3. ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE YORUMLAR

-

KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.8. Sorgulama

E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D4. Dostluk, D14. Saygı, D20. Yardımseverlik

OB4. Görsel Okuryazarlık

DKAB.7.3.1. Din anlayışındaki yorum farklılıklarının sebeplerini sorgulayabilme
a) Din ve din anlayışı kavramlarını tanımlar.
b) Din ve din anlayışı arasındaki farklara dair sorular sorar.
c) Dinin farklı yorumlanma sebeplerine dair bilgi toplar.
ç) Dinin farklı yorumlanma sebeplerine dair topladığı bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
d) Dinin farklı yorumlanma sebeplerine ilişkin topladığı bilgilerden yola çıkarak dinin neden farklı yorumlandığına dair çıkarım yapar.

DKAB.7.3.2. İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini sınıflandırabilme
a) İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini araştırır.
b) İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini itikadi, fıkhi ve tasavvufi yorumlar olarak ayrıştırır.
c) İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini itikadi, fıkhi ve tasavvufi yorumlar şeklinde tasnif eder.
ç) İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini itikadi, fıkhi ve tasavvufi yorumlar şeklinde listeler.

DKAB.7.3.3. Kültürümüzdeki tasavvufi yorumları çözümleyebilme
a) Kültürümüzdeki tasavvufi yorumları inceler.
b) Kültürümüzdeki tasavvufi yorumlar arasındaki ilişkileri bulur.

DKAB.7.3.4. Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavramlar ve cem erkânları hakkında bilgi toplayabilme
a) Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavramlar ve cem erkânları konusunu araştırır.
b) Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavramlar ve cem erkânları hakkında bilgileri bulur.
c) Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavramlar ve cem erkânları hakkında ulaştığı bilgileri kontrol eder.
ç) Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavram ve erkânlar hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.

Din Anlayışındaki Yorum Farklılıkları
İslam Düşüncesinde Yorum Biçimleri
Kültürümüzdeki Tasavvufi Yorumlar
Alevilik Bektaşilik ile İlgili Temel Kavramlar ve Cem Erkânları

erkân, itikat, mezhep, tasavvuf

Bu ünitenin ölçme değerlendirme sürecinde açık uçlu soru, kısa cevaplı soru, çalışma yaprağı, kavram haritaları, bulmacalar (anagram, çengel, sözcük avı vb.),  yapılandırılmış grid ve öz değerlendirme formu kullanılabilir.

Performans Görevi: Din ve din anlayışı arasındaki farkları içeren bir metin yazılabilir. İslam düşüncesindeki itikadi, fıkhi ve tasavvufi yorum biçimleriyle ilgili kavramların yer aldığı yapılandırılmış grid oluşturulabilir. Kültürümüzdeki tasavvufi yorum biçimlerini anlatan bilgi kartları hazırlanabilir. Alevilik Bektaşilik ile ilgili temel kavram ve erkânların tespit edilip birbirleriyle ilişkilendirildikleri bir kavram haritası hazırlanabilir. Performans görevleri, ölçütlere göre oluşturulan puanlama anahtarıyla değerlendirilir. Öğrencinin ünite süresince yaptığı ürün çıktıları bir araya getirilerek öğrenci ürün dosyası oluşturulur.

Sonuç değerlendirmede performans görevlerine yer verilebileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Öğrencilerin insanların farklı duygu, düşünce ve davranışlara sahip olabileceğini fark ettikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin konuyla ilgili ön bilgilerini kontrol etmek üzere öğrencilere mezhep ve tasavvuf kavramlarıyla ilgili neler bildikleri sorulur ve verdikleri cevaplara göre hazır bulunuşlukları kontrol edilir.

Günlük hayatta insanların çeşitli konularda farklı bakış açılarına sahip olmaları ile din anlayışında farklı yorum biçimlerinin ortaya çıkması arasında ilişki kurulur.

DKAB.7.3.1
Din ve din anlayışı kavramları açıklanır. Dinin farklı yorumlanabileceğini fark ettirmek üzere tahtaya daha önceden hazırlanmış uygun bir görsel yansıtılır. Öğrencilerden ilgili görseli incelemeleri ve görsele dair düşüncelerini not ederek paylaşmaları istenir (OB4). Öğrencilerin birbirlerinin paylaşımlarını dikkate alarak aynı görseli, her birinin farklı tarif edebildiği gibi dinin de bireyler tarafından özgün şekilde (E3.11) yorumlanabileceğini anlamaları ve böylelikle sosyal farkındalık kazanmaları sağlanır (SDB2.3). Öğrenciler din ve din anlayışı arasındaki farklara dair soru sormaya teşvik edilir. Bu farklar öğretmen tarafından açıklanarak din ve din anlayışı kategorileri altında listelenir. Toplumdaki farklı dinî anlayışlara dikkat çekilerek dinin farklı yorumlanma sebepleri açıklanır. Öğrencilerin içinde yaşadıkları toplumdaki farklı din anlayışlarını gözlemlemesi ve bunlar hakkında ön yargısız bir şekilde (E3.5) bilgi toplamaları istenir. Ulaştıkları bilgilerin doğruluğu öğretmenle birlikte değerlendirilir. Öğrencilerin dinin neden farklı yorumlandığına dair çıkarım yapmaları sağlanır. Öğrenciler edindikleri bilgilerden hareketle farklılıklara karşı anlayış geliştirerek saygı (D14.3) gösterir (SDB2.3). Din anlayışındaki farklılıkların kültürel bir zenginlik olduğunu fark eder.

DKAB.7.3.2
Mezhep kavramı ele alınır. İslam düşüncesindeki yorum biçimlerini sistematik biçimde (E3.7) sınıflandırmak üzere ölçüt olarak inanç, ibadet ve ahlak konuları belirlenir. Belirlenen ölçüte göre yorum biçimleri itikadi yorumlar, fıkhi yorumlar ve tasavvufi yorumlar olarak ayrıştırılır. İnançla ilgili yorum biçimleri itikadi yorumlar, ibadetle ilgili yorum biçimleri fıkhi yorumlar, ahlakla ilgili yorum biçimleri tasavvufi yorumlar olarak tasnif edilir. İtikadi yorumlar Matüridilik ve Eşarilik; fıkhi yorumlar Hanefilik, Malikilik, Şafiilik ve Hanbelilik; tasavvufi yorumlar Yesevilik, Kadirilik, Mevlevilik, Nakşibendilik ve Alevilik Bektaşilik şeklinde listelenir. Bu yorum biçimleri hakkında verilen bilgiler kurucuları, öğretileri ve etkin oldukları coğrafyalar ile sınırlandırılır.

DKAB.7.3.3
İnsanın ahlaki gelişimini konu edinen tasavvufi yorumları çözümlemek üzere tartışma yöntemi kullanılır. İyi bir kul ve iyi bir insan olmak için nelere dikkat edilmesi gerektiği sorularak öğrenciler düşünmeye teşvik edilir. İslam dininde ibadet ve inançla birlikte ahlaki esasların da önemli olduğu fark ettirilerek öğrencilerin toplumsal normlar hakkında bir anlayış geliştirmesi sağlanır (SDB2.3). İnsanların ahlaki gelişimini esas alan anlayışlardan olan Yesevilik, Kadirilik, Mevlevilik, Nakşibendilik ve Alevilik Bektaşilik kültürümüzde etkin olan tasavvufi yorumlar olarak incelenir. Konuyla ilgili olarak Mevlana Haftası’na değinilir. Her bir yorum biçiminin kurucuları ve öğretileri hakkında ayrıntıya girmeden genel bilgiler verilir. Ahlaki değerler bağlamında aralarındaki ilişki belirlenir.

DKAB.7.3.4
Alevilik Bektaşilikle ilgili temel kavramlar ve cem erkânları listelenir. Bu kavram ve erkânlar hakkında araştırma yapılır. Öğrenciler; cem, cemevi, musahiplik, razılık ve kul hakkının sorulması, cemde on iki hizmet, semah, gülbank, lokma duası, Hızır ve muharrem orucu, erkân, ikrar, dört kapı kırk makam kavramları ile uygulanma şekilleri hakkında bilgiler bulur. Bu bilgiler öğretmen rehberliğinde kontrol edilir ve afiş, broşür, pano, duvar gazetesi gibi yollarla kaydedilir. Cemevinin Alevilikte ayinicem erkânının yapıldığı yol, adap ve erkân yeri olduğu ifade edilir. Bunun için ayinicem ve cemevi ile ilgili görseller kullanılır. Cem çeşitleri olarak görgü cemi, ikrar cemi ve Abdal Musa cemine yer verilir. Alevilik Bektaşilikte gülbankların başında “bismişah”, sonunda ise “Allah Allah” lafzının söylendiği belirtilir. “Bismişah Allah Allah” ifadesinde yer alan “şah” kelimesinin evrenin mutlak ve yegâne yöneticisi Allah’ı işaret ettiğine değinilir. Gülbank konusunda lokma duasına değinilir. Alevilik Bektaşilikteki “ocak kültürü” ve “el ele, el hakka ikrarı” kavramları anlatılır. Bektaşilikte musahipliğe “ikrar verip nasip almak” da denildiği ifade edilir. Bu kavramın İslam tarihindeki muhacir-ensar kardeşliğine dayandırıldığına dikkat çekilir (D4.1, D20.2).

Hacı Bektaş Veli’nin Makalat’ından ve Mevlana’nın Mesnevi’sinden metinler seçilerek bu metinlerde geçen ahlaki öğütlerin listelenmesi istenebilir.

Öğrenci düzeyine uygun kaynaklar seçilerek öğrencilerden İslam düşüncesindeki yorum biçimleriyle ilgili bilgi toplamaları istenebilir. Öğrencilerin edindikleri bilgileri listelemeleri ve sınıfta sunmaları sağlanabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.