2. TEMA: BAĞIMSIZLIK YOLU

Anlama

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma

Anlatma

TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.11. Gözleme Dayalı Tahmin Etme, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.3. Azim ve Kararlılık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E2.5.Oyunseverlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D11. Özgürlük, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı

Dinleme/İzleme
T.D.6.2. Dinlemede/izlemede strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.D.6.3. Dinleyeceğinin/izleyeceğinin içeriğine yönelik tahminde bulunabilme
T.D.6.6. Görselle iletilen anlamı belirleyebilme
T.D.6.7. Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme
T.D.6.8. Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik üst düzey çıkarımlar yapabilme
T.D.6.9. Dinlediğini/izlediğini kendi içinde karşılaştırabilme
T.D.6.11. Dinlediğindeki/izlediğindeki unsurları sınıflandırabilme
T.D.6.25. Dinleme/izleme sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Okuma
T.O.6.3. Okumada strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilme
T.O.6.5. Metinde geçen anlamını bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilme
T.O.6.8. Metnin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme
T.O.6.9. Metnin derin anlamını belirlemeye yönelik üst düzey çıkarımlar yapabilme
T.O.6.10.Metin içi karşılaştırma yapabilme
T.O.6.11. Metinler arası karşılaştırma yapabilme
T.O.6.12. Metindeki unsurları sınıflandırabilme
T.O.6.23. Okuduğunu özetleyebilme
T.O.6.27. Okuma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Konuşma
T.K.6.1. Konuşma sürecini yönetebilme
T.K.6.4. Konuşmasında ön bilgilerinden yararlanabilme
T.K.6.5. Konuşmasında uygun tepki verebilme
T.K.6.7. Yaratıcı konuşma yapabilme
T.K.6.8. Hazırlıksız konuşma yapabilme
T.K.6.12. Konuşmasında karşılaştırma yapabilme
T.K.6.15. Sözlü olarak özetleyebilme
T.K.6.25. Konuşmasında beden dilini ve mekânı etkili kullanabilme
T.K.6.26. Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme
Yazma
T.Y.6.1. Yazma sürecini yönetebilme
T.Y.6.3. Yazısında içerik ve yapıya yönelik seçimlerini yönetebilme
T.Y.6.4. Yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde ön bilgilerinden yararlanabilme
T.Y.6.5. Yazılı etkileşiminde uygun tepki verebilme
T.Y.6.11. Yorumunu yazılı olarak ifade edebilme
T.Y.6.21. Yazım kuralları ve noktalama işaretlerini uygulayabilme
T.Y.6.22. Yazma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme

Çözümleme
Metin İçi Karşılaştırma
Metinler Arası Karşılaştırma
Dili Yaratıcı Biçimde Kullanma
İçerik Oluşturma
Özetleme
Sınıflandırma
Duygu Yönetimi
Empati

Millî Mücadele, Cumhuriyet, karşılaştırma, sınıflandırma, özetleme, yüzey anlam, derin anlam, çalışkanlık, vatanseverlik, azim ve kararlılık, bağımsızlık, millî bilinç

Dinleme/izleme ve okuma becerilerinin öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sözcük ilişkilendirme, cümle tamamlama, çoktan seçmeli/açık uçlu/ iki bileşenli soru, kümelere ayırma, tanılayıcı dallanmış ağaç, kavram haritası, yapılandırılmış özetleme seçeneklerinden biri/birkaçı kullanılır.

Öğrencinin dinleyeceği/izleyeceği metnin içeriğine yönelik tahminde bulunabilmesi için sözcük ilişkilendirme görevi verilir. Metinde geçen bilmediği söz varlığı unsurlarının anlamını tahmin edebilmesi için cümle tamamlama görevi kullanılır. Öğrencinin görselle iletilen anlamı belirleyebilmesi için çoktan seçmeli/açık uçlu/iki bileşenli soru görevinden yararlanılır. Dinlediği/izlediği veya okuduğu metnin derin anlamını elde etmeye yönelik basit çıkarımlar yapabilmesinde açık uçlu/çoktan seçmeli soru görevi verilir. Dinlediği/izlediği metinlerdeki unsurları sınıflandırabilmesi ve metin içi karşılaştırma yapabilmesi için kümelere ayırma görevi kullanılır. Metinler arası karşılaştırma yapabilmesi için tanılayıcı dallanmış ağaç görevi verilir. Okuduğu metindeki unsurları sınıflandırabilmesi için kavram
haritası görevinden yararlanılabilir. Okuduğunu özetleyebilmesi için yapılandırılmış özetleme görevi kullanılır.

Konuşma ve yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarına ulaşılıp ulaşılmadığını değerlendirmek için sözcük ve kavram havuzundan seçerek konuşma/yazma, karşılıklı konuşma (diyalog), cümle/paragraf yazma, öykü oluşturma/öykü tamamlama, betimleme, sunum yapma, canlandırma çalışmaları yapılır ve bunlara yönelik kontrol listesi kullanılır.

Öğrencinin konuşmasında, yazılı üretim ve yazılı etkileşiminde ön bilgilerinden yararlanabilmesi için sözcük ve kavram havuzundan seçerek konuşma/yazma görevi verilir. Konuşmasında uygun tepki verebilmesi için karşılıklı konuşma (diyalog) görevi kullanılır. Yazılı etkileşiminde uygun tepki verebilmesi için cümle/paragraf yazma görevi kullanılır. Yaratıcı ve hazırlıksız konuşma yapabilmesinde öykü oluşturma/öykü tamamlama görevinden yararlanılır. Yorumunu yazılı olarak ifade edebilmesinde paragraf yazma görevi verilir. Konuşmasında karşılaştırma yapabilmesi için betimleme görevinden yararlanılır. Sözlü olarak özetleme yapabilmesi için öğrenciye sunum yapma görevi verilir. Konuşmasında beden dilini ve mekânı etkili şekilde kullanabilmesi için canlandırma görevi kullanılır.

Konuşma ve yazma becerilerinde yukarıda verilen üretim görevleri gerçekleştirildikten sonra öğrencinin performansı öğrenme çıktılarına uygun yapılandırılan kontrol listesi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Sonrasında öğrenciye geri bildirim verilmelidir.

Bu temada öğrencilerin görselle iletilen anlamı belirleme, içeriğe yönelik tahminde bulunma, derin anlamı belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapma, sınıflandırma, karşılaştırma, özetleme, yorumlama, uygun tepki verme, ön bilgilerden yararlanma, beden dilini ve mekânı kullanma, hazırlıksız konuşma ve yaratıcılık gibi becerileri edinmek için temel bilgi ve yeterliliklere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini -ön bilgilerini- tespit etmek için soru-cevap, tartışma, öz bildirim, kümeleme gibi yöntem ve tekniklerden uygun olanı kullanılır.

Bu temada yer alan “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilme” öğrenme çıktısı, sonraki temada “Dinlediğinin/izlediğinin derin anlamını belirlemeye yönelik üst düzey çıkarımlar yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.

“Görselle iletilen anlamı belirleyebilme” öğrenme çıktısı, sonraki temada yer alan “Çoklu ortam ögelerine yönelik çözümleme yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.

“Konuşmasında beden dilini ve mekânı etkili kullanabilme” öğrenme çıktısı, beşinci temada yer alan “Sözlü sunum yapabilme” öğrenme çıktısıyla ilişkilendirilir.

Derse başlamadan önce öğrencilerin Millî Mücadele, Atatürk, millî egemenlik, Cumhuriyet vb. kavramlar ile temayla ilgili değerler hakkındaki hazır bulunuşluklarını belirlemek ve varsa gelişmeye açık yönlerini güçlendirmek için gerekli çalışmalar yapılır.

Okuma ve dinleme/izleme öncesinde öğrencilerin strateji ve yöntem seçimlerini yönetebilmeleri sağlanır (T.D.6.2, T.O.6.3). Metnin derin anlamını belirlemeye yönelik basit çıkarımlar yapabilmeleri için öğrencilere metindeki bilgileri ve ön bilgilerini ilişkilendirerek cevaplayabilecekleri sorular yöneltilir (T.D.6.7, T.O.6.8). Yöneltilen sorular, öğrencilerin kendi kültürlerini kavramalarına (OB5), millî bilinç sahibi olmalarına (D19.1) yardımcı olur.

Metnin özelliğine göre okuma, dinleme/izleme yöntem ve tekniklerinden bir veya birkaçı uygulanabilir. Tema ile ilgili dinleme/izleme veya sesli okuma sürecinde öğrencilerin başkalarını nazikçe dinlemeleri sağlanır (D14.1, D14.2, SDB2.1). Öğrenciler okuma, dinleme/izleme çalışmalarını tamamladıktan sonra gerekli görülmesi hâlinde metnin bir bölümü ve/veya tamamı tekrar okunur, dinlenir/izlenir.

Öğrenciler; Millî Mücadele, fedakârlık, kahramanlık konularını işleyen metinlerde karşılaştıkları ve anlamını bilmedikleri kelime ve/veya kelime gruplarının anlamlarını tahmin ederken (T.O.6.5) temaya ilişkin okuryazarlık, eğilim ve değerlerini geliştirmeleri sağlanır.

Öğrencilerin metnin başlığından, görsellerinden veya dinlenen/izlenen kısmından hareketle içeriğe ilişkin ipuçlarını belirlemeleri, belirledikleri ipuçlarıyla ön bilgileri arasında ilişki kurarak metnin tamamı veya dinlenecek/izlenecek kısmıyla alakalı mantıklı tahminlerde bulunmaları, tahminlerini doğrulanması sağlanır (T.D.6.3). Kültürel miras (OB5) ve millî değerlerle (D19.1, D19.4) ilgili görseller üzerinden öğrencilerin görselle iletilen anlamı belirleyebilmelerine yönelik çalışmalar yapılır (T.D.6.6).

Öğrencilerin okuduklarına veya dinlediklerine/izlediklerine hâkimiyetinin artması için okunanın veya dinlenenlerin/izlenenlerin içeriğini çeşitli niteliklerinden hareketle sınıflandırma (T.D.6.11, T.O.6.12) ve metin içi karşılaştırmalar yapmayı sağlayacak etkinlikler düzenlenir (T.D.6.9, T.O.6.10). Devamında okunan, dinlenen/izlenen metnin derin anlamını belirlemeye yönelik üst düzey çıkarımların yapılmasını sağlayacak (T.O.6.9, T.D.6.8) sınıf içi tartışmalar yapılır.

Daha önce okunan bir metin ile okunmakta olan metin arasında karşılaştırma yapılarak temayla ilgili metinlerin ortak ve/veya farklı yönleri belirlenir (T.O.6.11). Bu karşılaştırmalardan elde edilecek çıkarımlar, konuşma etkinliklerinde kullanılır (T.K.6.12). Konuşmaların içeriği oluşturulurken öğrencilerin Millî Mücadele, millî egemenlik, İstiklâl Marşı gibi konularda (D11.1, D19.1, D19.2, OB5) ön bilgilerinden yararlanmaları sağlanır (T.K.6.4). Ön bilgiler, öğrencilerin dili yaratıcı biçimde kullanarak içerik oluşturabilmelerine yardımcı olacak etkinliklerle verilir (T.K.6.7) (E3.1, E3.3). Öğrencilerden konuşmayı başlatma, sürdürme ve sonlandırmaya yönelik uygun selam, hitap ve sonlandırma ifadelerini kullanması, uygun şekilde soru sorması ve sorulan soruları cevaplamaları beklenir (T.K.6.1). 

Hazırlıksız konuşma çalışmaları yapılırken öğrencilerin farklı tema, karakter ve olay örgülerini çeşitli açılardan ele almaları; deneyimlerini ve gözlemlerini hayal gücüyle birleştirerek mevcut duygu, düşünce ve davranışlarını da ifade etmesi yoluyla konuşmalarını zenginleştirmeleri sağlanır (T.K.6.8), (OB1, OB5, SDB1.3).

Öğrencilerin özgün çözüm, karakter ve diyaloglar üretmesini sağlayacak çalışmalar yapılır (T.K.6.7). Konuşma etkinliklerinde öğrencilerin beden dilini ve mekânı etkili bir şekilde kullanabilmelerine (T.K.6.25.), konuşmalarında tepkilerine uygun içerik oluşturabilmelerine (T.K.6.5) yönelik etkinlikler düzenlenir (E3.1, E3.2).

Öğrencilerin, okudukları metinlerden hareketle yaptıkları özetlemeleri sözlü ifade edebilmelerine yönelik etkinlikler yapılır (T.O.6.23, T.K.6.15).

Millî Mücadele, Cumhuriyet, millî egemenlik vb. (D11.1, D19.4) konulu metinler üzerinden yapılacak okuma, dinleme/izleme çalışmalarından elde edilecek yorumlar; yazılı etkileşimde tepkilere uygun içerik oluşturabilmek amacıyla kullanılmalıdır (T.Y.6.5). Açıklayıcı metin yapısına (T.Y.6.3) uygun yazma çalışmaları yapılırken özgürlük ve vatanseverlik değerleri kapsamında millî kültürle ilgili ön bilgilerden yararlanılmalıdır (T.Y.6.4), (D11.1, D19.4, OB5).

Öğrencilerden yorumlayacağı olay, konu ya da durumu incelemesi istenir. İncelemeden sonra öğrencilerden yorum yapacağı olay, konu ya da durumu bağlamdan kopmadan dönüştürmesi, belirledikleri bakış açısı çerçevesinde yorumlarını yazılı olarak ifade etmesi beklenir (T.Y.6.11).

Tema içeriğine uygun konularda yapılacak yazma çalışmalarında öğrencilerden süreci uygun şekilde yönetmeleri beklenir (T.Y.6.1).

Tema içeriğine uygun yazma çalışmalarında öğrencilerin daha önce üzerinde durulan noktalama işaretlerini işlevlerine uygun kullanmaları, yazım kurallarını uygulamaları sağlanır (T.Y.6.21).

Öğrencilerin karşılaştırma işlevli söz varlığını/dil yapılarını (-dan daha, ise, işin kötüsü, her ne kadar, nasıl, neredeyse vb.) belirlemeleri ve konuşmalarında/yazılarında karşılaştırma işlevli söz varlığını/dil yapılarını kullanmaları sağlanır.

Öğrencilerin kelimelerin kökünü ve ekini (yapım ve çekim eki) ayırt etmeleri, ekler ezberletilmeden sezdirilerek kelime türetmenin mantığını kavramaları sağlanır.

Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde ve okuduklarında Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı cümleleri belirlemeleri; Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanıldığı özgün cümleler kurmaları sağlanır.

Öğrencilerin okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma becerilerini edinme süreci ile ilgili kendilerine yönelik yansıtma yapmaları sağlanır (T.D.6.25, T.O.6.27, T.K.6.26, T.Y.6.22), (SDB1.3).

Üretim Atölyesi
Temada işlenen konu ve öğrenme çıktıları doğrultusunda öğrencilere kendilerini Millî Mücadele yıllarında yaşayan bir çocuk olarak varsaymaları istenebilir ve cephede bulunan yakınlarına sözlü ya da yazılı olarak söylemek istediklerini ifade ettikleri konuşma ve yazma etkinlikleri yaptırılabilir (D19.1, D19.2, E3.3).

Dijital araçlar kullanılarak temanın içerik çerçevesinde yer alan anahtar kavramlara görsellerle zenginleştirilmiş seçki hazırlanması ve seçkinin basılı hâlde sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda sunulması istenebilir.

Öğrencilerin yönergelerde belirtilen sorumlulukları planlanan sürede tamamlamaları sağlanabilir (D16.3, E2.2).

İstiklâl Marşı ve Mehmet Âkif Ersoy konulu bir oratoryo ya da tiyatro metni yazılması ve süreç esnasındaki sorumluluk öğrencide olmak üzere sınıfta ya da uygun bir ortamda yazılan metnin canlandırılması istenir.

Millî Mücadeleye katkı sunan Türk büyüklerine mektup yazılması, mektupların sınıfta ya da uygun dijital ortamlarda paylaşılması sağlanır.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde, metinde geçen önemli kelimeler listelenir ve bu kelimelerin özellikleri (gerçek, mecaz, yan, eş ve zıt anlamları vb.) görsel araçlar ve şematik düzenleyiciler yardımıyla verilir.

Dinleme/izleme ya da okuma etkinliği öncesinde bilgilendirici metinlerdeki kavram, bilgi; öyküleyici metinlerdeki kişi, yer, zaman vb. yapılara ilişkin unsurların yer aldığı kavram ya da hikâye haritası gibi şemalar oluşturulup sunulur.

Dinleme/izleme, okuma metni ya da tema içerisinde yer alan Millî Mücadele, millî kimlik vb. kavramlar görsel işitsel araçların sunumu ve uygun şematik düzenleyicilerin kullanımı ile somutlaştırılır.

Bulunulan yerdeki -varsa- “Atatürk Müze Evleri ve Köşkleri”, “Mehmet Âkif Ersoy Müze Evleri”, “Millî Mücadele Müzesi” vb. müzelerin ya da konuya ilişkin sanal müzelerin sınıf ortamında ziyareti gerçekleştirilerek tema içerisinde verilen bilgilerin karşılaştırılması ve somutlaştırılması sağlanır.

Okuma ve yazma çalışmalarında işleyişin nasıl olması gerektiği bire bir anlatılarak süreç öğrenci ile yürütülür.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.