2. TEMA: KELİMELERİN RİTMİ

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB6. Vatandaşlık Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlerde dinleme/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE2.4. “Kelimelerin Ritmi” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Dilin ritimle ilişkili estetik yönünü kullanarak edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönünü yansıtan bir podcast (sesli blog) hazırlama sürecini yönetebilme
TDE3.2. Dilin ritimle ilişkili estetik yönünü kullanarak edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönünü yansıtan bir podcast hazırlamak için gerekli içeriği oluşturabilme
TDE3.3. Hazırlanan podcastleri sunarken kural uygulayabilme
TDE3.4. Hazırlanan podcastlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Bilgilendirici bir metni edebî metne dönüştüreceği yazma sürecini yönetebilme
TDE4.2. Bilgilendirici bir metni edebî metne dönüştüreceği yazısına içerik oluşturabilme
TDE4.3. Edebî metne dönüştürdüğü yazısında kural uygulayabilme
TDE4.4. Edebî metne dönüştürdüğü yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

“Kelimelerin Ritmi” temasının içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Yazma
• Dinleme/İzleme
• Konuşma
Okuma becerisinin geliştirilmesi için şiir anlayışlarındaki estetik değişimi ritim özelinde yansıtabilecek metinlere dikkat çekilir. Bunu yapabilmek için şiir türünde birer metin (gazel ve saf şiir) seçilir. Bu metinler üzerinden edebî metinlerin ahenk özellikleri ile kelimelerdeki ritim özelliklerinin yapıya, içeriğe ve üsluba katkısı ortaya konur.
Yazma becerisinin geliştirilmesinde, bilgilendirici bir metni edebî metne dönüştürme çalışması yapılır. Bu çalışmadan hareketle bilgilendirici bir metinle edebî bir metnin dinamiklerinin karşılaştırılması sağlanır. Böylece bilginin estetik bir biçimde öğrenciler tarafından yeniden yazılmasına imkân verilir.

Dinleme/izleme becerisinin geliştirilmesinde çok modlu bir metin olarak söyleşi türünde bir metnin tahlili yapılır. Öğrencilerin dilin akıcı ve rahat söyleyişinin dinlediği/izlediği bilgilendirici metinlere nasıl yansıdığını fark etmeleri sağlanır.
Konuşma becerisinin geliştirilmesinde edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönünü tanıtan bir podcast hazırlanır. Böylece öğrencilerin seçtikleri şairi/yazarı daha yakından tanımaları ve dijital imkânları kullanarak bir ürün ortaya çıkarmaları sağlanır.

ritim, açık ve örtük ileti, gerçeklik, imge, sembol (simge), beyit, ahenk unsurları, ölçü, aruz, kafiye

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• Açık uçlu sorular
• Kavram haritası
• Öğrenme günlüğü
• İnfografik metin
• Karşılaştırma tablosu
• Kısa cevaplı sorular
• Çalışma kâğıdı
• Çıkış kartı
Okumayı yönetebilmeye yönelik bir kavram haritası; anlam oluşturma için infografik metin, karşılaştırma tablosu; çözümleme yapmaya yönelik kavram haritası, açık uçlu sorular; yansıtmaya yönelik öğrenme günlüğü kullanılabilir. Dinleme/izlemeyi yönetebilmeye yönelik açık uçlu sorular; anlam oluşturmaya yönelik karşılaştırma tablosu, çalışma kâğıdı; çözümlemeye yönelik kısa cevaplı ve açık uçlu sorular; yansıtma için açık uçlu sorular kullanılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönünü tanıtan bir dinleme/izleme ürünü olarak podcast hazırlamaya yönelik performans görevi
• Bilgilendirici bir metnin edebî metne dönüştürülmesine yönelik performans görevi
Konuşma becerilerinin ölçülmesiyle ilgili performans görevi dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, anlam, dil ve anlatım özellikleri, işitsel ögelerin kullanımı, özgünlük, vurgu ve tonlama vb. ölçütler yer alır. Bu çalışma grup çalışması biçiminde de yapılabilir.
Yazma becerilerinin ölçülmesiyle ilgili performans anlam, görsel ve işitsel ögelerin kullanımı, özgünlük, yazım, noktalama gibi ölçütler göz önünde bulundurularak dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonu değerlendirme çıkış kartı ile gerçekleştirilir.

Bu temada bilgilendirici metinler ile edebî metinler arasındaki farkların bilindiği varsayılır. Öğrencilerin edebî metinlerde ritim denince akla gelen kavramlar ve terimler ile kelime türlerinden zamir, edat, bağlaç ve ünlem konularında bilgi sahibi olduğu kabul edilir.

Öğrencilerin temaya ilişkin farkındalık düzeylerini tespit etmek için soru-cevap, kavram haritası, görsel okuma vb. yöntemler uygulanır.

Şiir ve bilgilendirici metinler hakkında ön bilgiler, bu temadaki metinlerin tahlilinin yapılmasına temel oluşturur. Toplumun tarihindeki önemli olayların edebiyatta da bir değişim ve dönüşüm meydana getirdiği belirtilerek tarih, psikoloji, sosyoloji disiplinlerinde öğrenilen bilgilerle bu temada öğrenilecek bilgiler arasında köprü kurulur.
Tema çerçevesinde incelenen metinlerden edinilecek bilgi ve beceriler yaşamın her alanında meydana gelen değişim ve dönüşümün edebiyata nasıl yansıdığını görme konusunda farkındalık kazandıracaktır. Ayrıca bu temada edinilen bilgi ve beceriler 11 ve 12. sınıfta ele alınacak temalara da zemin oluşturur.

Süreç Çerçevesi: “Kelimelerin Ritmi” temasında öncelikle divan şiiri nazım şekillerinden bir gazel ve Cumhuriyet Dönemi’nden bir saf şiir tahlil edilir. Okuma metinlerinden uygun olanların ezberlenmesi sağlanır. Yazma aşamasında öğrencilerden bilgilendirici bir metni edebî metin hâline getirmeleri istenir. Dinleme/izleme metni olarak çok modlu bir metin olan söyleşi öğrencilere izletilerek metin tahlili gerçekleştirilir. Konuşma aşamasında öğrencilerden edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönünü tanıtan bir podcast hazırlamaları istenir.
Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Öğrenciler, kelimelerin ritminin edebî metinlerdeki yansımalarını görebilmek amacıyla bu bölümde öncelikle gazel türünde bir metni tahlil eder.
Ahenk kavramıyla ilişkili unsurların neler olduğuna yönelik kavram haritası üzerinden bir çalışma yapılabilir (E1.1). Bunun için farklı ahenk özelliklerine sahip birer şiir verilir. Hazırlanan kavram haritasında boş bırakılan yerler öğrencilerin şiirler üzerinden ahenk ile ilgili yapacağı çıkarımlara göre tamamlanır (E3.5). Metindeki ritmi nelerin sağladığı ile ilgili bilgiler sahip olunan bilgiler ile ilişki kurulacak şekilde birleştirilir (E3.10). Bu çalışmalarda açık uçlu sorularla öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi tespit edilir. Öğrencinin gazele uygun okuma yöntemi ve stratejisi belirlemesi sağlanır. Gerekirse öğretmen metni okuyarak öğrencilere okuma biçimi hakkında örnek oluşturur (E3.2).
TDE2.2
Öğrencinin ön bilgilerini de kullanarak şiirin dış özelliklerinden (başlık, görsel unsurlar vb.) hareketle içerik ile ilgili tahminlerde bulunması, gazeli okuması ve gazelin konusu hakkında genel bir bilgi edinmesi sağlanır. Şiirin içeriğinin, kullanılan kelimelerin anlamsal boyutunun, sosyal hayattaki değişim ve dönüşüm kavramlarının dil ile bağlantısı kurularak yorum yapmaları sağlanır (E1.5, KB3.3). Şiirdeki kelimelerin ve kelime gruplarının değişim ve dönüşüm teması ile anlam ilgisi kurularak eserin ait olduğu dönemin dil anlayışı üzerinde durulur. İncelenen gazel ile ara metin olarak seçilen kaside türünden bir metin karşılaştırılır. Şiir ile şair, metin ile dönem arasındaki ilişki hakkında fikir oluşturabilecek kısa, açıklayıcı, infografik bilgilere yer verilir (KB2.20).
Gerektiğinde infografik metni öğrenciden oluşturması istenir (SDB1.2). Öğrenciler tarafından şiirin teması ile konusu ve şiirle yazar arasındaki ilişki metnin estetik değerinden hareketle belirlenir (D7). Tema kapsamında ele alınan metinler, aynı ya da farklı türdeki metinlerle karşılaştırılır ve karşılaştırma unsurları göz önünde bulundurularak sınıflandırılır.

Karşılaştırma sırasında saygı ve vatanseverlik değerlerinden hareketle millî olanla evrensel olanın benzerlik ve farklılıklarının görülmesi sağlanır (D14, D19). Bunu sağlamak için sınıf gruplara ayrılır. Grupların incelenecek metinlerde konu, tema, metnin yazılma amacı ve metin ile şair arasındaki ilişkiyi belirledikleri bir karşılaştırma tablosu hazırlamaları sağlanır (SDB2.2, OB5). Bu bağlamda karşılaştırılan metinlerden hangisini ya da hangilerini beğendiklerini gerekçeleri ile yazılı ya da sözlü olarak ifade etmeleri istenir (SDB3.3).
TDE2.3
Şiirin temasına, içeriğine, türüne, dil ve anlatım özelliklerine yönelik sorular sorulur. Soruların açık uçlu olmasına dikkat edilir. Öğrenciden şiirdeki açık örtük iletiler, dönemin edebî anlayışı, sosyal yaşantısı, dil özellikleri vb. hakkında çıkarım yapılması istenir (E3.5, OB1, OB4, SDB 3.3). Ayrıca, divan edebiyatının estetik anlayışı üzerinde durulur. Yüzyıllar boyunca devam eden köklü divan edebiyatı geleneğinin nasıl meydana geldiğine değinilerek kültürümüze katkıları vurgulanır. Şiirin yapı unsurları, bölümler/birimler arasındaki uyum ve bütünlük tespit edilerek bu unsurların şiirin içeriğine katkısı ortaya konur. Bunun için açık uçlu sorulardan yararlanılır. Böylece tahlil edilen şiir ve/veya benzer metindeki yapı unsurları belirlenir.
Tahlil edilen şiirin yapı unsurları ile divan edebiyatının farklı türlerinden şiirlerin (kaside, şarkı gibi) yapı unsurları karşılaştırılır. Şiirin belirlenen dil ve anlatım özellikleri üzerinden sosyal hayatta yaşanan değişimlerin dile, doğal olarak edebiyata ne şekilde yansıdığının tespit edilmesi amaçlanır (SDB2.3). Bunun sonucunda ana düşünce/tema ile yazarın ilişkisi, yazarın üslup seçimi sorgulatılır. Yapılan çalışmalarla söz konusu metinlerin içerik, yapı ve üslup bakımından tahlil edilmesi ve bir sonuca varılması sağlanır. Bununla birlikte metinlerin oluştuğu dönem, şair, manevi ve evrensel değerler ve diğer disiplinlerle ilişkilendirilmesi sağlanır (KB3.3). Tahlil sırasında öğrencilerin metinlere yönelik kendi duygu ve düşüncelerini dile getirmeleri, metinde yer alan bilgilerin güvenilirliğini sorgulamaları sağlanır (SDB2.1, E3.5, E2.3).
Tahlil edilen şiir ile okunan/dinlenen/izlenen başka bir metin arasında bağ kurulup eleştirel bir bakış açısıyla içerik, yapı, dil ve anlatım özellikleri bakımından metinler arası ve/veya disiplinler arası karşılaştırmalar yapılır. Karşılaştırma sonuçları hazırlanacak bir kavram haritası ile gösterilir. Metinlerin dil ve anlatım özellikleri üzerinde durulurken zamir, edat, bağlaç ve ünlem türündeki kelimeler ve işlevleri ile ilgili çalışmalar yapılır.
TDE2.4
Öğrenciler tahlil ettikleri gazeli kendi beğeni ölçütlerine uygunluğu açısından değerlendirir (E2.1). Metin ile hayatın gerçekliği arasında karşılaştırmalar yapar. Öğrenciler gazel metnine yönelik beğeni ve eleştirilerini gerekçelendirerek açıklayabilir (SDB3.3). Bunları öğrenme günlüğü biçiminde ifade edebilir (SDB1.2).
• İkinci okuma metni olarak şiir (saf şiir) türünde bir metne yer verilir. Bu şiir tahlil edilirken edebî metinlerin tahlil aşamaları takip edilir. Bu süreçte şiir türünün özellikleri dikkate alınarak metin tahlili aşamalarında uygun değişiklikler yapılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilere bilgilendirici bir metni edebî metne dönüştürmelerine yönelik bir performans görevi verilir. Performans görevi sınıf içinde gerçekleştirilir (SDB1.2).

Öncelikle öğrencilerin hangi bilgilendirici metin türünü hangi edebî türe dönüştüreceklerine dair seçim yapmaları sağlanır. Yazma amacına, yazma stratejisine karar vermeleri istenir.
TDE4.2
Öğrenciler, yazacakları metinde tema boyunca tahlil ettikleri bilgilendirici metnin konu, tema, yapı, dil ve anlatım özellikleri ile ilgili ön bilgilerini kullanır. Yazacağı edebî metnin arkadaşları üzerindeki etkisini tahmin ederek planlama üzerinde çalışır (E1.4). Yazma amacına ve seçtiği türün özelliklerine göre metnin iletisine karar verir (E3.7). Bu süreçte öğrenci, yazacağı edebî metnin özelliklerine göre metin türünü belirler (E3.3). Yazacağı edebî metnin türü hakkında bilgi toplayarak bu bilgiler doğrultusunda metni düzenler ve metnin dil ve anlatım özelliklerine karar verir. Dönüştüreceği edebî metnin anlaşılırlığını ve etkileyiciliğini artırmak amacıyla resim, fotoğraf gibi görsel ögelerden faydalanır (OB4). Taslak planını arkadaşlarına sunar ve onlardan gelen bildirimler doğrultusunda planına son şeklini verir (SDB1.2, E3.5, OB2).
TDE4.3
Yazmaya dikkat çekici bir girişle başlar. Planına uygun biçimde kullanacağı anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanır. Duygu, düşünce ve hayallerini kendine özgü bir üslupla ifade eder (SDB2.1). Metnini zenginleştirmek, etkileyici hâle getirmek için söz sanatlarından uygun gördüklerini kullanır ve bağlama uygun söz varlığından yararlanır (OB1). İletilerini edebî metnin özelliklerine uygun olarak genellikle örtük bir şekilde ifade eder (OB1). Türkçenin dil yapısını millî bir bilinçle, yazma amacına ve işlevine uygun kullanır (D19). Oluşturacağı edebî metinde bazen eksiltili cümlelere yer vererek iletiyi okuyucuların anlayışına bırakır. Çalışmasında kelimeler ve cümleler arasındaki anlam bütünlüğüne dikkat eder. Metnin tamamında yazım ve noktalama kurallarına uyarak yazar. Anlatımın özgün olmasına dikkat eder (E3.3, E3.11). Çalışmaya son şeklini verir ve bunu sınıfta sunar (SDB2.1).
TDE4.4
Öğrencilerin bilgilendirici metinden hareketle yazdıkları edebî metne ilişkin öz değerlendirme yapmaları sağlanır (SDB1.2). Öğrenciler bu aşamada metnin içerik, dil ve anlatım özellikleri ile yazma sürecindeki duygu ve düşüncelerini göz önünde bulundurur. Öz yargılama sonrasında elde edilen sonuçların öğretmen ve akran değerlendirmesi ile gözden geçirilerek ürünlere son şekillerinin verilmesi sağlanır. Ürünler okulda (okul panosu, okulun resmî çevrim içi sitesi vb.) paylaşılır. Öğrenci sunumları dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında anlam, dil işlevi, görsel ve işitsel ögelerin kullanımı, özgünlük, yazım ve noktalama vb. ölçütler yer alır.
Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1
Bu süreçte öğrencilerden dinleme/izleme metni olarak divan edebiyatı ile ilgili bir söyleşi dinlemeleri/izlemeleri istenir (SDB2.1).
Belirlenen dinleme/izleme metni için konuya, amaca, iletişimin tek yönlü veya etkileşimli olup olmamasına göre kısa cevaplı sorularla uygun dinleme/izleme stratejisi belirlenir (E2.2). Öğrenciler süreci dinleme/izleme kurallarına uygun şekilde devam ettirir.

TDE1.2
Verilen söyleşi türündeki dinleme/izleme metninde “Kelimelerin Ritmi” temasının edebiyata nasıl yansıdığına yönelik öğrencinin ön bilgileri beyin fırtınası yöntemi ile kontrol edilir (SDB2.1). Öğrencilere söz varlığına, içeriğe, başlık içerik ilişkisine yönelik sorular sorulur.
Soruların öğrencilerin düşüncelerini rahatça ifade edebileceği açık uçlu sorular olmasına özen gösterilir (E3.5, OB4). Dinlediği/izlediği söyleşide açıkça sunulan bilgileri belirler. Metindeki neden-sonuç, koşul, varsayım vb. bilgileri tespit eder. Metnin konusunu, ana düşünce ve yardımcı düşüncelerini tespit eder. Bilgilerin sunuluş şekli ile ilgili görüş bildirir.
Dinleme/izleme metninde dönemin kültürel ve sosyal yaşamı, metin ile yazar arasındaki ilişki, ana düşünce ile ilgili düşünceler gerekçelendirilerek belirtilir (SDB3.3). Dil ve anlatım özellikleri; içerik, tür ve iletilerine göre karşılaştırılıp sınıflandırma yapılabilecek benzer ya da farklı türdeki okuma ya da dinleme/izleme metinleri ile karşılaştırılır, sınıflandırılır (OB6). Dinlediği/izlediği metni özetler, arkadaşlarından yaptığı özete ilişkin geri bildirim alır. Dinlediği/izlediği metin olan söyleşi ile yazılı bir metin olarak söyleşi türünde bir metni etkileyicilik, ileti, dil ve anlatım vb. yönlerden karşılaştırma tablosu kullanarak karşılaştırır (KB3.3). Karşılaştırma sonuçlarını sınıf içinde tartışarak genellemelere ulaşır. Çalışma kâğıdı hazırlanarak değerlendirme yapılır.
TDE1.3
Kısa cevaplı sorular sorularak dinleme/izleme metninin dil özellikleri hakkında çıkarımda bulunulması sağlanır (E1.2). Metnin samimiyet, kişisellik, yorum yapma vb. üslup özellikleri; amaç, sebep, karşılaştırma, örnek, benzetme vb. verilerden de yararlanılarak tespit edilir. Bu uygulamada önceden hazırlanan ve uygun yerleri boş bırakılan çalışma kâğıtlarından yararlanılabilir. Dinleme/izleme metnindeki iletilerin önemi, dönem özelliği, kişisellik, yorum gücü vb. yönlerden öğrencinin ön bilgileri ve başka okuma ve/veya dinleme metinleriyle karşılaştırılması sağlanır.
Dinleme/izleme metnine yönelik açık uçlu sorularla metindeki iletilere uygun görüş bildirilmesi, eleştirel bir bakış oluşturulması ve bu konu ile ilgili düşüncelerin gerekçeleri ile açıklanması sağlanır (SDB3.3, D3, KB3.3). Dinleme/izleme metninde kişisel duygu ve düşüncelerin güncel hayatı nasıl yansıttığına, toplum hayatını ne ölçüde etkilediğine dair sorular sorulur. Dinleme/izleme metninin dil ve anlatım özellikleri, toplumsal hayatta yaşanan değişimin (dinî, sosyal, kültürel vb.) metnin dil ve anlatım özelliklerine etkisi ve katkısı sorularla belirlenir (SDB2.3).
Dinleme/izleme metninin tür ve dönem özellikleri belirlenerek metindeki iletilerin benzerlik, farklılık, sebep-sonuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç ve tutarlılık bakımından ilişkilendirilmesi sağlanır. Bu amaçla dinleme/izleme metnine yönelik bilgilerin yer aldığı bir gözlem formu hazırlanabilir (E1.2).
TDE1.4
Öğrencilerden dinleme/izleme metninde dile getirilen duygu ve düşünceleri kendi görüşleri ile karşılaştırabileceği yansıtıcı bir yazı yazmaları istenir (SDB1.2). Yapılan çıkarımlar gerekçelendirilerek açıklanır (SDB3.3).

Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilere edebiyat alanında iz bırakmış şahsiyetlerin edebî yönleri ile ilgili dinleme/izleme ürünü olarak podcast hazırlamalarına yönelik performans görevi verilir. Öğrencilerden performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir. Hazırlanan ürün sınıfta sergilenir (SDB1.2).
Öğrenci, tema boyunca tanıdığı ya da genel olarak ilgisini çeken kişilerden hangisi hakkında dinleme/izleme ürünü hazırlayacağına yönelik seçim yapar. Ele alınacak iz bırakmış şahsiyetlerin Türkçeye ve Türk edebiyatına katkıları dolayısıyla vefa gösterilmesi gereken kişiler olduğunun farkına varılması sağlanarak sevgi değeri vurgulanır (SDB2.3, D15). Amacına uygun bir konuşma stratejisi yapılandırılır. Herhangi bir iletişim engeli oluşmaması için gerekli ortam hazırlanır (SDB2.1, E2.2).
TDE3.2
Konuşma metninin içeriği için gerekli bilgilerle ön bilgiler arasında bağlantı kurulur. Hazırlanacak dinleme/izleme ürünü için hedef kitlenin beklentileri göz önünde bulundurulur ve bu amaçla planlama ve hazırlık yapılır (E1.4). Çalışmada metnin doğruluk, geçerlilik, tutarlılık vb. yönlerden karşılaştırılıp sıralanması sağlanır. Metindeki ifadeler öncelik-sonralık, neden-sonuç vb. özelliklere göre sınıflandırılarak yazılacak metnin yapı özelliklerine uygun olmasına dikkat edilir.
Öğrenci, çalışmasını hazırlamak için gerekli bilgileri toplar çalışmanın içeriğini düzenler (E3.11, E3.3). Çalışmasını planlarken dil ve anlatım özelliklerini göz önünde bulundurur. Konuşma esnasında beden dilini doğru kullanması, diksiyon ve telaffuz kurallarına uyması gerektiğini göz önünde bulundurur (E3.11). Çalışmada amaç ve içeriğe uygun hangi işitsel ögeleri kullanacağına karar verir (OB2). Yapacağı çalışmanın taslak planını sınıfta sunar, aldığı geri bildirimler doğrultusunda planına son şeklini verir (SDB1.2, E2.3).
TDE3.3
Hazırlanan plana uygun olarak ve dikkat çekici bir şekilde konuşmaya başlanır. İçerik oluşturulurken belirlenen anlatım biçimi ve düşünceyi geliştirme yollarından uygun olanları kullanılır. Söz varlığının içerik ve bağlama uygun kullanılmasına, konuşmanın ana düşünce ve destekleyici bilgiler içermesine dikkat edilir (E1.5). Anlatımda aktarılmak istenen iletilerin açık ya da örtük olarak verilmesine; duygu, düşünce ve hayallerin tutarlı bir şekilde ifade edilmesine özen gösterilerek Türkçenin yapısına uygun bir akış oluşturulur. Konuşmada yer yer eksiltili, devrik cümle yapıları; bağlaşıklık ve bağdaşıklığa uygun ifadeler özgün biçimde kullanılır (E3.11, E3.3). Etkili bir konuşma için dinleyici ile etkileşim hâlinde olunur, mekân ve zaman verimli bir şekilde kullanılır.
TDE3.4
Öğrenci sunumları dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında anlam, dil ve anlatım özellikleri, işitsel ögelerin kullanımı, özgünlük, vurgu ve tonlama vb. ölçütler yer alır.
Anlatıcının fiziksel, dilsel, duyuşsal ve zihinsel durumunu gözden geçirmesi; süreç sırasındaki deneyimlerini, duygu ve düşüncelerini yansıtması sağlanır (SDB1.3). Konuşma sürecindeki hatalarını düzeltmesi; uygun davranış, duygu ve düşüncelerini pekiştirip, sonraki konuşma etkinliklerinde kullanarak özgün konuşmacı kimliğini oluşturması; konuşmalarında tercih ettiği tür, üslup, anlatım biçimi ve düşünceyi geliştirme yollarını gerekçelendirerek açıklaması sağlanır (SDB3.3, E3.3).

Tema Sonu Değerlendirme
Temanın sonunda öğrencilerin bu temada neler öğrendiklerine yönelik sınıf içi bir tartışma gerçekleştirilir. Böylece öğrencilerin temaya başlamadan önce kavram yanılgılarının ne düzeyde giderildiği, merak ettikleri unsurların ne düzeyde karşılandığı ortaya çıkmış olur. Tema sonunda öğrencilerin okuma ve dinleme/izleme metinlerinin tahlilleri ile konuşma ve yazma ürünleri çıkış kartı ile değerlendirilir. Kelimelerin ses değerleri ile anlamsal boyutlarının günlük yaşamda toplumsal bir varlık olan insanın çevresiyle etkileşimine etkisi ve katkısı fark edilir.

Tema kapsamında tahlil edilen türlerde farklı metinler okutulup öğrencilerin bu metinleri tahlil etmeleri sağlanabilir. Derste tahlil edilen metinlerle ilgili eleştiri yazıları okutulup sınıfta tartışma gerçekleştirilebilir. Öğrencilerden divan edebiyatında gazelleri ile tanınmış sanatçıların seçkin şiirlerinin yer aldığı bir antoloji hazırlamaları istenebilir.
* Divan edebiyatının beslendiği kaynakları tespit etmesi ve bunların metinlere yansımalarından örnekler vermesi beklenebilir. Gazellerdeki anlam derinliği ile günümüz şiirindeki anlam derinliğini kıyaslamak için farklı gazel ve şiirlerin karşılaştırmasının yapılması istenebilir.

Öğrencilere tema kapsamında tahlil edilen türlerle ilgili çeşitli videolar izletilebilir. “Bil Bakalım Bu Kimdir/Nedir?” oyunu oynatılarak dönemin önemli sanatçıları, eserleri vb. öğretilebilir. Bunun için incelenen metinlerin adları, bahsedilen sanatçılar, dönem adları tahtaya yazılır. Bu başlıklardan biri seçilir. Öğrencilere belirlenen başlığı bulmaları için üçer soru sorma hakkı verilir. Böylece öğrenci, konuya hâkim olması için doğru soruları sormaya yönlendirilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.