4. TEMA: GELENEKLERİMİZ

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma 

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.15.Yansıtma, KB2.18. Tartışma, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik

D2.Aile Bütünlüğü, D15. Sevgi, D16.Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.5.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.5.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.5.6. Görselle iletilen anlamı belirleyebilme
T.D.5.9. Dinlediğini/izlediğini kendi içinde karşılaştırabilme
T.D.5.11. Dinlediğindeki/izlediğindeki unsurları sınıflandırabilme
T.D.5.15. Bilgilendirici metinde anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözüm- leme yapabilme
T.D.5.21. Dinlediğini/izlediğini özetleyebilme
T.D.5.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.5.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.5.3. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.5.7. Görselle iletilen anlamı belirleyebilme
T.O.5.10. Metin içi karşılaştırma yapabilme
T.O.5.12. Metindeki unsurları sınıflandırabilme
T.O.5.16. Bilgilendirici metinde anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.23. Okuduğunu özetleyebilme
T.O.5.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.5.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.5.12. Konuşmasında karşılaştırma yapabilme
T.K.5.17. Sözlü olarak tartışmaya katılabilme
T.K.5.20. Hazırlıklı konuşmasını yapılandırabilme
T.K.5.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlaya- bilme
Yazma
T.Y.5.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.5.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.5.9. Yazısında karşılaştırma yapabilme
T.Y.5.14. Yazılı üretiminde ve yazılı etkileşiminde tartışabilme
T.Y.5.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.5.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme

Çözümleme
Sınıflandırma
Özetleme
Karşılaştırma
Anahtar Kelimeler
Görsel Okuma
Hazırlıklı Konuşma
Tartışma

duyarlılık, kültür, vatanseverlik, saygı, sevgi, bayram, selamlaşma, giyim kuşam, komşuluk, kutlama, akrabalık, somut olmayan kültürel miras, zanaat, kaybolmaya yüz tutan meslekler, sınıflandırma, karşılaştırma, özetleme, görsel okuma

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için çoktan seçmeli soru/açık uçlu soru/iki bileşenli soru, kümelere ayırma, kavram haritası, bilgi aktarımı, yapılandırılmış özetleme kullanılır.
Öğrencinin görselle iletilen anlamı belirleyebilmesi için çoktan seçmeli/açık uçlu/iki bileşenli soru görevi kullanılır. Dinlediğinde/izlediğinde metin içi karşılaştırma yapabilmesi için kümelere ayırma görevinden yararlanılır. Dinlediği/izlediği metnin içeriğini çeşitli niteliklerden hareketle sınıflandırabilmesi için kümelere ayırma görevi verilir. Okuduğu metnin içeriğini çeşitli niteliklerinden hareketle sınıflandırabilmesi için öğrenciye kavram haritası görevi verilir. Dinlenen/izlenen ve okunan bilgilendirici metinde anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için bilgi aktarımı görevi verilir. Öğrencinin dinlediğini/izlediğini ve okuduğunu özetleyebilmesi için yapılandırılmış özetleme görevinden yararlanılır.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için göreve uygun dereceli puanlama anahtarı, sayısal dereceleme ölçeği (tartışma görevi için), soru/görsel/kavramlardan hareketle metin oluşturma, sunum yapma ve kontrol listesi kullanılır.
Öğrencinin konuşmasında ve yazısında karşılaştırma yapabilmesi için betimleme görevi verilir. Konuşmasında çeşitli konulara ilişkin tartışma görevinde sayısal dereceleme ölçeğinden yararlanılır. Yazısında çeşitli konuları tartışabilmesi için öğrenciye soru/görsel/ kavramlardan hareketle metin oluşturma görevi verilir. Hazırlıklı konuşmasını yapılandırabilmesinde sunum yapma görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencinin performansı, öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilir.

Öğrencilerin anahtar kelimeleri belirleyebilme, metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.

Üçüncü temada yer alan “Konuşmasında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilme” öğrenme çıktısı, bu temada “Sözlü olarak tartışmaya katılabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilmiştir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin temaya yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (bayramlar, aile ve akrabalık ilişkileri, selamlaşma, vedalaşma, misafirperverlik, kutlama, komşuluk, somut olmayan kültürel miras, zanaat kavramı ve kaybolmaya yüz tutan meslekler) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.

Öğrencilere; öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabilecekleri sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır (SDB2.1). Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.

Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir. Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal seçimlerini yönetebilmelerine yönelik T.D.5.1. ve T.O.5.1.deki aşamalar uygulanır. Ayrıca strateji ve yöntem seçimlerini destekleyecek çalışmalar yapılır (T.D.5.2, T.O.5.3).

Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. Temanın içeriğine bağlı olarak geleneklerimize ait görsellerle söz varlığının ilişkilendirilmesine yönelik etkinlikler yapılır (OB4). Bu sayede öğrencilerin kültürümüze ait söz varlığına hâkim olmalarını sağlamak için kelime etkinliklerindeki söz varlığı bu çerçevede belirlenir (OB5.1, OB5.3).

Okudukları, dinledikleri/izledikleri bilgilendirici metinlerde anahtar kelimelerin belirlenmesine yönelik çözümleme etkinlikleri yapılır (T.O.5.16., T.D.5.15.).
Öğrencilerin geleneklerimizle ilgili okudukları, dinledikleri/izledikleri metinlerin içeriğini çeşitli niteliklerinden hareketle sınıflandırabilmeleri (T.O.5.12., T.D.5.11.) ve metinleri kendi içinde karşılaştırabilmeleri (T.O.5.10, T.D.5.9) sağlanır. Bu çalışmalarda sıralı/kronolojik yapıdaki metinlerden yararlanılır ve bu yapılar analiz edilir.

Öğrenciler okudukları veya dinledikleri/izledikleri metinleri özetler (T.O.5.23, T.D.5.21).

Dinledikleri/izledikleri, okudukları metinlerde kullanılan görsellerle temadaki anahtar kavramlar, öğrencilerin günlük yaşantıları vb. arasında ilişki kurularak öğrencilerin görsellerle iletilen anlamları belirlemelerine yönelik etkinlikler yapılır (T.D.5.6, T.O.5.7), (OB4). Bu etkinlikler yapılırken öğrenciler merak ettikleri konulara yönlendirilir (E1.1).

Öğrencilerden konuşma ve yazma çalışmalarında süreci uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.K.5.1, T.Y.5.1). Dönem başındaki temalarda veya yeni metin yapısına geçerken paragraf seviyesinde yazma etkinlikleri yapılır (T.Y.5.3). Bu bağlamda tanıtma paragrafına yönelik yazma çalışmalarına yer verilir.

Öğrencilerin, hazırlıklı konuşmalarını bireysel çalışmalar veya grup çalışması şeklinde yapmaları (T.K.5.20) sağlanır. Hazırlıklı konuşmalarda temaya ait konular (selamlaşma, vedalaşma, misafirperverlik, komşuluk aile içi iletişim vb.) seçilir (D2.3,D15.5).
Öğrencilerin çeşitli sorunlara ilişkin tartışmalara katılabilmelerini sağlayacak ortamlar oluşturulur (T.K.5.17). Benzer şekilde öğrenciler yapılacak yazma çalışmalarında da tartışmalara yer verirler (T.Y.5.14). Öğrencilerden tartışmalarında etkili iletişim tekniklerine (SDB2.1) uygun hareket etmeleri istenir. Öğrencilerin millî kimliklerini tanımaları yönünde çalışmalar yapılır (D19.2).

Yazma ve konuşma etkinliklerinde öğrencilerin temaya uygun olgu veya olayları tanıtmaya yönelik içerikler üretmeleri sağlanır. Öğrenciler bu çalışmalarda karşılaştırmalardan yararlanırlar (T.K.5.12, T.Y.5.9). Ayrıca yazma çalışmaları yapılırken sınıf düzeyine uygun yazım kurallarını (büyük harflerin kullanımı ile ilgili önceki temalarda üzerinde durulmayan kurallar) uygular ve noktalama işaretlerini işlevlerine (kesme işaretinin özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme eklerini ve kişi adlarından sonra gelen saygı ve ünvan sözlerine getirilen ekleri ayırma; kısa çizginin satıra sığmayan kelimeleri bölme ve heceleri gösterme) uygun kullanır (T.Y.5.21).

 Öğrencilerin karşılaştırma işlevli söz varlığını/dil yapılarını (ama, fakat, daha, en, kadar, -dan çok, -dan az vb.) belirlemeleri ve yazılarında/konuşmalarında bağlama uygun olarak kullanmaları sağlanır.

Öğrencilerin isimleri çeşitli özellikleri bakımından niteleyen ve belirten söz varlığını/dil yapılarını belirlemeleri ve bu söz varlığını/dil yapılarını anlatımı zenginleştirecek şekilde işlevine uygun olarak kullanmaları sağlanır.

Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır. İfadelerinde gereksiz kelime kullanmaktan kaçınmaya dikkat etmeleri konusunda uyarılır. 

Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.5.25, T.O.5.27, T.K.5.26, T.Y.5.22), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
Temada işlenen konu ve öğrenme çıktılarına uygun şekilde öğrencilerin aile büyüklerinden geleneklerimiz konusunda bilgi toplamaları (KB2.6, E3.8) ve bu bilgileri sunu ya da dijital içerik hâline getirerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşmaları istenebilir (OB2.5).

Temanın içeriğine uygun konularda (kutlama, bayram, vedalaşma vb.) öğrencilerin araştırma yapmaları, araştırma sonuçlarından hareketle canlandırabilecekleri bir metin oluşturmaları ve oluşturdukları metni sınıf ortamında canlandırmaları sağlanabilir.
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3, E2.2). 

Aile büyükleri birincil kaynak olmak üzere geleneklerin zaman içerisindeki farklılaşmasına yönelik bir araştırma yapılması, araştırma sonuçlarının eleştirel bir metin hâline getirilmesi ve elde edilen bulguların karşılaştırmalı şekilde uygun ortamlarda (sınıf ortamı, dijital ortam vb.) sunulması istenir.
Kaybolan geleneklerin kaybolma sebeplerinin araştırılması ve araştırma sonuçlarının “Nerede O Eski Bayramlar?” başlığıyla bir bilgi görseli hâline getirilip sınıfta paylaşılması istenir.
Misafirperverlik konulu atasözü, deyim ve mânilerle ilgili araştırma yapılması ve ulaşılan bilgilerden hareketle bir skeç hazırlanması, sınıfta bu skecin sunulması istenir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme, okuma metni ya da tema içerisinde yer alan “komşuluk”, “bayramlar”, “kutlama” vb. kavramlar görsel, işitsel araçların sunumu ve şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.
“Geleneklerimiz” temasıyla ilgili görüşme soruları hazırlanarak öğrencinin aile büyükleriyle görüşme yapıp bu görüşmeyi sınıfta paylaşması sağlanır.
Öğrenciye; metinde yer alan anahtar kelimeleri içeren bir özet planı, çalışma kâğıdı veya görsellerden oluşan bir grafik organize edici sunularak öğrenciden metnin özetlenmesi istenir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.