3. ÜNİTE: AKIL VE İNANÇ

SBAB14. Felsefi Muhakeme (SBAB14.1. Felsefi Problemleri Anlama) SBAB15. Felsefi Düşünce Ortaya Koyma

E1.1. Merak, E2.1. Empati, E3.1. Uzmanlaşma, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.1. İletişim

D3. Çalışkanlık, D10. Mütevazılık, D12. Sabır, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

FEL.11.3.1. Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi soru ve problemleri anlayabilme
a) Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi soru ve problemleri açıklar.
b) Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi soru ve problemleri hayatla ilişkilendirerek değerlendirir.
FEL.11.3.2. Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi düşünce ortaya koyabilme
a) Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi problemleri çözümler.
b) Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili görüş ve argüman oluşturur.
c) Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi metin yazar.

Akıl-İnanç İlişkisine Yönelik Felsefi Görüşler

akıl, gönül, inanç

Bu ünitenin öğrenme kanıtlarında ve öğrenme-öğretme uygulamalarında eşleştirme, öz değerlendirme formu, akran değerlendirme formu, dereceli puanlama anahtarı, dereceleme ölçeği ve performans görevi kullanılabilir.
Performans görevi: Öğrenciler, akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi bir metin yazar.

Öğrencilerin din felsefesinin temel kavram ve problemlerini bildikleri kabul edilmektedir.

Din felsefesinin temel kavram ve problemleri ile ünitede yer alan diğer temel konu ve kavram bilgilerini değerlendirmek amacıyla öğrencilere kısa cevaplı sorular sorulur.

Felsefe ve din hakkında örnek metinlerden hareketle öğrencilerin felsefe ile din arasındaki benzer ve farklı yönler hakkında fikir üretmeleri sağlanır.

FEL.11.3.1
Öğrencilerin akıl-inanç ilişkisine yönelik temel felsefi soru ve problemleri anlamaları amaçlanır. Öğrencilere düşünce tarihinde inancın temellendirilmesinde aklın rolü, önemi ve gereği üzerine yapılan tartışmalara ilişkin temel bilgilerin ve ilgili açıklamaların yer aldığı bilgi görseli verilir (E1.1, OB1). Öğrencilerden "İnanç, akılla temellendirilebilir mi?" sorusunu açıklamaları istenir. Sorunun anlaşılması için öğrencilere yardımcı sorular (İnancın temellendirilmesinde aklın rolü nedir? Akla uygun olduğu için mi inanılır? İnançta akıl zorunlu mudur? Anlamak için mi inanılır? İnanç akıl üstü müdür?) yönlendirilir. Öğrencilere akıl-inanç ilişkisiyle ilgili tartışmalara zemin oluşturan tarihî, kültürel ve düşünsel bağlamlar hakkında çıkarım yaptırılır (KB2.10,KB2.18). Bunun için soru cevap ya da beyin fırtınası tekniği kullanılabilir. Öğrencilerin düşünce, duygu ve davranışlarında kontrollü olmaları sağlanır (D12.2). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Öğrencilerin akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi soru ve problemlerin hayattaki yansımalarını gösteren yaşantı örneklerini bulmaları ve bu örnekleri yazılı veya sözlü olarak değerlendirmeleri sağlanır. Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5, OB1).                                 

FEL.11.3.2
Akıl-inanç ilişkisiyle ilgili felsefi problemleri çözümlemeleri, görüş ve argüman oluşturmaları için öğrencilere filozofların (Tertullianus, Augustinus, Kindi, Farabi, Gazali, Yûsuf Has Hâcib, Hacı Bektaş Veli, Yunus Emre, Mevlana, Âşık Paşa, S. Kierkegaard) eserlerinden alıntılanılan en fazla yüzer kelimeden oluşan metinler ile ilgili açıklamalardan oluşan bir çalışma kâğıdı verilir (OB1). Öğrencilerin metinlerde geçen kavram, soru ve argümanları belirlemesi ve filozofların görüşlerinin benzer ve farklı yönlerini rasyonellik, irrasyonellik ve akıl-inanç-gönül ilişkisi bağlamında karşılaştırmaları sağlanır (KB3.3, KB2.7). Filozofların akıl-inanç ilişkisini nasıl temellendirdiği hakkında yazılı biçimde görüş ve argüman oluşturulması sağlanır (KB2.10). Öğrencilerden filozofların problemlere yaklaşımı ve kullandıkları kavramlar hakkındaki düşüncelerini sözlü biçimde ifade etmeleri istenir (OB1). Bu süreçte açık oturum, rulman, akvaryum gibi küçük-büyük grup tartışma teknikleri kullanılabilir. Öğrenciler, birbirlerinin sözünü kesmeden dinler; birbirlerinin düşüncelerini nesnel olarak değerlendirir ve övünmekten kaçınır (D10.2). Sınıf etkileşimlerinde sözlü/sözsüz iletişimin uygun yollarının kullanılması ve iletişim engellerinin fark edilerek nasıl ortadan kaldırılabileceğinin değerlendirilmesi sağlanır (E2.1, SDB2.1). Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Akıl-inanç ilişkisine yönelik felsefi bir metin yazmaları için öğrencilere felsefi metin yazmaya yönelik cümle ve paragraf tamamlama etkinlikleri yaptırılır. Buna ek olarak alıntılanan ve derlenen felsefi paragraf örnekleri öğrencilere verilerek bunları kendi cümleleriyle tekrar yazmaları sağlanır. Öğrencilerden akıl-inanç ilişkisi hakkında çeşitli kaynaklardan (kitap, makale, dergi vb.) araştırma yapmaları ve ilgili sorun hakkında düşünce ve argümanları belirlemeleri
istenir. Araştırmalarından hareketle öğrencilere felsefi bir metin yazdırılır (E3.7, E3.11, KB2.14). Öğrenciler görev bilinci içinde planlı davranır ve felsefe literatürüne ilişkin farkındalık kazanır (D3.2, D16.3). Yazılan metin, performans görevi olarak kabul edilir ve felsefi metin inceleme ölçütlerinin yer aldığı dereceli puanlama anahtarı veya dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilir.

İslam felsefesindeki Gazali ile meşşai ekolü arasındaki tartışmalar hakkında görüş geliştirilebilir.
* İbni Rüşd’ün “Felsefe (akıl) dinin arkadaşı, süt kardeşidir. Hakikat hakikate ters düşmez, onu destekler.” sözüyle I. Kant’ın “İnanca yer açmak için bilgiyi sınırladım.” sözü akıl ve inanç ilişkisi açısından karşılaştırılarak sorgulanabilir.
Korku ve Titreme eserinde S. Kierkegaard’ın akıl ve inanç ilişkisi üzerine görüşlerinin değerlendirildiği bir yansıtma yazısı yazılabilir

Akıl ve inanç problemlerinin hayatla ilişkilendirilmesinde iş birlikli öğrenme yöntemlerinden yararlanılabilir.
Akıl ve inanç ilişkisinin felsefe tarihindeki örnekler çerçevesinde çözümlenmesinde sadeleştirilmiş metinler verilebilir.
Felsefi metin yazma sürecinde akıl ve inanç ilişkisiyle ilgili görüş ve argümanlar sunularak yönlendirmeler yapılabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.