4. TEMA: BUSELİK MAKAMI DİZİSİYLE TOPLU İCRA

SAB11. Müziksel Çalma

E2.2. Sorumluluk, E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D12. Sabır

OB9. Sanat Okuryazarlığı

Ç.T.5.4.1. Buselik makam dizisindeki eserleri toplu çalabilme
a) Buselik makam dizisindeki toplu çalınacak eseri çözümler.
b) Buselik makam dizisindeki eserleri toplu çalarken çalgıya özgü duruş ve tutuş pozisyonu alır.
c) Buselik makam dizisindeki eserleri toplu çalarken çalgıya özgü teknikleri kullanır.
ç) Buselik makam dizisindeki eserleri toplu çalarken müziksel bileşenleri uygular.

Buselik Makamı

buselik, dizi, makam, toplu icra

Temada öğrenme çıktıları; birlikte çalma performans gözlem formu, öğrenci ürün dosyası, öz değerlendirme formu, derecelendirme ölçeği ve akran değerlendirme formu kullanılarak ölçülebilir. Öğrencilere derste çalınan buselik makamındaki eserleri ve öğretmenin çalışmaları için verdiği eserleri topluluklar hâlinde sınıfta sunmaları istenen bir performans görevi verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.

Öğrencilerin buselik makam dizisini çalgısında çalabildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilerden dinledikleri Türk müziği eserlerini söylemeleri istenebilir. Bu eserlerden hangilerinin buselik makam dizisinde olabileceği üzerine fikir yürütülebilir. Ayrıca bilinen buselik makam dizisindeki eserler listelenebilir.

Buselik makamının duygusal yoğunluğu, yaşamda karşılaştığımız hüzünlü ya da sakinleştirici  anlarla ilişkilendirilebilir. Sonbaharda sararan yapraklar veya yağmur sonrası doğanın sakinliği bu makamla benzer bir ruh hâlini yansıtabilir. Buselik makamında dinlenen eserlerin neler hissettirdiğine ilişkin görüşlerin alınması sağlanır.

Ç.T.5.4.1
Buselik makam dizisi hatırlatılır. Her öğrenci çalgısında buselik makam dizisini çalar. Buselik makamında belirlenen türkü tanıtılır ve incelemesi yapılır (OB9). Öğretmen tarafından öncelikle ezgisi icra edilir. Dinleme yapılır. Öğrencilerin nota üzerinden gözlem yapmaları ve eseri çözümlemeleri istenir (KB2.2). Ölçüler hâlinde bireysel deşifre sürecine başlanır. Öğrencilerden doğru duruş ve tutuş pozisyonu alınması ve deşifre edilen ölçülerin etüt edilmesi istenir. Öğrencilerle sırayla duruş ve tutuş pozisyonları gözden geçirilir (D7.2). Her öğrencinin çalgısını doğru tutup tutmadığı öğretmen tarafından kontrol edilir. Deşifre sürecinde her öğrencinin çalgısında eseri seslendirirken hangi teknikle çalacağının belirlenmesi ve odaklanması istenir (E3.2). Çalgıya özgü teknikler doğru kullanılarak deşifre edilir. Öğretmen tarafından gruplar ayrı ayrı kontrol edilir. Bireysel deşifre süreci tamamlandıktan sonra belirlenen tempoda birlikte çalma süreci gerçekleştirilir (E2.2). Birlikte çalma süreci yavaş tempodan başlayarak eserin temposuna doğru çalışılarak tamamlanır (D12.2). Toplu çalmada uyuma dikkat edilir (D3.4). Öğrencilerin toplu çalma sırasında birbirlerine dikkat etmesi ve aynı tempo, ritim ve müziksel yapıyı takip etmesi sağlanır (SDB2.1). Grup hâlinde çalışırken öğretmen her öğrenciyi izleyerek geri bildirimlerde bulunur. Öğrencilerin toplu çalma sırasında ritim, tempo, dinamik gibi müziksel bileşenleri doğru bir şekilde uygulamaları sağlanır (SDB2.2). Grup hâlinde performans sergilenir. Öğretmen birlikte çalma performans gözlem formuna göre değerlendirmelerde bulunur. Öğrencilere derste çalınan buselik makamındaki eserleri ve öğretmenin çalışmaları için verdiği eserleri topluluklar hâlinde sınıfta sunmaları istenen bir performans görevi verilebilir. Verilen performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ve birlikte çalma performans gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi için öz değerlendirme formu, birbirlerini değerlendirmeleri için akran değerlendirme formu kullanılabilir.

Bu süreçte farklı zorluk düzeylerinde buselik makamında türküler verilerek oluşturulan gruplarla icra edilmesi istenebilir. Parçanın belirli bölümlerinde çalgısal sololarla zenginleştirme yapılabilir. Solistler, makamın melodik yapısına uygun olarak parçanın içinde özgürce ifade yaratabilirler.

Çalışılan buselik makamı türküsünü ölçüler hâlinde bölerek küçük parçalar hâlinde çalışmalar yapılabilir. Türküde kullanılan zaman ölçülerini ve ritmik kalıpları doğru bir şekilde öğrenmek için ritmik alıştırmalar yapılabilir. Özellikle buselik makamında ritmin ve melodinin uyumlu olabilmesi için öğrenciler zaman zaman metronom eşliğinde çalışabilirler.