1. TEMA: TOPLU İCRA (BEŞLİ GRUP)
SAB9. Müziksel Dinleme, SAB11. Müziksel Çalma
E2.2. Sorumluluk, E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma
SDB2.1 İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık
D3. Çalışkanlık, D12. Sabır
OB1. Bilgi Okuryazarlığı
ÇT.7.1.1. Beşli grup eserleri dinleyebilme
a) Dinlediği beşli eserlerin müziksel bileşenlerini fark eder.
b) Dinlediği beşli eserlerin müziksel bileşenlerini ayırt eder.
c) Dinlediği beşli eserin müziksel bileşenlerini açıklar.
ÇT.7.1.2. Beşli şarkıları toplu çalabilme
a) Beşli çalınacak eserleri çözümler.
b) Beşli şarkılar çalarken çalgıya özgü duruş ve tutuş pozisyonu alır.
c) Beşli şarkılar çalarken çalgıya özgü teknikleri kullanır.
ç) Beşli şarkılar çalarken müziksel bileşenleri uygular.
Beşli İcra
Temada öğrenme çıktıları; birlikte çalma performans gözlem formu, performans görevi, öz değerlendirme formu, derecelendirme ölçeği ve akran değerlendirme formu kullanılarak ölçülebilir. Öğrencilere beşli eser örnekleri bularak bu örnekleri sınıf ortamında sunmaları, eserlerin hangi çalgılardan oluştuğunu ve müziksel bileşenlerini açıklamaları performans görevi olarak verilebilir. Derste çalınan eseri ve çalışmaları için öğretmenin verdiği şarkıyı öğrencilerin ikili topluluklar belirleyerek sınıfta çalmaları istenebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.
Öğrencilerin üçlü şarkıları çaldığı kabul edilmektedir. Öğrencilerin orta düzeyde çalgılarına ait teknikleri bildiği kabul edilmektedir.
Öğrencilere Daha önce dinlediğiniz beşli şarkılar nelerdir? Bildiğiniz veya izlediğiniz beşli çalgı toplulukları nelerdir? gibi sorular sorulabilir.
Beşli grup icrasında dörtlü, üçlü iki icralarda olduğu gibi öğrencilere grup çalışmalarında rollerin neler olduğu sorulur. Bir grup içinde liderlik ve takipçilik becerilerini denemek, öğrencilerin sosyal rollerini anlamak gibi süreçler üzerine öğrencilerden düşünceler alınır. Öğrencilerin şarkıyı çalarken bazen lider pozisyonunda olacakları, bazen ise diğerlerinin izlediği bir takipçi rolü üstlenecekleri vurgulanır. Öğrencilere bir grup çalışmasında hem liderlik yapabileceklerini hem de başkalarına rehberlik edebilecekleri örnekler verilerek köprü kurulur.
ÇT.7.1.1
Öğrencilere farklı beşli eserler dinletilir. Bu eserlerin farklı müziksel bileşenleri (melodi, ritim, tempo, dinamik, ton, tını, armoni) hakkında genel bilgi verilir (OB1). Eserler dinlenirken öğrenciler bu bileşenleri fark etmeye yönelik sorularla yönlendirilir (KB2.11). Eser sonrası öğrenciler gruplara ayrılır ve dinledikleri eserin müzikal bileşenlerini tartışarak nasıl hissettiklerini ve ne fark ettiklerini paylaşır (SDB2.3, KB2.18). Öğrencilere bir beşli eserin çeşitli bölümleri (bir orkestra parçası) dinletilir. Öğrenciler, hangi enstrümanların hangi müziksel bileşenleri ürettiğini ayırt etmeye çalışır. Öğrencilere "Bu eserde davul hangi rolü oynuyor?" veya "Sazlar ne tür bir armoni oluşturuyor?" gibi sorular yöneltilir (E3.8). Öğrencilerden dinledikleri beşli eserin müzikal bileşenleri hakkında yazılı veya sözlü açıklamalar yapmaları istenir (KB2.14). Öğrencilere beşli eser örnekleri bularak bu örnekleri sınıf ortamında sunmaları, eserlerin hangi çalgılardan oluştuğunu ve müziksel bileşenlerini açıklamaları performans görevi olarak verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
ÇT.7.1.2
Öğretmen, çalgı ve icra edilecek şarkının özelliklerine göre beşli gruplar oluşturur. Öğrencilerin düzeyine uygun olarak öğretmen belirlediği şarkının notalarını dağıtır. Başlangıçta, şarkının ezgisi yalnızca bir çalgıyla çalınarak öğrencilere tanıtılır. Öğrencilerden bu çalınan şarkıyı nota üzerinden dikkatle takip etmeleri istenir (SDB2.1, E3.2). Dinleme ve izleme yoluyla öğrencilerin şarkıyı tanıması sağlanır. Öğretmen yalnızca bir çalgı (piyano, gitar veya başka bir çalgı) ile şarkıyı çalar. Şarkının müzikal yapısının belirli bölümleri (melodi, armoni, ritim) üzerinde durularak öğrencilerden şarkıyı nota üzerinden dikkatle gözlem yapmaları istenir. Eserin çözümlenmesi istenir (KB2.2). Dinleme aşamasının ardından öğrencilerden bireysel olarak kendi notalarını deşifre etmeleri istenir (E2.2). Şarkının her bir bölümüne ait notaların öğrenciler tarafından çözümlenmesi sağlanır. Bu süreçte öğretmen her bir öğrencinin çalışmasını kontrol eder ve gerektiğinde rehberlik eder. Deşifre sürecine başlamadan önce her öğrenci çalgısına özgü doğru tutuş ve pozisyonu alır. Öğretmen, öğrencilerin enstrümanlarını doğru bir şekilde tutmalarını sağlar. Öğrencilere çalgılarını doğru tutmaları ve çalma pozisyonlarını düzgün bir şekilde almaları hatırlatılır. Deşifre süreci tamamlandıktan sonra öğretmen, öğrencilerin birlikte çalma sürecinde dikkat etmeleri gereken müzikal hususları hatırlatır. Öğrencilerin çalgılarına özgü teknikleri doğru bir şekilde kullanmaları istenir. Öğrencilere doğru tempo, dinamikler ve müzikal ifadelerin (legato, staccato, crescendo) nasıl uygulanması gerektiği açıklanır. Öğrenciler, şarkıyı topluca çalmadan önce öğretmen rehberliğinde yavaş tempoda çalışmaya başlarlar. Yavaş tempo, her öğrencinin şarkıyı doğru ve dikkatli bir şekilde çalmasına olanak tanır (E3.2, D12.3). Öğretmen, öğrencilerin ritmik doğruluğunu, çalgılarının uyumunu ve tekniklerini gözlemler. Öğrenciler, şarkıyı topluca çalarken öğretmen gruptaki her öğrenciyi izler ve gerekirse düzeltmeler yapar. Yavaş tempo çalışmasından sonra şarkı hızlandırılır. Öğrenciler; doğru tempo, müzikal dinamikler, teknik kullanımı gibi müziksel bileşenleri uygulayarak şarkıyı çalmaya devam ederler. Öğrenciler, bir arada grup hâlinde şarkıyı çalarak tüm müzikal bileşenleri birleştirirler. Öğretmen, grup performansını izler ve müzikal uyum hakkında geri bildirimlerde bulunur (SDB2.2). Çalışılan bölümler tamamlandıktan sonra şarkı birleştirilir ve tüm grup tarafından birlikte icra edilir (D3.4). Bu aşamada öğretmen, çalgıların birbiriyle uyumunu kontrol eder ve her bir öğrencinin doğru teknikleri ve ifadeleri kullanıp kullanmadığına yönelik geri bildirimlerde bulunur. Öğrencilerden performans görevi olarak derste çalınan eseri ve öğretmenin çalışmaları için verdiği şarkıyı beşli topluluklar belirleyerek sınıfta sunulması istenebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.
Bu süreçte beşli şarkıları orta ve üst düzeye ayırıp öğrenci seviyelerine göre farklı topluluklar oluşturularak çalışılması istenebilir. Grup üyeleri, türkünün ezgisini çalarken diğer öğrenciler destekleyici akorlar veya harmonilerle arka planda yer alacak çalışmalar yapılabilir. Grup üyeleri, şarkının yapısını değiştirmek veya farklı bölümler arasında geçişler yapmak için doğaçlama bölümler veya tekrarlar ekleyebilirler.
Bu süreçte çalınan beşli eserin bölümler hâlinde yavaş tempoda etüt edilmesi istenebilir. Bazı bölümlerde belirli bir öğrencinin (genellikle ritim çalan kişi) güçlü vurgular yaparak tüm grubu yönlendirmesi gerekebilir. Özellikle ağır tempolu bölümlerde ritimle birlikte tüm grubun uyum içinde çalmasını sağlamak için çalışmalar yapılabilir.