4. TEMA: HAREKETİN ESTETİĞİ VE RİTMİ

BEOSAB1. Hareketi Sergileme, BEOSAB2. Hareket Kavramlarını Uygulama, BEOSAB5. Ritmik Hareket Etme

E1.2. Bağımsızlık, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.6. Analitiklik, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik

OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

BES.5.4.1. Jimnastiğe ilişkin hareket kavramlarını uygulayabilme
a) Jimnastiğe ilişkin hareket kavramlarını ayırt eder.
b) Jimnastiğe ilişkin hareket becerileri ile hareket kavramları arasında ilişki kurar.
c) Jimnastiğe ilişkin hareket kavramlarına uygun hareket eder.

BES.5.4.2. Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerini sergileyebilme
a) Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerini algılar.
b) Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerinin basamaklarını gösterir.
c) Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerini farklı ortamlarda uygular.

BES.5.4.3. Müzik eşliğinde dansa özgü ritmik hareket edebilme
a) Harekete veya müziğe ilişkin ritmi algılar.
b) Verilen ritme uygun hareket eder.
c) Müzik eşliğinde dansa özgü ritmik hareket becerilerini sergiler.

Jimnastiğe İlişkin Hareket Kavramları
Jimnastiğe İlişkin Hareket Becerileri
Dansa Özgü Ritmik Hareketler

beceri, jimnastik, dans, estetik, hareket, müzik, ritim

Öğrenme çıktıları öz değerlendirme formu, grup değerlendirme formu, analitik dereceli puanlama anahtarı ve performans görevi ile değerlendirilebilir.
Öğrencilere performans görevi olarak farklı müzikleri içeren dans koreografileri oluşturma verilebilir. Performans görevinde süreç bileşenlerini içine alan analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilerin jimnastiğe ilişkin hareket kavramlarını temel düzeyde bildikleri, temel jimnastik hareketlerini uygulayabildikleri, müziğe ilişkin ritmi algılayarak ritmik hareket becerilerine yönelik temel yetkinliğe sahip oldukları kabul edilir.

Öğrencilerden jimnastiğe ilişkin hatırladıkları ya da bildikleri hareket becerilerini göstermeleri istenerek öğrencilerin kendi deneyimlerini paylaşmaları sağlanabilir. Ritmik hareket becerileri için müzik ya da ritim dinletilerek öğrencilerden bu ritme uygun hareket etmeleri istenebilir.

Denge, esneklik, koordinasyon gibi bileşenleri gerektiren jimnastik hareketleri ile bir dans performansı ya da spor etkinliği hareketleri arasında ilişki kurmaları sağlanabilir. Grupla yapılan dans etkinliklerine katılmaları sağlanarak bireysel becerilerin ortak bir performansa dönüştüğü ile ilişkili bağ kurmaları sağlanabilir. Öğrencilerin farklı ritim türleri (örneğin 3/4 ya da 4/4 tempo) ile uyumlu bir şekilde jimnastik hareketlerini uygulayarak müzik ile hareket becerileri arasında bağ kurmaları sağlanabilir.

BES.5.4.1.
Öğrencilerden atın koşması (galop), tavşanın sıçraması (çift ayak sıçrama) gibi hayvan hareketlerini taklit etmeleri istenir. Öğrencilere “Bu hareket jimnastikte hangi temel beceriye benzetilebilir?”, “Bu hareketin adı ne olabilir?” gibi sorular sorularak her hareketin jimnastikteki karşılığını öğrencilerin keşfetmesi sağlanır (E3.10). Uygulama sonunda tavşanın sıçrayışının jimnastikte çift ayak sıçrama hareketine benzediği, atın koşmasının jimnastikte geçiş hareketi olarak kullanıldığı gibi örnekler vurgulanarak öğrencilerin jimnastiğe ilişkin kavramları ayırt etmeleri sağlanır. Öğrencilerin ayırt ettikleri kavramları uygulayabilmeleri için duruşlar (ters bank, planör vb.), yuvarlanmalar (öne, geriye), vücut ağırlık transferi (çember, kartvil vb.), yön değişikliği (180° dönüşler vb.), geçişler, bağlantılar gibi jimnastik kavramlarının yer aldığı istasyonlar hazırlanır. İstasyonlarda yer alan jimnastik kavramlarının görselleri sürece dâhil edilerek öğrencilerin hareketle bağ kurmaları desteklenir (OB4). Uygulama boyunca her hareketin jimnastik kavramları ile ilişkisi vurgulanır ve vücut ağırlık transferinin jimnastiğe ilişkin hareket becerileri ile hareket kavramları arasında ilişki kurmaları sağlanır. Öğrencilerden jimnastiğe ilişkin deneyimledikleri hareket kavramlarını bir araya getirerek kısa, özgün bir jimnastik serisi (öne yuvarlanma180° dönüş-ters bank-çemberden geçiş-kartal duruşu vb.) oluşturmaları istenir (E3.3). Öğrencilerden oluşturdukları serileri grup ya da bireysel olarak sunmaları istenir (SDB1.2). Oluşturulan serilerde hareketlerin jimnastik kavramı ile olan ilişkisi vurgulanarak öğrencilerin jimnastiğe ilişkin kavramlara uygun hareket etmeleri sağlanır. “Hangi hareketleri birleştirmek zordu?”, “Seçtiğiniz hareketler arasında geçiş yaparken nelere dikkat ettiniz?” gibi sorular sorularak jimnastik kavramlarını uygularken hareketlere odaklanmaları sağlanır (E3.2, SDB1.1, SDB1.2). Sunulan seri hareketler grup ya da öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir. Elde edilen veriler kullanılarak grafikler oluşturulabilir, seride zorlanılan ve kolaylıkla yapılabilen hareketler incelenebilir (OB7).

BES.5.4.2.
Öğrencilere kaya gibi sabit durma, bir kuşun kanatlarını açması gibi kolları açıp dengede durma şeklinde birkaç jimnastik hareketin başlangıç pozisyonları gösterilerek öğrencilerden hareketleri tamamlamaları ve hareketlerin nasıl yapıldığını keşfetmeleri istenir. Öğrencilere hareketleri yaparken zorlandıkları kısımlar ve hareketi daha iyi yapmak için nasıl hareket etmeleri gerektiği ile ilgili sorular sorulur, jimnastiğe ilişkin hareket becerilerini algılamaları sağlanır (SDB1.2). Öğrenciler gruplara ayrılır ve her grubun jimnastiğe ilişkin hareket becerilerinden (öne yuvarlanma, köprü hareketi, galop-kayma vb.) bir tanesini seçmeleri istenir. Öğrencilerden hareketi oluşturan basamakları grup arkadaşlarıyla belirlemeye çalışarak analiz etmeleri ve çözümlemeleri istenir (E3.6, SDB2.2, KB2.4). Yaptıkları analizler sonucunda jimnastiğe ilişkin hareket becerilerinin basamaklarını göstermeleri sağlanır (SDB3.3). Öğrencilerden hareketi oluşturan basamakları içeren posterler hazırlamaları ve posterlerde yer alan basamakları takip ederek hareketi uygulamaları istenir (OB4). Öğrencilerin diğer grupların oluşturduğu hareket basamakları posterlerini kullanarak becerileri deneyimlemeleri sağlanır. Gruplar birbirlerine geri bildirimler verir ve farklı bakış açılarına sahip öğrencilerin birbirlerini dinlemeleri sağlanarak hareket beceri basamaklarını yeniden yapılandırmaları sağlanır (SDB2.3). Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerinin kullanılmasını olanaklı kılan bir hikâye ya da senaryo başlatılır ve öğrencilerden bu hikâyede yer alan jimnastik becerilerini uygulamaları istenir. Örneğin "Ormanda ilerlerken karşınıza yıkılmış bir ağaç çıktı, ağacın altından yuvarlanarak hızlıca ilerleyin.” yönergesine yer verilebilir. Etkinlik sonrasında öğrencilerden gruplar hâlinde kendi hikâyelerini oluşturmaları istenir (SDB2.2). Hikâyelerine uygun jimnastik becerilerini eklemeleri istenerek jimnastiğe ilişkin hareket becerilerini farklı ortamlarda uygulamaları sağlanır (SDB3.1). Öğrencilerin uyguladıkları jimnastiğe ilişkin hareket becerileri analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

BES.5.4.3.
Seçilen bir müzik eşliğinde öğrencilerin özgürce dans etmeleri istenir (E1.2). Müzik durduğunda öğrencilerin hareketsiz kalmaları, müzik devam ettiğinde ise yeniden dans etmeleri istenerek öğrencilerin harekete ve müziğe ilişkin ritmi algılamaları sağlanır. Öğrencilerin müziğin temposuna uyum sağlaması beklenir. Müziğin ritmi hızlandırılarak ya da yavaşlatılarak dansın zorluk seviyesi değiştirilebilir. Öğrencilere “Dans etmek size ne hissettirdi?” gibi sorular yöneltilerek uygulamalar esnasında duygularına ilişkin farkındalıkları artırılır (SDB1.1). Öğrencilerle çeşitli adımlamaları içeren bir dans türü seçilir (KB1). Sürece halk dansları da dâhil edilerek öğrencilerin farklı kültürlerin danslarını keşfetmeleri sağlanabilir. Dansın adımlamaları gösterilir ya da görsel materyallerle desteklenir. Öğrencilerin bireysel olarak adımlamaları denemeleri sağlanır. Seçilen dansta yer alan adımlamaları yapabilmeleri için kendi öğrenme durumlarını geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmaları istenir (SDB1.2). Denemeler sonucunda öz değerlendirme formları ile öğrenciler belirledikleri hedefleri gerçekleştirme sürecinde kendilerini değerlendirebilirler (SDB1.2). Öğrencilerden bireysel olarak denedikleri adımlamaları grupla bir arada yapmaları istenir. Öğrencilerin belirlenen dansa özgü adımlamaları müzikle birleştirmeleri ve ritme uygun hareket etmeleri sağlanır. Öğrencilerden uygulama süresince grupları ile uyumlu bir bütün oluşturarak estetik bakış açısıyla dans koreografisi oluşturmaları ve koreografilerini denemeleri
istenir (KB2.13, D7.2). Grupların oluşturdukları koreografileri sırayla sunmaları ve müzik eşliğinde dansa özgü ritmik hareket becerilerini sergilemeleri sağlanır (KB1). Öğrencilere farklı müzikleri içeren dans koreografileri oluşturma performans görevi verilebilir.

Denge duruşlarını, farklı yuvarlanma türlerini, dönüşleri akıcı bir şekilde birleştirerek daha karmaşık jimnastik serileri oluşturmaları istenebilir. Hareketleri sadece doğru bir şekilde yapmaya değil akıcı, zarif ve estetik bir şekilde sergilemeye odaklanmaları teşvik edilebilir. Performanslarını iyileştirmek için hareketleri video kaydına almaları, uygulamalarını analiz etmeleri ve teknolojik araçları kullanmaları istenebilir; geri bildirim almaları sağlanabilir. Ritim ve dans konusunda daha istekli ve ilgili öğrencilerden dans topluluğu oluşturularak öğrencilerin dans gösterilerini sunmaları sağlanabilir. Jimnastik ve dansın tarihsel ve kültürel gelişimini araştırmaları ve farklı kültürlere ait dansları incelemeleri istenebilir.

Jimnastiğe ilişkin hareket becerilerinin ayrıntılı şekilde basamaklandırılması sağlanabilir. Daha yavaş tempolu müzikler tercih edilerek öğrencilerin grup ile uyumu sağlanabilir. Ritmi algılamakta zorluk çeken öğrenciler ile basit ritim çalışmaları (ellerle ritim tutma) ve basit adımlama çalışmaları yapılabilir.