2. ÖĞRENME ALANI: ULAŞIM ARAÇLARI VE GÜVENLİ YOLCULUK

KB2.7. Karşılaştırma, KB1. Temel Beceriler, KB2.8. Sorgulama, KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme

E1.1. Merak, E2.2. Sorumluluk, E3.3. Yaratıcılık, E3.7. Sistematiklik, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D4. Dostluk, D5. Duyarlılık, D12. Sabır, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

TG.4.2.1. Trafikteki ulaşım araçlarını karşılaştırabilme
a) Trafikteki ulaşım araçlarının özelliklerini belirler.
b) Trafikteki ulaşım araçlarının benzerliklerini listeler.
c) Trafikteki ulaşım araçlarının farklılıklarını listeler.

TG.4.2.2. Trafikte geçiş üstünlüğü olan ulaşım araçlarını tanıyabilme

TG.4.2.3. Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisini sorgulayabilme
a) Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisini tanımlar.
b) Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisiyle ilgili sorular sorar.
c) Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisi hakkında bilgi toplar.
ç) Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisi ile ilgili topladığı bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.
d) Teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisine yönelik çıkarımda bulunur. 

TG.4.2.4. Trafikte tehlike oluşturabilecek durumları güvenlik açısından gözleme dayalı tahmin edebilme
a) Trafikte tehlike oluşturabilecek durumları ön gözlem ve/veya deneyimi ilişkilendirir.
b) Trafikte tehlike oluşturabilecek durumlara ilişkin çıkarım yapar. 
c) Trafikte tehlike oluşturabilecek durumlara ilişkin yargıda bulunur.

Ulaşım Araçları ve Özellikleri
Geçiş Üstünlüğüne Sahip Ulaşım Araçları
Teknolojinin Trafik Güvenliği ve Ulaşım Araçları Üzerindeki Etkisi
Trafikte Tehlike Oluşturabilecek Durumlar

geçiş üstünlüğü, teknoloji, trafik güvenliği, ulaşım, ulaşım araçları

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktılarının değerlendirilmesinde kavram haritası, çalışma yaprağı, performans görevi, akran değerlendirme formu kullanılabilir. Tüm çalışmalar öğrencilerin ürün dosyalarına eklenir.
Trafikteki ulaşım araçlarını karşılaştırma süreci; kavram haritası, eşleştirme, doğru yanlış, kısa cevaplı sorular gibi farklı ölçme araçlarından oluşan bir çalışma yaprağı ile değerlendirilebilir.
Trafikte geçiş üstünlüğünün nasıl sağlandığına ilişkin öğrencilerin poster oluşturma ve slogan yazma süreçlerini yapılandırabilmeleri için performans görevi kullanılabilir. Bu görevlerin değerlendirilmesinde analitik veya bütüncül dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir. 
Öğrencilerin öğrendikleri bilgileri kullanarak teknolojinin gelecekte trafikte kullanımı ile ilgili ürettikleri hikâye ve resimler, akran değerlendirme formları ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin trafikte yer alan çeşitli ulaşım araçlarına, teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisine ve trafik kurallarının ihlali sonucunda oluşabilecek tehlikelere yönelik temel düzeyde bilgilere sahip olduğu kabul edilir

Öğrencilerin ön bilgilerini belirlemek amacıyla onlardan ulaşım araçlarına, trafik ile ilgili mesleklere, teknolojinin trafikteki kullanım alanlarına ve trafik güvenliğini sağlayan uygulamalara ilişkin örnekler vermeleri istenebilir

Öğrencilerden ulaşım araçlarına ve hangi ulaşım araçlarının geçiş üstünlüğüne sahip olduğuna yönelik örnekler vermeleri istenir. 
Öğrencilerden güvenli trafik akışını sağlayan meslek ve kurumları örnek olay üzerinden belirtmeleri istenir.
Öğrencilere trafik güvenliğinin sağlanmadığı durumları yansıtan bir örnek olay sunulur.
Öğrencilerden bu örnek olay üzerinden trafikteki olası tehlikelerin nasıl önlenebileceğini tartışmaları istenir.

TG.4.2.1. 
Öğrencilerden trafikteki ulaşım araçlarını karşılaştırmaları beklenir. Bunun için öğrencilere farklı ulaşım türleri (deniz, hava, kara ve demir yolu) ve araçlarının yer aldığı görsel, metin, kısa video gibi eğitsel araçlar sunulur. Öğrencilerden sınıfta bu ulaşım araçlarının türlerini ve kullanım amaçlarını (yük aracı, yolcu aracı vb.) beyin fırtınası tekniğini kullanarak belirlemeleri beklenir (OB1, SDB2.1). Ardından anlam çözümleme tablosu kullanılarak öğrencilerden ulaşım araçlarının türlerini (kara yolu, deniz yolu vb.) kullanım amaçlarına göre listelemeleri beklenir. Tahtaya çeşitli kategoriler (yakıt türü, hız, sürücü/meslek, ulaşım türü ve bu ulaşım türlerinden sorumlu kurumlar) yazılır. Öğrencilerden ulaşım araçlarından sorumlu olan Karayolları Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü, Denizcilik Genel Müdürlüğü, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne değinilerek şoförlük, vatmanlık, makinistlik, kaptanlık, pilotluk gibi mesleklerin benzerliklerini listelemeleri beklenir (E3.7). Aynı kategorilere göre öğrencilerden bu mesleklerin farklılıklarını listelemeleri istenir (OB1). Öğrencilerden belirledikleri benzerlik ve farklılıkları bir kavram haritası üzerinde göstermeleri beklenir. Süreç; eşleştirme, doğru yanlış, kısa cevaplı gibi testlerden oluşan bir çalışma yaprağı ile değerlendirilebilir.

TG.4.2.2.
Öğrencilerden trafikte geçiş üstünlüğü olan ulaşım araçlarını tanıyabilmeleri beklenir. Bunun için öğrencilere geçiş üstünlüğü kavramı ile ilgili bilgilendirme yapılır. Geçiş üstünlüğü olan araçların özel araçlar olduğu ve geçiş üstünlüğünü yalnızca acil durumlarda kullandıkları vurgulanır. Daha sonra öğrencilere “Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar hangileridir? Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlara yol verilmemesi ne gibi olumsuzluklara sebep olabilir?” gibi sorular yöneltilir. Öğrencilerden ambulans, itfaiye, polis, jandarma, afet ve acil durumlara müdahale aracı, trafik zabıtası, doğal gaz acil müdahale aracı gibi unsurların geçiş üstünlüğüne sahip olduğunu söylemeleri beklenir (SDB2.1). Geçiş üstünlüğü olan araçların trafikte engellenmesinin doğuracağı sonuçlar hakkında tartışılır (E3.10, KB2.18). Bu sonuçlardan hareketle insan hayatına duyarlı olmanın önemi üzerinde durulur (D5.1, D13.4, SDB2.3, SDB3.3). Öğrencilere trafikte geçiş üstünlüğünün nasıl sağlandığını anlatan çizgi film, kamu spotu gibi eğitsel videolar izletilir. İzletilen eğitsel videolardan hareketle öğrencilerden geçiş üstünlüğü olan araçlarla ilgili canlandırma yapmaları (E3.3, SDB2.1) ve konu ile ilgili poster hazırlamaları, sloganlar yazmaları istenir. Bu görevler analitik ya da bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Hazırlanan ürünler, öğrencilerin ürün dosyalarına dâhil edilir.

TG.4.2.3. 
Öğrencilerden teknolojinin trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki etkisini sorgulayabilmeleri beklenir. Bunun için öğrencilere trafik güvenliği ve ulaşım araçları üzerindeki teknolojik gelişmeleri anlatan bilgi kartları dağıtılır. Bu kartlarda otonom (sürücüsüz) araçlar, hızlı trenler, ADAS (Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri), elektrikli araç ve bisikletler, V2I (Vehicle to Infrastructure-Araçtan Altyapıya), V2V (Vehicle to Vehicle-Araçtan Araca) gibi akıllı trafik sistemlerine yer verilir. Bunun yanı sıra engelli bireylerin trafik kullanımlarını kolaylaştıran engelli rampaları, asansörlü araçlar, engelliler için otonom (sürücüsüz) araçlar, tekerlekli sandalye kullanıcılarına özel tasarlanmış araçlar, yol sistemleri, Braille haritalar, sesli yönlendirme sistemleri, akıllı bastonlar gibi örneklere de yer verilir. Öğrencilerden bilgi kartlarını okuyarak arkadaşlarıyla değiş tokuş etmeleri ve farklı teknolojiler hakkında bilgi sahibi olmaları beklenir (OB1). Daha sonra günlük yaşamdan hareketle teknolojik yeniliklerin trafik üzerindeki etkisine yönelik merak ettiklerini belirlemeleri istenir(E1.1). Bilgi kartlarından hareketle teknolojinin trafiğe etkisi üzerine merak ettikleri konular hakkında engelli bireylerin de ihtiyaçlarını dikkate alarak çeşitli sorular hazırlamaları (E3.3) sağlanır. Süreç "5N1K" (Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden, Kim?) tekniği ile desteklenebilir. Öğrencilerin hazırladıkları soruları arkadaşlarıyla paylaşmaları ve sınıfça bir soru ağacı oluşturmaları sağlanır (D4.1). Soru ağacından ilgilerini en çok çeken soruları seçerek grup hâlinde seçtikleri sorulara yönelik bilgi toplamaları beklenir (OB1, SDB2.2). Ardından görseller, diyagramlar ve kısa metinler kullanılarak öğrencilerden topladıkları bilgilerle ilgili afiş veya dijital ortamda sunum hazırlarlamaları (E2.2, KB2.6, OB2) ve hazırladıklarını sınıfta paylaşmaları istenir. Öğretmen ve öğrenciler sunumlardaki bilgilerin doğruluğunu sorgulayarak tartışır. Öğrencilerin teknolojinin ulaşımda trafik güvenliğini artırma, enerji tasarrufu sağlama (D17.2) ve çevre sorunlarını azaltma (D18.3) konularında çıkarım yapmaları beklenir. Öğrencilerden öğrendikleri bilgileri kullanarak gelecekte teknolojinin trafiğe etkisi ile ilgili kısa bir hikâye yazmaları veya resim yapmaları istenir (E3.3). Bu görevler akran değerlendirme formları ile değerlendirilebilir.

TG.4.2.4.
Öğrencilerin trafikte tehlike oluşturabilecek durumları güvenlik açısından gözleme dayalı tahmin edebilmeleri beklenir. Bunun için öğrencilerden gözlem, deneyim ve duyumlarına dayanarak trafikte tehlike oluşturabilecek durumlara örnek vermeleri istenir (SDB2.1). Öğrencilere “Risk ve tehlike nedir? İkisi aynı şey midir? Tehdit nedir? Bu kavramlar arasında nasıl bir fark vardır?” gibi sorular yöneltilerek öğrencilerin ön bilgileri kontrol edilir (OB1, SDB2.1). Daha sonra risk, tehlike ve tehdit kavramlarının anlamı hakkında bilgi verilir. Trafikte risk, tehlike veya tehdit oluşturabilecek durumlarla ilgili görsel (OB4) ya da örnek olaylar verilerek öğrencilerin bu kavramları ayırt edebilmeleri sağlanır.
Öğrencilerden deneyimlerine dayalı örnekleri çoğaltmaları istenir. Konuyla ilgili kısa film izletilerek risk, tehlike ve tehdit oluşturan durumları gözlemlemeleri ve bu durumlarla ilgili tespitlerini söylemeleri istenir (OB1). Öğrencilerin tespitleri maddeler hâlinde tahtaya yazılır ve büyük grup tartışması, soru-cevap gibi tekniklerle tüm öğrencilerden görüşlerini belirtmeleri istenir. Trafikte risk, tehlike veya tehdit oluşturabilecek durumlar hakkında çıkarımda bulunmaları beklenir. Trafikteki birçok tehlikeli durumun trafik kurallarına uymama, sabırsızlık, dikkatsizlik, nezaketsizlik gibi nedenlerden kaynaklandığı üzerinde durulur. Konu, örnek olaylar üzerinden değer analizi ya da değer belirginleştirme gibi yaklaşımlarla derinleştirilebilir. Bu bağlamda öğrencilerin trafikte sabırlı ve saygılı olma (D12.2, D14.1), anlayışlı ve sağduyulu davranma (D15.1) hususlarında farkındalık geliştirmeleri sağlanır. Aksi takdirde trafik kazaları, yaralanma ve can kaybı gibi insan sağlığı ve güvenliğini tehdit eden durumların ortaya çıkabileceği üzerine yargıda bulunulur (KB2.17, SDB3.3). Bu durumla ilgili trafikte kurallara uymayı ve nezaketi içeren görsel uyarı kartları, afiş veya broşürler hazırlamaları sağlanır. Öğrenci performanslarının değerlendirilmesinde bütüncül dereceli puanlama anahtarı kullanılabillir. Hazırlanan ürünler öğrenci ürün dosyasına eklenir.

Öğrencilerden kendi yaşantılarından yola çıkarak farklı ulaşım türlerinin yer aldığı hikâye edici bir metin yazmaları veya dijital bir hikâye oluşturmaları beklenebilir. Trafik mühendisi, trafik kazaları soruşturma uzmanı gibi daha az bilinen meslekleri ve bunların görevlerini araştırmaları istenebilir. 
Geçiş üstünlüğü olan ulaşım araçlarına yol verilmesinin önemi ile ilgili başlatılan bir hikâyenin tamamlanması istenebilir.
Gelecekte teknolojinin trafiği nasıl etkileyebileceği ile ilgili bir afiş hazırlamaları istenebilir.
Trafikte tehlike oluşturabilecek durumları içeren bir gazete haberi yazmaları istenebilir.

Öğrenme sürecini kolaylaştırmak için “Tahmin et ben kimim?” gibi eğitsel oyunlarla ulaşım araçları, trafik ile ilgili meslek ve kurumların görevleri vurgulanabilir.
Trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar ile ilgili drama çalışması yapmaları istenebilir. 
Öğrencilere teknolojinin ulaşım araçları ve trafik güvenliğine etkisi ile ilgili görsel ve işitsel materyaller sunulabilir. Ayrıca görme yetersizliği bulunan bireylerin trafikte daha kolay hareket etmelerini sağlayacak akıllı bastonlar veya trafik lambalarındaki sesli asistanlar gibi diğer teknolojik aletler tanıtılabilir.