1. TEMA: PERFORMANSLA İLGILI FIZIKSEL UYGUNLUK

BEOSAB6. Fiziksel Uygunluk Sağlama

KB2.8. Sorgulama, KB2.14. Yorumlama

E1.1. Merak, E1.3. Azim ve kararlılık, E2.2. Sorumluluk, E3.4. Gerçeği Arama, E3.6. Analitiklik, E3.9. Şüphe Duyma, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D4. Dostluk, D13. Sağlıklı Yaşam, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

BES.7.1.1. Egzersiz ve beslenme ilişkisini yorumlayabilme
a) Egzersiz ve beslenme ilişkisini inceler.
b) Egzersiz ve beslenme ilişkisini kurar.
c) Egzersiz ve beslenme ilişkisini yeniden ifade eder.

BES.7.1.2. Performansla ilgili fiziksel uygunluğu sağlayabilme
a) Performansla ilgili fiziksel uygunluğu açıklar.
b) Performansla ilgili fiziksel uygunluk bileşenlerini içeren hareketleri uygular.
c) Performansla ilgili fiziksel uygunluk bileşenlerini geliştirir.

BES.7.1.3. Egzersiz ve beslenme konusunda medyada yer alan kaynakların güvenirliğini
sorgulayabilme
a) Medyada egzersiz ve beslenme ile ilgili merak ettiği konuyu tanımlar.
b) Medyada egzersiz ve beslenme ile ilgili konu hakkında sorular sorar.
c) İlgili konu hakkında bilgi toplar.
ç) Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
d) Toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapar.

Egzersiz ve Beslenme İlişkisi
Performansla İlgili Fiziksel Uygunluk Bileşenleri
Egzersiz ve Beslenme Konusunda Medyada Yer Alan Kaynaklar

akademik yayın, beslenme, çeviklik, denge, egzersiz, görsel medya, güç, güncellik, güvenilir bilgi, hız, koordinasyon, objektiflik, reaksiyon zamanı, sosyal medya, yazılı medya

Öğrenme çıktıları açık uçlu sorular, akran değerlendirme, kontrol listesi ve performans görevi ile değerlendirilebilir. 

Öğrencilere performans görevi olarak medyada karşılaştıkları egzersiz ve beslenme içeren bilgilerin doğruluğunu nasıl sorgulayabileceklerini içeren bir araştırma yapma verilebilir. Bu görev, süreç bileşenlerinden oluşan performans kriterlerini barındıran bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin fiziksel uygunluğun sağlıkla ilişkili bileşenlerini açıklayabildikleri, bazı fiziksel uygunluk bileşenlerini çeşitli oyun ve etkinlikler yoluyla geliştirebildikleri, fiziksel uygunluk ve zindelik ilişkisini farklı boyutlarıyla yorumlayabildikleri, beslenmenin fiziksel uygunluk ve sağlık için önemi konusunda bilgi sahibi oldukları kabul edilir.

Öğrencilere egzersiz ile beslenme arasındaki ilişki, bu ilişkinin sağlıklı yaşam üzerine etkileri ve fiziksel uygunluğun sağlıkla ilgili bileşenlerine dair açık uçlu sorular sorulabilir. Ayrıca öğrencilerin fiziksel uygunluk seviyeleri fiziksel uygunluk testleri ya da gözlem formu ile tespit edilebilir.

Fiziksel uygunluk seviyesini geliştirmek için ihtiyaç duyulan beslenme tarzı ve egzersiz türlerine ilişkin örnekler verilerek fiziksel uygunluğun gelişimi için egzersiz ve beslenmenin önemine dikkat çekilebilir. Günlük hayatta egzersiz yapan ve sağlıklı beslenen bireylerle egzersiz yapmayan ve sağlıksız beslenen bireyler arasındaki farkları keşfetmeleri sağlanabilir. Öğrencilerden günlük hayatta hangi egzersizler yapıldığında hangi fiziksel uygunluk bileşeninin gelişebileceği ile ilgili örnekler vermeleri istenerek günlük hayatta fiziksel uygunluk geliştirici egzersizlere katılma hedefleri oluşturmaları istenebilir. Medyada yer alan egzersiz ve beslenme ile ilgili bazı bilgiler sunularak bu bilgilerin yanlış olması durumunda insanların hayatının nasıl etkilenebileceği üzerine düşüncelerini paylaşmaları istenebilir.

BES.7.1.1.
“Fiziksel uygunluğunuzu geliştirebilmek için planlı, yapılandırılmış ve tekrar eden fiziksel aktivitelere ne denir?” sorusu sorulur ve ipuçları verilerek öğrencilerin egzersiz kavramını anlamaları sağlanır. Egzersiz yaparken egzersizin öncesinde ya da sonrasında tüketilmesi gereken besinler, egzersiz ve beslenmenin sağlıklı yaşama etkisi konularında günlük hayattan örnekler sunularak öğrencilerden bu ilişkiyi incelemeleri istenir (D13.1). Örneğin sporcuların öğünleri görseller veya afişler aracılığıyla öğrencilere sunularak bu öğünlerin protein, yağ ve karbonhidrat açısından öğrencilerle incelenmesi sağlanır (OB4). Öğrencilerin verilen örneklerle egzersiz ve beslenme arasındaki ilişkiyi kavramaları sağlanır. Öğrencilerle egzersiz türlerine (kuvvet egzersizleri, esnetme egzersizleri, aerobik egzersizler vb.) yönelik etkinlikler düzenlenir ve uygulanır. Bu etkinliklerde öğrencilerden farklı egzersiz türlerini deneyimlemeleri, ağırlıklı olarak hangi besin ögelerinin (karbonhidrat, protein, vitamin vb.) tüketilmesi gerektiğini grup olarak tartışmaları ve gerekçeleriyle ifade etmeleri beklenir (KB2.18, E3.6, SDB3.3). Öğrencilerin hem grup içinde sorumluluk üstlenerek etkili iletişim becerileri sergilemeleri hem de egzersiz ile beslenme arasındaki ilişkiyi kurmaları sağlanır (E2.2, D16.3, SDB2.1). Öğrencilerin kuvvet, aerobik, denge egzersizleri gibi farklı egzersiz türlerini deneyimlemeleri için uygun bir öğrenme ortamı hazırlanır. Öğrencilere bu egzersiz türlerine odaklanan örnek bir egzersiz ve beslenme planı sunulur. Örnek olarak sunulan planlarda, seçilen egzersiz türü için hangi besin ögelerinin (karbonhidrat, protein, vitamin vb.) neden daha önemli olduğunu açıklamaları ve kendi cümleleriyle örnekler vererek ifade etmeleri beklenir (SDB3.3). Egzersiz ve beslenme ilişkisine yönelik açık uçlu sorularla öğrenciler değerlendirilebilir.

BES.7.1.2.
Fiziksel uygunluğun sağlıkla ilgili bileşenleri hakkında kısa açıklamalar yapılır, performansla ilgili bileşenlere dair sorular sorularak öğrencilerin çıkarımda bulunmaları sağlanır. Denge, çeviklik, koordinasyon, güç, reaksiyon, hız gibi bileşenlere vurgu yapılır. Performansla ilgili bileşenleri geliştirmek için yapılabilecek egzersizler ve bu egzersizlerin yapılabileceği alanlar konusunda öğrencilerin sahip oldukları bilgileri paylaşmaları sağlanır (SDB1.1). Fiziksel uygunluğu geliştirmek için egzersize başlamanın günlük yaşamda neleri değiştirebileceği üzerine öğrencilerden örnekler vermeleri istenir ve fiziksel uygunluğun yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini fark etmeleri sağlanır (E1.1). Fiziksel uygunluğu geliştiren ve sıkça uygulanan egzersiz türleri açıklanarak farklı egzersizler (squat, merdiven, mekik, burpee egzersizleri vb.) hazırlanır; öğrencilerin bu etkinliklere katılmaları, etkinlikleri uygulamalı göstermeleri sağlanır (E1.3). Öğrencilerden sunulan egzersizin hangi fiziksel uygunluk bileşenini daha çok geliştirmekle ilgili olduğunu belirlemeleri ve bu bileşenin özelliklerini açıklamaları istenir (SDB1.2). Seçilen fiziksel uygunluk bileşenine (denge, koordinasyon, çeviklik, reaksiyon vb.) ilişkin egzersizler oluşturulur ve öğrencilerin bireysel, eşli ya da grup olarak bu bileşenleri geliştirmeye yönelik uygulamalar yapmaları sağlanır. Örneğin koordinasyon gelişimi için dripling, koşarken frizbi yakalama, sıçrayıp topa vurma, top yakalama, ip atlama; reaksiyon için görsel ya da sesli uyaranlar ile harekete geçiren çalışmalar; çeviklik için koniler arasından geçme, diz çekme, sıçrama çalışmaları; güç için squat ve ağırlık çalışmaları gibi etkinliklere katılmaları sağlanabilir. Bu etkinliklerle öğrencilerin egzersiz çeşitlerini deneyimlemeleri ve fiziksel uygunluğu geliştirmeleri sağlanır. Öğrencilerden seçtikleri bir bileşen ile ilgili egzersiz planı hazırlamaları istenir (SDB1.2). Öğrencilerden hazırladıkları planları sınıf arkadaşlarına uygulamalı olarak yaptırmaları istenir (D4.1, SDB2.2). Planlarını uygulama süreci akran değerlendirme ve kontrol listesi ile değerlendirilebilir (KB2.17).

BES.7.1.3.
Öğrencilere "Egzersiz ve beslenme ile ilgili haber gördüğünüzde o bilginin doğru olup olmadığını nasıl anlarsınız?" gibi sorular yöneltilerek konu hakkındaki hazır bulunuşluk düzeyleri tespit edilir. Günlük hayatta karşılaşabilecekleri “Bu hareket boy uzatıyor.”, “Bu diyetle bir haftada beş kilo verin.”, “Bu antrenmanla iki ayda kaslarınızı geliştirin.” gibi manşetlerin yer aldığı gazete kupürleri, sosyal medya paylaşımları ya da spor haberleri öğrencilerle paylaşılır. Öğrencilerden bu bilgilerden ilgilerini en çok çeken konuyu seçerek tanımlamaları istenir (E1.1, SDB1.1). Öğrencilerin merak ettikleri konular hakkında gerekli açıklamalar yapılır ve yönlendirmelerle “Egzersiz nasıl yapılmalıdır?", "Beslenmede dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?" gibi soru sormaları istenir. Sorularına doğru cevapları alabilmeleri için öğrenciler güvenilir haber ve medya kaynaklarına yönlendirilirler. Belirledikleri konu hakkında bilgi toplamak amacıyla kitaplar, makaleler, genel ağ kaynakları, haber siteleri ile uzman görüşlerinden yararlanarak araştırma yapmaları ve bilgi toplamaları sağlanır (OB1). Bilgi toplama sürecinde farklı kaynaklardan bilgi toplamanın, sorgulamanın ve eleştirel bakmanın önemine dair soru ve örnek durumlar paylaşılır (E3.4, E3.9, E3.10). Edindikleri bilgileri sınıf içinde paylaşmaları için bir bilgi panosu ya da dijital ortamda sanal sınıf hazırlamaları istenir (OB2). Öğrencilerin pano ya da sanal sınıfta paylaştıkları bu bilgilerin doğruluğunu öğretmen rehberliğinde tüm sınıfın katılımı ile değerlendirmeleri sağlanır. Bu süreçte egzersiz ve beslenme ile ilişkili medyada yer alan doğru bilinen yanlışlar üzerine "Egzersizde ne kadar yorulursanız o kadar faydalı olur.", "Egzer siz açken yapılmalı." gibi bazı örnekler paylaşılarak medyada egzersiz ve beslenme hakkında yayınlanan bilgilerin ne kadar güvenilir olduğu üzerine çıkarımlarda bulunmaları istenir (E3.6). Öğrencilere perfor-mans görevi olarak medyada karşılaştıkları egzersiz ve beslenme ile ilgili bilgilerin doğruluğunu nasıl sorgulayabileceklerini araştırmaları verilebilir. Araştırma sonucunda ulaştıkları bilgileri sınıf içinde ya da dijital ortamda paylaşmaları istenebilir (OB2).

Öğrencilerden farklı egzersiz türlerinin enerji harcama ve vücut üzerindeki etkileri üzerine bir araştırma yapmaları istenebilir. Fiziksel uygunluk hedefleri belirlemeleri ve bu hedeflere ulaşmak için bir egzersiz planı hazırlamaları istenebilir. Fiziksel uygunluk hedefleri doğrultusunda gün içerisinde yaptığı egzersizlerin yansıtıldığı bir dijital hikâye (vlog) hazırlamaları istenebilir. Dayanıklılık sporcuları için karbonhidrat yüklemesinin veya kuvvet sporcuları için protein ihtiyacını karşılamanın önemini araştırmaları istenebilir. Besin takviyelerinin ve performans artırıcı maddelerin (kreatin, kafein, beta-alanin) egzersiz performansı üzerindeki etkilerini ve potansiyel risklerini değerlendirmeleri sağlanabilir. Medyada egzersiz ve beslenme konularında yer alan paylaşımları incelemeleri ve bu konularda karşılaşılan en yaygın yanlış bilgileri arkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir.

Egzersiz ve beslenme arasındaki ilişki hakkında ilgi uyandırmak için kısa videolar izletilebilir. Hangi besin gruplarının egzersiz yaparken ne seviyede enerji verdiğini ve neden önemli olduğunu açıklamalarına yardımcı olabilecek karşılaştırma tabloları sunulabilir. Fiziksel uygunluğun performans bileşenlerini geliştirmeleri için kendi seviyelerine uygun egzersiz planı oluşturmaları sağlanarak günlük hayatta egzersize teşvik edilebilirler. Öğrencilere bireyselleştirilmiş istasyon çalışmaları yaptırılarak öğrencilerin fiziksel uygunluk gelişimleri desteklenebilir. Medyada egzersiz ve beslenme konularında yer alan paylaşımlardan örnekler sunularak öğrenciler doğruluğunu kontrol edebilecekleri güvenilir kaynaklara yönlendirilebilirler.