1. ÖĞRENME ALANI: BİRLİKTE YAŞAMAK

SBAB5. Sosyal Katılım (SBAB5.3. Fikir Üretme) (SB.4.1.3)

KB2.14. Yorumlama (SB.4.1.1) KB2.10. Çıkarım Yapma (SB.4.1.2)

E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E2.4. Güven, E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.8. Soru Sorma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma Becerisi), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D1. Adalet, D2. Aile Bütünlüğü, D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D5. Duyarlılık, D6. Dürüstlük, D10. Mütevazılık, D14. Saygı, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

SB.4.1.1. Sosyal bilgiler dersinin hayatına sunacağı katkıları yorumlayabilme
a) Örnek olaylardan hareketle sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal katkılarını inceler.
b) Sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal katkılarına günlük hayattan örnekler verir.
c) Sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal katkılarını kendi cümleleriyle ifade eder.

SB.4.1.2. Bireysel özelliklere saygı duymanın önemine ilişkin çıkarım yapabilme
a) İlgi alanlarını, güçlü ve geliştirmesi gereken yönlerini listeler.
b) Kendisi ile yakın çevresindeki bireylerin ilgi alanlarını, güçlü ve geliştirmesi gereken yönlerini karşılaştırır.
c) Farklı bireysel özelliklere saygı duymanın önemine ilişkin fikirleri değerlendirir.

SB.4.1.3. Toplumsal birliği sürdürmeye yönelik fikir üretebilme
a) Aile, sınıf ve okul ortamında toplumsal birliği sürdürmenin bir gereklilik olduğunu fark eder.
b) Aile, sınıf ve okul ortamında toplumsal birliği sürdürmeye katkıda bulunan benzer örnekleri inceler.
c) Aile, sınıf ve okul ortamında toplumsal birliği sürdürmeye yönelik öneriler geliştirir.

Sosyal Bilgiler Dersinin Hayatımıza Katkıları
Bireysel Özelliklere Saygı Duyma
Toplumsal Birliğin Sürdürülmesi

bireysel özellik, ilgi alanı, sosyal bilgiler, toplumsal birlik

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktıları; bütüncül dereceli puanlama anahtarı, akran değerlendirme formu, öğrenme günlükleri, kontrol listesi, çalışma yaprakları, grup değerlendirme formu, gözlem formu, performans görevi ile değerlendirilebilir.
Performans görevi: Sosyal bilgiler dersinin hayata katkıları ile ilgili slogan hazırlamaya yönelik görevdir.

Öğrencilerin ders kavramını bildikleri, merak, ilgi alanları ve yeteneklerine ilişkin farkındalıklarının olduğu, sınıf ve okul kuralları hakkında temel düzeyde bilgilerinin olduğu kabul edilmektedir. 

Öğrencilere hayat bilgisi dersinde neler öğrendikleri sorularak bu derste öğrendiklerine ilişkin sınıfça zihin haritası oluşturulur. Öğrencilerle küçük grup çalışmaları yapılarak hayat bilgisi dersinde öğrenilenler, farklı şekillerde (yazı, görsel vb.) ortaya konulur.
Öğrencilere ilgi duydukları alanlar ve yetenekli olduklarını düşündükleri alanları belirtebilecekleri çalışma yaprakları dağıtılır.
Sınıf ve okul kurallarına ilişkin açık uçlu sorular sorulur.

Sosyal bilgiler dersi ile ilişkili olabilecek gazete haberleri, karikatürler, afişler, fotoğraflar vb. materyaller aracılığıyla öğrencilerin sosyal bilgiler dersine yönelik genel bir fikir edinmesi amaçlanır.
Öğrencilerden bireysel özellikleri ile ilgili resim yapmaları istenir. Resimler üzerinde konuşularak hepimizin farklı bireysel özellikleri olduğuna dikkat çekilir.
Okul veya sınıf kurallarına uyulmadığında yaşanabilecek durumlara ilişkin örnekler veya görseller verilerek bir tartışma başlatılır.

SB.4.1.1
Öğrencilerin sosyal bilgiler dersiyle ilgili merak ettiklerini sormaları sağlanır (E3.8). Öğrenciler gruplara ayrılır ve gruplara sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal hayata katkılarına dair örnek olaylar öğretmen tarafından sunulur (SDB2.2). Örnek olaylar; kendini tanıma, özgüven kazanma, kişiler arası ilişkiler, hak ve sorumluluklarımız (D1.1), yaşadığımız yerin özellikleri ile ilgili olabilir. Örnek olayların sunumunda senaryolu  çizgiromanlar ve hikâyeler gibi yazılı, görsel veya dijital kaynaklar (OB2,OB4) kullanılabilir. Gruplar bu kaynakları eleştirel bir bakış açısı ile inceleyerek (SDB2.1,D3.3) sosyal bilgiler dersinin katkılarına ilişkin görüşlerini görsel veya yazılı olarak sınıfta paylaşırlar (OB1). Paylaşılan ürünler bütüncül dereceli puanlama anahtarı ölçeği ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden sosyal bilgiler dersinin günlük yaşama nasıl katkıda bulunabileceğine dair örnekler vermeleri istenir. Bunun için öğrenciler bireysel çalışmaya yönlendirilirler (SDB1.1). Bu aşamada öğrencilerden kâğıtlara sosyal bilgiler dersinin günlük yaşama sağlayacağı katkılara örnekler yazmaları istenir. Yazılan örnekler sınıf içinde paylaşılır (SDB2.1). Örnekler bireysel ve toplumsal katkılar temel alınarak sınıflandırılır. Öğrenciler, sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal katkıları ile ilgili hazırlanan çalışma yaprakları aracılığıyla değerlendirilebilir.

Öğrencilerin sosyal bilgiler dersinin gelecekte kendilerine sağlayacağı katkılara ilişkin düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır. Bu aşamada zaman tüneli tekniği kullanılır ve öğrencilerden 4. sınıfın sonuna geldiklerinde sosyal bilgiler dersinin kendilerine sağlayacağı katkıları ifade etmeleri beklenir (E2.5). Zaman tüneli sınıf ortamında farklı materyaller kullanılarak oluşturulabilir. Çalışmalar tamamlandıktan sonra performans görevi olarak öğrencilerden sosyal bilgiler dersinin bireysel ve toplumsal katkılarına yönelik slogan bulmaları istenir (E3.3) ve sloganlar sınıf içinde paylaşılır. Öğrencilerin sloganları özgünlük, konuyu yansıtma gibi ölçütler konularak bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Bunun yanında öğrenciler diğer arkadaşlarının sloganları ile ilgili akran değerlendirme formu aracılığı ile görüş bildirebilir. 

SB.4.1.2
Öğrencilerin ilgi alanlarını, güçlü ve geliştirilebilir yanlarını fark edebilecekleri, hayatlarında hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları şeyleri ifade edebilecekleri drama çalışmaları yapılır veya eğitsel oyunlar oynanır (D10.1). Etkinlikler, öğrencilerin olumlu benlik algısı geliştirmelerini destekleyecek şekilde yapılandırılmalıdır (E1.4). Öğrencilerin önce kendi özelliklerini ardından sınıf arkadaşlarının olumlu özelliklerini ortaya koymalarını sağlayacak etkinliklere yer verilmelidir (SDB1.3). Yapılan etkinlikler gözlem formu aracılığı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden ikişerli gruplar oluşturmaları ve grup arkadaşı ile ilgi alanları, güçlü ve geliştirilebilir yanları, hoşlanıp hoşlanmadıkları şeyler ile ilgili görüşme yapmaları istenir (SDB2.1). Görüşme sonrasında her gruptan  birbirlerinin benzerlik ve farklılıkları ile ilgili edindikleri bilgilere yönelik sunum yapmaları istenir. Sunumlar gözlem formu aracılığı ile değerlendirilebilir.

“Bir orkestrada herkes aynı enstrümanı çalsaydı nasıl olurdu?”, “Bir voleybol takımında herkes sadece servis atmakta iyi olsaydı ne olurdu?” gibi sorulardan sonra “Hepimiz aynı özelliklere sahip olsaydık nasıl bir hayatımız olurdu?” sorusu yöneltilir (KB3.3). Verilen cevaplardan yola çıkılarak öğrencilerin farklılıkların zenginlik olduğunu fark etmeleri sağlanır. Öğrencilerin bireysel farklılıkların olağan olduğuna ve günlük yaşamı zenginleştirdiğine yönelik çıkarım yapmaları amacıyla sevdikleri renklerle ellerinin izlerini çıkarmaları ve bunları sınıfta sergilemeleri gibi farklı etkinlikler yapılabilir (OB4). Konuşma biletleri tekniği kullanılarak öğrencilerden farklı bireysel özelliklere saygı duymanın önemi ile ilgili konuşmaları istenir (D14.3). Değerlendirme etkinliği olarak farklı bireysel özelliklere saygı duymanın önemine ilişkin fikirleri değerlendirebilecekleri bir çalışma yaprağı kullanılabilir.

SB.4.1.3
Sınıf kültürünü güçlendirmeye yönelik örümcek ağı tekniği uygulanır (E2.5). Bu teknikte, öğretmen eline bir ip yumağı alarak çember oluşturur ve sınıfa farklı görüşlerini ifade edebilecekleri bir soru yöneltir. Öğrenciler sırayla soruya cevap verdikten sonra yumağı istediği bir arkadaşına atar, yumak en son kişiye atıldığında farklı fikirlere ve özelliklere rağmen buradaki ağ gibi bir bütün olunduğu vurgulanır (SDB2.3). Bu bütünlüğün toplumsal birliğimizi simgelediği ifade edilir ve bu birliği sürdürmek için neler yapmamız gerektiği sorulur. Her öğrenci cevap vererek yumağı kendisinden önceki arkadaşına atar. Buradaki amaç birlikte, uyum içinde yaşamaya devam etmemiz için dikkat etmemiz gereken bazı davranışların olduğunun anlaşılmasıdır (D5.1). Bu davranışlara dikkat edilmediğinde neler olabileceğine dair kısaca konuşulur (E3.11). Etkinlik sonunda toplum içindeki rollerimizin neler olduğuna dair bir tartışma başlatılır. Belirlenen roller çerçevesinde toplumsal birliği sürdürmek için neler yapılabileceği sorulur. Üstlendiğimiz rollere ilişkin sorumlulukları yerine getirmenin, birbirine karşı adil olmanın toplum içindeki güven duygusunu arttıracağı ve toplumsal birlikteliği sürdürmeye yönelik katkı sağlayacağı üzerinde durulur (D1.2, E2.4). Toplumsal birliği sürdürmek için dikkat edilmesi gerekenlere dair farkındalıkları öğrenme günlükleri veya çalışma yaprakları kullanılarak kontrol edilebilir.

Aile içinde, sınıfta ve okulda birlikte yaşamayı destekleyecek dostluk, dürüstlük, saygı ve sorumluluk değerlerine odaklanılan örnek olaylar öğrenciler tarafından incelenir. Bu örnek olaylar aile ve arkadaşlara destek olmak (D2.2, D4.1), düşüncelerini açıkça ifade etmek (D6.2), saygılı ve anlayışlı olmak (D14.1), vatandaş olarak üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmek (D16.2) şeklinde kurgulanır. Bu aşamada değer analizi veya değer açıklama gibi yöntemlerden, atasözleri ve deyimlerden yararlanılabilir. Aile içinde, sınıfta ve okulda toplumsal birliğe katkıda bulunmak için yapılabileceklere dair öğrencilere fikirlerini ifade etmeleri için fırsat verilir (SDB2.1). 

Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup “Aile, sınıf ve okul ortamında birlikte daha mutlu yaşamak için neler yapabiliriz?” sorusunu cevaplamak için öneriler belirler. Bu önerileri basın bülteni, reklam metni, broşür veya poster yolu ile sınıf ortamında sunmaları istenebilir (E3.3). Sunum sürecinde kontrol listesi veya bütüncül dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir. Grup çalışmaları, grup değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Sosyal bilgiler dersinin katkılarına yönelik dijital ortamda poster hazırlanabilir. Bu posterlerden faydalanarak dijital bir sergi oluşturulabilir.
Farklı bireysel özelliklere sahip olmanın zenginlik olduğunu şiir, şarkı sözü veya dijital öykü yazarak anlatmaları istenebilir.
Toplumsal birliğin sürdürülmesiyle ilgili farklı fikirleri içeren karikatürler çizmeleri veya çizgi roman hazırlamaları istenebilir.

Sosyal bilgiler dersinin katkılarına yönelik çalışmaların sadeleştirilip somutlaştırıldığı çalışma yaprakları kullanılabilir.
Farklı bireysel özelliklere sahip olmanın zenginlik olduğunu kısa cümleler kurarak sınıfla paylaşmaları istenebilir.
Grup çalışmalarında konuya ilişkin hazırlanan görsel materyalleri yapıştırma, boyama gibi görevler verilebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.