1. TEMA: SÖZÜN EZGİSİ

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E2.3. Girişkenlik, E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D2. Aile Bütünlüğü, D7. Estetik, D9. Merhamet, D11. Özgürlük, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlerde dinleme/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE2.4. “Sözün Ezgisi” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Belirli bir tema çerçevesinde seçtiği şiirlerden oluşan bir şiir dinletisi hazırlama ve sunma sürecini yönetebilme
TDE3.2. Seçtiği şiirleri etkili ve güzel bir biçimde sunmak için şiir dinletisinin içeriğini oluşturabilme
TDE3.3. Seçilen şiirleri etkili ve güzel bir biçimde sunabilmek için kural uygulayabilme
TDE3.4. Gerçekleştirilen şiir dinletisine yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Dinlediği/izlediği metni film şeridi hâline getireceği yazma sürecini yönetebilme
TDE4.2. Dinlediği/izlediği metni film şeridi hâline getireceği yazısına içerik oluşturabilme
TDE4.3. Film şeridi hâline getirdiği yazısını düzenlerken kural uygulayabilme
TDE4.4. Film şeridi hâline getirdiği yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

“Sözün Ezgisi” temasının içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Konuşma
• Dinleme/İzleme
• Yazma
Okuma becerisinin geliştirilmesi için edebiyatın sözün akıcı ve ahenkli kullanımına dayalı anlatımlarına dikkat çekilir. Türk dili ve edebiyatının farklı dönemlerine ve gelişim çizgisine örnek oluşturması bakımından koşuk ve türkü türünde metinler seçilir. Bu metinlere ilaveten ara metin olarak belirlenen koşma ve ninni türündeki metinler ile ezgi ve ahenk gibi unsurların önemi ortaya konur.
Konuşma becerisinin geliştirilmesinde öğrenciler, belirli bir tema çerçevesinde seçtikleri şiirlerden oluşan bir şiir dinletisi hazırlayarak sözlü anlatımlarını gerçekleştirirler. Böylece öğrencilerin farklı edebî gelenekten belirli bir temayı esas alan şiirleri belirlemelerine, dilin kullanımının ve edebî anlayışın değişimini seçtikleri bu eserler yoluyla izlemelerine olanak tanınır.

Dinleme/izleme becerisinin geliştirilmesinde çok modlu bir metin olarak masal türünde bir eser seçilir ve bu metnin tahlili yapılır. Öğrencilerin masaldaki tekerlemelerin, kalıplaşmış ifadelerin vb. nasıl kullanıldığını fark etmeleri sağlanır. Yazma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerden, dinledikleri/izledikleri masal metnini film şeridi hâline getirmeleri istenir. Böylece bir metni farklı bir türle yeniden ifade etmeleri sağlanır.

sözlü kültür, anonim, olağanüstülük, kurmaca, varyant, gelenek, ahenk, ezgi, ritim, yapı unsurları (olay, kişiler, zaman, mekân), masal anlatıcısı, masalın bölümleri

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• İnfografik metin
• Açık uçlu sorular
• Karşılaştırma tablosu
• Balık kılçığı
• Kısa cevaplı sorular
• Çalışma kâğıdı
• Zihin haritası
• Giriş-çıkış kartı
Okumayı yönetebilmeye yönelik infografik metin, anlam oluşturabilmek için kısa cevaplı sorular ve karşılaştırma tablosu, çözümleme yapabilmek için kısa cevaplı sorular, yansıtma yapabilmek amacıyla öz değerlendirme formu uygulanabilir.
Dinleme/izlemeyi yönetebilmeye yönelik kısa cevaplı sorular, anlam oluşturabilmek için açık uçlu sorular ve çalışma kâğıdı, çözümleme yapabilmek için zihin haritası, yansıtma yapabilmek amacıyla açık uçlu sorular kullanılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Öğrencilerin belirli bir tema çerçevesinde seçtikleri şiirlerden oluşan bir şiir dinletisi hazırlamasına yönelik performans görevi
• Masal anlatma ve dinlediği metni film şeridi hâline getirmeye yönelik performans görevi
Belirli bir tema çerçevesinde seçtikleri şiirlerden bir şiir dinletisi hazırlayan öğrencilerin gösterdikleri performans dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, özgünlük, görsel unsurlar, sunum becerisi, zaman, mekân, beden dili, Türkçenin doğru kullanımı gibi ölçütler yer alır.
Dinlediği/izlediği masalı film şeridi hâline getiren öğrencilerin yaptıkları çalışmalar akıcılık, görsel ögelerin kullanımı, karakter tasarımı, senaryo ve olay akışı, estetik, dil ve anlatım gibi ölçütler göz önünde bulundurularak dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Öğretmen ve akran değerlendirmesi yapılabilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema giriş-çıkış kartı KWL (Ne Biliyorum-Ne Bilmek İstiyorum-Ne Öğrendim) ile değerlendirilir.

Bu temada öğrencilerin tema çerçevesinde ele alınacak şiirin ve anlatmaya dayalı edebî metinlerin içerik ve yapısı ile ilgili temel bilgilere; ezgi ve ritim kavramlarının anlamına; edebî metinlerin ait olduğu dönemin sosyal ve kültürel özelliklerini yansıttığı bilgisine; kelime türlerinden isim ve sıfat, kelime gruplarından da isim ve sıfat tamlamaları ile ilgili bilgilere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini (ön bilgilerini) tespit etmek için soru-cevap, infografik metin oluşturma, tartışma gibi yöntemler uygulanır.

Şiir ve masal türlerine ilişkin ön bilgiler, bu temada seçilen metinlerin incelenmesine temel oluşturur. Bu temada sözün ahenkli ve ezgili kullanımına yönelik değerlendirme, yorum ve çıkarımlar yapılırken önceki öğrenme yaşantılarında edinilen bilgilerden yararlanılır.
Sözün ahenkli ve ezgili kullanımına yönelik farkındalık oluşturulması, öğrencilerin günlük yaşamdaki iletişim becerilerinin gelişimine katkı sağlar. Ayrıca bu temada edinilen bilgiler ile metinlerdeki sanatsal, sosyolojik ve kültürel unsurlar değerlendirilebilir.

Süreç Çerçevesi: “Sözün Ezgisi” temasında öğrencilerin Türk dili ve edebiyatındaki ürünlerde ezgi ve ahengin önemini fark etmeleri amaçlanır. Bu temanın içeriğinde Türk dili ve edebiyatının farklı dönemlerinden seçilen bir koşuk ve türkü, okuma metni olarak incelenir. Daha sonra bir tema doğrultusunda seçtikleri şiirlerden oluşan bir şiir dinletisi hazırlamaları ve sunmaları sağlanır. Dinleme/izleme metni olarak ahenk, ezgi gibi kavramların rahatça fark edildiği masal türünde bir metin seçilir ve incelenir. Yazılı anlatım aşamasında öğrencilerden dinlediği/izlediği masal metnini film şeridi hâline getirmeleri istenir.
Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Öğrenciler anlamın zenginleşmesi, sözün etkileyiciliğinin sağlanmasında ahenk ve ezginin nasıl bir etkisi olduğunu görmek amacıyla bu bölümde öncelikle koşuk türünde bir metni tahlil eder.
Öğrencilerin şiir türü ile ilgili neler bildiklerini belirlemek, temada incelenecek koşuk ve türkü metinlerine dikkat çekmek için infografik metinden yararlanılabilir. Bu çalışma ile şiir türüne ilişkin genel özelliklerin yoklanması sağlanır. Böylece öğrencilerin hazır bulunuşlukları tespit edilir (E2.5). Tema çerçevesinde verilen metni okumadan önce metnin dış özelliklerinden (başlığı, görselleri vb.) hareketle öğrencilerden içerik hakkında görüş oluşturmaları istenebilir (OB4). Türe göre okuma ve dinleme/izleme yöntemi ve stratejisi belirlenerek metin okunur. Okuma sırasında vurgu, tonlama, telaffuz vb. unsurlar göz önünde bulundurularak sözün ezgili söylenişine dikkat edilmesi sağlanır.
TDE2.2
Derse başlamadan önce koşuk metninin ait olduğu döneme yönelik kısa cevaplı sorularla öğrencilerin ön bilgileri yoklanabilir. Metinde bilinmeyen kelimelerin ve kelime gruplarının anlamı bağlamdan hareketle tahmin edilmeye çalışılır. Koşuk metnindeki kelimelerin günümüzde biçim ve anlam yönünden farklılaşmasının nedenleri listelenir (KB3.3). Listelenen bu maddelerle ilgili sınıf içi tartışma gerçekleştirilir ve öğrencilerin çıkarımlarda bulunmaları sağlanır (SDB2.2). Metindeki kelimelerin ezgiyle ve ahengi sağlayan unsurlarla ilişkisi üzerinde durulur. Metnin içeriğinin ve kullanılan kelimelerin anlam boyutunun ezgi ile bağlantısı kurularak yorumlanması sağlanır. Bu bilgilerden hareketle sözlü geleneğe vurgu yapılır. Koşuk metninde öne çıkan lirizmden hareketle insan ve doğa sevgisinin bu türde nasıl ele alındığı yorumlanır, süreç içerisinde sevgi ve merhamet değeri vurgulanır (OB9, D15, D9).
Öğrencilerden önceki öğrenmelerinde karşılaştıkları farklı içerikte yazılmış bir şiirle içerik ve tema yönünden tahlil ettikleri koşuk metnini karşılaştırarak bunların benzer ve farklı yönlerini tespit etmeleri sağlanır (KB3.3). Bu tespitleri yaparken nasıl bir yol izlediklerini gerekçeleriyle açıklamaları istenir (SDB3.3). Bu bağlamda koşuk türünün sözlü geleneğe ait bir tür olmasından hareketle ahenk özellikleri, şiirin söylenme amacı, iletileri soru-cevap yöntemi veya grup tartışması ile belirlenir. Ardından iki şiiri içerik, dönem, üslup ve iletileri bakımından karşılaştırma tablosu kullanarak değerlendiren öğrencilerin çıkarımlardan hareketle sözlü gelenekle ilgili genellemelere ulaşmaları sağlanır (SDB2.3).
Bu genellemelerden hareketle öğretmen Türk dili ve edebiyatının değişim ve dönüşüm çizgisi ile ilgili görüş belirtir. Öğrencilerin buradan hareketle kendi görüşlerini ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1). Okunan metnin farklı görsellerle desteklenmesi istendiğinde öğrencilerden nasıl bir görsel kullanmak isteyeceklerini gerekçeleri ile açıklamaları istenir (SDB3.3, OB4).
TDE2.3
Sınıfta “istasyon tekniği” kullanılarak şiirin yapı unsurları incelenmek üzere dört istasyon oluşturulur. Şiir türünün şekil özelliklerine göre adlandırılan bu istasyonlara uğrayan öğrenciler, gerekli çalışmaları yapar. Elde edilen sonuçlar her grubun sözcüsü tarafından paylaşılır (SDB2.2). Bu doğrultuda incelenen şiirin yapı özellikleri belirlenir. Ardından öğrencilere karşılaştırma metni olarak bir koşma verilir. Öğrencilerin bu metni tahlil ettikleri koşuk ile içerik ve yapı özellikleri bakımından “balık kılçığı tekniği” ile karşılaştırmaları sağlanır (SDB1.2, KB2.7).
Tahlil edilen koşuk metninin dil ve anlatım özelliklerinin belirlenmesi, ezgi ve ahengin bu özelliklere etkisi ve katkısı, söyleyicinin üslup seçimi (E3.11) soru-cevap yöntemiyle belirlenir. Koşuktan ve karşılaştırmalarda kullanılan ara metinlerden hareketle kelime türlerinden isim ve sıfatlar, kelime gruplarından isim ve sıfat tamlamaları ile ilgili çalışma yapılır. Bunların metnin içeriğine, dil ve anlatımına olan katkısıyla ilgili yorumlarda bulunulur. Öğrencilerin öğrendiklerinden hareketle metnin içeriğinin, yapı unsurlarının, dil ve anlatım özelliklerinin dönem ve toplumla ilişkisini içeren görüşleri alınır. Bu görüşlerini yazarak sınıf panosuna asmaları sağlanır. Tahlil edilen metnin ait olduğu dönemden örnek metinler (sagu, destan, sav) verilir. Öğrenciler, bu dönemde hangi değerlerin nasıl yansıtıldığına ilişkin görüş belirtebilir. Beyin fırtınası yöntemiyle söz konusu değerlerin günümüze nasıl yansıdığı ve toplum yaşamını nasıl etkilediği konusunda öğrencilerin çıkarım yapmaları sağlanır (SDB2.3, KB3.3). Yapılan çıkarımlar, öğretmen tarafından özetlenerek ifade edilir.
Tahlil edilen koşuk metninin farklı türlerdeki metinlerle ilişkili olduğu disiplinler açısından karşılaştırılmasını sağlayacak kısa cevaplı sorular sorulur. Sözlü kültürün toplumun hafızası ve millî kimliği kuran temel unsurlardan biri olduğunun fark edilmesi, sözlü kültüre karşı duyarlılık geliştirilmesi, sözlü kültür ürünlerinin gücü ve etkisi konusunda farkındalığa ulaşılması istenir (SDB2.3, D19). Öğrencilere farklı içeriklerde yazılmış şiir örnekleri verilebilir. Öğrencilerin bu şiirlerden hangisinin içerik ve tema yönünden tahlil ettiği metne benzediğini belirlemesi sağlanabilir. Bu belirlemeyi yaparken nasıl bir yol izlediğini gerekçeleri ile açıklaması istenebilir (SDB3.3). Bu bağlamda şiirin söylenme amacı, söyleyici, açık ve örtük iletiler soru-cevap yöntemi ile tespit edilir. Şiirde yansıtılan duygulardan ve şiirin estetik değerinden hareketle şiir ile şair arasındaki ilişki ile ilgili çıkarımlarda bulunulur (D7, SDB2.3). Çıkarımlardan hareketle genellemelere ulaşılması sağlanır.

TDE2.4
Tahlil edilen koşuk metniyle ilgili öğrencinin kendi beğeni ölçütleri doğrultusunda öz değerlendirme yapması sağlanır (SDB1.2). Koşuk metninin yanı sıra farklı metinler de verilerek öğrencilerden bu metinlerden hangisini beğendikleri üzerine gerekçeli görüş belirtmeleri istenir (SDB3.3, E2.3, E3.5, E3.10).
• İkinci okuma metni olarak türküye yer verilir. Türkü türündeki metin tahlil edilirken edebî metinlerin tahlil aşamaları takip edilir. Bu süreçte türkü türünün özellikleri dikkate alınarak uygun değişiklikler yapılır. Ara metin olarak ninni kullanılır.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilere belirli bir tema çerçevesinde seçtikleri şiirlerden oluşan bir şiir dinletisi hazırlayıp sunmalarına yönelik bir performans görevi verilir. Öğrencilerden şiir dinletisi performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir, performans görevi sınıfta gerçekleştirilir (SDB2.1).
Öğrenciler tarafından öncelikle şiir dinletisi için temaya karar verilir. Dinletinin ne kadar süreceği belirlendikten sonra uygun şiirler seçilerek görev dağılımı yapılır (SDB2.2). Dinleti için oluşabilecek engeller ortadan kaldırılır.
TDE3.2
Ön bilgilerinden hareketle öğrenciler tarafından bir şiir dinletisi hazırlanır (E3.3, OB1). Dinletinin türüne uygun olarak belirli bir tema çerçevesinde taslak bir plan oluşturulur. Hazırlanan şiir dinletisi planı grup arkadaşlarıyla uygunluk ve dinletinin ana temasıyla ilişkisi açısından karşılaştırılır. Dinletide nasıl bir dil kullanılacağı şiir türünün özellikleri göz önünde bulundurularak belirlenir. Dinletide sunulacak şiirler ezberlenir. Performans süresince konuşma uygulamalarının amacına uygun davranılır, iletiler sınıf ortamında açık bir şekilde ifade edilir. Dinletide beden dili etkili bir şekilde kullanılır. Ayrıca Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanılmasına dikkat edilir.
Dinletinin gerçekleştirileceği mekân ile görsel ve işitsel ögeler belirlenerek düzenlenir. Dinleti için hazırlanan planda taslağa gelen geri bildirimlerden hareketle gerekli düzeltmeler yapılır ve plan yeniden sunulur (SDB1.2).
TDE3.3
Hazırlanan plana uygun bir şekilde dikkat çekici bir giriş yapılarak dinletiye başlanır. Dinletide öğrencilerin özgün bir üslup sergilemeleri beklenir. Hedef kitlenin beklentisine uygun bir üslupla dinletinin zenginleştirilmesi sağlanır. Dinleti sürecinde “başlatma, sürdürme ve bitirme” ifadeleri kullanılır. Dinleti boyunca olumlu tutum ve değerler vurgulanmaya
özen gösterilir. Dinletide Türkçenin doğru kullanımına ve sunumun dil ögeleri arasında mantıksal ve anlamsal bütünlük sağlamasına dikkat edilir (E3.11). Dinleti boyunca beden dilinin, diksiyonun, mekân ve zamanın etkin bir şekilde kullanılması sağlanır; dinleyici ile sürekli bir etkileşim kurulmaya özen gösterilir.
TDE3.4
Öğrencilerin dinleti süresince sergiledikleri performans; içeriğe uygunluk, özgünlük, görsel unsurlar, sunum becerisi, zaman, mekân, beden dili, Türkçenin doğru kullanımı gibi ölçütler dikkate alınarak değerlendirilir. Bunun için akranların görüşü alınır. Değerlendirme sonunda özgün konuşmacı kimliği oluşturulabilir (D11). Dijital ortamlarda yayımlanmak üzere dinleti yeniden düzenlenebilir (E3.11).

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1
Bu temada öğrencilerden sözlü gelenekte önemli bir yere sahip olan masal türünde bir metni dinlemeleri/izlemeleri istenir (SDB2.1).
Birkaç masal sınıfa getirilir. Bu masalların adı ve görsellerinden hareketle hangisinin dinleneceğine sınıfça karar verilebilir. Dinleme/izleme stratejisi seçilir ve kurallara uygun bir dinleme/izleme gerçekleştirilir. Kısa cevaplı sorularla süreç yönetilir.
TDE1.2
Masalı dinleme/izlemeden önce öğrencilerden dinleme/izleme ölçütlerinin yer aldığı bir kontrol listesi hazırlamaları istenebilir. Bu listede anlatmaya bağlı edebî metinleri inceleme yöntemlerine ilişkin ön bilgilere (olay örgüsü, kişiler, zaman, mekân, dil ve anlatım vb.) yer verilir. Dinleme/izleme öncesinde öğrencilerin masala ilişkin görsellerle metnin konusuna yönelik tahminlerde bulunması için soru-cevap tekniğinden yararlanılabilir (OB4).
Öğrenciler, kontrol listelerini hazırlayıp metnin görseline/görsellerine ilişkin tahminlerini yaptıktan sonra masal sınıfta dinletilir/izletilir. Bu süreçte dijital ortamdan elde edilen bilgilerin güvenirliği öğrenciler tarafından sorgulanır (OB2). Dinleme/izleme sırasında öğrencilerden metnin konu/teması, ana düşüncesi, açık ve örtük iletileri, yazılış amacı, karakterlerin özellikleri gibi ölçütlerin yer aldığı listelere gerekli notları almaları istenir (E3.2). Öğrenciler, daha sonra ikişerli gruplar hâlinde bu ölçütler doğrultusunda oluşturdukları çıkarımların yer aldığı ortak bir form oluşturabilirler (SDB2.2). Grupların formlarını sınıfta sunmasıyla tartışma ortamı sağlanabilir (SDB2.2). Bu tartışmada metnin içeriği ve sunuluş biçimi göz önünde bulundurulur.
Ayrıca kültürümüzde masalın ve masal anlatıcılığının yeri üzerine görüş oluşturulması sağlanır. Kitle iletişim araçlarının henüz icat edilmediği dönemlerde masalların önemli bir etkinlik iken günümüzde daha çok aile içerisinde yer bulduğundan ancak Anadolu’da hâlâ devam eden bir gelenek olduğundan bahsedilir (SDB2.3). Masal dinleme esnasında dinleyici-topluluk arasında bir dayanışma ve birliktelik duygusunun oluştuğunun fark edilmesi sağlanır (D2). Süreç açık uçlu sorularla yönetilir.
Öğrencilere bilgilendirici bir metin verilerek bu bilgilendirici metnin ve dinlenen masal metninin öğrencinin duygularına mı (estetik bir zevk oluşturup oluşturmadığı) yoksa düşüncelerine mi hitap ettiği sorgulanabilir (D7). Böylece dinlenen metinden hareketle edebî metin-bilgilendirici metin karşılaştırması yapmaları sağlanabilir (E3.10). Öğrencilerin masal metninin konu, yazılış amacı bağlamında metin sınıflandırması içinde nerede olduğunu belirlemesine imkân tanıyan tablolardan yararlanılabilir. Öğrenci, kendi görüşlerini de yansıttığı bir çalışma kâğıdı hazırlayabilir.
TDE1.3
Masal dinleme/izleme sırasında oluşturulan formlardan yararlanılarak metnin yapı unsurları ve dil ve anlatım özellikleri bir zihin haritası ile belirlenir. Zihin haritasında yer alan yapı unsurları arasındaki ilişkileri ifade eden cümleler belirlenip sınıf içi bir tartışma başlatılır (SDB2.2). Tartışma sonunda metnin içeriğinin, yapı unsurlarının, dil ve anlatım özelliklerinin toplumla ilişkisini açıklayan görüş bildirilir. Ardından metindeki tutarsızlıkların ve çatışmaların metne olan etkisi değerlendirilir. Dinlenen/izlenen masal metninde öne çıkan değerler tespit edilip bu değerlerin toplumsal yaşamdaki önemi ile ilgili bir görüş bildirilir. Buradan hareketle genellemelere varılır (SDB2.3).

TDE1.4
Öğrenciler dinlediği/izlediği masal metnini değerlendirebilmek için kendi beğeni ölçütlerinin yer aldığı bir öz değerlendirme formu hazırlar. Buna göre dinlediği/izlediği masal metnini değerlendirir (SDB1.2). Metindeki olaya, duruma, karakterlerin davranışlarına alternatif görüşler üretir ve bunları sınıfta sunar (SDB3.2).
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilere dinledikleri/izledikleri masal metnini film şeridi hâline getirmelerine yönelik bir performans görevi verilir. Öğrencilerden performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir, performans görevi sınıfta gerçekleştirilir.
Öğrenciler film şeridini hangi amaç için ve hangi kitleye hitaben hazırlayacağına karar verir. Film şeridini hazırlarken amaca uygun olarak seçtiği stratejiyi (kullanacağı malzemeler, metinden kullanacağı ifadeler vb.) yapılandırır (SDB1.2).
TDE4.2
Öğrencilerden metin tahlili sırasında edindikleri ön bilgilerini de kullanarak dinleme/izleme metnine yönelik oluşturacakları film şeridinin arkadaşları üzerinde bırakmak istediği etkiye uygun olarak planlama yapmaları istenir. Film şeridinde kullanılacak iletilere karar verilip bunlar belirli bir sıraya konulur (E3.7). Bu süreçte öğrenci, masal metninin içeriğine uygun söz varlıklarını seçip düzenlerken kullanacağı dil ve anlatım özelliklerine de karar verir (E3.3).
Film şeridinde kullanmak üzere uygun görsel ve işitsel ögeleri seçer. Yaptığı bu taslak çalışmayı akranlarına sunar, aldığı geri bildirimlerle planı düzenler.
TDE4.3
Yazma planına uygun bir başlangıç yapar. Çalışmasını zenginleştirmek amacıyla farklı anlatım biçimlerini ve tekniklerini kullanmaya özen gösterir. Bağlama uygun söz varlığından (deyim, atasözü, mecaz vb.) faydalanır. Hazırlayacağı film şeridi için kendi çizimlerinden yararlanır (OB4). İletilerini açık veya örtük olarak ifade eder. İfadeleri arasındaki geçiş bağlantılarına, tutarlılığa dikkat eder. Çalışmasında olumlu tutum ve değerleri vurgulayacak ifadeler kullanır (OB1). Türkçenin dil yapısına uygun ifadeler kullanmaya özen gösterir. Çalışmasında dil ögeleri arasındaki mantıksal ve anlamsal bütünlüğe dikkat eder. Öğrenciler çalışmalarında yazım kurallarını ve noktalama işaretlerini uygun bir şekilde kullanır.
TDE4.4
Öğrencilerin yazılı anlatımlarını akıcılık, görsel ögelerin kullanımı, karakter tasarımı, senaryo ve olay akışı, estetik, dil ve anlatım gibi ölçütler kullanarak değerlendirmesi sağlanır. Bu değerlendirmeden elde edilen sonuçlar, akran değerlendirmesi ile gözden geçirilerek ürüne son şekli verilir. Bu ürünler sınıf/okul panosu veya okulun resmî çevrim içi ortamlarında paylaşılır. Dijital ortamlarda karşılaşılabilecek olumsuz eleştirilerle başa çıkılması sağlanır (E1.4, KB3.3).
Tema Sonu Değerlendirme
“Sözün Ezgisi” temasının işleniş sürecinde “KWL” tekniğinin son aşaması olan “Ne Öğrendim?” sorusuna büyük grup tartışması ile cevap aranır. Böylece öğrencilerin temaya başlamadan önceki kavram yanılgılarının giderilip giderilmediği ve meraklarının ne ölçüde karşılandığı ortaya çıkmış olur. Tema sonunda öğrencilerin okuma ve dinleme/izleme metinlerinin tahlilleri ile konuşma ve yazma ürünleri birlikte değerlendirilir. Müziğin söz üzerindeki etkisinin açık bir şekilde görüldüğü metinler üzerinden sözlü geleneğin nasıl oluştuğu, özellikleri, kültür içerisindeki yeri ve Türk kültürünün zenginliği fark edilir.

Öğrencilerin tahlil ettiği masal metni ile ilgili dijital hikâye hazırlamaları, temaya bağlı olarak ele alınan türler ile ilgili infografik çalışma yapmaları, sözlü gelenek ürünleri veya âşık atışmalarını konu alan belgeseller izlemeleri sağlanabilir.
* Grup çalışması yoluyla öğrencilerden okudukları masalda geçen bir çatışmayı ya da dinledikleri bir türkünün hikâyesini konu alan dijital bir içerik oluşturmaları ve bunu sınıfta sunmaları istenebilir.

Öğrencilerin tema çerçevesinde işlenen metinlerle ilgili yapacakları çalışmaların daha çok uygulamaya yönelik olmasına dikkat edilebilir. Temayla bağlantılı olarak sınıfta öğrencilere bağlama, gitar, flüt vb. gibi enstrümanlar dinletilerek ezgi ve şiir arasındaki ilişki vurgulanmaya çalışılabilir.
Masallarda geçen tekerlemelere dikkat çekilebilir. Sonraki derse hazırlık amacıyla öğrencilerden birkaç tekerleme ezberlemeleri istenebilir. Masallardaki ses ve kelime tekrarlarının metnin içeriğine katkısı fark ettirilebilir.

Programa yönelik görüş ve öneriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.