5. TEMA: SANAT VE ESTETİK
Anlama
TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma
Anlatma
TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma
KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme, KB2.14. Yorumlama, KB2.18. Tartışma, KB2.15. Yansıtma, KB2.17. Değerlendirme, KB3.3. Eleştirel Düşünme
E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme
SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme
D7. Estetik, D14. Saygı, D16. Sorumluluk
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı
Dinleme/İzleme
T.D.8.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.8.4. Dinlediğinde/izlediğinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.D.8.9. Dinlediğini/izlediğini kendi içinde karşılaştırabilme
T.D.8.10. Dinledikleri/izledikleri arasında karşılaştırma yapabilme
T.D.8.11. Dinlediğindeki/izlediğindeki unsurları sınıflandırabilme
T.D.8.12. Dinlediğini/izlediğini yorumlayabilme
T.D.8.27. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.8.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.8.4. Metinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.O.8.9. Metin içi karşılaştırma yapabilme
T.O.8.10. Metinler arası karşılaştırma yapabilme
T.O.8.24. Okuduğunu değerlendirebilme
T.O.8.28. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.8.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.8.10. Sözlü sunum yapabilme
T.K.8.12. Konuşmasında karşılaştırma yapabilme
T.K.8.16. Değerlendirmesini sözlü olarak ifade edebilme
T.K.8.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.8.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.8.9. Yazısında karşılaştırma yapabilme
T.Y.8.13. Değerlendirmesini yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.8.14. Yazılı üretiminde ve yazılı etkileşiminde tartışabilme
T.Y.8.20. Uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanabilme
T.Y.8.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.8.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Sanat
Estetik
Müze
Sınıflandırma
Karşılaştırma
Yorumlama
Değerlendirme
Sözlü Sunum
Tartışma
Geçiş ve Bağlantı İfadeleri
sanat, estetik, müze, sınıflandırma, karşılaştırma, yorumlama, değerlendirme, sözlü sunum, tartışma, geçiş ve bağlantı ifadeleri, merak, yaratıcılık, özgün düşünme
Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için kümelere ayırma, tanılayıcı dallanmış ağaç, kontrol listesi, açık uçlu soru kullanılır.
Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde kendi içinde, okuduklarında ise metin içi karşılaştırma yapabilmeleri için kümelere ayırma görevinden yararlanılır.
Dinledikleri/izledikleri arasında ve okuduklarında metinler arası karşılaştırma yapabilmeleri için tanılayıcı dallanmış ağaç görevi verilir. Dinlediklerinin/izlediklerinin içeriğini çeşitli niteliklerden hareketle sınıflandırabilmeleri için öğrencilere kümelere ayırma görevi verilir. Okuduklarını değerlendirebilmeleri için kontrol listesinden yararlanılır. Dinlediklerini/ izlediklerini yorumlayabilme becerilerinin gelişmeleri için açık uçlu soru görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için dereceli puanlama anahtarı, betimleme, rapor yazma, sunum yapma, sorulardan/görsellerden/kavramlardan hareketle metin oluşturma, cümle/paragraf yazma, kontrol listesi kullanılır.
Öğrencilerin sözlü sunum yapabilme becerilerinin değerlendirilebilmesi için dereceli puanlama anahtarından yararlanılır. Konuşmalarında ve yazılarında karşılaştırma yapabilmeleri için betimleme görevi verilir. Değerlendirmelerini yazılı olarak ifade edebilmeleri için öğrencilere rapor yazma görevi verillir. Değerlendirmelerini sözlü olarak ifade edebilmeleri için sunum yapma görevinden yararlanılır. Yazılarında çeşitli konuları tartışabilmeleri için öğrencilere sorulardan/görsellerden/kavramlardan hareketle metin oluşturma görevi verilir. Yazılarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanabilmeleri için cümle/paragraf yazma görevi verilir.
Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencilerin performansları öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilir.
Bu temada öğrencilerin; sözlü sunum yapabilme, karşılaştırma, sınıflandırma, yorumlama, değerlendirme, tartışma gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.
Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, beyin fırtınası, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.
Bu temada yer alan “Dinlediğini/izlediğini yorumlayabilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda verilen “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.
“Okuduğunu değerlendirebilme” öğrenme çıktısı, önceki temada verilen “Öyküleyici metinlerdeki hikâye unsurlarını belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.
Derse başlamadan önce öğrencilerin sanat ve estetik kavramlarına yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (sanat, sanat tarihi, resim, heykel, mimarlık, dans, müzik, sinema, tiyatro, dijital sanatlar, müze, sanal müze vb.) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.
Öğrencilere, öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.
Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin başkalarını saygıyla (D14.2) etkin dinlemeleri sağlanır (SDB2.1). Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.
Okuma, dinleme/izleme çalışmaları yapılırken öğrencilerin materyal seçimlerini yönetebilmelerine yönelik aşamalar uygulanır (T.D.8.1., T.O.8.1.).
Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder (T.O.8.4., T.D.8.4.). “Sanat ve Estetik” temasıyla ilişkilendirilen okuryazarlık (OB4, OB9), değer ve eğilimler (E1.1,E3.3,E3.10,E3.11) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır.
Öğrencilerin tema ile ilgili konularda okudukları, dinledikleri/izledikleri arasında ön bilgilerinden de yararlanarak metin içi ve metinler arası karşılaştırmalar yapabilmeleri amacıyla sanat ve estetik unsurlar içeren metinler kullanılır (T.D.8.9., T.O.8.9., T.D.8.10., T.O.8.10.), (OB5, KB2.7).
Öğrencilerin metin inceleme çalışmaları kapsamında metnin unsurlarını çeşitli özellikleri bakımından sınıflandırması, ayrıştırıp tasnif etmesi ve sonuçlarını çeşitli şekillerde sunması sağlanır (T.D.8.11.), (SDB2.1).
Öğrencilerin okuduklarında ve dinlediklerinde/izlediklerinde ne anlatılmak istendiğine veya ne anlaşılması gerektiğine açıklık getirmeleri, genellemeler yapmaları, ön bilgilerini de kullanarak değerlendirmelerde bulunmaları ve bir sonuca ulaşmaları sağlanır (T.O.8.24., T.D.8.12.) (KB2.14).
Öğrencilerin konuşma ve yazma sürecini uygun şekilde yönetebilmeleri sağlanır (T.K.8.1., T.Y.8.1.).
Öğrencilerin tema ile ilgili konularda yapacakları sunum öncesinde konuşma planı hazırlamaları ve bu plan doğrultusunda prova yapmaları (T.K.8.10.), hedef kitleye uygun ses, beden dili ve görsellerle desteklenen bir sunum gerçekleştirmeleri ve dinleyicilerin olası sorularını cevaplamaları, sunumu sırasında ön bilgilerinden de yararlanarak karşılaştırmalar yapmaları (T.K.8.12.), karşılaştırma sonucunu ortaya koyarak bir yargıya ulaşmaları ve konuşmalarında bu yargıya yer vermeleri sunum sonrasında da konuşma amacına ulaşma durumunu, konuşma içeriğini ve yapısını, süreç içindeki motivasyon ve duygu durumlarını değerlendirmeleri sağlanır (T.K.8.16.), (SDB1.2).
İlgili temada üzerinde durulan konu odağında seçilen tür ve hedef kitleye yönelik hazırlanan anahtar kelimeler, söz varlığı vb. ile ilişkili nesne, kişi, olay ve bilgilerin, özelliklerin belirlenmesi, çeşitli araçlarla bilgilerin nesnel biçimde sunulması (T.Y.8.9.) sağlanır. Konuyla ilgili değerlendirmelerini ön bilgilerini de kullanarak ifade etmeleri (T.Y.8.13.), farklı konularda tartışma becerilerini geliştirmek için çalışmalar yapmaları (T.Y.8.14.), tüm bunları ifade ederken uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanmaları (T.Y.8.20.) sağlanır.
Tema içeriğine uygun yazma çalışmalarında öğrencilerin daha önce üzerinde durulan noktalama işaretlerini işlevlerine uygun kullanması, yazım kurallarını uygulaması beklenir (T.Y.8.21.).
Öğrencilerin tahminde bulunma işlevli söz varlığını/dil yapılarını (belki, belki de, sanki, galiba, tahminim, muhtemelen, bence, güya, acaba, dediğine bakılırsa, gördüğüm kadarıyla, umarım, herhâlde, -Abil-, -mIştIr, -mIş olmalı vb.) belirlemeleri ve konuşmalarında/yazılarında tahminde bulunma işlevli söz varlığını/dil yapılarını kullanmaları sağlanır. Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.
Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.8.27., T.O.8.28., T.K.8.26., T.Y.8.22.), (SDB1.3).
Üretim Atölyesi
Temada işlenen konu ve öğrenme çıktıları doğrultusunda öğrencilerden resim sanatında iz bırakmış ressamlarımızı ve en ünlü eserlerini basılı ve dijital kaynaklardan araştırmaları ve bir sunum hazırlamaları istenebilir (OB2). Araştırma sonucu hazırladıkları sunumu arkadaşlarına belli bir plan çerçevesinde sunmaları ve paylaşmaları sağlanabilir (D7.3, D16.3, E3.8, E3.2).
Öğrencilerden yaşadıkları yerde -varsa- bir sanat atölyesi, sanat müzesi, sergi salonu ya da sanal bir müzeyi ziyaret etmeleri, ziyarete ilişkin notlar almaları, gezdikleri yerlerdeki heykel, tablo vb. bir sanat eserinin dilinden hikâye yazmaları ve hikâyelerini sınıfta paylaşmaları istenebilir.
Öğrencilerin üretim atölyesi yönergelerinde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3), (E2.2).
Bulunulan bölgede -varsa- bir müze ziyaret edilerek müze çalışanlarıyla “sanat”, “müze”, ”müzecilik” vb. temaya ilişkin konulara yönelik bir röportaj yapılması ve bu röportajın ses dosyası ya da video kaydının dijital araçlar kullanılarak içerik hâline getirilmesi ve bu içeriğin sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenir.
Ünlü ressamların tablolarında yer alan karakterlerin, ressamın bakış açısı, ruh hâli ve tablonun uyandırdığı izlenimler doğrultusunda ele alınarak hikâye kahramanı hâline getirilmesi ve bu kahramanın da yer aldığı özgün bir hikâye yazılması istenir.
Yurt dışına kaçırılan sanat eserlerimizin yurda geri getirilmesi hakkında öyküleyici veya bilgilendirici bir metin yazılması, bu metnin sesli anlatı ve dinleti olan uygun dijital araçlarla “podcast” içeriğine dönüştürülerek sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.
Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.
Okuma ya da dinleme/izleme metninde yer alan “sanat”, “estetik”, “mimari”, “heykel”, “resim”, “dijital sanat” vb. kavramlar görsel araçların sunumu ve uygun şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.
Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.