2. ÜNİTE: TEKNOLOJİ VE HAYAT

SBAB14. Felsefi Muhakeme (SBAB14.1. Felsefi Problemleri Anlama) SBAB15. Felsefi Düşünce Ortaya Koyma

E2.2. Sorumluluk, E3.1. Uzmanlaşma, E3.7. Sistematik Olma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.1. İletişim, SDB3.1. Uyum

D2. Aile Bütünlüğü, D3. Çalışkanlık, D8. Mahremiyet, D13. Sağlıklı Yaşam, D16. Sorumluluk, D17. Tasarruf, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB3. Finansal Okuryazarlık

FEL.11.2.1. Teknoloji ile ilgili felsefi soru ve problemleri anlayabilme
a) Teknoloji ile ilgili felsefi soru ve problemleri açıklar.
b) Teknoloji ile ilgili felsefi soru ve problemleri hayatla ilişkilendirerek değerlendirir.
FEL.11.2.2. Teknoloji ve hayat ilişkisiyle ilgili felsefi düşünce ortaya koyabilme
a) Teknoloji ve hayat ilişkisiyle ilgili felsefi problemleri çözümler.
b) Teknoloji ve hayat ilişkisiyle ilgili görüş ve argüman oluşturur.
c) Teknoloji ve hayat ilişkisiyle ilgili felsefi metin yazar.

Teknoloji ve İnsan Hayatı
Teknoloji Bağlamında Ontolojik Problemler (Ontolojik Anlam Kaybı, Yabancılaşma, Zaman- Mekân Algısı ve Sanal Evren)
Teknoloji Bağlamında Aksiyolojik Problemler (Güvenlik Sorunları, Değerlerin Tahribatı, Ahlaki Eylemin İmkânı

ontolojik anlam, tekhne, teknoloji karşıtlığı, teknoloji taraftarlığı, teknokrasi, zaman ve mekân

Bu ünitenin öğrenme kanıtlarında ve öğrenme-öğretme uygulamalarında öz değerlendirme formu, akran değerlendirme formu, metin inceleme tablosu, dereceli puanlama anahtarı, dereceleme ölçeği ve performans görevi kullanılabilir.
Performans görevi: Öğrenciler teknoloji felsefe ilişkisine yönelik felsefi bir metin yazar.

Öğrencilerin teknoloji sorunlarına ilişkin temel düzeyde bilgi ve anlayışa sahip oldukları kabul edilmektedir.

Teknolojik gelişimlerin hayata etkisi hakkında farklı görüşlerin yorumlanması amacıyla öğrencilere doğru/yanlış testi uygulanır.

Çeşitli teknolojik araçların sosyal ve kültürel hayata etkilerini gösteren görseller üzerinden teknolojinin “amaç için araç” olup olamayacağı konusunda öğrencilerin görüşlerini sözlü biçimde ifade etmesi sağlanır.

FEL.11.2.1
Teknoloji ile ilgili felsefi soru ve problemleri açıklamaları için öğrencilere teknoloji ve insan hayatı hakkında çeşitli materyaller aracılığıyla felsefi soruları (Teknoloji insan hayatını nasıl etkiler? Teknolojinin tutsağı olmadan bir hayat nasıl mümkündür? Teknoloji insanın değer dünyasını nasıl etkiler? İnsanın kendine yabancılaşmasında veya keşfetmesinde teknolojinin rolü var mıdır? Teknoloji aile içi iletişim ve sorumlulukları etkiler mi? Teknoloji zaman ve mekân algısını değiştirebilir mi? Teknoloji insanın güvenliğini tehdit eder mi? Teknoloji, varlıkları başta oldukları şeyden uzaklaştırır mı? Bilim mi teknolojiyi yoksa teknoloji mi bilimi oluşturur? vb.), problemleri (Teknoloji bağlamında ontolojik sorunlar ile aksiyolojik sorunlar) düşünmeleri ve farkındalık kazanmaları sağlanır. Yönlendirici sorular aracılığıyla öğrencilerin söz konusu problemlerin nedenleri ve etkileri hakkında düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır (E3.5, D2.3). Teknoloji kullanımında kişisel bilgilerin korunması hakkında farkındalık oluşturulur (D8.2). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Öğrencilerin teknoloji ile ilgili felsefi soru ve problemleri hayat ile ilişkilendirerek değerlendirmeleri amaçlanır. İletişim, sanayi ve finansal teknolojilerin birey, aile ve toplum hayatına etkilerini araştırarak ulaştığı örnek olaylar üzerinden üretim ve tüketim ilişkileri bağlamında teknoloji geliştirmenin ve kullanımının sağladığı konfor ve yarattığı problemler hakkında tartışma yapılması sağlanır (OB1, OB3, E2.2, D2.2). Öğrencilerin bilinçli tüketici olmanın önemini ifade etmeleri sağlanır (D17.1). Felsefi sorular çerçevesinde ülkemizde yaşanan doğal felaketler (deprem, heyelan, yangın, sel) ve salgın hastalıklar sürecinde teknolojinin insan hayatı için gereğinin değerlendirilmesi sağlanır (SDB2.1, KB2.10). Bu açıdan ülkemizde yürütülen projelerin araştırılması sağlanır (OB1). Öğrencilerin teknolojik gelişmelerin hayatlarını nasıl etkilediği, teknolojinin olumsuz etkileri ile baş edebilmek için neler yapabilecekleri hakkında görüşlerini belirtmeleri beklenir (SDB3.1, OB2). Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5).

FEL.11.2.2
Teknoloji ve hayat ilişkisi ile ilgili ontolojik problemleri çözümlemeleri, görüş ve argüman oluşturmaları için öğrencilere teknoloji ve insan hayatı hakkında sorunları içeren yapılandırılmış metinler ile bu sorunlarla ilişkilendirilen filozofların (M. Heidegger, G. Marcel, J. Baudrillard) görüşlerinin yer aldığı çalışma kâğıdı verilir. Metinlerin kavram, problem ve argümanları belirlenir ve ontolojik anlam kaybı, yabancılaşma, zaman-mekân algısı, sanal evren sorunları açısından bunların karşılaştırılması yaptırılır (KB2.7). Sanal kimlik, sahte hayat, sahte dünya, post-truth ve yabancılaşma kavramları üzerinden öğrencilerin teknolojinin nasıl bir insan tipi oluşturduğu, beden ve ruh sağlığına etkileri ve teknoloji bağımlılığı üzerine tartışma yapmaları, görüş ve argüman oluşturmaları sağlanır (D13.3, KB2.10). Bu süreçte konuşma halkası veya büyük grup tartışma tekniği kullanılabilir. Öğrencilere zaman-mekân algısı ve sanal evren ile J. Baudrillard’ın simülasyon kuramı hakkında bir bilgi görseli verilir. Yönlendirici sorularla insanın gerçeklik algısı üzerine tartışma yaptırılır (E3.4, KB2.18). Teknolojinin geleceği şekillendirmede etkisi üzerine görüş veya argüman oluşturulması sağlanır. Görüş veya argümanların tutarlılıklarının değerlendirilmesi gerçekleştirilir (KB3.3). Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5). Teknoloji ve hayat ilişkisi ile ilgili aksiyolojik problemleri çözümlemeleri, görüş ve argüman oluşturmaları için öğrencilere teknoloji kaynaklı güvenlik sorunları, sosyal medya hakkında örnek olay ve durumlar ile yapay zekâ uygulamalarıyla oluşturulmuş sistemler/ ürünler hakkında bilgi görseli verilir. Güvenlik sorunlarının yaşanmaması adına teknolojide ne gibi önlemlerin alınabileceği ve sistemlerin geliştirilebileceği hakkında tartışma yaptırılır (KB2.18). Tartışmada öğrencilerin güvenliğin millî birlik ve beraberlikteki önemi ile güvenlik tedbirlerinin ülkenin bağımsızlığını korumadaki değerini ifade etmeleri sağlanır (D19.4). Öğrencilerin Z. Bauman’ın sosyal medya hakkındaki görüşlerini yansıtan bir metin üzerinden değerlerin tahribatı problemiyle ilgili görüş ve argüman oluşturması sağlanır (KB2.10). “Robotlar ahlaklı davranabilir mi?” sorusu temelinde öğrencilere yapay zekâ sistemleri ile ahlaki eylemin imkânı hakkında tartışmalar yaptırarak görüş ve argüman oluşturulması sağlanır. Süreçte ilk robotu icat ettiği kabul edilen Cezeri'nin çalışmalarına dikkat çekilir. Öğrencilerden Cezeri'den günümüze değin robot teknolojisindeki gelişime dair örnekler vermeleri istenir. Verilen örneklerden de yola çıkarak gelişen robot teknolojisinin insan hayatına olan etkilerindeki değişimin ve bu değişimin ahlaki sonuçlarının tartışılması sağlanır. Görüş veya argümanların tutarlılıklarının değerlendirilmesi gerçekleştirilir (KB3.3). Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5).Yazılan metin, performans görevi olarak kabul edilir ve felsefi metin inceleme ölçütlerinin yer aldığı dereceli puanlama anahtarı veya dereceleme ölçeği kullanılarak değerlendirilir. Teknoloji ve felsefe ilişkisine yönelik felsefi bir metin yazmaları için öğrencilere felsefi metin yazmaya yönelik cümle ve paragraf tamamlama etkinlikleri yaptırılır. Buna ek olarak alıntılanan felsefi paragraf örnekleri öğrencilere verilerek bunları kendi cümleleriyle baştan yazmaları istenebilir. Öğrencilerden teknoloji ve felsefe ilişkisi hakkında çeşitli kaynaklardan (kitap, makale, dergi, rapor, gazete, istatistikler vb.) araştırma yapmaları ve ilgili sorun hakkında düşünce ve argümanları belirlemeleri istenir. Araştırmalarından hareketle öğrencilere felsefi bir metin yazdırılır (E3.7, E3.11, KB2.14). Öğrenciler görev bilinci içinde planlı davranır ve felsefe literatürüne ilişkin farkındalık kazanır (D3.2, D16.3).

* J. Searle’ün Çin odası deneyinden hareketle yapay zekânın zihin, anlayış ve bilince sahip olup olamayacağına dair argüman oluşturulabilir.
Cahit Arf’ın "Makine Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?" adlı eserinden hareketle düşünebilen makinelerin imkânı yazarın perspektifinden değerlendirilebilir.
N. Postman’ın “teknopoli” kavramı çerçevesinde teknolojinin insan doğasına uygunluğu problemine ilişkin kişisel görüşlerin açıklanması sağlanabilir.

Teknoloji hayat ilişkisi ile ilgili felsefi soru ve problemlerin açıklanmasında görsellerle zenginleştirilmiş bilgi kartları ve günlük hayat örneklerini içeren dijital materyaller kullanılabilir.
Teknoloji ve hayat ilişkisi ile ilgili ontolojik ve aksiyolojik problemlerin çözümlenme sürecinde akran destekli öğrenmeden yararlanılabilir.
Felsefi metin yazma sürecinde teknoloji ve hayat ilişkisiyle görüş ve argümanlar sunularak yönlendirmeler yapılabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.