasnif eder.
ç) Oyuncak müzesinde tasnif ettiği eserleri etiketler.
GS.2.7.2. Okulunda oyuncak müzesi yapabilme
a) Oyuncak müzesi koleksiyonuna uygun oyuncaklarla müze tasarlar.
b) Oyuncak müzesi koleksiyonuna uygun eserlerle müze oluşturur.
Müzelerin Toplama, Arşivleme ve Belgeleme İşlevi Oyuncak Müzesi
el sanatları, nostalji, oyuncak, zanaat
Öğrenme çıktıları gözlem formları, dereceli puanlama anahtarları ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden eski ve değerli oyuncaklarını seçerek okulunda oyuncak müzesi oluşturmaları istenir. Koleksiyondaki oyuncakları malzemeleri, kültürel kökenleri ve tarihleri açısından inceleyerek etiket veya bilgilendirme kartları hazırlamaları beklenir. Öğrencilerin hazırladıkları koleksiyonu estetik bir sergileme alanında sunmaları amaçlanır.
Öğrencilerin doğal ve yapay objeler arasındaki farkları ayırt edebildikleri, müze deneyimlerine sahip oldukları ve müzelerin işlevleri ile kurallarını temel düzeyde bildikleri kabul edilmektedir.
Öğrencilerin doğal ve yapay objeleri ayırt etme, müze deneyimlerini yorumlama ve müzelerin işlev ile kurallarını kavrama düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Ağaç, taş, kalem gibi nesnelerden hangileri doğada kendiliğinden oluşur?
• Daha önce gittiğiniz bir müzede hangi objeleri veya eserleri görmüştünüz?
• Müzede sergilenen bu objelerin orada olmasının sebebi ne olabilir?
• Müzede uymanız gereken kurallardan hatırladıklarınız nelerdir?
Müze ve obje türleri arasındaki farkları belirlemeleri, doğal ve yapay unsurların hayatlarına kattığı değerleri düşünmeleri amacıyla öğrencilere günlük yaşamdan aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Doğadaki bir taş ile plastik bir oyuncak arasındaki fark nedir?
• En sevdiğiniz oyuncağınızı nasıl saklar ve sergilersiniz?
GS.2.7.1
Öğrencilerden oyuncak müzesi koleksiyonunu sınıflandırabilmeleri beklenir. Öğrencilere küçük yaşlardan itibaren kullandıkları oyuncaklar sorularak öğrencilerden sevdikleri oyuncakları sınıfa getirmeleri istenir (SDB1.1). Her öğrenciden getirdiği oyuncağın renk, şekil, doku gibi fiziksel özelliklerini belirlemesi (a) beklenir. Anadolu kültürüyle bütünleşerek özgünleşmiş topaç, uçurtma, bez bebek, ahşap at gibi oyuncaklar ile beştaş, ip atlama, mendil kapmaca gibi çocuk oyunları tanıtılır. Görsellerden veya gerçek modellerden yararlanılarak bu oyuncakların kültürel önemi vurgulanır ve millî kültürün devamlılığı için korunmaları gerektiği ifade edilir (OB5, D19.1). Öğrencilerden bu oyuncakların özelliklerini kendi cümleleriyle açıklamaları istenir (KB2.14, OB1). Farklı kültürlere ait oyuncaklar da tanıtılarak öğrencilerin günümüz oyuncakları ile eski oyuncaklar arasındaki benzerlik ve farklılıkları karşılaştırmaları sağlanır (SDB2.3, OB5, KB2.7). Öğrencilerden sınıfa getirilen veya görsellerde yer alan oyuncakları tarihlerine, kültürel kökenlerine veya kullanım amaçlarına göre ayrıştırmaları (b) beklenir. Oyuncak müzelerinin eğitici ve kültürel bir bilgi kaynağı olduğu vurgulanır. Öğrencilerden oyuncakları malzemelerine göre tasnif etmeleri (c) beklenir. Ahşap, metal, bez, kumaş, plastik gibi malzemelerle oyuncakların zaman içinde geçirdiği dönüşümü ilişkilendirmeleri sağlanır. Eski oyuncakların el yapımı olduğu belirtilerek bu oyuncakların zanaatkarın duygularını ve yaratıcılığını yansıttığı, sabır ve özenle üretildiği, bu nedenle kültürel bir miras taşıdığı anlatılır. Çalışmalarda azim ve sebatın önemi vurgulanarak öğrencilerin emeğe ve başarıya değer vermeleri beklenir (E1.3, D3.1, D12.3). Öğrencilerden seçtikleri bir oyuncak için adı, üretim tarihi, malzemesi ve kullanım amacını açıklayan bir etiket hazırlamaları (ç) istenir (SDB1.2). Ayrıca oyuncaklarının kültürel kökeni yazmaları istenebilir. Bu süreçte dijital kaynaklardan ve sanal müze uygulamalarından faydalanmaları sağlanır (OB2). Çalışmalar gözlem formu ve dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
GS.2.7.2
Öğrencilerden okulunda oyuncak müzesi yapabilmeleri beklenir. Müzelerin toplama, arşivleme ve belgeleme işlevlerinden bahsedilerek toplumsal hafızayı korumadaki önemi vurgulanır. Oyuncak müzesinin koleksiyonunu tasarlamaları için (a) öğrencilerden değer verdikleri eski oyuncaklarını seçmeleri ve koleksiyona dâhil etmek istedikleri oyuncakları belirlemeleri istenir (SDB1.2). Seçtiklerioyuncakları fiziksel özellikleri açısından inceleyerek bozuk veya eksik parçaları olan oyun cakları tamir etmeleri sağlanır. Tamir edilemeyen parçaları, başka oyuncakları tamamlamak veya yeni bir oyuncak oluşturmak için kullanmaları beklenir. Bu süreçte öğrencilerin karşılaştıkları sorunlara yaratıcı ve esnek çözümler geliştirmeleri sağlanır (E3.6, SDB3.2). Öğrencilerden sergilenecek oyuncaklar hakkında hikâyeler yazmaları veya anlatmaları istenir (SDB1.2, SDB2.1). Oyuncaklarıyla oynadıkları anılar üzerine düşünmeleri ve bu bağlamı, hayal gücünde imgelere dönüştürmeleri sağlanır. Oyuncak müzesi koleksiyonuna uygun nesnelerle müze oluşturmaları için (b) öğrencilerden iş birliği içinde çalışarak tüm oyuncakları bir araya getirmeleri beklenir. Koleksiyondaki oyuncakları tarih, kültürel köken veya kullanım amaçlarına göre gruplandırmaları ve malzemelerine göre tasnif etmeleri sağlanır. Her oyuncak için etiket veya bilgilendirme kartı hazırlamaları istenir (KB2.5). Öğrencilerden bu etiketlerde oyuncağın adına, yapıldığı tarihe, malzemesine ve kısa hikâyesine yer vermesi beklenir (OB1). Sergilenecek oyuncakların düzenine öğrencilerle birlikte karar verilerek müze planı yapılır (SDB1.2, KB3.1). Sergi alanının daha düzenli görünmesi için "Oyuncaklar müzede nasıl yerleştirilirse herkes onları kolayca görebilir?" sorusuyla öğrencilerin estetik bakış açılarının geliştirilmesi sağlanır (E3.3, SDB2.1). Oyuncakları tematik, renk ve biçimsel özelliklerine göre gruplandırarak düzenli ve uyumlu bir sergi oluşturmaları beklenir (KB2.20). Okul koridorlarında tasarıma uygun alanlar belirlenir. Teşhir kutuları, açıklama kartları ve etiketler öğrencilerle birlikte hazırlanarak okul müzesine dönüştürülür. Bu alanlarda raflar, stantlar ve eski oyuncaklar için güvenli vitrinler kullanılabilir. Müze deneyimini zenginleştirmek için öğrencilere oyuncaklarla ilgili boyama veya tasarım çalışmaları yapabilecekleri bir alan hazırlanır (SDB1.2). Sergi alanının çevre düzenlemesi ve aydınlatmasıyla küçük bir müzeyi anımsatması sağlanır. Müze kurallarını öğrenmeleri için öğrencilere kısa bir animasyon veya video izletilir. Ardından kural kartlarını kullanarak hafıza oyunu oynamaları, eşleştirme çalışmaları yapmaları veya kısa bir soru-cevap etkinliğine katılmaları sağlanır (E2.5). Öğrencilerden öğrendikleri kuralları ifade etmeleri ve bu kurallara uygun şekilde hareket etmeleri beklenir (D16.2). "Oyuncağınız konuşabilseydi sizden onu nasıl korumanızı isterdi?" sorusuyla empati kurmaları sağlanır (E2.1, SDB2.3, KB2.8). Öğrencilerden okul müzesinde kendi oyuncaklarının yanında rehberlik yapmaları ve bu oyuncakların hikâyesini paylaşmaları istenir (E1.5, SDB1.1, SDB2.3). Böylece öğrencilerin oyuncakların kişisel öneminin olduğunu ve bu nesnelere değer verilmesi gerektiğini fark etmeleri sağlanır. Sergilenen oyuncaklardan biriyle kendi oyuncağı arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirleyerek yazılı veya sözlü bir sunum hazırlamaları istenir (KB2.7). Müzeler Haftası (18-24 Mayıs) kapsamında fiziksel veya sanal ortamda, oyuncak müzesi ziyaretleri gerçekleştirmeleri sağlanır. Ziyaret sırasında eser bulma oyunu, müze sözlüğü hazırlama gibi etkinlikler düzenlenir (E2.5). Müze deneyimi sonrası, öğrencilerden gördükleri bir eseri veya karakteri canlandırmaları istenir (SDB2.2, SDB3.1, E2.1). Ürünler performans görevi olarak tanımlanarak çalışma kâğıdı, dereceli puanlama anahtarı veya öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Öğrencilerden okullarında oluşturdukları oyuncak müzesinde, müze rehberi rolü üstlenmeleri istenebilir. Anadolu kültürüne ait geleneksel oyuncakları araştırmaları ve bu oyuncakları yeniden tasarlamaları sağlanabilir. Geleneksel oyuncakların modern türlerini hazırlamaları ve bu oyuncaklara yeni işlevler veya oyun kuralları eklemeleri istenebilir.
Öğrencilerden somut ve kolay adımlarla oyuncak müzesi oluşturma kılavuzu hazırlamaları istenebilir. Oyuncakları renk, boyut veya materyaline göre sınıflandırarak listelemeleri sağlanabilir. Oyuncaklarla ilgili kısa hikâyeler, masallar veya tekerlemeler yazmaları istenebilir. Oyuncak müzesiyle ilgili kısa animasyonlar, çizgi filmler veya videolar izlemeleri sağlanabilir.