6. TEMA: SAĞLIKLI YAŞIYORUM

Anlama TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma Anlatma TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.4. Çözümleme, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB2.17. Değerlendirme, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma Becerisi), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.5.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.5.14. Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.20. Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.22. Dinlediğini/izlediğini değerlendirebilme
T.D.5.23. Dinlediğini/izlediğini eleştirebilme
T.D.5.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.5.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.5.15. Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.22. Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.24 Okuduğunu değerlendirebilme
T.O.5.25. Metni eleştirebilme
T.O.5.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.5.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.5.6. Konuşmasında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilme
T.K.5.10. Sözlü sunum yapabilme
T.K.5.14. Yorumunu sözlü olarak ifade edebilme
T.K.5.16. Değerlendirmesini sözlü olarak ifade edebilme
T.K.5.18. Eleştirisini sözlü olarak ifade edebilme
T.K.5.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.5.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.5.6. Yazısında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilme
T.Y.5.11. Yorumunu yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.5.13. Değerlendirmesini yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.5.15. Eleştirisini yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.5.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.5.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme

Bilgilendirici Metin
Çözümleme
Değerlendirme
Eleştirme
Metin Yapıları
Çoklu Ortam Ögeleri
Sözlü Sunum
Yorumlama

yorumlama, eleştirme, değerlendirme, metin yapısı, çoklu ortam ögesi, sözlü sunum, bilgilendirici metin, çözümleme, bedensel sağlık, spor, sağlıklı beslenme, hijyen kuralları, düzenli uyku, su tüketimi, ilk yardım, obezite, esenlik, mutluluk, halk sağlığı

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için kavram haritası, açık uçlu/çoktan seçmeli soru, kontrol listesi kullanılır. Öğrencinin dinlediği/izlediği ve okuduğu bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için kavram haritası kullanılır. Öğrencinin çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilmesi için açık uçlu/ çoktan seçmeli soru görevi verilir. Dinlediğini/izlediğini ve okuduğunu değerlendirebilmesinde ve eleştirebilmesinde kontrol listesi kullanılır.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sunum yapma, çoklu ortam tasarımı, dereceli puanlama anahtarı, karşılıklı konuşma (diyalog), paragraf yazma, rapor yazma, soru-cevap, kontrol listesi kullanılır. Öğrencinin konuşmasında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilmesi için sunum yapma görevi verilir. Yazısında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilmesi için çoklu ortam tasarımı görevi kullanılır. Sözlü sunum yapabilme becerisinin ölçülmesinde dereceli puanlama anahtarından yararlanılır. Yorumunu sözlü olarak ifade etmesi için karşılıklı konuşma (diyalog), yorumunu yazılı olarak ifade etmesi için paragraf yazma görevi verilir. Değerlendirmesini sözlü olarak ifade edebilmesi için sunum yapma görevi verilir. Değerlendirmesini yazılı olarak ifade edebilmesi için paragraf yazma görevinden yararlanılır. Eleştirisini sözlü olarak ifade edebilmesi için soru-cevap görevi verilir. Eleştirisini yazılı olarak ifade edebilmesi için paragraf yazma görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencinin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilir.

Bu temada öğrencilerin çoklu ortam ögelerinin neler olduğunu bildikleri, sunum yapma sürecini yönetme konusunda temel düzeyde bilgiye sahip oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.

Bu temada yer alan “Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda yer alan “Dinlediğini/izlediğini özetleyebilme” ve “Okuduğunu özetleyebilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.
“Dinlediğini/izlediğini değerlendirebilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda yer alan “Dinlediğini/izlediğini yorumlayabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.
“Sözlü sunum yapabilme” öğrenme çıktısı; önceki temalarda yer alan “Konuşma sürecini yönetebilme”, “Konuşmasında ön bilgilerinden yararlanabilme”, “Konuşmasında sesini uygun şekilde kullanabilme” ve “Konuşmasında beden dilini ve mekânı etkili kullanabilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.
“Yorumunu yazılı olarak ifade edebilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda yer alan “Yazma sürecini yönetebilme”, “Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme”, “Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme”, “Yazısını zenginleştirecek biçimde söz varlığını kullanabilme”, “Yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde ön bilgilerinden yararlanabilme”, “ Uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanabilme” ve “Yazma strateji, yöntem ve tekniklerine yönelik seçimlerini yönetebilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin sağlıklı yaşama yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (sağlık, beslenme, hijyen, spor, bağımlılık, temizlik, öz bakım, obezite, ergenlik vb.) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabilecekleri sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.
Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir. Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal seçimlerini yönetebilmelerine yönelik T.D.5.1. ve T.O.5.1.deki aşamalar uygulanır.
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. “Sağlıklı Yaşıyorum” temasıyla ilişkilendirilen okuryazarlık (OB1, OB4), değer ve eğilimler (E1.1, E2.2, E3.1) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır.
Öğrencilerin okudukları, dinledikleri/izledikleri bilgilendirici metinlerde sunulan önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümlemeler yaparken metin yapılarından yola çıkmaları sağlanır. Metin yapılarına göre organize edilerek sunulan önemli düşünce, kavram ve durumları belirlemeye yönelik etkinlikler yaptırılır. Önemli bilgilerin belirlenmesinin ardından bunların birbiriyle ilişkisinin ortaya konması sağlanır (T.O.5.15., T.D.5.14.).
Tema içeriği doğrultusunda kullanılacak metinlerde öğrencilere, kişisel temizlik ve bakım, yaşanan ortamın temizliği ve çevre temizliği gibi konularda farkındalık kazandırılmalı ve metinler yoluyla oluşturulacak etkinliklerde de bu hususlar üzerinde durulmalıdır (D18.1,D18.2,D18.3).
Öğrencilerin çoklu ortam ögelerine yönelik çözümlemeler yapabilmeleri ve bu sayede dijital bilgiler arasındaki bağlantıları belirlemeleri sağlanır (T.O.5.22., T.D.5.20.).
Öğrenciler okuduklarının, dinlediklerinin/izlediklerinin içeriğini ön bilgileriyle ilişkilendirerek değerlendirir ve bir yargıya ulaşır (T.O.5.24., T.D.5.22.).
Öğrenciler ön bilgilerini de kullanarak okuduklarını, dinlediklerini/izlediklerini çeşitli yönlerden eleştirel olarak ele alır ve eleştirisinin odağındaki noktaya alternatifler önerir (T.O.5.25., T.D.5.23.).
Öğrencilerden konuşma çalışmalarında konuşma sürecini uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.K.5.1.).
Öğrencilerin tema içeriğine uygun konularda etkili bir sözlü sunum yapmaları sağlanır (T.K.5.10.), (E3.7, E2.2, E2.3, OB7). Sunum yaparken karşılaşacakları olası olumsuzluk, engel ve zorlukları aşma istek ve çabasına sahip olmaları sağlanır (E1.3).
Öğrencilerin konuşmalarında kullanacakları çoklu ortam ögelerini belirlemeleri ve bu ögeleri konuşmalarında kullanmaları sağlanır (T.K.5.6.). Öğrenciler çoklu ortam ögelerini kullanırken mahremiyete ve saygıya önem verecekleri etkinliklerle desteklenmelidir (D14.2). Öğrencilerin tema konularıyla ilişkili yorumlarını sözlü olarak ifade etmeleri sağlanır (T.K.5.14.).
Öğrencilerin mevcut olay/konu/duruma ilişkin değerlendirme yapmalarını ve değerlendirmelerini sözlü olarak ifade etmelerini sağlayacak etkinlikler düzenlenir (T.K.5.16.). Öğrencilerin değerlendirme yapacakları konular tema içeriğine uygun seçilmelidir (D13.3, D13.4).
Öğrencilerin belirledikleri olay, konu ya da durumun özelliği ile ilgili eleştirilerini sözlü olarak ifade etmeleri sağlanır (T.K.5.18.).
Öğrenciler yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmek ve sosyal, sportif etkinliklere katılmak üzerine düşünmeye yönlendirilir (D13.1, D13.2).
Öğrencilerden yazma çalışmalarında süreci uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.Y.5.1.).
Öğrencilerin tema konularıyla ilişkili yorumlarını yazılı olarak ifade etmeleri sağlanır (T.Y.5.11.). Öğrencilerin yorumlarını yazılı ifade ederken açık fikirli olmalarını, özgün düşünmelerini ve yorumlarını dile getirmelerini sağlayacak yönergeler kullanılır.
Öğrencilerin mevcut olay/konu/duruma ilişkin değerlendirme yapmalarını ve değerlendirmelerini yazılı olarak ifade etmelerini sağlayacak etkinlikler düzenlenir (T.Y.5.13.).
Öğrencilerin belirledikleri olay, konu ya da durumun özelliği ile ilgili eleştirilerini yazılı olarak ifade etmeleri sağlanır (T.Y.5.15.). Öğrenciler yazma çalışmaları yapılırken önceki temalarda üzerinde durulan sınıf düzeyine uygun noktalama işaretlerini işlevlerine uygun kullanır, yazım kurallarını uygular (T.Y.5.21.).
Öğrencilerin konuşmalarında kullanacakları çoklu ortam ögelerini belirlemeleri ve bu ögeleri yazılarında kullanmaları sağlanır (T.Y.5.6.).
Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.
Öğrencilerin önceki temalarda konu edilen dil yapılarını ve bunların işlevlerini belirleyebilecekleri, bunları konuşma ve yazılarında kullanabilecekleri etkinlikler yapılır.
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.5.25., T.O.5.27., T.K.5.26., T.Y.5.22.), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
Reklamlarda yer alan sağlıksız yiyecek ve içeceklerin eleştirilmesine ve sağlıklı yaşamın önemine yönelik (D13.1) sözlü veya yazılı çalışmalar yapılabilir. Çalışmalar sınıf ortamında sunulabilir. Bu sunumlarda çoklu ortam ögelerinden yararlanılabilir.
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3, E2.2). 

Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile modern tıp uygulamalarının araştırılarak karşılaştırılması ve sonuçların metin ya da dijital içerik hâline getirilerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Beslenme ve insan sağlığı arasındaki ilişki üzerine toplum sağlığı merkezi/sağlıklı hayat merkezindeki bir diyetisyenle röportaj yapılması ve bu röportajın sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Beslenme, spor ve insan sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir bilgi görseli hazırlanması ve bu içeriğin uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.