1. TEMA: BENİM YOLCULUĞUM

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D8. Mahremiyet, D10. Mütevazılık, D14. Saygı, D15. Sevgi

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Benim Yolculuğum” temasında farklı insanların yaşamlarını, hedeflerini ve başarılarını ele alan metinlerde dinlemeyi/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerdeki çözümlemelerini kendi kişisel gelişimleriyle birleştirip yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerde yazarın zamana bağlı olarak karakter, duygu ve düşünce değişimini çözümleyebilme
TDE2.4. “Benim Yolculuğum” temasında ele alınan metinlerden hareketle günlük olaylara kişisel bakış açısını yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Kişisel gelişimini etkileyen unsurlar hakkında yapacağı konuşmasını yönetebilme
TDE3.2. Başkalarının deneyimleriyle empati kuracağı ve kendi görüşlerini şekillendireceği konuşma içeriğini oluşturabilme
TDE3.3. Kişisel gelişimini ve özelliklerini keşfettiği, kendi dünyasını yansıttığı konuşmasında kural uygulayabilme
TDE3.4. Deneyimlerini, kişisel özelliklerini ve gelişimlerini aktardığı konuşmasına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Geleceğe dair planlarını dijital bir platformda aktarmak için oluşturacağı yazma sürecini yönetebilme
TDE4.2. Kariyer hedefleri, eğitim planları ve diğer kişisel gelişim hedeflerine yönelik yazısında içerik oluşturabilme
TDE4.3. Kariyer hedefleri, eğitim planları ve diğer kişisel gelişim hedeflerine yönelik yazısında kural uygulayabilme
TDE4.4. Geleceğe dair planlarını dijital ortamda aktardığı yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

“Benim Yolculuğum” temasının içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Yazma
• Dinleme/İzleme
• Konuşma
Okuma becerisinin geliştirilmesi için kişilerin kendi dünyasını yansıttığı edebî metinlerden bir günlük seçilir. Hayatın çeşitli yönlerini samimi bir dille yansıtan blog yazısı ara metin için ele alınır. İkinci okuma metni ise şiirdir. Bu metinlerin yanı sıra ikinci ara metin olarak bir hikâye seçilir. Hikâye türünün doğası gereği bir olay ya da duruma odaklanılarak gözlem, izlenim, duygu ve düşüncelerin etkili bir şekilde anlatılmasından hareketle günlük yaşam içinde insanların olay ve durumlar karşısında duygu ve düşüncelerini nasıl yansıttıklarıyla ilgili çıkarımlar yapılır. Okunan, tahlil edilen ve karşılaştırılan metinler aracılığıyla öğrencilerden kişisel gelişime yönelik tespit, çıkarım, yorum ve değerlendirmeler yapabilmeleri; bunları kendi yaşamlarıyla ilişkilendirebilmeleri beklenir.
Yazma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerden genel ağdaki güvenilir ortamlarda geleceğe dair planlarını anlattıkları bir forum metni oluşturmaları istenir. Öğrencilerden forumda belirtilen kurallara uygun, kendi içinde anlam bütünlüğü olan özgün bir metin hazırlamaları beklenir.
Dinleme/İzleme becerisinin geliştirilmesinde kişisel gelişimi konu edinen ve söyleşi türünün özelliklerini taşıyan çok modlu bir metin seçilir. Seçilen bu metinde metin tahlili yöntemi kullanılır. Metnin tahlili yapılırken öğrencilerden kendi yaşamlarıyla ve hedefleriyle bağlantı kurabilmeleri istenir.
Konuşma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerden kişisel gelişimi etkileyen unsurlarla ilgili hazırlıklı bir konuşma yapmaları beklenir. Öğrencilerin konuşurken dil ögeleri arasındaki mantıksal ve anlamsal bütünlüğü oluşturan, metin içi ilişkiler kuran bağdaşıklık ögelerini (eksiltili cümle, bağlama, gönderim, değiştirim, sözcük bağdaşıklığı) doğru kullanmalarına dikkat edilir.

edebî günlük, blog, yaşam, kişisel gelişim, söz varlığı, edebî dil, günlük dil, öznellik, nesnellik, üslup, bakış açısı

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• Kısa cevaplı sorular
• Çalışma kâğıdı
• Açık uçlu sorular
• Öğrenme günlüğü
• Kavram haritası
• Karşılaştırma tablosu
Kişinin duygu ve düşünce dünyasını yansıtıp zenginleştirecek metinlerde okumayı yönetebilme sürecinde kısa cevaplı sorular sorulabilir. Anlam oluşturma süreci için çalışma kâğıdı, karşılaştırma tablosu hazırlanabilir. Çözümlemede kavram haritasından, karşılaştırma tablosundan ve açık uçlu sorulardan yararlanılabilir. Yansıtmada öğrenme günlüğü tutulabilir.
Kişinin duygu ve düşünce dünyasını yansıtıp zenginleştirecek metinlerde dinlemeyi/izlemeyi yönetebilme sürecinde açık uçlu sorular sorulabilir. Anlam oluşturma süreci için çalışma kâğıdı, açık uçlu sorular kullanılabilir. Çözümlemede çalışma kağıdı ve kavram haritasından yararlanılabilir. Yansıtmada öğrenme günlüğü hazırlanabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Okunan ve çözümlenen metinlerden hareketle kişisel gelişimi nelerin etkilediğiyle ilgili hazırlıklı konuşma yapmaya yönelik performans görevi
• Okunan ve çözümlenen metinlerden hareketle genel ağdaki güvenilir ortamlarda geleceğe dair kişisel planların ele alındığı forum metni oluşturmaya yönelik performans görevi

Konuşmanın hazırlık aşamaları kontrol listesi ile gözden geçirilir. Öğrencinin sergilediği performans, dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, özgünlük, sunum becerisi, görsel ve işitsel ögeler, zaman ve mekân kullanımı, beden dili ve sesle anlam oluşturma, Türkçenin etkili ve güzel kullanımı gibi ölçütler yer alır. Bu çalışma, grup çalışması olarak da gerçekleştirilebilir.
Öğrencinin geleceğe dair planlarına ilişkin bir forum metni oluşturmasına yönelik verilen performans görevi; dil ve anlatım özellikleri, anlatım planının kurgulanışı, anlatım ilkelerine uygunluğu, yazım ve noktalama ölçütleri bağlamında dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Değerlendirmelerde öz değerlendirme, öğretmen ve akran değerlendirmesi yapılarak çeşitlilik sağlanabilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonu değerlendirmede çıkış kartı kullanılır.

Bu temada öğrencilerin öğretici metinlerin genel özelliklerini; anı, biyografi ve otobiyografi türlerini, düşünceyi geliştirme yollarını, anlatımın temel ilkelerini, şiir türünün özelliklerini, yazılı ve sözlü anlatım oluşturma süreçlerini, hazırlıklı konuşma yapabilmeyi; tavsiye, tercih, öneri, şart anlamı taşıyan ifade ve yapıları bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerden günlük, şiir, hikâye ve blog ile ilgili bilgilerini değerlendirmek için kıyaslama ve karşılaştırma içeren bilgi kartları oluşturmaları istenir. Soru-cevap, tartışma gibi yöntemler kullanılarak kişilerin günlük tutma nedenleri sorgulanır.

Günlük türü, 9. sınıfta incelenen gezi yazısı ve deneme türleri; 11. sınıfta incelenen anı, biyografi ve otobiyografi türlerindeki metinler ile ilişkilendirilir. Günlük türünün hayatı anlamlandırıp yorumlama, duygu ve düşünce dünyasının derinliklerini keşfedebilme vb. açılardan kişiye sağlayacağı katkılar ele alınır. Kişinin hayatını konu edinen gezi yazısı, deneme, biyografi ve otobiyografilerin incelenmesine yönelik sahip olunan bilgilerden günlük türündeki metnin incelenmesinde yararlanılır. Öğrenciler tarafından burada edinilen bilgi ve beceriler günlük yaşamda kullanılabilir, metinlerde yer alan sosyolojik, psikolojik ve kültürel unsurlar değerlendirilebilir.
İnceleme ve değerlendirme sürecindeki tespitler ve çıkarımlar aracılığıyla edebî metinler değerlendirilirken başkalarının hayat tecrübelerinden edinilen bilgi ve izlenimlerin öğrencilere yansıtılması sağlanabilir. Şiir türü hakkındaki önceki bilgiler, şiir incelemesi yapılırken kullanılır. Öğrencilerin önceki öğrenmelerinde edindikleri sunum yapma ve yazılı metin oluşturma becerileri temada ele alınan konularla pekiştirilir. Öğrencilerin sunum yapma ve yazılı metin oluşturmadaki kazanımlarını diğer derslerdeki ödev veya performans çalışmalarında da kullanabilmeleri için genellemeler yapılır. Bazı meslek dallarında ve akademik çalışmalarda sunum yapmanın ve yazılı metin oluşturmanın önemiyle ilgili farkındalık oluşturulur. Ayrıca bu temada hikâye türünde bir metnin incelenmesine yönelik edinilen bilgiler “Toplumun Ahengi”, “Hayatın Dengesi” ve “Hayalimdeki Yarın” temalarında ele alınacak anlatmaya bağlı metinlerin incelenme sürecine katkı sağlar.

Süreç Çerçevesi: “Benim Yolculuğum” temasının işlenişi sürecinde günlük, blog, şiir ve hikâye türlerinden metinler okunur ve bunlar metin tahlili yöntemiyle çözümlenir. Ardından yazma çalışması olarak geleceğe dair planlarını bir forumda anlatmak için öğrencilerden forum metni hazırlamaları istenir. Dersin dinleme/izleme becerisine yönelik çalışmalarında, kişisel gelişimi ele alan çok modlu bir metin dinletilir/izletilir. Konuşma becerisi kapsamında öğrencilerden inceledikleri metinlerden hareketle kişisel gelişimi nelerin etkilediği ile ilgili hazırlıklı konuşma yapmaları beklenir.

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Okuma becerisini geliştirmek amacıyla öğrencilerin, temanın içeriğini yansıtan bir günlük, bir şiir ve bir hikâye okumaları sağlanır.
Öğrencilerin ilgilerini çekmek ve onlarda merak uyandırmak için alanında önemli başarıları bulunan tarihî bir kişinin ilginç alışkanlıklarını konu eden kısa bir metin okutulur veya dinletilir/izletilir (SDB2.1). Daha sonra bu kişinin başarılarına temel teşkil eden azimli, kararlı, planlı olmak gibi bireysel niteliklerine çalışkanlık değeri bağlamında yer verilir (D3, E1.3). Kişilerin özel yaşamlarını yazmak istemelerinin nedenlerinin neler olabileceği ve bu kişilerin hayatıyla ilgili başka neleri öğrenmek istedikleri kısa cevaplı sorularla tespit edilerek öğrencilerin bu konudaki motivasyonlarını arttırmaya yönelik sorular oluşturması sağlanabilir (SDB1.2, E3.8, E1.1). Kişinin kendi yaşamını anlatmasının yazara ve okura sağladığı faydalar üzerine “düşün-eşleş-paylaş” etkinliği ile ikili gruplardan tartışarak görüş oluşturmaları istenir (KB2.18). Bu süreçte öğrencilerin fikirlerini saygı çerçevesinde ve rahatça dile getirebilecekleri bir ortam sağlanır (D14, SDB2.2, E3.5, E2.3, E3.11).
Kişinin kendi dünyasını anlattığı günlük türünde yazılmış edebî bir metin belirlenir. Öğrencilerden genel bir fikir oluşturmaları için bu metne hızlıca göz atmaları istenir. Öğrencilere metinle ilgili inceleme ve değerlendirme yapılacağı hatırlatılır, yazarın duygu ve düşünce dünyasını yansıtan ögelere dikkat ederek güdümlü okuma yöntemiyle metni okumaları sağlanır. Okuma sürecini sağlıklı yönetebilmek için öğrencilerin okumaya hazırlık yapması, önceki bilgilerini kullanması, okuma öncesi sorular oluşturması, tahminde bulunması, amaç belirlemesi ve okuma yöntemleri uygulaması gibi ölçütlerin yer aldığı kontrol listesi öğretmen tarafından hazırlanır. Bu form ile öğrencilerin seçim yapmaları sağlanır ve okuma sürecinde ilişkiyi sürdürme düzeyleri belirlenir (E3.7).
TDE2.2
Metni okuduktan sonra metnin içeriği hakkında görüş oluşturulur, metnin yazılma amacı belirlenir. Metne konu edilen dönemdeki toplumsal normların metin üzerindeki etkisi ile öğrencinin kendi yaşam deneyimleri arasında bağlantı kurulur (SDB2.3). Günlükte belirtilen tarihler göz önünde tutularak metnin yazıldığı döneme ilişkin genel bilgiler sıralanır (OB1). Bireysel tecrübeleri anlamlandırmada sanatın/edebiyatın sağladığı imkânların fark edilmesi amaçlanır ve böylelikle öğrencilerde estetik değer desteklenir (D7).
Metinde anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamları bağlamdan hareketle tahmin edilir. Tarihsel empati kurularak metnin dönemle ilişkisi konusunda çıkarımlar yapılır (SDB3.3,E2.1, D14, KB3.1). Metinden elde edilen bilgilerin yardımıyla yazarın günlük hayatıyla veya kişilik özellikleriyle ilgili karşılaştırmalar yapılır (OB1). Burada ayrıca öğrencilerin başka bir hayat hikâyesi aracılığıyla kendini tanımanın, zayıf ve güçlü yönlerini fark etmenin, eleştiriye açık olmanın önemini mütevazılık değeri bağlamında kavramaları sağlanır (D10). Karşılaştırma tablosu yoluyla günlük ve anı türündeki birer metin içerik, dil ve anlatım özellikleri gibi yönlerden karşılaştırılarak türler arasında sınıflandırma yapılır (E3.7). Karşılaştırma ve sınıflandırmalardan elde edilen sonuçlar belirli yerleri boş bırakılmış çalışma kâğıdı üzerinde yapılacak etkinliklerle değerlendirilebilir.
TDE2.3
Metinden edinilen bilgilerden hareketle günlük türünün genel özellikleriyle ilgili (tarih belirtilmesi, günü gününe yazılması, birinci kişili anlatımın kullanılması, kişisel görüşler içermesi, içten bir üslup kullanılması vb.) çıkarımlar yapılır (OB1). Öğretmen tarafından günlük türünün özellikleriyle ilgili gereken açıklama ve düzeltmeler yapılır. Metnin konusundan; metinde anlatılan olay, durum veya kişilerle ilgili bilgilerden; metinde verilmek istenen iletilerden hareketle yazarın duygu ve düşünce dünyasına yönelik çıkarımlar açık uçlu sorularla dile getirilir (SDB2.3). Öğrencilerden yazarın özel yaşamının bir mahremiyet içerdiğini ve metinle ilgili değerlendirme yapılırken bunun göz önünde bulundurularak öğrencinin özel yaşama saygı duyulmasının gerekliliğini fark etmesi sağlanır (D8). Bu farkındalığın aynı zamanda Türk dili ve kültürüne hizmetleri bulunanlara karşı taşınması gereken vefa duygusunun ve saygının bir gereği olduğunun da bilinmesi istenir (D14, D15).
Günlüğe konu olan önemli bir olay; kişi veya yerle ilgili bilgiler ile yazarın bunlara bakışını etkileyen etkenler tutarlılık, öznellik, nesnellik açısından değerlendirilir. Bunlar amaç, koşul, sebep ve sonuçları bakımından birbiriyle ilişkilendirilir. Yapılan çalışma bir karşılaştırma tablosu ile gösterilebilir (E3.2, E3.4). Günlüğe konu olan kişi, yer, nesneler, olaylar, durumlar veya başka kişiler arasında nasıl bir etkileşim olduğu belirlenir (OB9). Yapılan karşılaştırmalar neticesinde elde edilen bilgilerle kavram haritası oluşturulur. Bu süreçte küçük grup çalışması yapılabilir (E3.6, SDB1.2).
Günlük metninin çözümleme sürecinin ardından ara metin olarak öğrencilere bir blog yazısı okutulur. Öğrencilerden blog yazısını oluşturan temel ögeleri ve bunların kullanılma amaçlarını belirlemeleri istenir (OB2). Okunan blog yazısını daha etkili kılmak için izlenebilecek yollarla ilgili beyin fırtınası yapılarak görüş oluşturulur (SDB2.1). Blog yazısı ile günlük arasında metnin oluşturulma amacı, hedef kitlesi, biçim özellikleri, dil ve üslup özellikleri bakımından benzerlik ve farklılıklar bir karşılaştırma tablosu aracılığıyla ortaya konur (E3.2, KB2.7).
Metinlerdeki tavsiye, tercih, öneri, koşul anlamı katan ifade ve yapılar bulunur; bunların metindeki işlevleri değerlendirilir. Okunan günlük ve blog metinlerinin ayırt edici dil ve üslup özellikleri belirlenir, her iki metnin dil ve anlatım özellikleri karşılaştırılır (OB9). Öğrencilerden kendi beğenileri doğrultusunda okudukları günlük ve blog yazısına değer katan unsurları belirlemeleri istenir. Öğrenciler bu metinlerle ilgili görüş ve beğenilerini gerekçelendirerek açıklar (E3.10, SDB3.3).
TDE2.4
Okunan günlük metnine yönelik derinleşmeyi sağlamak için yazarın olaylar veya kişiler karşısındaki duygu, düşünce ve tutumuyla ilgili öğrencilerden eleştirel görüşlerini bildirmeleri istenir. Yazarın olaylara bakışı ve bunları sunuş şekli yorumlanır. Olaylar ve kişilerin yazarın üslubu üzerindeki etkileri değerlendirilir. Öğrenciler, görüşlerini bir öğrenme günlüğü ile ifade edebilir (SDB1.2, E3.10). Öğrencilerden yorum yaparken kendilerini yazarın yerine koymaları ve benzer durumlar karşısında hangi duygu, düşünce ve tavırları sergileyebileceklerini paylaşmaları istenir (SDB2.3, E2.1).
Okuma metni olarak verilen günlüğün oluşturulma düzeni tespit edilir. Günlükte konu edilen olay, durum, yer, nesne ve kişilerle ilgili bilgilerde kullanılan düşünceyi geliştirme yolları öğrencilerle birlikte değerlendirilir.
• Diğer okuma metinleri olan şiir ile hikâyede kişinin duygu, düşünce dünyasını yansıtıp zenginleştirecek unsurların ve bu metinlerin tür, biçim, yapı ile üslup özelliklerinin incelenmesi “okumayı yönetme”, “anlam oluşturma” ve “çözümleme” aşamalarındaki çalışmalarla gerçekleştirilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilerin genel ağdaki güvenilir ortamlarda yer alan forumlarda geleceğe dair planlarını anlatacakları yazılı bir metin oluşturabilmelerine yönelik performans görevi ile yazma becerilerinin işlevsellik kazanması sağlanır. Performans görevi sınıf içinde gerçekleştirilir.
Öğrencilerden genel ağda bulunan ve “edu”, “org”, “gov” uzantılı güvenilir ortamlardaki forumlarda yayımlanmak üzere geleceğe dair planlarını anlattıkları bir metin yazmaları istenir. Öğrenciler; hayallerini, gelecek planlarını, ilgi alanlarını, duygu ve düşüncelerini en iyi şekilde anlatabilmek için uygun gördükleri metin türünü belirler. Hedef kitleye ve amaca uygun yazma yöntem ve stratejileri belirlenir. Yazma içeriği oluşturulurken metnin iletilerinin okurlar tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve uygun şekilde iletişimi sürdürmek amacıyla hedef kitlenin özellikleri dikkate alınır. Yazma sürecine etki eden engeller ortadan kaldırılır (E2.3, SDB2.1).
TDE4.2
Okunan ve dinlenen/izlenen metinlerin inceleme sürecinde öğrenilen bilgiler gözden geçirilir ve yazma sürecinde bunlardan yararlanılır. Metnin içeriği oluşturulurken hedef kitlenin beklentilerine yönelik tahminlerde bulunularak hazırlık yapılır (E2.1). Metin oluşturulurken bilgiler ve düşünceler arasında önem, doğruluk, geçerlik, tutarlılık bakımından karşılaştırma içeren iletiler belirlenir (E3.6). Metinle ilgili değerlendirmeler sınıflandırılarak metin belirli bir yazma düzeni çerçevesinde sunulur (E3.7). Gerekli durumlarda geleceğe dair planların yazıldığı metinle ilgili ileti, söylem, açıklama veya yönergeler farklı cümlelerle yeniden dile getirilir (E3.3).
Yazılan metnin içeriğini desteklemek ve etkileyiciliğini artırmak amacıyla metne değer katacağı düşünülen metin alıntıları, özdeyişler, görsel ve işitsel ögeler vb. unsurlara yer verilir. Geleceğe dair planlardan forumda belirtilen kurallara uygun biçimde, kendi içinde anlam bütünlüğü olan, bilgilendirici ve açıklayıcı nitelikler taşıyan özgün bir yazılı metin oluşturulur. Forum metni oluşturulurken dijital araçlar kullanılabilir. Hazırlanan metinlerin yer aldığı forum linkleri paylaşılabilir. Öğrenciler başkalarına yorum yazabilir. Dijital olmayan ürünler ise okul/sınıf panolarına asılabilir (E1.5, E2.3, OB2).
TDE4.3
Geleceğe dair planların anlatılacağı forum metninde kime, neyin, nasıl, hangi araçların kullanılarak anlatılacağına ilişkin planlama yapılır (E2.1, E3.2., SDB1.2). Ele alınan konuyu desteklemek amacıyla düşünceyi geliştirme yollarından yararlanılarak metnin içeriğine ve hedef kitlesine göre belirlenen söz varlığı unsurları bağlama uygun şekilde kullanılır. Metin aracılığıyla okuyucuya verilmek istenen iletiler açık veya örtük bir şekilde ifade edilir. Yazılan metinde dil yapıları işlevine uygun ele alınır; eksiltili yapı, bağlama, gönderim, değiştirim ve sözcük bağdaşıklığı ögeleri kullanılır. Metin, yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine uygun biçimde yazılır (E1.5, E3.3, E3.11).
TDE4.4
Yazma sürecine etki eden unsurlarla ilgili hazırlanmış olan performans görevi, öğretmen tarafından belirlenen ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Puanlama anahtarında dil ve üslup özellikleri, anlatım planının kuruluşu, anlatım ilkelerine uygunluğu, yazım ve noktalama gibi ölçütlere yer verilir.
Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1
Öğrencilerden bu temada söyleşi türünde çok modlu bir metin dinlemeleri/izlemeleri istenir (SDB2.1). Kişinin kendi dünyasını konu eden bir söyleşi içerik olarak seçilip sınıfa getirilebilir.

Dinleme/izleme metni olarak kişinin kendi dünyasını ele aldığı, söyleşi türünün özelliklerini taşıyan çok modlu bir metin seçilir. Söyleşiye konu edilen kişiyle ilgili bilgi edinmek, söyleşi metnini incelemek ve değerlendirmek amacıyla etkili dinleme/izleme yöntemi kullanılır.
Dinleme/izlemenin etkili bir biçimde gerçekleşebilmesi için gerekli olan ön hazırlıklar yapılır, iletişim engelleri ortadan kaldırılır (SDB2.1). Dinleme/izleme süreci boyunca belirlenen amaçlar doğrultusunda notlar tutulur. Bu çalışmaların nasıl yapıldığına dair izlenimleri belirlemek için bir gözlem formu oluşturulabilir (E3.7). “Sizce söyleşi metinleri, yazarın kendi dünyasını okuyucuya aktarma ve kişisel deneyimlerini paylaşma konusunda ne kadar etkilidir?” vb. bir soru sorulur. Öğrenci bu soruya ilişkin düşüncelerini “Bir ver, bir al.” gibi bir teknik uygulayarak on dakika içerisinde sınıfta ulaşabildiği en fazla sayıda arkadaşı ile paylaşır. Öğrenci önce kendi görüşünü söyler ve ardından karşısındaki arkadaşının görüşünü dinler ve kısa süre içerisinde çok sayıda arkadaşıyla görüş paylaşımı yapar (SDB2.2).
TDE1.2
Seçilen söyleşi metni dikkatli bir şekilde dinlenir/izlenir (SDB2.1). “Soru-cevap tekniği” kullanılarak söyleşi metninin konusu, yazılış amacı ve hedef kitlesi belirlenir (E3.2). Söyleşi metnini incelemek için daha önceki dinleme/izleme etkinlikleri ile metin inceleme yöntemlerinden öğrenilen bilgilerden yararlanılır. Dinleme/izleme sürecinin sağlıklı yürütülmesi için öğrencilerin dinleme/izleme sürecine etki eden bilişsel, duyuşsal ve fiziksel etkenlerini içeren bir gözlem formu oluşturulur. Bu formla öğrencilerin dinleme/izleme sürecindeki gelişimleri takip edilir (E3.7).
Söyleşi metninde kişinin kendi dünyasıyla ilgili verilen bilgiler belirlenir, “görüş geliştirme tekniği” kullanılarak bu bilgilerin tercih edilmesine yönelik tahminler yürütülür (E3.4). Metinde anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamı bağlamdan hareketle tahmin edilir. Metinde sunulan bilgi ve görüşleri tespit etmek, öznel ve nesnel yargıları belirlemek amacıyla açık uçlu sorular sorulur (E3.4). Söyleşi metninde ortaya konan duygu ve düşüncelerin konuşmacının günlük yaşamıyla ilişkisi üzerine çıkarım yapılır (SDB3.3, E3.11). Söyleşi metni ile daha önce okunan günlükte baskın olan duygu ve düşünceler sıralanır (E3.3, E3.4). Söyleşi metninde konuşmacının olay, durum ve kişiler karşısındaki tutumunu etkileyen unsurlar ile bunların yansıması olan duygu ve düşünceler, neden-sonuç ilişkileri dikkate alınarak sınıflandırılır (E3.6). Oluşan görüş ve düşüncelerin ifade edildiği bir çalışma kâğıdı hazırlanır. Metinde konuşmacının belirli bir konuya ilişkin fikirlerine yönelik eleştirel bakış ortaya konur veya görüşler gerekçeleri ile belirtilir (E3.10, SDB3.3).
TDE1.3
Söyleşi metninde ortaya konan duygu, düşünce ve görüşleri yansıtan bir çalışma kâğıdı hazırlanır. Elde edilen bilgilerden yola çıkılarak tümevarım yöntemiyle metnin ana düşüncesi belirlenir (E3.6, E3.7).
Söyleşide konuşmacının duygu, düşünce ve tutumunu etkileyen olay, olgu, kişi, nesne ve kavramlar arasındaki ilişki belirlenir. Söyleşide konu edilen olay, olgu, kişi, nesne ve kavramlar ile konuşmacının yaşamı arasındaki etkileşimi belirlenir (SDB2.3). Bu etkileşimi gösteren bir kavram haritası veya poster oluşturulur (E3.3, OB2, SDB1.2).
TDE1.4
Dinlenen/izlenen söyleşi metninde konuşmacı ile empati kurulur (E2.1, SDB2.3). Metinde ele alınan olay, olgu, kişi, nesne ve kavramlar öğrenciler tarafından kendi bakış açılarından önem taşıyan yönleri veya sahip olduğu ilgi alanları bakımından değerlendirilir (E3.10). Öğrencilere duygu ve düşünce dünyalarını zenginleştirmek için kendi ilgi alanları doğrultusunda başka söyleşi metinleri dinlemeleri/izlemeleri önerilir (E1.2). Dinlenen/izlenen metinlerden hareketle öğrencilerden kendi kişisel gelişimlerini zenginleştirmek için neler yaptıklarıyla ilgili sınıfta bir konuşma yapmaları istenir (SDB2.1). Bu konuşma bireysel olarak hazırlanabileceği gibi grup çalışması biçiminde de hazırlanabilir (E1.5,SDB2.2). Dinlenen/izlenen metinlerden hareketle öğrencilerin geleceğe dair planlarını ifade ettikleri bir öğrenme günlüğü hazırlanabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilere kişisel gelişimi nelerin etkilediğini belirlemeleri, kendi kişisel gelişimlerini ele almaları ve bunları etkileyen unsurları tespit edip düzeltmek için neler yapabileceklerine yönelik bir performans görevi verilir. Böylece öğrencilerin konuşma becerilerinin işlevsellik kazanması sağlanır (SDB3.1). Performans görevi sınıf içinde gerçekleştirilir.
Kişisel gelişimi nelerin etkilediği ile ilgili gerekli ön hazırlık yapılarak konu daraltılır. Belirlenen konuya ilişkin hazırlıklı bir konuşma yapmak amacıyla konuya ve hedef kitleye uygun konuşma stratejisi belirlenir. Konuşma öncesinde gerekli hazırlıklar tamamlanır, konuşma sırasında iletişim engelleri ortadan kaldırılır (SDB2.1). Konuşmayı sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek için konuşmanın tüm aşamalarında yapılması gerekenlerin sıralandığı bir kontrol listesi tutulur. Bu form ile öğrencilerin konuşma sürecinde ilişkiyi sürdürebilme düzeyleri belirlenir (E3.7).
TDE3.2
Konuşma için belirlenen konuya ilişkin iletileri anlamlandırmak ve konuyu uygun şekilde anlatabilmek için günlük hayatta karşılaşılan iletişim engelleri düşünülerek ön bilgilerle bağlantı kurulur. Hazırlıklı konuşmayla ilgili daha önceki çalışmalardan edinilen bilgi ve deneyimlerden yararlanılır (E1.4). Belirlenen amaca ve hedef kitlenin özelliklerine göre konuşmanın akışı, görsel ve işitsel ögelerin seçimi, süreyi verimli kullanma, beden diliyle etkili iletişim sağlama gibi konularda tahminler yürütülerek konuşmaya hazırlık yapılır (E2.3, SDB1.2).
Konuşma etkinliği sürecinde bilgilerin dinleyiciler tarafından daha iyi anlaşılabilmesi için karşılaştırma içeren iletiler oluşturulur. Kişisel gelişimi etkileyen unsurlarla ilgili kullanılacak bilgi, değerlendirme ve yorumlar sınıflandırılarak konuşma düzeninin çerçevesi oluşturulur. Söz konusu ölçütlerin yeterlilik düzeyini tespit için bir kontrol listesinden yararlanılabilir. Öğrenciler, belirlenen konuyla ilgili kavram ve terimleri dinleyiciye daha iyi açıklayabilmek amacıyla özgün cümleler oluşturur (E2.1, E3.11). Kişisel gelişimi etkileyen unsurlarla ilgili düşünce, görüş ve öneriler içeren yorumlar yapar. Konuşma sırasında dinleyiciyi etkilemek amacıyla sesini etkili bir biçimde kullanır. Konuşmanın içeriğini desteklemek ve etkileyiciliğini artırmak amacıyla uygun görsel ögeler kullanır (E3.3). Kişisel gelişimi etkileyen unsurlarla ilgili etkileşimli bir konuşma gerçekleştirir (E1.5, E2.3, E3.3, SDB2.1).
TDE3.3
Konuşmanın kimler için hazırlanacağı, nerede yapılacağı, belirlenen konuların nasıl anlatılacağı dikkate alınarak planlama yapılır. Planlama aşamasında işlerin sağlıklı yürütülebilmesi için kontrol listesi oluşturulur. Bu formla öğrencilerin planlama yapabilme düzeyleri ölçülür (E3.7). Konuşma için belirlenen konuya ilişkin açıklamalar yapılırken düşünceyi geliştirme yolları kullanılır. Konuşmanın içeriğine ve hedef kitleye göre belirlenen söz varlığı bağlama uygun şekilde kullanılır. Konuşmada dinleyici/izleyiciye verilmek istenen iletiler açık veya örtük bir şekilde ifade edilir.
Konuşurken cümlelerin ögelerini birbirine bağlayan ekler doğru kullanılır. Eklerin yanlış kullanımından kaynaklanabilecek anlatım bozukluklarının ortaya çıkmamasına dikkat edilir. Konuşurken dil ögeleri arasındaki mantıksal ve anlamsal bütünlüğü oluşturan, metin içi ilişkiler kuran bağdaşıklık ögelerinin (eksiltili cümle, bağlama, gönderim, değiştirim, sözcük bağdaşıklığı) doğru kullanılmasına dikkat edilir. Konuşma yapılırken konuşma mekânının özellikleri dikkate alınarak sesin ve beden dilinin etkili kullanımı sağlanır (E1.4,SDB2.1).
TDE3.4
Konuşma sürecini değerlendirmek amacıyla öz değerlendirme yapılır (SDB1.2). Öğretmen değerlendirmesi dereceli puanlama anahtarıyla yapılır. Puanlama anahtarında metnin konuya uygunluğu, dinleyici ile kurulan iletişim, Türkçenin etkili ve doğru kullanımı, sesin ve beden dilinin sunuma katkısı, görsel ve işitsel araç kullanımı gibi ölçütler yer alır (E3.10). Değerlendirme formları dikkate alınarak konuşma sürecindeki hatalar tespit edilir, olumlu davranışlar pekiştirilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonunda temada öğrenilenlerle ilgili sınıf ortamında bir tartışma yapılır. Bu tartışma, temayla ilgili öğrencilerde oluşan duygu ve düşüncelerin bilişsel düzeyde nasıl bir farkındalık oluştuğunun ortaya çıkmasını sağlar. Bu çalışma için 3-2-1 çıkış kartı uygulanır.

Öğrencilerden inceledikleri günlüğün özelliklerine sahip özgün bir çalışma yapmaları istenebilir. 15 veya 30 gün süre ile günlük tutmaları istenebilir. İnceledikleri şiire içerik, tür, biçim vb. yönlerden benzeyen ya da ondan farklı şiirlerden oluşan bir antoloji oluşturmaları istenebilir.
* Öğrencilerden Türk edebiyatının günlük türünde eser veren önemli yazarlarını tespit ederek bu yazarların üslup farklılıklarını ortaya koyan bir araştırma raporu hazırlaması beklenebilir.

Öğrenciler için temada incelenen metinlerin türlerinden farklı türde metinler seçilebilir. Aynı temada sohbet türünde kısa bir metin seçilerek öğrencilerden bu metnin iletisi ve yazarın iletiyi sunma şekli hakkında görüşlerini yazmaları istenebilir.

Programa yönelik görüş ve öneriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.