4. TEMA: RE MAJÖR VE Sİ MİNÖR

SAB6. Müziksel İşitme, SAB7. Müziksel Okuma, SAB8. Müziksel Yazma

E1.1. Merak, E2.5. Oyunseverlik, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim

D4. Dostluk, D10. Mütevazılık, D12. Sabır

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4.Görsel Okuryazarlık

MİOY.8.4.1. Re majör ve si minör dizileri yazabilme
a) Re majör ve si minör dizileri kavramını tanır.
b) Re majör ve si minör dizileri ayırt eder.
c) Re majör ve si minör dizileri uygular.
MİOY.8.4.2. Re majör ve si minör dizileri okuyabilme
a) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini tanır.
b) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini uygular.
MİOY.8.4.3. Re majör ve si minör dizileri işitebilme
a) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini tanır.
b) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini işitsel olarak ayırt eder.
c) Re majör ve si minör dizi bileşenlerini ifade eder.

Re Majör, Si Minör Diziler

armonik, dikte, majör, melodik, minör, re majör, ritmik solfej, si minör, solfej, Tampere 4'lü
ses dizisi

Öğrenme çıktıları; boşluk doldurma ve kısa cevaplı sorulardan oluşan çalışma kâğıtları, kontrol listesi, performans görevi, gözlem formu, öz, akran, grup değerlendirme formları ile değerlendirilebilir. Re majör ve si minör dizisinin seslendirilmesi ve işitilmesine yönelik performans görevi verilebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde analitik dereceli puanlama anahtarı ve gözlem formu kullanılabilir
.

Tam ses, yarım ses, sesteş, aralık ve dizi kavramlarını tanıdığı, si bemol majör ve sol minör dizilerinin işitme, okuma ve yazma becerisini kullanabildiği kabul edilmektedir

Öğretmen, dersin başında öğrencilerin re majör ve si minör tonlarıyla ilgili mevcut bilgilerini değerlendirmek ve önceki öğrendikleri tonlarla bağlantı kurmalarını sağlamak amacıyla çeşitli sorular yöneltir. Öğrencilerin daha önce öğrendikleri majör ve minör tonlar hatırlatılarak re majör ve si minör tonlarının bu yapılarla nasıl bir ilişki içinde olduğu üzerine düşünmeleri teşvik edilebilir. Öğrencilere, "Re majör veya si minör tonlarında bestelenmiş bir eser dinlediniz mi?", "Daha önce çaldığınız veya söylediğiniz parçalardan hangileri bu tonlardan birinde olabilir?" gibi sorular yöneltilerek ön bilgileri ölçülebilir. Öğretmen, re majör ve si minör tonlarında yazılmış kısa müzik örnekleri dinleterek öğrencilerden bu tonların karakteristik özelliklerini yorumlamalarını ister. "Bu müzik size hangi duyguları hissettirdi?", "Daha önce öğrendiğiniz tonlarla kıyasladığınızda nasıl bir fark hissediyorsunuz?", "Re majör tonunda bir eseri dinlediğinizde nasıl bir atmosfer oluşuyor, si minör tonunda bestelenmiş bir eseri duyduğunuzda ne gibi bir fark hissediyorsunuz?" gibi sorular sorulabilir. Öğrencilerden bu tonlarda bestelenmiş eserlerin belirli bölümlerini tekrar etmeleri veya ritmik olarak takip etmeleri istenerek re majör ve si minör tonlarının yapısını işitsel ve teorik olarak kavramaları desteklenir. Bu süreç, öğrencilerin önceki bilgilerini gözden geçirmelerine, yeni öğrendikleri tonları diğer tonlarla karşılaştırmalarına ve öğrenme sürecine aktif katılım sağlamalarına yardımcı olur.

Günlük hayatta aynı durumun farklı duygular uyandırabileceğini fark ederiz. Örneğin bir tiyatro sahnesinde aynı dekor, parlak ışıkta enerjik, loş ışıkta ise duygusal bir atmosfer oluşturabilir. Müzikte de aynı notalar farklı tonlarda kullanıldığında farklı hisler uyandırır. Öğrenciler, re majör ve si minör tonlarını günlük yaşantıyla ilişkilendirmek için şu sorular üzerine düşünebilir: • Bir film izlerken, heyecan verici bir sahnede duyduğunuz müzik ile duygusal bir sahnede çalan müzik arasındaki fark nedir? • Kutlama için çalınan bir müzik ile bir masal anlatılırken kullanılan müzik arasındaki duygusal farkları nasıl tanımlarsınız? • Aynı melodiyi hem Re majör hem de Si minör tonlarında dinlediğinizde nasıl bir fark hissedersiniz? Sizce bu ton değişimi müziğin anlamını nasıl etkiler? Bu tür bağlantılarla öğrenciler, re majör ve si minör tonlarının müzikteki anlatım gücünü fark edebilir, tonların sadece notalardan değil, duyguları aktaran önemli bir araçtan oluştuğunu keşfedebilirler.

MİOY.8.4.1
Re majör ve si minör diziler ile ilgili; görsel ve işitsel materyallerle öğrencilerin ön öğrenmeleri hatırlaması ve merak etmesi sağlanır (E1.1). Öğrencilerin yeni öğrenmelere ilişkin görsellere ait soru sorması sağlanır (E3.8). Sorulara verilen cevaplar esnasında öğrencilerin potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak dönütlerle öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). Re majör ve si minör diziler ile ilgili sunumlar hazırlanarak öğrencilerin kavramları hem görsel hem de işitsel olarak fark etmeleri sağlanır (OB1). Öğrencilerin izleme ve dinleme etkinliklerinden sonra müzikle ilgili bilgilerinin veya anılarının olup olmadığı sorulur. Cevaplardan yola çıkılarak öğrencilerin anılarıyla öğreneceği bilgiler ilişkilendirilir (SDB1.1). Anılardan örnekler verilirken duygu ve düşüncelerin fark edilmesi yoluyla iletişim becerisi desteklenir (SDB2.1). Bu süreç, gözlem formu ve kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilerin sınıf içerisinde görsel materyaller ile ifade edilen re majör ve si minör dizileri nota yazım kurallarına uygun bir şekilde hizalı olarak yazabilmeleri için yazma etkinlikleri yapmaları sağlanır. Öğrenciler re majör ve si minör diziler arasındaki ilişkileri belirler ve dizi türleri arasında bağ kurarlar. Örneğin öğrenciler majör dizinin 6. derecesinden oluşturulacak bir dizinin, minör dizi olduğunu gösterir (OB4). Bu durumu sözlü ve yazılı olarak ifade eder. Bu süreç; gözlem formu, boşluk doldurma ve kısa cevaplı sorulardan oluşturulan çalışma kâğıtları kullanılarak değerlendirilebilir.
MİOY.8.4.2
Öğrencilerin, ön öğrenmelerde öğrendiği tampere 4'lü ses dizilerinin (4'lü ses dizisi) seslendirilmesine yönelik yapılan çalışmalar piyano eşliğinde gerçekleştirilir. Süreç içinde öğrencilerle, re majör sesi üzerine kurulmuş majör tampere 4'lü ses dizisiyle seslendirme ve solfej çalışmaları yapılması sağlanır (Re majör'den sol'e kadar olan sıralı sesleri isimlerini kullanarak seslendirmesi). Daha sonra la üzerine kurulacak olan majör Tampere 4'lü ses dizisi sürece dâhil edilir ve re majör dizisinin öğrenmesi sağlanır. Aynı süreç majör dizinin ilgili minörü olan si minör dizisi içinde geçerlidir. Re majör ve si minör dizilerinin ses olarak tanınması için solfej çalışmaları yapılması sağlanır. Solfej çalışmaları ile beraber ritmik solfej çalışmaları yürütülerek öğrencilerin müziksel işitme ve okuma becerilerini geliştirmeleri sağlanır. Solfej çalışmaları ile birlikte ritmik solfej çalışmaları gerçekleştirilerek öğrencilerin müziksel işitme, okuma ve yazma becerilerini geliştirmeleri sağlanır. Performans çalışmaları sırasında öğrenciler hem bireysel hem de grup etkinliklerinde uyumlu davranarak mütevazı bir tutum geliştirirler (D10.3). Grupla beraber yapılan seslendirme çalışmalarında aktif rol alır (SDB2.1) ve ortak hedeflere ulaşmak için arkadaşlarıyla dayanışma içinde olur (D4.1). Bu süreç, grup değerlendirme formu, akran değerlendirme formu ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

MİOY.8.4.3
Öğrencilerin, ön öğrenmelerde öğrendiği tampere 4'lü ses dizilerinin (4'lü ses dizisi) işitilmesine yönelik yapılan çalışmalar piyano eşliğinde gerçekleştirilir. Süreç içerisinde, öğrencilerle re majör sesi üzerine kurulmuş majör tampere 4'lü ses dizisiyle işitme çalışmaları yapılır ve ardından dikte yapmaları sağlanır. (Tek ses işitme çalışması) Ses bulma ve işitme oyunları oynanarak öğrencilerin tek sesleri duyabilmeleri sağlanır (E2.5). Bunun üzerine la sesi üzerine kurulacak olan tampere 4'lü ses dizisi sürece dâhil edilerek re majör dizisinin öğrenciler tarafından tanınması sağlanır. Aynı süreç majör dizinin ilgili minörü olan si minör dizisi içinde geçerlidir. Öğrencilerin sesleri ayırt ederek dikte çalışması yapmaları gerçekleştirilir. Solfej çalışmaları ile beraber ritmik solfej çalışmaları gerçekleştirilerek öğrencilerin müziksel okuma becerilerini geliştirmeleri sağlanır. Ayrıca öğrencinin dijital platformlarda sol majör ve mi minör tonlarında eserler dinleyip, konserler seyrederek tonal yapıları pekiştirmesi sağlanır (OB2). Zorlayıcı ses dizilerini çözümleme aşamasında gösterilen kararlılık, müzikal becerilerin pekişmesini destekler (D12.3). Bu süreçte öğrencilere, re majör ve si minör dizilerinin seslendirilmesi ve işitilmesine yönelik performans görevi verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden dijital müzik programları veya nota yazılımı kullanarak kendi küçük bestelerini oluşturmaları teşvik edilebilir. Böylece, re majör ve si minör tonlarının nasıl bir ifade aracı olarak kullanılabileceğini deneyimleyerek öğrenebilirler.

Solfej çalışmalarında daha kısa, daha az karmaşık ve sık tekrarlanan motifler kullanılabilir; dikte çalışmalarında tempoyu yavaşlatıp önce tek ses, sonra iki ses duyma aşamalı olarak ilerletilebilir. Her öğrenme aşamasında sık sık tekrar yapılabilir. Öğrencinin okuma ve işitme çalışmalarında tekrar çalışmaları yaptırılarak kendine güveni artırılabilir.