4. TEMA: İLETİŞİM VE SOSYAL İLİŞKİLER

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3 Girişkenlik, E2.4. Güven, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.2. Esneklik, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D2. Aile Bütünlüğü, D4. Dostluk, D5. Duyarlılık, D8. Mahremiyet, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.6.1. Dinlemede/izlemede materyal seçimini yönetebilme
T.D.6.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.6.12. Dinlediğini/izlediğini yorumlayabilme
T.D.6.14. Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.D.6.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.6.1. Okumada materyal seçimini yönetebilme
T.O.6.3. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.6.13. Metni yorumlayabilme
T.O.6.15. Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme
T.O.6.22. Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme
T.O.6.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.6.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.6.20. Hazırlıklı konuşmasını yapılandırabilme
T.K.6.21. Konuşmasında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilme
T.K.6.24. Uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanabilme
T.K.6.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.6.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.6.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.6.6. Yazısında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilme
T.Y.6.12. Yazılı olarak özetleyebilme
T.Y.6.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.6.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme 

Metin Yapıları
Yorumlama
Çözümleme
Özetleme
Hazırlıklı Konuşma
Yazım Kurallarını Uygulama
Noktalama İşaretlerini Uygulama

iletişim, etkili iletişim, kitle iletişim araçları, metin yapıları, yorumlama, önemli bilgileri belirleyebilme, özetleme, geçiş ve bağlantı ifadeleri, hazırlıklı konuşma, çoklu ortam ögeleri, yazım kuralları, noktalama işaretleri, empati, sorumluluk, güven, girişkenlik

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için açık uçlu soru, kavram haritası, çoktan seçmeli soru kullanılır.

Dinlediği/izlediği veya okuduğu metni yorumlayabilmesi için açık uçlu soru görevinden yararlanılır. Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilmesi için kavram haritası görevi verilir.

Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilmesi için öğrenciye açık uçlu/çoktan seçmeli soru görevi verilmelidir.

Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sunum yapma, çoklu ortam tasarımı, zihin haritası, yapılandırılmış özetleme, karşılıklı konuşma (diyalog), dikte, kontrol listesi ve dereceli puanlama anahtarı kullanılır.

Öğrencinin hazırlıklı konuşmasını yapılandırabilmesinde sunum yapma görevi verilir. Yazısında çoklu ortam ögeleriyle içerik oluşturabilmesi için çoklu ortam tasarımı görevi verilir. Konuşmasında düşünceyi geliştirme yollarını kullanabilmesi için zihin haritası görevi kullanılır. Yazılı olarak özetleyebilme becerisinin değerlendirilmesinde yapılandırılmış özetleme görevi kullanılır. Uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanabilmesi için öğrenciye karşılıklı konuşma (diyalog) görevi verilir. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilmesi için dikte görevi verilir.

Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencinin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilmelidir.

Bu temada öğrencilerin metinler üzerinden çözümleme yapma, düşünceyi geliştirme yollarını kullanma, geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanma, yorumlama, özetleme, yazım kurallarını ve noktalama işaretlerini uygulama gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, öz bildirim, kümeleme gibi yöntem ve teknikler uygulanır.

Bu temada yer alan “Hazırlıklı konuşmalarını yapılandırabilme” öğrenme çıktısı, sonraki temada yer alan “Sözlü sunum yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.

“Bilgilendirici metinlerde metin yapılarından hareketle önemli bilgileri belirlemeye yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısı, önceki temalarda yer alan “Dinlediğini/izlediğini özetleyebilme” ve “Okuduğunu özetleyebilme” öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilir.

“Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme” öğrenme çıktısı, sonraki temalarda kullanılacak yazma etkinlikleriyle ilişkilendirilir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin temaya yönelik hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır. Bu çalışmalar kapsamında tema ile ilgili konular (iletişim becerileri, akranlarla iletişim, kitle iletişim araçları vb.) ile temaya ait değerler arasındaki ilişkiye yönelik etkinlikler yaptırılır.

Öğrencilere öğrenme çıktısına ve metnin konusuna yönelik ön bilgilerinden yararlanarak cevaplayabileceği sorular sorulup öğrencilerin motive ve derse dâhil olmaları sağlanır. Hazırlık aşamasında gerekirse destekleyici materyaller kullanılır.

Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanır. Dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin başkalarını saygıyla dinlemeleri sağlanır. Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görüldüğü takdirde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.

Okuma, dinleme/izleme çalışmalarında öğrencilerin materyal (T.D.6.1. ve T.O.6.1.) ve strateji, yöntem seçimlerini (T.D.6.2. ve T.O.6.3.) yönetebilmelerine yönelik uygulamalara yer verilir.

Öğrenciler okuduklarında, dinlediklerinde/izlediklerinde geçen ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin eder. “İletişim ve Sosyal İlişkiler” temasıyla ilişkilendirilen okuryazarlık (OB5, OB3), değer (D4, D8, D14, D15, D2) ve eğilimler (E2.1, E2.2, E2.4) ile ilgili söz varlığı geliştirme çalışmaları yapılır.

İletişim ve sosyal ilişkiler konulu metinler üzerinden yapılacak okuma, dinleme/izleme çalışmalarında düşünce, kavram ve durumları belirlemeye yönelik çözümlemeler yaptırılır (T.O.6.15., T.D.6.14.). Bu metinler iletişim ve sosyal ilişkiler hakkında açıklama ve sonuçlara ulaşabilmek için yorumlanır (T.O.6.13., T.D.6.12.).

Öğrencinin çoklu ortam ögelerinin görevlerini ayırt ederek bunların kendi aralarındaki etkileşimlerinden anlam oluşturması sağlanır (T.O.6.22.).

Öğrencilerin konuşma ve yazma çalışmalarında süreci doğru şekilde yönetebilmeleri sağlanır (T.K.6.1., T.Y.6.1.). Dönem başındaki temalarda veya yeni metin yapısına geçerken paragraf seviyesinde yazma etkinlikleri yapmak (T.Y.6.3.) amacıyla ilerleyen süreçte karşılaştırma/zıtlık metin yapısına yönelik çalışmalara yer verilir.

İletişim ve sosyal ilişkiler konulu bilgilendirici metinler üzerinden yapılan çalışmalarda ve ön bilgilerinden elde edilen bilgilerle düşünceyi geliştirme yollarını belirlemeleri, bunları birbirleriyle ve metinle uyumlu şekilde kullanmaları (T.K.6.21), uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini de kullanarak (T.K.6.24) karşılaştırma/zıtlık içeren hazırlıklı konuşma yapmaları (T.K.6.20.) sağlanır (SDB1.2, SDB2.1).

Öğrencinin çoklu ortam ögelerini belirlemesi ve belirlediği çoklu ortam ögelerinin görevlerine karar vermesi sağlanır. Belirlenen ögelerin birbirleriyle uyumlu olmasına ve birlikte bütüncül bir anlam oluşturmalarına dikkat edilerek metin içinde kullanılmasına yönelik çalışmalar yaptırılır (T.Y.6.6).

Öğrencilerin metindeki önemli bilgileri kronolojik akışına uygun olarak sıralamaları, sınıflama ve sıralama sürecinin ardından elde ettikleri bilgileri amaç, konu, hedef kitle, tür vb. doğrultusunda kendi cümleleriyle karşılaştırma/zıtlık metin yapısını kullanarak ifade etmeleri (T.Y.6.12), özetleme yapmaları sağlanır. Öğrenciler bu çalışmalarda yazım kurallarına uymaya ve noktalama işaretlerini uygun biçimde kullanmaya (T.Y.6.21), alternatif veya yeni bir bakış açısıyla olayları kendi cümleleri ile yeniden yapılandırarak aktarmaya (KB2.3,SDB3.2) teşvik edilir.

Öğrencilerin amaç ifade etme işlevli söz varlığını/dil yapılarını (-mak için, amacıyla, için, -ması için, niye, niçin, diye, üzere vb.) belirlemeleri ve konuşmalarında/yazılarında amaç ifade etme işlevli söz varlığını/dil yapılarını kullanmaları sağlanır.

Öğrencilerin şart işlevli söz varlığını/dil yapılarını (-sA, ise, mI, -DIkçA, -IncA ama, yalnız, lazım, eğer, şayet, ki, mutlaka, kesinlikle, şu şartla, illa vb.) belirlemeleri ve konuşmalarında/yazılarında şart işlevli söz varlığını/dil yapılarını kullanmaları sağlanır.

Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.

Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.6.25., T.O.6.27., T.K.6.26., T.Y.6.22.), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
İletişim sorunlarına yönelik özgün bir oyun yazılması, sahnelenme sürecinin tamamından sorumlu olunulacak şekilde oyunun sınıfta ya da uygun ortamlarda canlandırılması istenebilir. Canlandırma sırasında öğrencilerin farklılıklara saygı duyması ve duyarlı olması, birbirinin sözünü kesmemesi üzerinde durulabilir (D5.2, D7.2, E1.5, E2.1, E3.5). Kültürün iletişimdeki yeri ile ilgili bir araştırma yapılması, bu araştırma neticesinde elde edilen bilgilerden yola çıkılarak konuya ilişkin özgün bir metin yazılması ve bu metnin sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması istenebilir.

Öğrencilerin yönergelerde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (E2.2).

Günlük hayatta yaşanılan/tanık olunan iletişim sorunlarının karşılaştırması, bu sorunların sebepleri ve çözüm önerilerini içerecek şekilde çoklu ortam ögeleri ile desteklenen bir sunu hazırlanıp bu sununun sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenir.

Dijital ortamlarda görüş belirten yorumlardaki kırıcı söylemlerin yerine bloglar gibi sosyal ağlarda sevgi dilinin kullanılmasına yönelik beğeni cümleleri hazırlanması ve bu cümlelerin sınıf panosunda sergilenmesi istenir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.

Dinleme/izleme, okuma metni ya da tema içerisinde yer alan “akranlarla iletişim”, “iletişim becerileri”, “kitle iletişim araçları” vb. kavramlar görsel, işitsel araçların sunumu ve uygun şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.

İletişim problemlerinin yer aldığı görseller sunularak bu görsellerdeki problemler üzerine konuşulması ve problemlere çözüm önerisi sunulması, sonrasında da görsellerin uygun karşılıklarıyla değiştirilmesi sağlanır.

Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.