3. TEMA: SPOR ENGEL TANIMAZ

BEOSAB1. Hareketi Sergileme, BEOSAB2. Hareket Kavramlarını Uygulama, BEOSAB3. Taktik ve Strateji Geliştirme

E1.1. Merak, E1.3. Azim ve Kararlılık, E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E2.5. Oyunseverlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D16. Sorumluluk, D20. Yardımseverlik

OB4. Görsel Okuryazarlık

BES.6.3.1. Engelli sporlarına ilişkin hareket kavramlarını uygulayabilme
a) Engelli sporlarına ilişkin hareket kavramlarını ayırt eder.
b) Engelli sporlarına ilişkin hareket becerileri ve hareket kavramları arasında
ilişki kurar.
c) Engelli sporlarına ilişkin hareket kavramlarına uygun hareket eder.

BES.6.3.2. Engelli sporlarına ilişkin hareket becerilerini sergileyebilme
a) Engelli sporlarına ilişkin hareket becerilerini algılar.
b) Engelli sporlarına ilişkin hareket becerilerinin basamaklarını gösterir.
c) Engelli sporlarına ilişkin hareket becerilerini farklı ortamlarda uygular.

BES.6.3.3. Engelli sporlarına ilişkin taktik ve strateji geliştirebilme
a) Engelli sporlarına ilişkin verilen taktiksel problemi belirler.
b) Engelli sporlarına ilişkin verilen problemin çözümüne ilişkin öneri sunar.
c) Engelli sporlarına ilişkin seçilen taktik ve stratejiyi uygular.

Engelli Sporlarına İlişkin Kavramlar
Engelli Sporlarına İlişkin Hareket Becerileri
Engelli Sporlarına İlişkin Taktik/Stratejiler

empati, engelli farkındalığı, işitme engelliler olimpiyat oyunları, kapsayıcılık, mücadele, özel sporcular, paralimpik oyunlar, uyarlanmış beden eğitimi

Öğrenme çıktıları gözlem formu, bütüncül dereceli puanlama anahtarı ve performans görevi ile değerlendirilir.

Öğrencilere performans görevi olarak paralimpik oyunlara yönelik çeşitli materyaller (göz bandı, golbol topu vb.) tasarlama ve bu materyalleri kullanarak etkinlik düzenleme verilebilir. Performans görevi, süreç bileşenlerini içeren analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Engelli bireylerin yaptıkları sporlar hakkında öğrencilerin ön bilgilere sahip oldukları kabul edilir. Engelli farkındalığı ve kapsayıcılık bağlamında herkesin oyun ve fiziksel aktivitelere katılma hakkı olduğunu bildikleri kabul edilmektedir. Farklı oyun türlerinde edindikleri beceri ve taktiklere ilişkin öğrenmelerini transfer edebilecek seviyede oldukları kabul edilir.

Daha önce öğrendikleri oyun türlerinden biri seçilip öğrencilere bu oyunu farklı engel grupları için nasıl uyarlayabilecekleri sorulabilir. Bu soruya verilen cevaplara göre oyun farklı engel grupları için uyarlanır ve öğrencilerin ilgili oyunu deneyimlemesi sağlanabilir. Öğrenciler oyun sırasında gözlemlenerek öğrencilerin oynanan oyunlara (para atletizm, para okçuluk, oturarak voleybol vb.) ilişkin beceri ve taktik geliştirme durumları değerlendirilebilir.

Öğrencilerden paralimpik oyunlar ile ilgili örnekler vermeleri istenebilir. Farklı engelli sporlarında başarılar elde etmiş takım ve sporcular (ampute futbol, golbol, para masa tenisi, para yüzme, para okçuluk, para halter, para tekvando, para atıcılık, para atletizm millî takımı vb.) hakkında bilgi verilerek bu sporlarla ilgili konuşulabilir. Yüzme, okçuluk, futbol, voleybol, masa tenisi, tekvando, atletizm gibi sporların paralimpik oyunlarla benzerlik ve farklılıkları üzerinde durularak öğrencilerin sporlar arasında kurmaları sağlanabilir.

BES.6.3.1.
"Paralimpik oyunlar nedir?”, “Özel gereksinimli sporcu kimdir?" gibi sorularla öğrencilerin düşüncelerini ifade etmeleri ve bu oyunlara dair tahminlerini paylaşmaları sağlanır (E2.3, E3.5, SDB2.1). Engellilik türleri ve paralimpik oyunlara hangi engel gruplarının katıldığı ile ilgili sorular sorularak öğrencilerde merak uyandırılır (E1.1). Tekerlekli sandalye basketbolu, golbol, bocce paralimpik oyunları ile ilgili dijital, görsel materyaller kullanılarak ya da bu oyunlar tanıtılarak oyunların oynandığı alan, kullanılan ekipman, destek alınan insan (ilişki farkındalığı), beden farkındalığı gibi konularda hareket kavramlarını anlamaları sağlanır (OB4). Bu oyunlarda ihtiyaç duyulan beceriler, oyun alanı, yön ve ekipmanlar hakkında sorular sorularak gelen cevaplara göre açıklamalar yapılır; öğrencilerin hareket kavramlarını ayırt etmeleri sağlanır. Öğrenciler seçili oyunlara hazırlık için oluşturulan istasyonlara yönlendirilir. Her istasyonda o oyunun hareket kavramlarını öğrenmelerine yönelik bir etkinlik yaptırılır. Örneğin golbol istasyonunda gözleri bağlı bir şekilde topun sesini takip ederek savunma pozisyonu alma, alan farkındalığı geliştirme ve topu hedefe yuvarlayabilmek için yön algısı geliştirme üzerine çalışır. Bocce istasyonunda ise öğrenciler topları belirlenen bir hedefe doğru yuvarlarken doğruluk ve kuvvet kontrolü (efor farkındalığı) üzerine çalışır. Bu istasyonlarda öğrencilerden zorlandıkları durumları paylaşmaları istenir (SDB1.2). Öğrencilerin zorlanılan duruma ilişkin farkındalık kazanmaları sağlanır, bireysel farklılıkları anlayıp özel gereksinimli bireyler ile empati kurmalarına yardımcı olunur. Özel gereksinimli bireylerin spora ve toplumsal hayata etkin katılımları konusunda duyarlı olmaları beklenir (SDB2.3, D5.1, E2.1). Bu etkinlikler devam ederken hedefin doğruluğu, uygulanan güç, hedefe olan mesafe, hedefi gözü kapalı bulmanın zorluğu gibi konularda istasyonda yer alan öğrencilere sorular sorulur ve beceri ile kavram arasında ilişki kurmaları sağlanır (E3.2). Öğrendikleri becerileri uygulamaları için gruplara spor salonunda ya da farklı alanlarda oyunlar oynatılır (E2.5). Golbol için karartılmış bir alan oluşturulabilir ya da öğrencilerin gözlerini kapatmaları sağlanabilir. Açık alanda ampute futbol oynatılarak hız, denge ve kontrol kavramları üzerine öğrencilerin becerileri geliştirilebilir. Bocce oyununda ise farklı zemin koşulları yaratılarak öğrencilerden top kontrolünü nasıl uyarladıklarını gözlemlemeleri istenir (SDB3.1). Öğrencilerin bu farklı oyun alanlarında edinilen becerileri deneyimlemeleri ve paralimpik oyunlara ilişkin hareket kavramlarına uygun hareket etmeleri sağlanır (SDB3.2). Her istasyonda gözlem formu kullanarak değerlendirme yapılabilir.

BES.6.3.2.
Engelli sporlarının (tekerlekli sandalye basketbolu, golbol, para atletizm vb.) genel özellikleri ve seçili oyuna özgü temel beceriler açıklandıktan sonra ilgili hareket becerileri gösterilir. Hareket becerisini tüm öğrencilerin denemesi sağlanarak öğrencilere ipuçları verilir ve öğrencilerin seçili oyuna ilişkin becerileri algılaması sağlanır. Öğrenciler gruplara ayrılarak her gruba seçili paralimpik oyunun farklı becerilerine yönelik alıştırma etkinlikleri sunulur. Her gruptan bir öğrencinin lider olarak seçilmesi istenir ve bu kişiye grubu koordine etme görevi verilir (BEOSAB9, D16.3, SDB2.2). Öğrencilere salıştırma etkinliği sırasında seçili oyunun hareket becerilerini alıştırma etkinliği sırasında deneme ve tekrar etme fırsatı sunulur. Gruplara bu alıştırma sürecinde zaman, tekrar sıklığı, dinlenme kararları bırakılır (E2.2). Bu alıştırmalarda örneğin golbol oynayan grup topu hedefe yuvarlar, topun hızını ve yönünü kontrol etmek ile ilgili çalışır; diğer grup gelen topu karşılama ve tutma ile ilgili çalışabilir (SDB2.2). Öğrencilerden alıştırma yaptıkları sırada edindikleri deneyimi grup olarak paylaşmaları ve birbirlerine yardımcı olmaları istenir (D20.2). Gruplarda yer alan öğrenciler bu alıştırmalar sırasında paralimpik oyuna ilişkin hareket becerilerinin (golbol atış teknikleri, oturarak voleybolda pas verme vb.) basamaklarını gösterir ve birbirlerini kontrol ederler. Grup ilgili oyunun hareket becerilerinde hazır olduğunu düşündüğünde diğer alıştırma etkinliği başlatılır (E3.1). Farklı paralimpik oyunların beceri basamaklarını gösteren öğrencilerin bu becerilerini oyunlarda sergilemeleri sağlanır. Öğrencilere paralimpik oyunlarda kullanılan materyaller tasarlayarak bu materyalleri kullandıkları etkinlikler tasarlama performans görevi verilebilir (SDB1.2). Ayrıca alıştırmalar sırasında öğrencilerin seçili paralimpik oyunlara ilişkin hareket becerileri takip edilerek bu beceriler gözlem formu ile değerlendirilebilir.

BES.6.3.3.
Engelli sporlarına ilişkin oyunlar hazırlanarak öğrencilere oyunun amacının ne olabileceği ile ilgili sorular sorulur. Gelen cevaplara yönelik ipucu ve açıklamalarla öğrencilerin oyunun amaçlarını anlamaları sağlanır (E3.4). Öğrencilerden bu amaç doğrultusunda problemleri belirlemeleri istenir (SDB3.3). Örneğin bir oyunda “topu kaleye gözü kapalı atmak, başka oyunda tek ayak üstünde belirli bir alana koşmak, bir başka oyunda hedef topa yaklaşmak için topun hızını ve yönünü kontrol etmek" gibi problemleri öğrencilerin belirlemesi sağlanır. Her grup, problemi çözmek için olası stratejiler üzerinde tartışır ve çözüm yollarını sorgular (KB2.8, SDB3.2). Örneğin bir gruptan gözü kapalı topun açı ve doğruluğunu hesaplayarak hedefe ulaşmayı planlaması, diğer gruptan ise tek ayak üstünde dengesini ve hızını kontrol etmesini sağlayan stratejiler geliştirmesi istenir. Bu süreçte öğrencilerden karar alma becerilerini kullanarak ve takım içinde fikir birliği sağlayarak paralimpik oyunlara ilişkin verilen problemin çözümüne dair öneriler sunmaları beklenir (E3.5, D3.4, SDB2.2, SDB3.3). Öğrencilerin oyun sırasında problemin çözümüne dair sundukları önerileri uygulamaları sağlanır (E1.3, SDB1.2). Daha sonra öğrencilere geliştirdikleri taktik ve stratejileri bir oyun içinde deneme imkânı sunulur. Bu süreçte öğrencilere aldıkları kararların oyundaki karşılığını görebilmeleri için paralimpik oyunlara ilişkin seçilen taktik ve stratejiyi uygulama fırsatı sunulur (E2.5, SDB1.2). Öğrencilerin oyunlarda taktik ve strateji geliştirme performansları bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden engelli ve engelsiz sporcuların birlikte oynayabilecekleri yeni bir spor dalı tasarlamaları ve bu spor dalı için eşit katılım ve fırsat sağlayan kurallar geliştirmeleri istenebilir. Bu süreçte paralimpik sporcular, antrenörler, spor bilimciler ve spor ekipmanı tasarımcılarıyla iletişim kurarak tasarladıkları spor hakkında görüşme yapmaları sağlanabilir. İstedikleri bir engelli sporunu arşivlerden izlemeleri ve bu oyunda dikkatlerini çeken kavram, beceri ve taktikleri paylaşmaları istenebilir. Paralimpik sporcuların hayatları ile ilgili film ya da belgesel izlemeleri ve bu insanların zorluklarla nasıl mücadele ettiklerini sunmaları istenebilir.

Akran desteği sunularak engelli sporlarına hazırlayıcı oyun ve etkinlikler sürece dâhil edilebilir. Paralimpik sporcuların hayatları ile ilgili film ya da belgesel izlemeleri istenebilir. Paralimpik oyunlardan örneklerin olduğu videolar izletilerek bu oyunların benzer ve farklı yönlerini söylemeleri istenebilir.