3. TEMA: TÜRK SANAT MÜZİĞİNDE KLASİK ÖNCESİ DÖNEM

SBAB4. Değişim ve Sürekliliği Algılama (SBAB4.1. Sıralama)

KB2.4. Çözümleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma

E1.1. Merak, E2.2. Sorumluluk, E3.2. Odaklanma, E3.4. Gerçeği Arama, E3.7. Sistematiklik

SDB2.2. İş Birliği

D15. Sevgi, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MT.7.3.1. Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında bilgi toplayabilme
a) Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.
b) Belirlediği aracı kullanarak Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında bilgileri bulur.
c) Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında ulaşılan bilgiler doğrular.
ç) Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.
MT.7.3.2. Abdülkâdir Merâgî’nin Türk sanat müziğine katkılarını çözümleyebilme
a) Abdülkâdir Merâgî’nin çalışmalarını belirler.
b) Abdülkâdir Merâgî’nin çalışmalarıyla Türk sanat müziğine katkılarını belirler.
MT.7.3.3. Klasik Öncesi Dönem’deki Türk sanat müziği bestecilerinin isimlerini kronolojik olarak sıralayabilme
a) Klasik Öncesi Dönem bestecilerinin isimlerini kronolojik olarak sıralar.
MT.7.3.4. Hazırlık ve Oluşum Dönemi eserlerini Klasik Öncesi Dönem eserleri ile karşılaştırabilme
a) Dinlediği Hazırlık ve Oluşum Dönemi ile Klasik Dönem’e ait eserlerin özelliklerini belirler.
b) Dinlediği eserlerdeki benzerlikleri listeler.
c) Dinlediği eserlerdeki farklılıkları listeler.

• Klasik Öncesi Dönem’in Genel Özellikleri
• Abdülkâdir Merâgî’nin Türk Sanat Müziğine Katkıları
• Klasik Öncesi Dönem' in Türk Sanat Müziği Bestecileri
• Hazırlık ve Oluşum Dönemi İle Klasik Öncesi Dönem Eserleri

form, makam, usul

Öğrenme çıktıları, grup değerlendirme formu, kontrol listesi, gözlem formu, analitik dereceli puanlama anahtarı, açık uçlu sorular ve çalışma yaprağı kullanılarak değerlendirilebilir. Analitik dereceli puanlama anahtarı, açık uçlu sorular ve çalışma yaprağı, öğrencilerin analiz yetkinliklerini ve öğrenme süreçlerindeki doğruluk düzeylerini ölçmek için kullanılabilir. Performans görevi olarak öğrencilerden Klasik Öncesi Dönem bestecilerinden birini seçip bestecinin hayatını ve eserlerini incelemeleri istenebilir. Belirledikleri bestecinin eserini, makam, usul ve dönemsel özellikler açısından analiz etmeleri beklenebilir. Akran ve öz değerlendirme formları, analiz süreçleri ve iş birliği düzeylerini değerlendirmek için kullanılabilir.

Öğrencilerin Türk sanat müziğinde Hazırlık ve Oluşum Dönemi'ni bildiği kabul edilir. Öğrencilerin müzikal dinleme becerisine sahip oldukları kabul edilir.

Öğrencilere “Hazırlık ve Oluşum Dönemi’nin temel özelliklerini hatırlıyor musunuz?” “Hazırlık ve Oluşum Dönemi'nde ilk Türk devletlerinde kullanılan çalgılar nelerdir?” “Hazırlık ve Oluşum Dönemi'nde İslamiyetin kabulüyle oluşan müzik türleri nelerdi?” "Bu dönemin önemli bestecileri kimlerdi?" “Bu dönemin önemli müzikal özellikleri nelerdi?” gibi sorular sorularak önceki öğrenmelerine dair bilgi düzeyleri değerlendirilebilir. Öğrencilere Hazırlık ve Oluşum Dönemi’ne ait eser/eserler dinletilerek eserdeki/eserlerdeki döneme ait belirgin özellikler hakkında sorular sorulabilir.

Öğrencilere Klasik Öncesi Dönem’e ait bir eser örneği dinletilerek bu eserle aynı makamda bestelenmiş Klasik Dönem’e ait bir eseri karşılaştırmaları istenebilir. Öğrencilere Klasik Öncesi Dönem’e ait bir eser örneği dinletilerek öğrencilerin dağarcığındaki aynı makamda bir eserle karşılaştırmaları istenebilir.

MT.7.3.1
Öğrencilere Klasik Öncesi Dönem'in 14. yüzyıldan başlayıp 17. yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü ve Abdülkadir Merâgî’den başlayarak Itrî’ye kadar devam ettiği belirtilerek Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönemi’ni araştırmalarına yardımcı olacak kitaplar, akademik makaleler, görsel materyaller (minyatürler, döneme ait sanat eserleri vb.) güvenilir genel ağ adresleri ve dijital içerikler gibi çeşitli kaynaklar tanıtılır. Öğrencilerden gruplara ayrılarak dönemin önemli tarihi olayları ile bu olayların kültürel ve sosyal hayata etkileri, dönemin önemli kişi ve eserleri hakkında belirledikleri araç ve kaynakları kullanarak bilgi toplamaları istenir (SBAB2.2, OB9, E1.1, E2.2, D19.2). Öğrenciler birden fazla kaynaktan topladıkları bilgileri karşılaştırarak doğrularlar (OB1, E3.4). Öğrencilerden kaynak belirleme, gelişmeleri içeren bilgileri bulma, bu bilgilerin doğrulanmasına dair kanıtlar ve bilgilerin kaydedilmesine yönelik her çalışma için küçük gruplar oluşturmaları istenebilir (E3.4). Öğrenciler, topladıkları bilgileri kullanarak dönemin önemli olaylarını, müzik alanındaki gelişmeleri, öne çıkan kişilikleri ve eserleri içeren bir zaman çizelgesi hazırlarlar. Bu çizelge, resimler, kısa açıklamalar ve diğer görsel unsurlarla zenginleştirilerek dijital bir sunum hâline getirilebilir. Grup çalışmalarında öğrencilerin iş birliği ve katılım düzeyleri gözlem formu ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin bilgi toplama araçlarını seçme ve kullanma becerisinin değerlendirilmesinde kontrol listesi kullanılabilir.

MT.7.3.2
Öğrencilere Abdülkâdir Merâgî’nin hayatını, eserlerini, yaşadığı dönemin tarihsel olaylarını anlamalarına yardımcı olacak kitaplar, akademik makaleler, görsel materyaller, güvenilir genel ağ adresleri ve dijital içerikler gibi çeşitli kaynaklar tanıtılır. Öğrencilerden öğretmenlerinin rehberliğinde Abdülkâdir Merâgî’nin hayatını araştırmaları, dönemin önemli tarihi olayları ile bu olayların kültürel ve sosyal hayata etkilerini "Kenzül-Elhan", "Câmiül-Elhan", "Kitab’ül Edvâr" gibi eserlerini incelemelerini ve bu eserlerde ele alınan konuları ile nazariyat çalışmalarını, b estelerini ve bestelerinde de kullandığı usul ve makamlar gibi konuları belirlemeleri istenir. Öğrenciler gruplara ayrılarak belirlenen konuları tanıtılan kaynakları kullanarak analiz ederler (D15.2, D16.3, D19.2, SDB2.2). Gruplar, analizlerinin sonuçlarını sınıfta sunarak diğer öğrencilerle paylaşırlar. Öğrenciler, belirledikleri konuların birbirleriyle olan ilişkisini bir bütün hâlinde görebilmek için araştırdıkları konularla ilgili analizlerini birlikte oluşturdukları tabloda gösterebilirler. Öğrencilere Abdülkâdir Merâgî’nin eserlerinin dönemin müziğini nasıl şekillendirdiği, dönemin tarihsel olaylarının Abdülkâdir Merâgî’nin çalışmalarına nasıl yansıdığı gibi konuların yer aldığı açık uçlu sorular içeren çalışma yaprağı hazırlanabilir. Grup içindeki iş birliği gözlem formu ile, analiz süreçleri ise analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir.

MT.7.3.3
Öğrencilere Klasik Öncesi Dönem'in önemli bestecileriyle ilgili bilimsel gerçeklere dayalı, pedagojiye uygun görsel, belgesel, film, animasyon vb. içerikler izletilir (E1.1, E3.2, D15.2, D19.2, OB1, OB4). Bestecilerin yaşadıkları tarihlerin yazılı olduğu kartlar hazırlanır. Öğrenciler gruplara ayrılır, guplardan karışık olarak verilen kartları kronolojik olarak sıralamaları istenir. Grupların iş birliği yapması desteklenir (SDB2.2, OB4). Gruplar, hazırladıkları bilgi kartlarını resim ve kısa yazılarla zenginleştirebilir (E3.2, E3.7). Ayrıca performans görevi kapsamında öğrencilerden kronolojik sıralamada yer alan Klasik Öncesi Dönem bestecilerinden birini seçmeleri, bu bestecinin hayatını ve eserlerini incelemeleri istenebilir. Belirledikleri ve inceledikleri besteciye ait bir eseri, makam, usul ve taşıdığı dönemsel özellikler açısından analiz etmeleri beklenebilir. Grup çalışmalarında öğrencilerin iş birliği ve katılım düzeyleri gözlem formu ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir. Performans görevlerinin değerlendirilmesinde kapsam, doğruluk gibi kriterler çerçevesinde analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

MT.7.3.4
Öğrencilere Hazırlık ve Oluşum Dönemi ile Klasik Öncesi Dönem'e ait dönemin belirgin özelliklerini taşıyan eser/eserler seçilerek dinletilir (D19.3). Öğrenciler, öğretmen rehberliğinde dinledikleri eserin/eserlerin döneme özgü özelliklerini ezgi yapısı, usul, makam, form ve kullanılan çalgılar gibi unsurları belirlerler (E3.2). Öğrencilere dinledikleri eserlerin özelliklerini analiz edebilmeleri için kartlar dağıtılır. Kartların bir yüzüne dinledikleri eserlerin benzerliklerini, diğer yüzüne farklılıklarını yazmaları istenir (OB1, OB9, E3.7). Kartlar toplandıktan sonra yazılan benzerlik ve farklılıklar öğretmen rehberliğinde sınıf içi tartışma ile değerlendirilerek venn şeması oluşturulur. Tartışma sonunda öğrencilerin belirlediği benzerlik ve farklılıklar düzenlenerek bir panoda sergilenir. Öz değerlendirme formu, akran değerlendirme formu ve kontrol listesi ile süreç değerlendirilebilir.

Öğrenciler Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında çevrim içi araçlarla dijital bir zaman çizelgesi oluşturabilir, bu çizelgeye bağlantılar, videolar ve görseller ekleyebilirler. Öğrencilerden Abdülkâdir Merâgî’nin eserlerini ve dönemin müzik özelliklerini tanıtan bir poster, dijital sunum veya kısa bir video hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerden kronolojik sıralamada belirledikleri bir besteci hakkında kapsamlı bir araştırma yapmaları ve bestecileri kullandıkları makam ve usul gibi kavramlar çerçevesinde gruplandırarak bir sunum hazırlamaları istenebilir. 
Öğrencilerden kronolojik sıraya göre seçtikleri bestecilerden birini temsil eden kısa bir tiyatro oyunu hazırlamaları istenebilir. Oyunda dönemin sosyal yapısı ve müziği temsil edilerek bestecinin hayatından bir kesit canlandırılabilir. Öğrencilerden analiz ettikleri eserlerden esinlenerek kısa bir ezgi veya ritmik yapı oluşturmaları istenebilir. Dinledikleri eserlerin özelliklerini görsel olarak bir poster ya da dijital sunum şeklinde hazırlamaları istenebilir. Ezgilerin yapısı grafikle gösterilebilir. Klasik Öncesi Dönem eserlerinden yola çıkarak bir tema belirlenir. Belirlenen tema doğrultusunda seçilen esere ya da bestelenen bir ezgiye günümüz diline uygun sözler yazılarak bu sözlerin eserin yapısını nasıl etkilediği tartışılabilir.

Türk sanat müziğinin Klasik Öncesi Dönem’deki gelişimi hakkında görsel ağırlıklı içerikler bilgi görselleri, belgeseller, bilgi kartları hazırlamaları istenebilir. Öğrencilerin Abdülkâdir Merâgî’nin Türk sanat müziğine katkılarını anlatan bir sunum hazırlamaları istenebilir. Öğrencilere Klasik Öncesi Dönem bestecilerinin hayatlarını, eserlerini, yaşadığı dönemi ve dönemin müzik özelliklerini kolayca anlamalarına yardımcı olacak görsel içerikler sağlanabilir. Öğrencilerden kronolojik sıralama yaparken zaman şeridi üzerinde renklendirme ya da numaralandırmalar yapmaları istenebilir. Dinlediği Hazırlık ve Oluşum Dönemi eserlerini Klasik Öncesi Dönem eserleri ile karşılaştırabilme konusunda öğrencilere daha net özellikler içeren sadeleştirilmiş eser örnekleri sunulabilir. Dinleme sırasında dikkat etmeleri gereken noktalar hakkında kısa bir bilgi verilebilir. Dinledikleri eserlerin analizine yardımcı olacak ezgi, usul, makam, form, çalgılar gibi konularda açıklamalar ve yönlendirmeler içeren bir rehber veya şablon hazırlanarak öğrencilerden eser analizi yapmaları istenebilir.