3. TEMA: DUYGULARIMI TANIYORUM
Anlama
TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma
Anlatma
TAB3. Konuşma , TAB4. Yazma
KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB3.3. Eleştirel Düşünme
E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E2.5. Oyunseverlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.9. Şüphe Duyma, E3.11. Özgün Düşünme
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme
D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D9. Merhamet, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı
Dinleme/İzleme
T.D.5.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.5.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.5.7. Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme
T.D.5.16. Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.17. Bilgilendirici metinde düşünceyi geliştirme yollarını belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.18. Dinlediğindeki/izlediğindeki söz sanatlarını belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.5.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.5.3. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.5.8. Metnin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme
T.O.5.17. Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.18. Şiirin biçim özelliklerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.19. Bilgilendirici metinde düşünceyi geliştirme yollarını belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.20. Metindeki söz sanatlarını belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.5.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.5.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.5.7. Yaratıcı konuşma yapabilme
T.K.5.8. Hazırlıksız konuşma yapabilme
T.K.5.21. Konuşmasında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilme
T.K.5.23. Konuşmasında açık ve örtük ifadeleri kullanabilme
T.K.5.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.5.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.5.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.5.7. Yaratıcı yazı yazabilme
T.Y.5.17. Yazısında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilme
T.Y.5.19. Yazısında açık ve örtük ifade etmeye yönelik yapıları kullanabilme
T.Y.5.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.5.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Çözümleme
Düşünceyi Geliştirme Yolları
Söz Sanatları
Açık ve Örtük İfade
Derin Anlam
Hazırlıksız Konuşma
Yaratıcı Konuşma
İçerik Oluşturmak
Duygu Yönetimi
düşünceyi geliştirme yolları, hazırlıklı konuşma, açık ifade, örtük ifade, bilgilendirici metin, derin anlam, söz sanatları, duygu, olumlu duygu, olumsuz duygu, mutluluk, korku, şaşkınlık, üzüntü, öz şefkat, öfke, şefkat, sevgi, duygu yönetimi, duyguların ifade edilmesi
Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için açık uçlu soru/çoktan seçmeli soru, bilgi aktarımı, zihin haritası kullanılır.
Öğrencinin dinlediği/izlediği ve okuduğu metnin derin anlamını elde etmeye yönelik basit çıkarımlar yapabilmesi için açık uçlu soru/çoktan seçmeli soru görevlerinden yararlanılır.
Öğrencinin dinlediği/izlediği ve okuduğu metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için bilgi aktarımı görevi kullanılır. Öğrencinin dinlediği/izlediği ve okuduğu bilgilendirici metindeki düşünceyi geliştirme yollarını bulabilmesi için zihin haritası görevi verilir. Öğrencinin şiirin biçim özelliklerini belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için çoktan seçmeli soru görevinden yararlanılır. Söz sanatlarını belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmesi için zihin haritası görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sözcük ve kavram havuzundan seçerek yazma, zihin haritası oluşturma, tartışma, cümle/paragraf yazma görevleri verilerek dereceli puanlama anahtarı ve kontrol listesi kullanılır.
Öğrencinin yaratıcı ve hazırlıksız konuşma yapabilme becerisini değerlendirmek için dereceli puanlama anahtarı kullanılır. Yaratıcı yazı yazabilme becerisini geliştirmeye yönelik sözcük ve kavram havuzundan seçerek yazma görevinden yararlanılabilir. Konuşmasında ve yazısında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilmesi için zihin haritası görevi verilir. Konuşmasında açık ve örtük ifadeleri uygun biçimde kullanabilmesi için tartışma görevi kullanılır. Yazısında açık ve örtük ifade etmeye yönelik yapıları uygun biçimde kullanabilmesi için cümle/paragraf yazma görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencinin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilmelidir.
Bu temada öğrencilerin metnin derin anlamına ulaşabilmek için yüzey anlamını belirleyebildikleri kabul edilmektedir.
Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.
Bu temada yer alan “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme” ve “Metnin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme” öğrenme çıktıları, sonraki temada “Metin içi karşılaştırma yapabilme”, “Okuduğunu özetleyebilme” ve “Görselle iletilen anlamı belirleyebilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.
Derse başlamadan önce öğrencilerin duygularla ilgili farkındalığına, empati kurabilme (D14, E2.1) düzeylerine; sevgi (D15), duyarlılık (D5) ve merhamet (D9) gibi değerlere ne kadar sahip olduklarına yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır.
Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır. Öğrencilerin okuduklarının, dinlediklerinin/izlediklerinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilmeleri (T.O.5.8, T.D.5.7) için ne düzeyde bir hazır bulunuşluğa sahip olduklarını belirleyebilmek için ek materyal üzerinden çalışmalar yapılır.
Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Tema ile ilgili sesli okuma veya dinleme/izleme sürecinde öğrencilerin kendi özellikleri ve ihtiyaçlarının farkına vararak (SDB1.1), başkalarını dinlemeleri ve sürecin devamında arkadaşlarıyla duygu ve düşüncelerini paylaşmaları sağlanır. Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.
Okuduklarından, dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle duygu, düşünce ve davranışlarında kontrollü olmasını sağlayacak ön uygulamalara (dramatizasyon, doğaçlama, örnek olay, görsel yorumlama vb.) yer verilir.
Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal, strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilmelerine yönelik aşamalar uygulanır (T.D.5.1. ve T.D.5.2), (T.O.5.3).
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. Bu çalışmalar, temayla ilişkilendirilen sevgi (D15), saygı (D14) ve merhamet (D9) değerlerinin oluşturduğu kavramsal çerçevede yapılır. Böylece temayla ilgili değerlere ait kavramsal çerçeve oluşturulur. Söz varlığı çalışmaları yapılırken öğrencilerin empati kurma ve soru sorma (E2.1, E3.8) eğilimlerini destekleyecek nitelikte etkinliklere yer verilir.
Öğrencilere karşılaştıkları metinlerle duygu yönetimi, duyguların ifade edilmesi gibi konularda sosyal-duygusal öğrenme becerileri (SDB1.1, SDB1.2, SDB1.3) kazandırmak amacıyla bilgilendirici okuma ve dinleme/izleme metinlerinde yer alan düşünceyi geliştirme yollarını belirlemeye yönelik çözümleme etkinlikleri yapılır (T.O.5.19, T.D.5.17). Bunun yanında okuma ve dinleme/izleme metinlerinde metnin bölümlerini belirlemeye (T.O.5.17, T.D.5.16) yönelik etkinlikler uygulanırken metnin farklı bölümlerinde yer alan çeşitli duygular fark ettirilmelidir.
Temayla ilgili değerlerin okuma, dinleme/izleme metinlerinden derin anlamın elde edilmesine yönelik basit çıkarımlar yapılması (T.O.5.8, T.D.5.7) için oluşturulacak etkinliklerle; öğrencilere gerçeği arama, soru sorma ve şüphe duyma gibi (E3.4, E3.8, E3.9) eğilimlerin kazandırılması çalışmaları yapılır.
Okunan, dinlenen/izlenen şiirler ve bu şiirlerdeki söz sanatları (T.O.5.20, T.D.5.18) aracılığıyla bir yandan şiirin biçim özellikleriyle ilgili nitelikler fark ettirilirken (T.O.5.18) bir yandan da şiirlerdeki duyguları fark edebilme ve bunlarla kendi duyguları arasında ilişkiler kurabilmeye yönelik etkinlikler yapılır.
Öğrencilerden konuşma ve yazma çalışmalarında süreci uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.K.5.1, T.Y.5.1) ve öyküleyici metin yazma çalışmaları yapılır (T.Y.5.3).
Öğrencilerin; fark ettikleri olumlu ve olumsuz duygularını konuşmalarında ve yazılarında ifade ederken açık ve örtük ifade etmeye yönelik yapıları kullanabilecekleri etkinlikler yapılır (T.K.5.23, T.Y.5.19). Öğrenciler, bu etkinliklerle kazandıkları becerileri günlük hayattaki üretimlerine yansıtabilecek fırsatlarla karşılaştırılmalıdır (SDB1.3).
Öğrencilerin hem konuşmalarında hem de yazılarında dili yaratıcı biçimde kullanarak duygularını ifade edebileceği etkinlikler yapılır (T.K.5.7, T.Y.5.7).Konuşma etkinliklerinde duygular hakkında hazırlıksız konuşma çalışmaları yapılır (T.K.5.8). Duyguları konu edinen öyküleyici metin yazma çalışmalarının yanında konuşmada olaya dayalı anlatım etkinliklerine yer verilir.
Konuşma ve yazma çalışmalarında düşünceyi geliştirme yollarını kullanmaya yönelik etkinlikler yapılır (T.K.5.21, T.Y.5.17).
Yazma çalışmalarında sınıf düzeyine uygun yazım kurallarını (büyük harflerin kullanımı ile ilgili önceki temalarda üzerinde durulmayan kurallar) uygular ve noktalama işaretlerini işlevlerine (iki noktanın edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadeyi belirtme; uzun çizginin yazıda satır başına alınan konuşmaları gösterme; üç noktanın anlatım olarak tamamlanmamış cümleleri belirtme, sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını gösterme veya ifadeye güç katma) uygun kullanır (T.Y.5.21).
Öğrenciler, yazılı ve sözlü üretim çalışmalarında oluşturdukları içeriklerde başkalarıyla empati kurarak kendilerine ve çevrelerine karşı saygılı ve nezaketli olmanın önemini içeren konulara yönlendirilmelidir.
Öğrencilerin isimlerin tür özelliklerini ayırt etmeleri ve isimleri tür özelliklerine uygun kullanmaları sağlanır.
Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.5.25, T.O.5.27, T.K.5.26, T.Y.5.22), (SDB1.3).
Üretim Atölyesi
Öğrencilerin temada işlenen konulardan birini seçerek öğrenme çıktılarına uygun şiir yazması ve bu şiiri seçtikleri dijital bir ortamda paylaşmaları sağlanabilir (D3.1, OB2.6, E1.2).
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanır (D16.3, E2.2).
İzlenen bir film, kısa film ya da videodaki derin anlamların belirlenmesi, sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.
Duygu kartları hazırlanarak iletişimde duyguların ifadesi dramatize edilir.
Şiirlerdeki tematik unsurların duygu haritalarının çıkarılması ve bu duyguların ifade edildiği masal, hikâye gibi metinlerin yazılması istenir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Kuklalar ile duygular konulu bir oyun sergilenmesi veya izletilmesi ve bu çalışmalar yapılırken iş birlikli öğrenme ortamlarının oluşturulması sağlanır.
Duyguların anlatıldığı bir bilmece etkinliği hazırlanır.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.