6. TEMA: AKADEMİK DÜŞÜNME DÜNYASI

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.15. Yansıtma, KB2.17. Değerlendirme, KB3.2. Problem Çözme, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.3. Azim ve Kararlılık, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, KB2.8. Sorgulama, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.9. Şüphe Duyma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D6. Dürüstlük, D11. Özgürlük, D12. Sabır, D14. Saygı, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.8.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.8.15. Bilgilendirici metinde anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.8.16. Metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.8.26. Dinlediğindeki/izlediğindeki probleme çözüm üretebilme
T.D.8.27. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.8.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.8.25. Basılı ve dijital medya metinlerini değerlendirebilme
T.O.8.26. Metni eleştirebilme
T.O.8.27. Metindeki probleme çözüm üretebilme
T.O.8.28. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.8.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.8.18. Eleştirisini sözlü olarak ifade edebilme
T.K.8.19. Problem çözümüne yönelik konuşma yapabilme
T.K.8.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.8.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.8.15. Eleştirisini yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.8.16. Problem çözümüne yönelik yazabilme
T.Y.8.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.8.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme 

Bilim
Düşünme
Problem Çözme
Anahtar Kelime
Çözümleme
Eleştirme
Değerlendirme
Probleme Çözüm Üretme
Basılı ve Dijital Metinler

bilim, düşünme, problem çözme, anahtar kelime, çözümleme, probleme çözme, eleştirme, değerlendirme, basılı ve dijital metinler, merak, azim, kendine inanma (öz yeterlilik), sorumluluk, uzmanlaşma, gerçeği arama, sistematik olma, şüphe duyma, özgün düşünme

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için bilgi aktarımı, açık uçlu soru, eşleştirme kullanılır.
Öğrencilere bilgilendirici metinlerde anahtar kelimeleri ve metnin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümlemeler yapabilmeleri için bilgi aktarımı görevi verilir. Basılı ve dijital medya metinlerini değerlendirebilmeleri ve okuduğu metni veya yazarını çeşitli yönlerden eleştirebilmeleri için öğrencilere açık uçlu soru görevi verilir. Dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduğu metinde yer alan probleme yönelik çözüm üretebilmeleri için eşleştirme görevinden yararlanılır.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için soru-cevap, paragraf/deneme yazma, drama, kontrol listesi ve dereceli puanlama anahtarı kullanılır. Öğrencilerin eleştirilerini sözlü olarak ifade edebilmeleri için soru-cevap görevinden yararlanılır. Eleştirilerini yazılı olarak ifade edebilmeleri için paragraf yazma görevi verilir. Problem çözümüne yönelik konuşmalar yapabilmeleri için drama görevi kullanılır. Problem çözümüne yönelik yazabilme becerilerinin gelişebilmesi için öğrencilere paragraf/deneme yazma görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencilerin performansları öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilir.

Bu temada öğrencilerin, anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözümlemeler yapma, metnin bölümlerini belirleme, probleme çözüm üretme, medya metinlerini değerlendirme, eleştirme gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.

Bu temada yer alan “Bilgilendirici metinde anahtar kelimeleri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısı, önceki temada verilen “Dinlediğindeki/izlediğindeki unsurları sınıflandırabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.
“Basılı ve dijital medya metinlerini değerlendirebilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda verilen “Metin içi karşılaştırma yapabilme”, “Metinler arası karşılaştırma yapabilme” ve “Okuduğunu değerlendirebilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.
“Eleştirisini sözlü olarak ifade edebilme” ve “Eleştirisini yazılı olarak ifade edebilme” öğrenme çıktıları, önceki temalarda verilen “Konuşmasında karşılaştırma yapabilme” ve “Yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde karşılaştırma yapabilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin tema adı olan “Akademik Düşünce Dünyası” ifadesinden anladıklarına yönelik tahminlerini aldıktan sonra ünlü Türk ve yabancı düşünürlerle ilgili hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (düşünme, problem çözme, algoritmik düşünme, analitik düşünme, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, bilim, bilimsel bilgi, proje) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.

Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin başkalarını saygıyla (D14.2) etkin dinlemeleri sağlanır (SDB2.1). Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.
Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal seçimlerini yönetebilmelerine yönelik T.D.8.1. ve T.O.8.1.deki aşamalar uygulanır.
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. “Akademik Düşünce Dünyası” temasıyla ilişkilendirilen okuryazarlık (OB1, OB7), değer (D11, D16, D12, D6) ve eğilimler (E1.1, E1.3, E3.4, E3.6, E3.9) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır.

Öğrencilerin tema konularıyla ilgili dinlediği/izlediği bilgilendirici metinlerdeki anahtar kelimeleri (T.D.8.15.) ve bu metinlerin bölümlerini belirlemeye yönelik çözümlemeler (T.D.8.16.) yapmaları sağlanır (E3.7).
Akademik düşünce dünyası ile ilgili dinleme/izleme metinlerinde problem biçiminde tanımlanan olay ya da durumun problemli yönü öğrencilerin kendi bakış açılarıyla özetlemelerinin ardından probleme yönelik alternatif çözümler üretmeleri, çözüme ilişkin yansıtmada bulunmaları (T.D.8.26) sağlanır (E3.11).
Öğrencilerin temayla ilgili konulardaki basılı ve dijital medya metninin değerlendirilecek özelliklerini belirlemeleri, ön bilgilerini de kullanarak karşılaştırmalar yapmaları ve bir yargıya ulaşmaları (T.O.8.25) sağlanır (OB2).
Tema çerçevesinde öğrencilerin okuduğu bir metni ve yazarını ön bilgilerini de kullanarak çeşitli yönlerden eleştirmeleri (E3.10), eleştirdikleri noktalara alternatifler sunmaları (T.O.8.26.), metindeki problemi tespit edip problemin çözümüne yönelik alternatif fikirler üretmeleri (T.O.8.27.) sağlanır (KB3.3).
Öğrencilerin konuşma ve yazma sürecini uygun şekilde yönetebilmeleri beklenir (T.K.8.1., T.Y.8.1.).
Akademik düşünce dünyası kavram alanına giren konularda konuşma ve yazma çalışmaları yaparken eleştirilerini (T.K.8.18., T.Y.8.15.) ve karşılaştıkları problemlere yönelik çözüm önerilerini (T.K.8.19., T.Y.8.16., E3.2, E3.6) başkalarının bakış açılarına saygı duyarak ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1, SDB2.3, E3.5, OB1).
Ayrıca tema içeriğine uygun yazma çalışmalarında öğrencilerin daha önce üzerinde durulan noktalama işaretlerini işlevlerine uygun kullanması, yazım kurallarını uygulaması beklenir (T.Y.8.21.).
Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.
Öğrencilerin önceki temalarda konu edilen dil yapılarını ve bunların işlevlerini belirleyebilecekleri, bunları konuşma ve yazılarında kullanabilecekleri etkinlikler yapılır.
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.8.27., T.O.8.28., T.K.8.26., T.Y.8.22.), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
Temada işlenen konu ve öğrenme çıktıları doğrultusunda öğrencilerden ülke içinde ve ülke dışında bilimsel alanda önemli çalışmalar yapmış bilim insanlarımızı basılı ve dijital kaynaklardan araştırmaları, bilimsel başarı kazandıkları alanlar ile ilgili sunum hazırlamaları istenebilir. Araştırma sonucu ulaştığı bilgileri arkadaşlarına belli bir plan çerçevesinde sunmaları veya uygun dijital ortamlarda paylaşmaları sağlanabilir (D16.3, E3.8, E3.2).
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D3.2, D16.3, E2.2).
Öğrencilerin etken ve edilgen anlatımın anlama olan katkısını belirlemeleri ve etken ve edilgen yapıları işlevlerine uygun kullanmaları sağlanabilir.

Bilimsel bir çalışmada etik ilkelerin neler olduğu ile ilgili bir araştırma yapılması ve yapılan araştırma bulgularının metin hâline getirilerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.
“Bilim”, “bilim insanı”, “yaratıcılık” vb. konularına yönelik seçilen filmlerin izlenmesi ve bu filmlerdeki bilimsel gelişmelerin neler olduğu, günümüze ne şekilde etki ettiğine ilişkin bir düşünce yazısı yazılması, yazının sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Araştırma basamaklarına uyulacak şekilde bir problemin, konunun ele alınarak bilimsel bir çalışma hâline getirilmesi, uygun dijital araçlar kullanılarak bu çalışmanın akademik posterinin hazırlanması ve bu posterin sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.
Yaşanılan yer, TÜBİTAK bölge sergisinin yapıldığı bir yerse bölge sergisinde poster sunumları yapılan projelerin incelenmesi amacıyla bir gezi planının hazırlanması ve serginin ziyaret edilmesi istenir. Yarışmaya katılan öğrencilerle röportaj yapılması bu röportajın ses dosyası ya da video kaydının dijital araçlar kullanılarak içerik hâline getirilmesi ve bu içeriğin sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Okuma ya da dinleme/izleme metninde yer alan “bilim”, “bilim insanı”, “yaratıcılık” vb. kavramlar, görsel araçların sunumu ve uygun şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.