3. TEMA: TÜRK MÜZİĞİNDEKİ ÇALGILARI TANIYORUM

KB1. Temel Beceriler, KB2.5. Sınıflandırma

E1.1. Merak, E3.8. Soru Sorma

SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

Ç.T.3.3.1. Türk müziği çalgılarını tanıyabilme
Ç.T.3.3.2. Türk müziği çalgılarını sınıflandırabilme
a) Türk müziğindeki çalgıları belirler.
b) Türk müziğindeki çalgıları ayırır.
c) Türk müziğindeki çalgıları tasnif eder.
ç) Türk müziğindeki çalgıları adlandırır.

Türk Müziği Çalgı Özellikleri

Türk müziği, Türk müziği çalgıları

Temada öğrenme çıktıları; gözlem formu, öz değerlendirme formu ve kısa cevaplı sorular kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilerden performans görevi olarak Türk müziğindeki çalgıların özelliklerine yönelik görsel materyaller oluşturulması istenebilir. Türk müziğinde kullanılan çalgıları sınıflandırabilmesine yönelik kavram haritaları oluşturulması görevi verilebilir. Performans görevleri; dereceli puanlama anahtarıyla özgünlük, açıklık ve konuyla bağlantı ölçütleriyle değerlendirilebilir.

Öğrencilerin çalgı türlerini ve çalgı ailelerinin özelliklerini bildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilere dinledikleri müziklerdeki çalgıların neler olduğuna yönelik sorular sorulur. Verilen cevaplara göre çalgılar listelenir. Listeden yola çıkarak Türk müziğine ait çalgıların hangileri olabileceği üzerine görüşleri alınır.
 

Öğrencilerden çalgı türlerinden yola çıkarak telli, vurmalı, nefesli, yaylı ve tuşlu çalgı ailelerinin Türk müziğinde hangi çalgılarla ilişkilendirilebileceğine dair görüşlerini paylaşmaları istenir. Bu sayede çalgı türleri ile Türk müziği çalgıları arasında bağlantı kurmaları sağlanabilir.

Ç.T. 3.3.1
Öğrencilere çaldıkları müzik aletlerinin hangi kültüre ve müzik türüne ait olabileceği hakkında sorular sorulur. Öğrencilere farklı müzik türleri dinletilir. Özellikle kendi kültürümüze ait olan ve halk müziği türündeki türküler dinletilir (Türk sanat müziği, Türk halk müziği) (OB1). Dinlenen müzikleri dikkatlice incelemeleri istenir. Dinletilen her parçada öğrenciler, duydukları çalgıları belirlemeye çalışırlar. Çalgıların adlarını öğrencilere söylemeden, sadece dinlemeye dayalı olarak çalgıları tanımaları beklenir. Müzikler dinlenirken hangi müzik aletlerinin kullanıldığına yönelik akıl yürütmeleri sağlanır (KB 2.16). Böylece, Türk müziği çalgılarının neler olduğunun yanı sıra bu çalgılara ilişkin milli bilincin gelişmesine katkıda bulunulmaya çalışılır (D19.1). Öğrencilerden performans görevi olarak Türk müziğindeki çalgılar ve özelliklerine yönelik görsel materyaller oluşturulması istenebilir. Performans görevleri; dereceli puanlama anahtarıyla özgünlük, açıklık ve konuyla bağlantı ölçütleriyle değerlendirilebilir.

Ç.T.3.3.2
Çalgı aileleri hakkında hazırlanan bilgi görseli sunulur (KB2.6). Çalgıların nasıl sınıflandırılabileceği üzerine sorular sorulur (E 1.1). Öğrencilerin görüşleri alınır. Öğrencilerin bireysel çalgılarının hangi türe ait olabileceği sorulur (E3.8). Çalgı türlerinin sınıflandırılmasına ilişkin hazırlanan görsel materyal paylaşılır. Her bir çalgı hakkında kısaca bilgi edinmeleri sağlanır ve çalgıların sınıflandırılmasında dikkate alınacak özellikler belirlenir. Ayrıca görselden yola çıkarak Türk müziği çalgılarını belirler. Öğrencilerden bireysel çalgılarının hangi türe ait olduğunun belirlenmesi istenir. Öğrencilere çeşitli çalgıların görselleri ve ses örnekleri gösterilir (bağlama, ney, darbuka). Öğrencilerden her çalgıyı ayırt etmeleri ve bu çalgıları özelliklerine göre sınıflandırmaları istenir (SDB3.3). Çalgıların ses üretme şekillerine göre farklılıklarını ayırt etmeleri sağlanır. Bireysel çalgılarını sınıflandırmaları istenir. Vurmalı, nefesli, yaylı, tuşlu, telli çalgılara ait çalgılar ayrı ayrı hazırlanan görsellerle sunulur. Çalgılar ve çalgı türleri başlıklı eşleşme oyunu hazırlanır. Öğrencilerin etkinliklerde aktif rol almaları (D3.4) ve hedef için arkadaşlarına destek olmaları (D4.1) sağlanır. Görsel yansıtılır ve dağıtılan kartlara göre çalgıların hangi türe ait olduklarını eşleştirmeleri ve etiketlemeleri istenir (KB2.13). Türk müziğinde kullanılan çalgıların sınıflandırılabilmesine yönelik kavram haritaları oluşturma performans görevi verilebilir. Performans görevleri; dereceli puanlama anahtarıyla özgünlük, açıklık ve konuyla bağlantı ölçütleriyle değerlendirilebilir.

Bu süreçte Türk müziği çalgılarını, benzer özelliklere sahip diğer kültürlerin çalgılarıyla karşılaştırmaları istenebilir. Öğrencilerden farklı Türk müziği türlerinde (halk müziği, sanat müziği, tasavvuf müziği, Türk dinî musikisi, mehter müziği vb.) kullanılan çalgıları incelemeleri ve bu çalgıların müzik türünün karakterine nasıl katkıda bulunduğunu tartışmaları istenebilir. Öğrencilerden farklı Türk müziği eserlerini incelemeleri ve her bir çalgının eserdeki rolünü (melodi, ritim, eşlik vb.) analiz etmeleri istenebilir.

Bu süreçte kavram haritaları; çalgı görselleri, Türk müziği çalgılarının videoları gibi materyallerle süreç desteklenebilir. Çalgıların çalınma tarzları, önemli sanatçılar, çalgının Türk müziği içindeki rolü ve özelliklerine ilişkin drama etkinliklerine yer verilebilir.